________________
સાહેબજી :- અહીં સગાં-વહાલાં તરીકે નહીં પણ લાભ લેનાર સાધર્મિક તરીકે યાદ કરવાનાં છે. સામાન્ય સાધર્મિકે પણ સત્કાર્ય-ભક્તિ માટે કાંઈક આપ્યું હોય તો તે પ્રવૃત્તિ કરતાં તે વ્યક્તિને યાદ કરવાનું શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે. મફતમાં લાભ લેવાની ઇચ્છા જ નથી રાખવાની. જેણે તમને ચઢાવવા આપ્યું છે તેના વતી જ તમારે અર્પણ કરવાનું છે. બીજાના વતી આંગી હોય ત્યારે પણ નામ એનું જ આપવાનું, મફતનો જશ ન જ લેવાય. મહાપુરુષોએ ધર્મ કરતાં એકપણ ખરાબ વૃત્તિ મનમાં ઘૂસી ન જાય તેની ખાસ તકેદારી રાખવાનું કહ્યું છે.
સુકૃતઅનુમોદનના ભાવથી મરણોત્તર પણ લાભ :
સભા :- કોઈ will (વસિયતનામું) કરે તેમાં લખે કે આટલું મારા વતી કરજો, તો તેનો લાભ તે વ્યક્તિને પહોંચે ?
સાહેબજી :- ચોક્કસ પહોંચે, પુણ્ય-પાપનો બંધ ફક્ત સ્વયં પ્રવૃત્તિ કરવાથી જ નથી થતો, પરંતુ કરણ-ક૨ાવણ-અનુમોદન આદિના ભાવથી પણ થાય છે. મરી ગયા પછી તેની ઇચ્છા પ્રમાણે લાખ રૂપિયા દાનમાં વપરાયા, તો તે લાખ રૂપિયા સીધા તેને પહોંચવાના નથી, પણ મરનાર વ્યક્તિને જો દાનનો શુભભાવ હોય તો ચોક્કસ પુણ્યરૂપે લાભ મળે. ક્રિયા તો ભાવનું સાધન છે, ભાવ તેનું ફળ છે. પુણ્યબંધ કે પાપબંધની મૂળભૂત આધારશિલા તો ભાવ જ છે.
· અરે ! ધર્મી માબાપે will–વસિયતનામું ન કર્યું હોય તો પણ, જો સારાં સંતાન હોય તો તેમની પાછળ બની શકે તેટલાં સારાં ધર્મઅનુષ્ઠાન કરે. પિતાના નામથી દાન આપે કે સત્પ્રવૃત્તિ કરે તો તે પિતાના જીવને અત્યારે ભલે ખબર નથી, છતાં કોઈક વખત પણ તેમને જો જ્ઞાનથી ખબર પડે તો રાજી થાય તેવું માનસ હોય તો નક્કી થાય છે કે તેમને unconsciously-અજાગ્રતપણે મનમાં અનુમોદનાનો ભાવ પડ્યો.છે, તેથી તેમની પાછળ થયેલ સત્કાર્યનો લાભ તેમને પુણ્યરૂપે પરલોકમાં પણ મળે. વળી ભાવ ન હોય તો કરોડો ખર્ચો તો પણ લાભ ન મળે. જેમ કે નાસ્તિક માબાપ ધર્મી ન હોવાને કારણે તેમની પાછળ કદાચ ધર્મી દીકરો ઉદારતાથી ખરચે તો દીકરાને ભાવ પ્રમાણે કર્યાનો લાભ મળે, પણ તેના માબાપને કરાવણ કે અનુમોદનારૂપે કશાનો લાભ ન મળે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૮૭
