________________
ત્યારે સવારની સ્કૂલમાં જો નવકારશી ન આવી હોય તો બપોરે અમે ઘરે આવી પુરિમઢનું પચ્ચક્ખાણ કરતા, અને બપોરની સ્કૂલમાં શિયાળામાં જો કદાચ રાતના ચોવિહારનો ટાઇમ થઈ જાય તો ભૂખ્યા સૂઈ જતા. પિકનિકમાં જઈએ ત્યારે બીજા બધા કાંદા અભક્ષ્ય ખાતા હોય એટલે મને તો એમની કોઈ વસ્તુ ખપે નહિ; આવા વખતે બધા એમ કહે કે જો આ ભગતડો આવ્યો. ત્યારે અમે સામે કહીએ કે શું ધર્મ કરવો એ ખરાબ કામ છે ? આજે કોલેજિયન છોકરાઓને ધોતિયું પહેરીને પૂજા કરતાં શરમ આવે અને કોઈ કરે તો બીજાં કહે “આ ભગતડો આવ્યો.’ રાતના બાર વાગ્યે સિનેમા કે કલબમાં જવામાં કાંઈ વાંધો નહિ, કંદમૂળ ખાઓ, રાતના રખડો, હોટેલોમાં જાઓ ને ન બોલવા જેવું બોલો તો તમે મોડર્ન કહેવાઓ. ઊલટું સદાચાર કે પ્રવૃત્તિ કરો તો વેદિયા ને ભગતડા કહેવાઓ. આવા સમાજ પાસે તમે શું અપેક્ષા રાખો ? આવા સમાજની માન્યતા અને પ્રમાણપત્રની મારે મન ફૂટી કોડીની પણ કિંમત નથી.
વર્તમાનમાં પણ સારો ધર્મ કરનાર મોટા ભાગના જીવો એવા છે કે જેઓ પાપથી ડરે છે. વળી ધર્મ ન કરનારા બધા પ્રામાણિક અને ધર્મ કરનારા બધા અપ્રામાણિક છે એવું કોઈ કહી શકે ? હા, ધર્મ કરનારામાંથી બે પાંચ ટકા ખોટાં કામ કરનારા નીકળે પણ ખરા, પરંતુ તેને મોટું સ્વરૂપ આપીને આવી વાતો સોસાયટીમાં ફેલાવાય છે. આ તો એક ગલત પ્રચાર છે. સાધુસંસ્થામાં પણ જો એક બે ટકા શિથિલ હશે તો તેના નામથી આખી સાધુસંસ્થાને બદનામ કરાય છે. અત્યારે પણ સંયમી, સદાચારી જીવન જીવનારા મોટા ભાગના સાધુઓ સાધુસંસ્થામાં છે, અનેક પવિત્રતમ રત્નો છે, પણ તેમની જાહેરાત કોઈ દિવસ છાપાએ આપી નથી. પરંતુ જો ખરાબ મહાત્મા એક પણ હોય તો છાપામાં તરત જ આવે. આ બધાનું કારણ એ છે કે લોકોમાં સાધુ-સંતો પ્રત્યે જે બહુમાન અને ધર્મ પ્રત્યે જે આસ્થા છે, તેને તોડવા માટે જ આવું બધું થાય છે. અત્યારે કોઈ સંસ્થા સમાજમાં એવી ખરી કે જેમાં સોએ સો ટકા પ્રામાણિક માણસો હોય ? એક બે ટકાના દૂષણથી આખી સંસ્થાને ક્યાંય degrade(બદનામ) ન કરાય. ધર્મ કરનાર બધો વર્ગ ખરાબ છે તેવું નથી. એક બે ટકા ખરાબી હોય તો તે ધર્મની ખામી નથી, તે વ્યક્તિની ખામી છે. અત્યારના જમાનામાં પણ ઘણા કરોડોપતિ શ્રાવકો એવા છે કે તપ, ત્યાગ, સંયમ, સદાચાર, પ્રામાણિકતા તેમના જીવનમાં છે. ધર્મ ન કરનાર કરતાં ધર્મ કરનારમાં બદમાશી વધારે હોય તેવું જો તમે દાખલા-દલીલથી પુરવાર કરી આપો તો હું તમારો જીવનભર
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૨૫૫
