________________
૧૩૪
ગૃહસ્થ સમ્યકત્વપૂર્વક બાર વ્રતનું પાલન કરવું તેને ગૃહસ્થ ધર્મ કહેવામાં આવે છે. તે નીચે મુજબ – ( ૧ શૂલપ્રાણાતિપાત વિરમણવ્રત એટલે કેઈ પણ નિરપરાધી ત્રસ જીવને નિરપેક્ષપણે સંકલપીને મારવો નહિ. ત્રસ જીવની બને તેટલી જયણા કરવી.
૨ સ્કૂલમૃષાવાદવિરમણવ્રત એટલે કન્યા, ગાય, ભૂમિ વગેરે સંબંધી એવું કહીને કોઈને છેતરવા નહિ, કેઈની થાપણ ઓળવવી નહિ તથા કેર્ટ કચેરીમાં બેટી સાક્ષી આપવી નહિ.
૩ સ્થૂલ અદત્તાદાનવિરમણવ્રત એટલે ખાતર પાડીને, ગાંઠ છોડીને, ધાડ પાડીને, તાળ પર કુંચી કરીને કે બીજી રીતે પરાઈ વસ્તુ પિતાની કરવી નહિ.
૪. સ્વદારીસંતેષ—પરદારાગમનવિરમણવ્રત એટલે પિતાની સ્ત્રીથી સંતેષ પામ અને બીજાની સ્ત્રીનું સેવન કરવું નહિ.
૫ પરિગ્રહ પરિમાણવ્રત એટલે ધન, ધાન્ય, ક્ષેત્ર (જમીન), વાસ્તુ (મકાન), રૂપું, એનું , કૌપ્ય (ધાતુનાં વાસણે તથા રાચરચીલું), દ્વિપદ (નેકર-ચાકર) અને ચતુષ્પદ (ઢોર-ઢાંખર) અમુક પ્રમાણથી વધારે રાખવાં નહિ.
આ પાંચ વ્રતને પાંચ અણુવ્રત કહેવામાં આવે છે.
૬ દિકપરિમાણવ્રત એટલે સંસાર-વ્યવહારનાં કાર્ય અંગે અમુક દિશામાં અમુક અંતરથી વધારે જવું નહિ.
