________________
પ્રકરણ આઠમું ધર્માચરણ
જે વિચાર, વાણું કે વર્તનથી આત્મા દુર્ગતિમાં જતે અટકે અને સદ્ગતિમાં સ્થિર થાય તેને ધર્મ કહેવામાં આવે છે. અહીં દુર્ગતિ શબ્દથી નરક અને તિર્યંચ ગતિ તથા સદ્ગતિ શબ્દથી મનુષ્ય અને દેવગતિ તથા સિદ્ધિગતિ સમજવાની છે.
જગતમાં કંઈ શુભ કે સારું દેખાય છે તે ધર્મને પ્રતાપ છે અને જે કંઈ અશુભ કે ખરાબ દેખાય છે તે અધર્મને પ્રતાપ છે, એમ જૈન ધર્મનું દઢ મંતવ્ય છે. સૂતાં, ઊઠતાં, બેસતાં, પર્વતનાં મસ્તકે, જંગલમાં કે સર્વ સ્થળે ધર્મ જ મનુષ્યનું રક્ષણ કરે છે, માટે મનુષ્ય તેનું આરાધન અવશ્ય કરવું જોઈએ.
મનુષ્યજીવનમાં ધર્મનું બની શકે તેટલું આરાધન , કરી લેવું એ ડહાપણ છે. તેમાં પણ આદેશ, ઉત્તમ
