________________
સમાજમાં એવો પ્રચાર છે કે ભીખ માંગવી એ હરામખોરી છે. પરંતુ આર્યપરંપરા છે કે દીન-અનાથ-લૂલા-લંગડા-અશક્ત લોકોને લોકમાં ભીખ માંગવાનો અધિકાર છે. સમાજની પણ ફરજ છે કે આવા નબળાઓને સાચવી લેવા, કારણ તમારા પર સમાજનું ઘણું ઋણ છે. તેથી જ સામાજિક કર્તવ્ય તરીકે ભિખારીને દાન આપવું જોઈએ.
તીર્થકરોએ પણ યાચકોને અનુકંપાદાન આપ્યું છે. દેલવાડાનાં દેરાસરોની પ્રતિષ્ઠા થઈ ત્યારે વસ્તુપાલમંત્રીએ એક જ દિવસમાં રર લાખ સુવર્ણમુદ્રા યાચકોને આપી છે. વિચારો અત્યારના કેટલા અબજ થાય? વસ્તુપાલ-તેજપાલ માટે તો કહેવાય છે કે તેમને રાજસભામાંથી પુરસ્કારમાં ૨-૫ લાખ સુવર્ણમુદ્રા મળે છે તેમના ઘરે પહોંચતાં સુધીમાં દાનમાં અપાઈ જતી. પાછા દાન એવી રીતે કરે કે જેથી જૈનશાસનની પ્રભાવના થાય ને લોકોને ભગવાનના શાસન પ્રત્યે બહુમાન થાય.
સભા:- તો દાન આપનારે પણ લાયકાત કેળવવી પડશે?
સાહેબજી:- હા, દાન કરવા માટેની જે વાયકાત શાસ્ત્રમાં કહી છે તે જોઈએ.' અમે પણ દાન અંગે સાધનશુદ્ધિમાં માનીએ છીએ, પણ તેનું વિવેચન આગળ આવશે. અત્યારે તો એવું બોલાય છે કે દાન કરનાર બધા કાળાબજારિયા છે. આ મુદ્દાથી જ દાન ઉપર તૂટી પડો છો, પણ આ બધી misunderstanding(ગેરસમજ) છે. કાળાબજાર-ધોળાબજાર એ નીતિ અનીતિનાં ધોરણો નથી, પણ શાસ્ત્રમાં નીતિઅનીતિનાં ધોરણો જુદાં આપ્યાં છે. અત્યારે દેશકાળ ઘણા વિપરીત છે.
સરકારને અર્થતંત્રમાં જો નાણાંની જરૂર પડી તો એ જ કાળાં નાણાંને ધોળાં કરી આપશે, અને જરૂર પડે તો ધોળાં નાણાંને કાળાં કરી આપશે, શું કરશો? સરકાર એક બોન્ડ બહાર પાડી દે, એમાં ગમે તેટલા પૈસા રોકો તો તેમાં ટેક્ષ ન લાગે, અને ક્યાંથી આવ્યા તેની પૂછપરછ પણ નહિ. બસ, એક કલમના ગોદાથી કાળાં નાણાંને ધોળાં કરી આપશે.
આપણા શાસ્ત્રમાં નીતિ-અનીતિની વ્યાખ્યા જુદી છે. શાસ્ત્રની રીતે અત્યારે તમારું ૯૯% નાણું અનીતિનું છે.
તમે કહેશો કે અમે whiteના-ચોખ્ખા પૈસા ચેકથી દાનમાં આપીએ છીએ, પણ white કર્યા કઈ રીતે? tax planning-ટેક્ષ આયોજન કરો છો, ફાઇલો બધી
૧૧૨
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા
