________________
૩૩
સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત મરણ / ભક્તપરિજ્ઞા | કુભાવના / ગાથા ૧૦૪-૧૬૫ ભાવાર્થ:
પ્રસ્તુત ગ્રંથની જ ગાથા ૧૬૩)માં ગ્રંથકારશ્રીએ કહેલ છે કે જે સંયત પણ આ અપ્રશસ્ત ભાવનાઓમાં કોઈક રીતે વર્તે છે, તે તેવા કંદાદિ પ્રકારના દેવોમાં જાય છે અને ચરણહીન ભાય છે.
આનાથી એ ફલિત થયું કે કાંદપિકી આદિ અપ્રશસ્ત ભાવનાઓ સંયત પણ સાધુ કરે છે, માત્ર અસંયત જ સાધુ કરતા નથી, તેમ જ ચરણરહિત પણ સાધુ આ અપ્રશસ્ત ભાવનાઓ કરે છે. આથી નક્કી થાય કે ચારિત્રીમાં પણ આવી અશુભ ભાવનાઓ હોય છે, અને તેમ સ્વીકારીએ તો પૂર્વગાથામાં ગ્રંથકારશ્રીએ કહ્યું કે આ ભાવનાઓ ચારિત્રમાં વિજ્ઞભૂત છે, તે વચન સાથે વિરોધ પ્રાપ્ત થાય છે. માટે આ ભાવનાઓને ચારિત્ર સાથે વિરોધી કહી શકાય નહીં, એ પ્રકારનો શંકાકારનો આશય છે. ૧૬૬૪
અવતરણિકા:
अत्रोत्तरम् -
અવતરણિકાર્ય :
અહીં ઉત્તર-પૂર્વગાથામાં પૂર્વપક્ષીએ જે શંકા કરી તેમાં ગ્રંથકારશ્રી ઉત્તર આપે છે –
ગાથા :
ववहारणया चरणं एआसुं जं असंकिलिट्ठो वि ।
कोई कंदप्पाई सेवइ ण उ णिच्छयणएणं ॥१६६५॥ અન્વયાર્થ:
વવદાર યા=વ્યવહારનયથી માસું આમાં=અપ્રશસ્ત ભાવનાઓમાં, રરપ ચરણ છે; બં=જે કારણથી સંવિતિ વિ શો અસંક્લિષ્ટ પણ કોઈ પ્યારું સેવ કંદર્પાદિને સેવે છે, ળિયUUU Eવળી નિશ્ચયનયથી =નહીં=અપ્રશસ્ત ભાવનાઓમાં ચરણ નથી.
ગાથાર્થ : - વ્યવહારનયથી અપ્રશસ્ત ભાવનાઓમાં ચરણ છે; જે કારણથી અસંષ્ટિ પણ કોઈ કંદપદિને સેવે છે, વળી નિશ્ચયનયથી અપ્રશસ્ત ભાવનાઓમાં ચરણ નથી. ટીકાઃ ... व्यवहारनयाच्चरणं एतासु भावनासु, यदसङ्क्लिष्टोऽपि प्राणी कश्चित् कन्दर्पादीन् सेवते, न तु निश्चयनयेन चरणमेतास्विति गाथार्थः ॥१६६५॥ ટીકાઈ:
વ્યવહારનયથી આ ભાવનાઓમાં=કાંદપિંકી આદિ સંક્લિષ્ટ ભાવનાઓમાં, ચરણ છે=ચારિત્ર વર્તે છે; જે કારણથી અસંક્લિષ્ટ પણ કોઈ પ્રાણી કંદર્પાદિને સેવે છે. વળી નિશ્ચયનયથી આમાં ચરણ નથી=કાંદપિકી આદિ સંક્લિષ્ટ ભાવનાઓમાં ચારિત્ર વર્તતું નથી, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
