________________
સંલેખનાવસ્તુક | અભ્યધત વિહાર | “એકત્વભાવના' દ્વાર | ગાથા ૧૪૦૫-૧૪૦૬
૫૩
ભાવિત કરેલા પરમાર્થવાળા આ મહાત્મા સુખ-દુઃખમાં સમાન પરિણામવાળા થાય છે, અને અબહિશ્ચર થાય છે અર્થાત્ એકત્વભાવનાના બળથી મહાત્મા આત્મભાવમાં વિશ્રાંત થાય છે, જેનાથી ક્રમે કરીને નિર્મળનિર્મળતર થતા તે ઋષિ પોતાને ઇષ્ટ એવું ચારિત્રરૂપ કાર્ય સાધે છે અર્થાત્ અસંગભાવનો અત્યંત ઉત્કર્ષ થવાથી તે મહાત્મા ધ્યાનથી સમતામાં અને સમતાથી ધ્યાનમાં ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ પામે તે પ્રકારની ભૂમિકાને પ્રાપ્ત કરવા રૂપ પોતાને ઇચ્છિત એવું ચારિત્રરૂપ કાર્ય સાથે છે. ૧૪૦પા અવતરણિકા :
પૂર્વગાથામાં એકત્વભાવના ભાવનાર મુનિ કઈ રીતે યથેષ્ટ કાર્યને સાધે છે ? તે બતાવ્યું. હવે એકત્વભાવના ભાવનાર મુનિ એકત્વભાવનાના બળથી શું વિશેષ પ્રાપ્ત કરે છે? તે બતાવે છે –
ગાથા :
एगत्तभावणाए ण कामभोगे गणे सरीरे वा ।
सज्जइ वेरग्गगओ फासेइ अणुत्तरं करणं ॥१४०६॥ दारं ॥ અન્વયાર્થ:
માવUTIC=એકત્વભાવનાથી (ઋષિ) મોજે જે સરીરે વ=કામ-ભોગમાં, ગણમાં અને શરીરમાં ન સM=સંગ પામતા નથી. વેરો વૈરાગ્યગત વૈરાગ્યને પામેલા એવા ઋષિ, પુત્તર રVi=અનુત્તર કરણને પાસેફ સ્પર્શે છે.
ગાથાર્થ :
એકત્વભાવનાથી ભાવિત એવા શ્રષિ કામ-ભોગમાં, ગણમાં અને શરીરમાં સંગ પામતા નથી. વૈરાગ્ય પામેલા એવા કષિ અનુત્તર કરણને સ્પર્શે છે.
ટીકા :
एकत्वभावनया भाव्यमानया न कामभोगयोः तथा गणे शरीरे वा सज्यते-सङ्गं गच्छति, एवं वैराग्यगतः सन् स्पृशत्यनुत्तरं करणं प्रधानयोगनिमित्तमिति गाथार्थः ॥१४०६॥ (द्वारम् ) ॥
ટીકાર્ય :
ભાવન કરાતી એવી એકત્વભાવનાથી કામ અને ભોગમાં, તથા ગણમાં અને શરીરમાં તે ઋષિ સંગને પામતા નથી. આ રીતે વૈરાગ્યગત છતા=વૈરાગ્યને પામેલા એવા ઋષિ, પ્રધાન યોગનું નિમિત્ત એવા અનુત્તર કરણને=અનુત્તર કોટિના અધ્યવસાયને, સ્પર્શે છે. એ પ્રમાણે ગાથાનો અર્થ છે.
ભાવાર્થ :
આ ઋષિ એકત્વભાવનાનું એ રીતે ભાવન કરે છે કે જેથી તેઓ કામ-ભોગમાં સૂક્ષ્મ પણ સંશ્લેષ પામતા નથી, સાધુઓના સમુદાય સાથે પણ સંશ્લેષ પામતા નથી, તેમ જ પોતાના શરીર સાથે પણ સંશ્લેષ પામતા
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
