________________
પર પ્રભુત્વ કેટલું હશે ! છતાં કેવળજ્ઞાન પામવા માટે, ક્ષપકશ્રેણિ માંડતાં પહેલાં આંતરિક સૂઝરૂપે જે જ્ઞાન જોઈએ, તે જ્ઞાન ખૂટે છે. શાસ્ત્રો તે જ્ઞાનને પ્રાતિજજ્ઞાન કહે છે. આ પ્રાતિજજ્ઞાન વગર ક્ષપકશ્રેણિ માંડી શકાતી નથી. જેમ કે જે રસ્તે જવું હોય તે રસ્તે આગળ વધવા માટે માર્ગનું અવલોકન તો થવું જ જોઈએ. રસ્તો જ ન દેખાય તો પગલાં ક્યાં માંડો? તેમ મોક્ષમાર્ગમાં આગળ વધવું હોય તો શરૂઆતનું જ્ઞાન તો શાસ્ત્રો આપે છે. શાસ્ત્રોની સહાયથી મોક્ષમાર્ગનું અવલોકન કરતાં કરતાં
જ્યાં સુધી પહોંચવાનું છે, ત્યાં સુધી તો ભગવાન પહોંચી ગયા છે. હવે આગળ વધવા માટે અર્થાત્ સામર્થ્યયોગમાં જવા શાસ્ત્ર સ્પષ્ટ માર્ગદર્શન આપી શકતા નથી. ક્ષપકશ્રેણિમાં જવા માટેના પુરુષાર્થની સૂઝ પ્રાતિજજ્ઞાનથી આવે છે. આ પ્રાભિજ્ઞાન સ્વયંપ્રતિભાથી પેદા થાય છે. તે આંતરિક સૂઝરૂપ છે, કોઇના ભણાવવાથી કે કંઈ ભણવાથી આ જ્ઞાન પ્રગટતું નથી.
સભા :- “સવિ જીવ કરું શાસનરસી” એ ભાવના જોઈએ?
સાહેબજી :- “સંવિ જીવ કરું શાસનરસી” એ ભાવના તો પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના કારણરૂપ શુભભાવ છે, જેને આગળ જતાં છોડવી પડે. આ ભાવના હોય ત્યાં સુધી તો સમતામાં પણ ન જઈ શકાય, જયારે પ્રભુ તો સમતા પામી ગયા છે. ઉપરની : ભૂમિકામાં જવા માટેનાં ધોરણો જુદાં છે. સમતામાં આવેલા જીવોને આગળ વધવા માટે પ્રતિભજ્ઞાન જોઈએ. તે ખૂટ્યું હોવાથી પ્રભુ ક્ષપકશ્રેણિ ન માંડી શક્યા. તેથી નિકાચિત કર્મોનો ક્ષય પણ ત્યાં સુધી ન કરી શક્યા અને જે ઉદયમાં આવ્યાં તે ભોગવવા પડ્યાં. કેવળજ્ઞાન પામવામાં પણ વિલંબ થયો.
સભા :- ક્ષપકશ્રેણિનો વખત કેટલો?
સાહેબજી :- મિનિટોનો ટાઇમ હોય છે. ઈલાચીકુમારને નાચતાં નાચતાં કેવળજ્ઞાન થયું છે. કેવળજ્ઞાન પામતાં પહેલાં અવશ્ય ધ્યાનમાં જવું પડે. પણ આમને તો નાચવાની ક્રિયા ચાલુ જ છે. જો લાંબો ટાઇમ ધ્યાન ચાલે તો ઉપયોગશૂન્ય નાચવાની ક્રિયા અટકી જાય. એક વખત અંદરનો ઉઘાડ થયો પછી તો કર્મનો ક્ષય ક્ષણોમાં જ થઈ જાય છે. કેવળજ્ઞાન પામવા પ્રચંડ પુરુષાર્થ અને સ્પષ્ટ દિશા બન્ને જોઈએ.
તમને મોક્ષ ગમે છે ખરો? તમારી સામે એક બાજુ તમારી મનગમતી ટોપ લેવલની ભૌતિક વસ્તુ મૂકીએ અને બીજી બાજુ મોક્ષ મૂકીએ તો મોક્ષ લો ખરા?.
૨૫૨
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા
