________________
જયતાકે ભૂતકાળમાં અનેક કુકર્મો કર્યાં હોવા છતાં, સાચી આરાધનાથી સમાધિપૂર્વક મૃત્યુ પામ્યો. -
હવે આ આત્મા પ૨ પુણ્યના અનુબંધો પડવાના ચાલુ થવાથી તે આત્મકલ્યાણના માર્ગ પર છે, પરંતુ ભૂતકાળનાં કુકર્મોથી જે બધા પાપના અનુબંધો આત્મા ૫૨ પડ્યા હતા, તે તો વીખેરવા પડે, અને નિકાચિતકર્મ હોય તો ઉદયકાળ આવતાં અવશ્ય ભોગવવાં પડે. જયતાક મૃત્યુ બાદ ચાવડાવંશમાં સિદ્ધરાજના કાકાના દીકરા ભાઇ ત્રિભુવનપાળના દીકરા કુમારપાળ તરીકે જન્મ્યો છે. તે સર્વ કલા-વિજ્ઞાનમાં નિષ્ણાત થયો છે. રાજા સિદ્ધરાજને કોઈ પુત્ર ન હોવાથી એક વખત સિદ્ધરાજ જ્યોતિષીને પૂછે છે કે “મારા મૃત્યુ પછી મારો વારસદાર કોણ થશે ?' ત્યારે જ્યોતિષીએ અવલોકન કરીને કહ્યું કે “તમારા ભાઇ ત્રિભુવનપાળના દીકરા કુમારપાળ જ રાજા થશે.’’ આમ તો ભાઇનો દીકરો કાંઈ દુશ્મન ન કહેવાય, પણ આગલા ભવના કર્મના કારણે સિદ્ધરાજને અત્યંત વેર છે. અહીં કુમારપાળને આગલા ભવનાં નિકાચિત કર્મો ઉદયમાં આવે છે, તેથી જ સિદ્ધરાજને કુમારપાળ પોતાની ગાદીએ આવે તેની સામે સજ્જ વિરોધ છે. જયતાકના ભવમાં જે શેઠિયો તેમનાથી લૂંટાયેલો તે જ જીવ આ સિદ્ધરાજ થયો છે. શેઠિયાના ભવમાં રાજાનું લશ્કર લઈ જવા છતાં તે શેઠિયો જયતાકને મારી શક્યો ન હતો. ત્યારના રહેલા ગાઢ વેરના સંસ્કારો હજુ આ ભવમાં પણ જાગૃત છે, તેથી સિદ્ધરાજે કુમા૨પાળને પકડવાનો હુકમ કર્યો. માથે મોત દેખાતાં કુમારપાળ ભાગીને ગુપ્તવેશે છુપાઈ જાય છે, ક્યારેક ક્યારેક જંગલમાં તેને ત્રણ ત્રણ દિવસના ઉપવાસ થાય છે. બીજાં પણ ઘણાં ઘણાં દુ:ખો આ રઝળપાટમાં કુમારપાળ ભોગવે છે. અરે ! ઘણી વખત તો મોતના મુખમાંથી માંડ માંડ બચ્યા છે. આમ, પૂર્વભવમાં કરેલાં નિકાચિત પાપકર્મો ઉદયમાં આવ્યાં કે જેનાથી આવા રાજવંશી નબીરાને પણ ૫૦ વર્ષની ઉંમર સુધી કોઈ જ ઠેકાણા વગર ગમે ત્યાં ગમે તે વેશમાં ભય સાથે ભટકવું પડે છે. આટલું ભોગવ્યા છતાં પણ તેમનાં કરેલાં પાપકર્મો પ્રમાણે તો તેમને ઘણું ભોગવવાનું આવત, પણ બીજાં અનેક પાપો તો નિકાચિત ન હોવાથી ભોગવ્યા વિના ધર્મ પસાયે ઓસરી ગયાં છે, તેમાં પણ પુણ્યાનુબંધીપુણ્ય કારણ બન્યું છે.
^
પુણ્યાનુબંધીપુણ્યના કારણે કલિકાલસર્વજ્ઞ પ. પૂ. આ. શ્રી હેમચંદ્રસૂરિજી જેવા પ્રભાવક પુરુષનો તેમને મેળાપ થયો. તેમના ઉપદેશથી કુમારપાળરાજાએ પોતાનું આત્મકલ્યાણ આગળ ધપાવવા સાથે જબરદસ્ત શાસનપ્રભાવના પણ
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૨૬૫
