________________
નથી. તમે તો એમ કહેશો કે આવું વિચારીએ તો જિવાય જ શી રીતે ? તમારી " વિચારસરણી જ તમને નુકસાન કરે છે. મોટી હિંસાને તમે પાપ તરીકે સ્વીકારી છો, પણ નાની હિંસાને તમે પાપ તરીકે સ્વીકારતા નથી. મોટું અસત્ય, મોટી ચોરી. મોટો વિશ્વાસઘાત વગેરે પાપ છે તેવું લાગે, પરંતુ નાનાં અસત્યો, નાની ચોરી, નાનો વિશ્વાસઘાત વગેરેને પાપ તરીકે સમજાવીએ તો પણ પાપ તરીકે ન સ્વીકારો. તમારા જીવનમાં નાનાં ઢગલાબંધ અસત્યો છવાયેલાં છે, પણ તે તમને ખરાબ પણ ન લાગે તો પાપનો અનુબંધ કેવી રીતે છૂટે?
દા.ત. સંસારમાં તમે લગ્ન-સંગાઈ જેવા પ્રસંગોએ જ્યારે make up કરો છો, તે make upપણ એક બનાવટ છે, છેતરપીંડી છે. તમે જેવા છો તેનાથી વધારે સારા રૂપાળા દેખાવાની કોશિશ કરો છો. મોઢા પર એક નાનો ડાઘ હોય તોmake. up એવો કરો કે ડાઘ જરા પણ દેખાય નહિ. આમ, કોઈ તમને બહાર જુએ તો - રૂપાળા લાગો, પણ ઘરમાં એમ ને એમ જુએ તો કદરૂપા લાગો. આ માયા છે, અસત્ય છે. છતાં આવાં નાનાં નાનાં પાપોને પાપ તરીકે સ્વીકારો ખરા? આ પણ અસત્યનો પ્રકાર છે.
સભા:- આ તો એક કળા છે.
સાહેબજી:-હા, લોકોને ઠગવાની કળા છે. તમામ પાપને પાપ તરીકે સ્વીકારવા પણ જબરદસ્ત માનસિક તૈયારી જોઈએ છે. આત્મામાં સ્પષ્ટતા, નિખાલસતા, પ્રામાણિકતા અને સત્યનિષ્ઠા જોઈએ. પાપને પાપ તરીકે ને અધર્મને અધર્મ તરીકે સ્વીકારો; કારણ કે વાસ્તવિકતાનો સ્વીકાર એ જ સમકિત છે. '
સભા :- આ બધું પાપ સમજ્યા પછી પણ વ્યવહારમાં કરવું પડે છે.
સાહેબજી - તમારે સંસાર ચલાવવો હોય તો હિંસા કરવી પડે, પણ તેમાં રાગ-દ્વેષરૂપ અશુભભાવ ન કરવા તે તમારા મનની વાત છે, હિંસા કરવી હોય તો રાગ-દ્વેષરૂપ અશુભભાવ કરવા જ પડે તેવો નિયમ નથી. ૧૮ પાપસ્થાનકોમાંથી પહેલાં પાંચ પાપસ્થાનક સિવાય બીજાં બધાં પાપસ્થાનકો શ્રાવકજીવનમાં ધારો તો છોડી શકો છો, અને પહેલાં પાંચ પાપસ્થાનકો સંસારમાં સંપૂર્ણ રીતે નહિ પણ આંશિક રીતે તો ત્યાગ અવશ્ય કરી શકો તેમ છો. જો ગૃહસ્થ સાવધાન હોય તો છકે ક્રોધ, સાતમે માન, આઠમે માયા, નવમે લોભ વગેરેને છોડી શકે.
સભા:- પણ થોડાં છોડીએ ને થોડાં રહેવા દઈએ તો?
૨૧૬
લોકોત્તર દાનધર્મ“અનુકંપા”
