________________
૧
૨
અવસર્પિણી
કાળના ૬ આરા
દુઃષમા-દુષમ
પ
દુઃષમા
૩| દુઃષમા-સુષમા
૪| સુષમા-દુ:ષમા
સુષમા
૬ સુષમા-સુષમ
સ્થિતિ
૨૧ હજાર વર્ષ
૨૧ હજાર વર્ષ
૪૨ હજાર વર્ષ ઓછા૧-ક્રોડાક્રોડી
સાગરોપમ
૨ ક્રોડાક્રોડી સાગરોપમ
૩ ક્રોડાક્રોડી
સાગરોપમ
૪ ક્રોડાક્રોડી સાગરોપમ
ઉત્સર્પિણી કાળ
જીવોની આયુ
(ઉંમર)
૧૬ વર્ષથી ૨૦ વર્ષ સુધી
૧૦૦ વર્ષ ઝાઝેરાથી પૂર્વ કોટિ વર્ષે
૨૦થી ૧૦૦ વર્ષ | ૧ હાથથી ૨
ઝાઝેરા સુધી
૭ હાથ
પૂર્વ કોટિ વર્ષથી ૧ પલ્યોપમ
૧ પલ્યોપમથી
૨ પલ્યોપમ
શરીરની
ઊંચાઈ
૨ પલ્યોપમથી
૩ પલ્યોપમ
૧ હાથથી
૧ હાથ ૨
૭ હાથથી
૫૦૦ ધનુષ
૧ કોસથી
૨ કોસ
વર્ણ આહારનું
અંતર
વારંવાર
૨ કોસથી
૩ કોસ
શ્યામ
રૂક્ષ
અનેકવાર
૫૦૦ ધનુષથી પ્રિયંગુના ચઉત્થ
૧ કોસ
સમાન | (૧ દિવસ)
પાંચેય | પ્રતિદિન એકવાર
વર્ણ
ચંદ્રમાના
છઠ્ઠ
સમાન | (૨ દિવસ)
સૂર્યની
અટ્ટમ
સમાન | (૩ દિવસ)|
આ રીતિથી વર્ણ વગેરેની શુભ પર્યાયોમાં અનંત ગુણી વૃદ્ધિ થાય છે. અવસર્પિણી કાળના પાંચમા આરાની સમાન બધી રચના અને વ્યવસ્થા સ્થાપિત થઈ જાયછે.
(૩) દુ:ષમ-સુષમ : ઉત્સર્પિણી કાળના ત્રીજા આરાનું નામ દુઃખમ-દુષમ છે. આ બેંતાલીસ હજાર વર્ષ ઓછા એક ક્રોડાક્રોડી સાગરોપમનો છે. આની બધી રચના અવસર્પિણી કાળના ચોથા આરા સમાન છે. એના ત્રણ વર્ષ અને સાડા આઠ માસ વ્યતીત થયા પછી પ્રથમ તીર્થંકરનો જન્મ થાય છે. પહેલાં કહ્યા અનુસાર આ આરામાં ૨૩ તીર્થંકર, ૧૧ ચક્રવર્તી, ૯ બળદેવ, ૯ વાસુદેવ, ૯ પ્રતિવાસુદેવ વગેરે થાય છે. પુદ્ગલોના વર્ણ વગેરે શુભ પર્યાયોમાં અનંત ગણી વૃદ્ધિ થાય છે.
(૪) સુષમ-દુ:ષમ : ઉત્સર્પિણી કાળના ત્રીજા આરાની સમાપ્તિ પર બે ક્રોડાક્રોડી સાગરોપમનો ચોથો આરો સુષમ-દુષમ નામનો પ્રારંભ થાય છે. એના ચોર્યાસી લાખ પૂર્વ, ત્રણ વર્ષ અને સાડા આઠ માસ પછી ૨૪મા તીર્થંકર મોક્ષ ચાલ્યા જાય છે. ૧૨મા ચક્રવર્તીની
૩૯૪
જિણધમ્મો
