________________
કરવાથી તો દુઃખી વ્યક્તિ સુખી થઇ, પાપ બાંધી, દુર્ગતિમાં જઈ પરંપરાએ દીર્ઘ હિંસા કરશે. જગડુશાહનો દાનધર્મ:
સભા -તો અનુકંપાદાન કરવાનું કઈ રીતે?
સાહેબજી :- જૈનશાસનની સમજાવેલી પદ્ધતિથી કરો. જેનાથી જૈનધર્મનો યશ-પ્રભાવના વધે તેવાં અનુકંપાનાં કામો કરવાનાં છે. દાન કરનારને જશ ન મળે તો વાંધો નહિ, પણ દાનધર્મ દ્વારા શાસનપ્રભાવના તો થવી જ જોઈએ.
જગડુશાહના દષ્ટાંતમાં આવે છે કે તેમણે કરેલા દાનધર્મથી લોકમાં તેમનાં ઘણાં વખાણ થતાં, લોકો તેમને દેવ તરીકે માનતા, પણ તેમનો તો આ જ જવાબ રહેતો કે, અમારા ધર્મના ઉપદેશ પ્રમાણે તો હું રતીભાર પણ સત્કાર્ય કરતો નથી. ત્યારે લોકો વિચારતા કે આટલું કરવા છતાં પણ તેમને આ ઓછું લાગે છે, તો જૈનધર્મમાં કેટલું બતાવ્યું હશે! ધર્મ કેટલો ઊંચો ને મહાન હશે! આવા બહુમાનથી અનેક જીવોમાં બોધિબીજનું વપન થતું, જે પરંપરાએ મહાઅહિંસાની શૃંખલા સર્જ.
સભા:- અમારે તો પૈસા ખર્ચાએ પણ બંને બગડે. : સાહેબજી:- હા, પૈસા જાય અને હેતુ સરે નહિ. અનુકંપા દ્વારા જે ઉદ્દેશ છે તેને ચરિતાર્થ કરવો હોય તો શાસ્ત્ર કહેલી પદ્ધતિ સમજવી પડે. પોતાનું હૈયું કઠોર ન થાય માટે સ્વ-પર ભાવદયાના હેતુથી દીન-દુઃખીની અનુકંપા :
સભા :- અપાત્રની અનુકંપા કઈ રીતે કરાય?
સાહેબજી :- જો અપાત્રની અનુકંપા કરશો તો તે ફલશ્રુતિરૂપે પાપ જ કરશે. તેથી તે વખતે તમારા આત્માની કોમળતા અને કરુણા સચવાય તે માટે અપાત્રની અનુકંપા કરવાની છે. કારણ કે ત્યારે ભાવદયાના સાધન તરીકે અનુકંપા કરવાની છે. અહીં તમારા આત્માની ભાવદયા ખાતર તથા જૈનશાસનની અપભ્રાજના અટકાવવા પણ અનુકંપા કરવાની છે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૦૯
