________________
nath and Aristnemi.” અર્થાત્ “જૈન ધર્મ વર્ધમાન (મહાવીર) અને પાર્શ્વનાથ પહેલાં પણ પ્રચલિત હતે. યજુર્વેદમાં ઋષભ, અજિતનાથ અને અરિષ્ટનેમિ એ ત્રણ તીર્થકરેને ઉલ્લેખ આવે છે. એ જ ગ્રંથમાં તેમણે ભિન્ન શબ્દ દ્વારા એ વાત સ્પષ્ટ કરી છે કે “The Bhagwat Purana endorses the view that Rishabh was founder of Jainism.” અર્થાત્ ભાગવત પુરાણ એ વાતને ટેકે આપે છે કે જૈન ધર્મના સ્થાપક શ્રી ઋષભદેવ હતા.” અને તેમણે એ જ ગ્રંથમાં એ હકીકત પણ ખુલ્લા શબ્દોમાં જણાવી છે કે There is nothing wonderful in my saying that Jainism was in existance long before Vedas were composed. અર્થાત્, “વેદની રચના થઈ તે પહેલાં ઘણા લાંબા કાળથી જૈન ધર્મ પ્રચલિત હતું, એવું કહું તે તેમાં કંઈ પણ આશ્ચર્ય પામવા જેવું નથી.” - મુંબઈ હાઈકોર્ટના જસ્ટીસ શ્રી રાંગણેકરે પણ કહ્યું છે કે “From modern historical researches we come to know that long before Brahmanism developed into Hindu Dharma Jainism was prevelent in this country.” અર્થા–વર્તમાનકાલીન ઐતિહાસિક સંશોધન પરથી આપણે જાણી શકીએ છીએ કે બ્રાહ્મણવાદે હિંદુ ધર્મનું સ્વરૂપ ધારણ કર્યું તેને ઘણું વખત પહેલાં આ દેશમાં જૈન ધર્મ પ્રચલિત હતો.”
બનારસ સંસ્કૃત કોલેજના અધ્યાપક સ્વામી રામમિશજી શાસ્ત્રીને અભિપ્રાય પણ એ જ હકીકતની પૂર્તિ