________________
શુભભાવ વખતે મનમાં હજારો અશુભભાવો પણ સુષુપ્ત રીતે પડેલા હોવાથી, પુણ્યકર્મો સાથે સેંકડો પાપકર્મો પણ બંધાય છે :
• વર્તમાનકાળનો બંધ તમારા વર્તમાન શુભ અને અશુભભાવ પર અવલંબિત છે. દા.ત. ભગવાનની પૂજા કરતા હો ત્યારે તમારા મનમાં તે વખતે પૂજા નિમિત્તે સારા જ ભાવ છે. તેથી તમને એમ થાય કે મને એકલું પુણ્ય જ બંધાવું જોઈએ, પણ જૈન કર્મવાદ એમ નથી કહેતો. પરમાત્માની પૂજા સારી છે, અને તે વખતે તમારી ક્રિયા અને ભાવ બંને સારા છે. પરમાત્મા પ્રત્યે અત્યંત બહુમાન છે, ભક્તિ અને સમર્પણ પણ છે, સાથે અત્યંત શ્રદ્ધાનો ઉમળકો પણ હોય. આ બધા ગુણો કેળવીને તમે પૂજા કરો છો ત્યારે શુભભાવ છે, માટે પૂજા નિમિત્તે તમને પુણ્ય બંધાય છે; પણ તે વખતે તમારા મનમાં જે બીજા અશુભભાવ છે તેનાથી તો પાપ જ બંધાય.
સભા :- આ અશુભભાવોનો અમે કાંઈ વિચાર નથી કરતા. આ સુષુપ્ત અશુભ ભાવોથી પણ પાપ બંધાય?
સાહેબજી :- હા, સુષુપ્ત અશુભ ભાવોથી પણ પાપ જ બંધાય. પૂજા કરતી વખતે તમારી પાસે તિજોરીમાં ૨૫ લાખ રૂપિયાનું બેલેન્સ છે તેના પ્રત્યે તમને સુષપ્ત રીતે મમતા-આસક્તિ પડી જ છે. જો કોઈ આવીને કહે કે તિજોરી તૂટી અને તમારા ૨૫ લાખ રૂપિયા ગયા, તો પૂજા કરતી વખતે તમને શું થાય ? અરે ! લાગ આવે તો ઘણાને heart attack-હંદય પર હુમલો પણ આવી જાય.
સભા ઃ- પણ તે મમતા પ્રગટ નથી.
સાહેબજી :- મનમાં રહેલા ભાવો પ્રગટ થાય તો જ કર્મ બંધાય તેવું નથી. તમારા મનમાં જે પણ મેલ છે, ભલે પછી તે તળિયે હોય કે ઉપર હોય, પણ મેલ છે, તો એની સાથે કર્મબંધને સંબંધ છે, પછી ભલે તે અશુભભાવ મનમાં પ્રગટ કે સુષુપ્ત કોઈ પણ રીતે પડેલ હોય. અહીં પણ અંદરમાં ધન પ્રત્યે આસક્તિ તો પડી જ છે. જો તમે માત્ર વિચારથી જ કર્મ બાંધી શકો તો આખી દુનિયાનાં પાપ બાંધી શકો ખરા ? શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે તમને ખૂણામાં બેઠાં પણ, આચરણમાં કે વિચારમાં ન હોય તો પણ, આખી દુનિયાનાં પાપ લાગે છે, અને આને અવિરતિનું પાપ કહે છે. કારણ અવિરતિમાં દુનિયાનાં પાોના ત્યાગનો સંકલ્પ ન હોવાથી પાપ લાગે છે. તમે આખી દુનિયાના વિચારો એકી સાથે કરી શકો ખરા ? અને જો ક૨વા બેસો તો ગાંડા થઈ જાઓ. પણ મનમાં જે સુષુપ્ત વૃત્તિઓ પડી છે તે બધી વૃત્તિઓથી સંગ્રહાત્મક લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૨૧૩
