________________
સભા :- ના સાહેબ, સાવ એવું નથી. અમારે તરવું છે.'
સાહેબજી - તરવું છે કે થાળે પડવું છે? સંસારમાં થાળે પડવું છે કે સંસારથી તરવું છે? સંસારથી છૂટકારો જોઈએ છે કે સંસારમાં અનસેટલ છો તે સેટલ થવું છે? તરવું હોય તો આ બધું વિચારવું પડશે.
સભા:- વગર પેટ્રોલે ગાડી ચાલે છે.
સાહેબજી :- આખી જિંદગી ગદ્ધામજૂરી કરીને દમ નીકળી ગયો, છતાં કહો છો કે ગાડી વગર પેટ્રોલે ચાલે છે. ધર્મનાં ફળ સચોટ દર્શાવ્યાં છે. તે પણ મર્યા પછી નહિ, પણ તત્કાલ હાજરાહજૂર ફળ છે, જેનો તમને ખ્યાલ નથી. જે વિધિપૂર્વક તપ કરે તેને આત્માના સુખનો અનુભવ તત્કાળ થાય જ છે. તમારે મન તપ એ મજા છે કે દુ:ખ છે? તમે તો પરાણે મન મનાવીને તપ કરો છો, હજુ તમે ધર્મનું મૂળભૂત આંતરિક સ્વરૂપ સમજ્યા નથી, બાહ્ય ધર્મ જ સમજ્યા છો. વેપારમાં શરીરને ઘણું દુઃખ હોય પણ મન તો નફો જોઈ કૂદકા મારે છે. તમને ઇષ્ટ હોય એવું ભૌતિક સુખ મળતું હોય તો તમે શારીરિક શ્રમ કિંમત તરીકે ચૂકવવા હોંશે હોંશે તૈયાર છો. શરીરને સજા એટલે મનને સજા એવું એકાંતે નથી. જંબાહ્યધર્મ તમારા દેહ-ઇન્દ્રિયને કષ્ટરૂપ લાગે છે તે જ ધર્મના આંતરિક સ્વરૂપને મન દ્વારા માણવું જોઈએ, જે તમે માણી શક્યા નથી, તેથી તમને કષ્ટરૂપ લાગે છે, પરંતુ ભોગસુખ જેમ માણવા લાયક છે, તેમ આત્માનું સુખ પણ માણવા લાયક છે. પ્રતિક્રમણ, પૂજા, સામાયિક આદિ અનુષ્ઠાનોમાં આંતરિક વિશુદ્ધ પરિણામના અનુભવનો સ્વાદ છે, તમને તો ફક્ત ખાવાપીવામાં જ સ્વાદ લાગે છે. સમકિતી આત્માને સામાયિકની વાત આવે ત્યારે મોમાં પાણી છૂટે. તેને અવિરતિમાં દુઃખ લાગે છે; કારણ કે તેને વિરતિના સુખનું જ્ઞાન છે.
સભા - સાહેબ ! ધર્મ કરતાં પાણી જ નથી છૂટતું, તો પછી સ્વાદ કેવી રીતે આવે?
સભા :- પણ સાહેબ, જે વધારે ધર્મ કરે છે તે જ વધારે પાપ કરે છે એવી માન્યતા છે.
(બે શ્રોતાઓ સાથે પ્રશ્ન પૂછ્યો સાહેબજીએ એકનો જ જવાબ આપ્યો.)
સાહેબજી :- આજનો સમાજ કેવો છે, તેની એક શબ્દમાં ઓળખાણ આપું? ‘Anti religious mind.” (ધર્મવિરોધી માનસવાળો). અમે જયારે સ્કૂલમાં હતા
૨૫૪
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
