________________
અનુબંધવાળું ચક્ર તેમના આત્મા પર ગોઠવાયેલું હતું. તીર્થકર જેવા આત્મા પણ પાપના અનુબંધના માલિક હોય ત્યારે સંસારમાં ફસાયેલા હોય. અનુબંધને પલટો તો જ સંસારમાંથી નીકળી શકાય. અનુબંધ બદલાયા પછી નવ ભવમાં તેમના એક એક ભવનો વિકાસ જોઈ શકો છો. પુણ્યના અનુબંધથી ઉત્તરોત્તર વિકાસ થાય છે.
અનુબંધ એ ઉત્પાદનશક્તિ છે. યોગ્ય રીતે તેને આત્મા પર ગોઠવો તો વિકાસનો ગુણાકાર થાય છે. કણિયા જેટલું પણ પુણ્યાનુબંધી પુણ્યકર્મ ઉદયમાં આવે ત્યારે તે પુણ્યથી કંઈ ગણું બીજું નવું પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બંધાય છે, ને તે પાછું જ્યારે ઉદયમાં આવે છે ત્યારે તે પુણ્યથી બીજું અસંખ્ય ગણું પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બંધાય છે, ને આગળ જતાં અનંત ગણું થાય છે. જેમ કે અનાજના દાણા વાવો એટલે હોય તેના કરતાં હજાર ગણો પાક ઊતરે, ને તે પણ વાવો એટલે લાખો-કરોડો ગણો ઊતરે, એમ કરતાં ગુણાકાર કેટલો મોટો આવે? કોઠારો ભરાય તેટલું અનાજ એક દાણામાંથી થશે. અહીં પણ પુણ્યાનુબંધી પુણ્યનું એવું જ છે. જે કર્મની શુભ સર્જનશક્તિ છે તેવા કર્મને આપણે પુણ્યના અનુબંધવાળું કહીશું, અને જે કર્મની સર્જનશક્તિ ખરાબ છે તે કર્મને આપણે પાપના અનુબંધવાળું કહીશું. જે કર્મની સર્જનશક્તિ ખરાબ છે તેવા કર્મના વિષચક્રમાંથી છુટકારો મેળવશો તો જ પુણ્યનો અનુબંધ આવશે.
પાપાનુબંધનું મૂળ : ' .
સભા - પાપાનુબંધી પુણ્ય કેવી રીતે બંધાય?
સાહેબજી :- કોઈપણ શુભ પરિણામ કે પ્રવૃત્તિ કરો તેમાં સંસારરસિકતા અને તીવ્ર અવિવેક હોય તો પાપાનુબંધી પુણ્ય બંધાય છે.
સભા:- વિરાગ અને વૈરાગ્ય એક જ શબ્દ છે? - સાહેબજી:- હા, બંને પર્યાયવાચી શબ્દો છે.
જીવ સંસારમાર્ગથી મોક્ષમાર્ગ ઉપર ચડે તે વચલા કાળને સંક્રાંતિકાળ કહેવાય છે, અને જયારે આત્મા સમકિત પામે એટલે મોક્ષમાર્ગમાં સ્થિર થયો કહેવાય. બસ, ત્યાં તેને ૧૦૦% વિરાગ ને વિવેક આવે છે. અપુનબંધકદશાથી જીવ પુણ્યનો અનુબંધ પાડવાનો પ્રારંભ કરે છે અને સમકિતમાં તે પુણ્યનો અનુબંધ પૂર્ણતયા પાડે છે. જેનામાં વૈરાગ્ય ને વિવેક નથી તે જીવ પ્રાયઃ પાપનો અનુબંધ પાડે છે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૨૨૩
