________________
વૈરાગ્ય પ્રગટાવવા સંસારના વાસ્તવિક સ્વરૂપનું વારંવાર સંવેદનાત્મક ચિંતનમનન કરવું જોઈએ?
સભા:- અશુભભાવની માન્યતા દઢ થઈ ગઈ હોય તેનામાં વૈરાગ્યનો ભાવ કઈ રીતે પ્રગટે ?
સાહેબજી:-વૈરાગ્ય પ્રગટાવવા સંસારના વાસ્તવિક સ્વરૂપનું વારંવાર ચિંતનમનન કરવું જોઈએ. વારંવાર ચિંતન કરવાથી શુભભાવો દઢ થશે અને અશુભભાવો નબળા પડશે, ઉપરાંત વૈરાગ્યનો ભાવ પણ વૃદ્ધિ પામતો જશે. સાચા વૈરાગીને દુનિયાનાં દર્શન કરતાં નવો નવો વૈરાગ્ય પેદા ન થાય તેવું બને જ નહિ. તીર્થકરે જગતની આ જ રીતે હિતચિંતા કરીને પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બાંધ્યું છે, કારણ તેમને સંસાર દુઃખમય લાગ્યો હતો. વૈરાગ્ય વગરના મૈત્રદિભાવો મોહજન્ય છે :
વૈરાગ્યવગરનો શુભભાવ એટલે વૈરાગ્ય વગરનો મૈત્રીભાવ, વૈરાગ્ય વગરનો પ્રમોદભાવ, વૈરાગ્ય વગરનો કરુણાભાવ અને વૈરાગ્ય વગરનો માધ્યસ્થભાવ; આ જગતમાં જેનામાં વૈરાગ્ય નથી તેના આ બધા ગુણો મોહજન્ય છે, તેનાથી પાપાનુબંધી પુણ્ય બંધાય છે. સામાયિક ઊંચો ધર્મ છે, છતાં તેમાં પણ વૈરાગ્ય અને વિવેક તો અનિવાર્ય છે. સામાયિકમાં ફક્ત પાપપ્રવૃત્તિનો ત્યાગ ન કરતાં પાપની સચિનો ને પાપના રસનો પણ ત્યાગ કરવો જોઈએ, નહિ તો સામાયિક કરતાં બંધ ફક્ત પુણ્યનો પડે પણ અનુબંધ પાપનો પડે. .
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૨૨૧
