________________
૩૫૩
સંલેખનાવસ્તક / અભ્યરત મરણ / ભક્તપરિજ્ઞા / કુભાવના / ગાથા ૧૫૦-૧૬૫૦ ટીકાઃ
उन्मार्गदेशकः वक्ष्यमाणः, एवं मार्गदूषकः, एवं मार्गविप्रतिपत्तिः, तथामोहेन स्वगतेन, तथामोहयित्वा परं सम्मोहीभावनां करोति, तद्भावाभ्यासरूपत्वादिति गाथार्थः ॥१६५६॥ ટીકાર્ય :
વક્ષ્યમાણ એવા ઉન્માર્ગદેશક, એ રીતે=જે રીતે ઉન્માર્ગદશક વક્ષ્યમાણ છે એ રીતે, માર્ગદૂષક, એ રીતે માર્ગવિપ્રતિપત્તિવાળા સાધુ સ્વગત તે પ્રકારના મોહથી, પરને તે પ્રકારે મોહન કરીને જે પ્રકારનો મોહ પોતાનામાં છે તે પ્રકારના મોહને અન્યમાં પેદા કરાવીને, સંમોહી ભાવનાને કરે છે; કેમ કે તે ભાવના અભ્યાસરૂપપણું છે=ઉન્માર્ગદશકાદિ ભાવો સંમોહભાવના અભ્યાસરૂપ છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે.
ભાવાર્થ :
કેટલાક સાધુઓ ભગવાનના વચનના મર્મને યથાસ્થાને યોજન કરી શકે એવા ક્ષયોપશમ વગરના હોય, છતાં ઉપદેશની પ્રવૃત્તિ કરે તો તેઓ ઉન્માર્ગના દેશક છે.
એ રીતે કેટલાક સાધુઓ પોતાની મંદ પ્રજ્ઞાને કારણે શાસ્ત્રવચનોને યથાસ્થાને જોડી શકતા ન હોય, તેથી તેઓને “ભગવાનનાં વચનો યથાર્થ નથી” એવો ભ્રમ વર્તે છે, તેથી તેઓ માને છે કે ભગવાનનાં શાસ્ત્રવચનો પરસ્પર અસંબદ્ધ છે, તેવા સાધુઓ માર્ગના દૂષક છે.
વળી કેટલાક સાધુઓ ભગવાને બતાવેલ પદાર્થોને ઉચિત રીતે જોડી શક્યા ન હોય, તેથી પોતાની મતિકલ્પનાથી અર્થને જોડીને તે પ્રમાણે અર્થ કરે છે. તેઓ માર્ગની વિપ્રતિપત્તિવાળા છે અર્થાત ભગવાનના માર્ગને વિપરીત સ્વીકારનારા છે.
આવા પ્રકારના સાધુઓમાં મોહ વર્તે છે અને પોતાનામાં જે પ્રકારનો મોહ વર્તતો હોય તે પ્રકારનો મોહ તેઓ ઉપદેશાદિ દ્વારા બીજાનામાં પેદા કરે છે, જેનાથી તેઓ સંમોહની ભાવના કરે છે. ૧૬પ૬ll
અવતરણિકા :
उन्मार्गदेशकमाह -
અવતરણિકાળું: ઉન્માર્ગદેશકને કહે છે=ઉન્માર્ગની દેશના આપનારા સાધુના સ્વરૂપને કહે છે –
ગાથા :
नाणाइ अ दूसिंतो तव्विवरीअं तु उद्दिसइ मग्गं ।
उम्मग्गदेसओ एस होइ अहिओ उ सपरेसि ॥१६५७॥ दारं ॥ અન્વયાર્થ : નામ ટૂર્તિતો=અને જ્ઞાનાદિને દૂષણ કરતા (સાધુ) તબૂિવરી તુ મvi દ્દિફ વળી તેનાથી
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
