________________
સલેખનાસ્તુક | અભ્યધત મરણ/ ભક્તપરિજ્ઞા | કુભાવના, ગાથા ૧૫-૧૫૩
૩૪૯
પ્રવૃત્તિ કરનારા સાધુ સંસક્ત તપવાળા યતિ કહેવાય, અને તેઓ આસુરી ભાવનાથી પોતાના આત્માને વાસિત કરે છે. //૧૬પરા અવતરણિકાઃ
निमित्तादेशनमाह - અવતરણિયાર્થ: નિમિત્તના આદેશનને કહે છે અર્થાત નિમિત્તનો આદેશ કરનારા સાધુના સ્વરૂપને કહે છે –
ગાથા :
तिविहं हवइ निमित्तं एकिक्कं छव्विहं तु विण्णेअं ।
अभिमाणाभिनिवेसा वागरिअं आसुरं कुणइ ॥१६५३॥ दारं ॥ અન્વયાર્થ:
નિમિત્તે તિવિદં હવ=નિમિત્ત ત્રિવિધ=ભૂત-ભવિષ્ય-વર્તમાનરૂપ ત્રણ પ્રકારનું, થાય છે. દિવંતુ વ્યિ વિજચંવળી એકેક (નિમિત્ત) છ પ્રકારનું જાણવું. મfમના મિનિસ=અભિમાનના અભિનિવેશથી વારિકવ્યાકૃતઃકહેવાયેલું નિમિત્ત, માસુર ડું આસુરીને કરે છે. ગાથાર્થ :
નિમિત્ત ભૂત-ભવિષ્ય-વર્તમાન : એમ ત્રણ પ્રકારનું થાય છે. વળી એકેક નિમિત્ત છ પ્રકારનું જાણવું અભિમાનના અભિનિવેશથી કહેવાયેલું નિમિત્ત આસુરી ભાવનાને કરે છે. ટીકા :
त्रिविधं भवति निमित्तं कालभेदेन, एकैकं षड्विधं लाभालाभसुखदुःखजीवितमरणविषयभेदेन तत्तु भवति विज्ञेयम्, एतच्च अभिमानाभिनिवेशादिति अभिमानतीव्रतया व्याकृतं सदासुरीभावनां करोति, तद्भावाभ्यासरूपत्वादिति गाथार्थः ॥१६५३॥ ટીકાર્ય :
કાળના ભેદથી=અતીત-અનાગત-પ્રત્યુત્પન્નરૂપ કાળના ભેદથી, નિમિત્ત ત્રણ પ્રકારે થાય છે. વળી એકેક તે=અતીત-અનાગત-પ્રત્યુત્પન્નરૂપ એકેક ભેદવાળું નિમિત્ત, લાભ-અલાભ, સુખ-દુઃખ, જીવિત-મરણરૂપ વિષયના ભેદથી છ પ્રકારે વિષેય થાય છે. અને આ=કાળના ભેદથી ત્રણ પ્રકારનું અને વિષયના ભેદથી છ પ્રકારનું નિમિત્ત, અભિમાનના અભિનિવેશથી=અભિમાનની તીવ્રતાથી, વ્યાકૃત છતું પ્રગટ કરાયેલું છતું, આસુરી ભાવનાને કરે છે; કેમ કે તેના ભાવના અસુરભાવના, અભ્યાસરૂપપણું છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે. ભાવાર્થ:
વર્તમાનકાળ, ભૂતકાળ અને ભવિષ્યકાળની અપેક્ષાએ નિમિત્ત ત્રણ ભેદોવાળું છે. વળી તે ત્રણ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
