________________
પ્રકરણ નવમું ચાર દુર્લભ વસ્તુઓ
આ સંસારમાં પ્રાણીઓને ચાર વસ્તુની પ્રાપ્તિ ઘણી દુર્લભ છેઃ મનુષ્યત્વ, કૃતિ, શ્રદ્ધા અને સંયમને વિષે
પુરુષાર્થ.
મનુષ્યત્વ એટલે મનુષ્યપણું, મનુષ્યને અવતાર કે મનુષ્યને ભવ. તે ઘણું કાળે અને ઘણાં કટે પ્રાપ્ત થાય છે. - પ્રથમ આ જીવ અવ્યવહાર રાશિમાં એટલે નિગેદમાં અનંતકાળ સુધી પરિભ્રમણ કરે છે કે જ્યાં આંગ
આગળ નવતત્વનાં પ્રકરણમાં છવના સ્થાવર અને ત્રસ એવા બે ભેદે બતાવેલા છે અને તેમાં સ્થાવર જીવોના પૃથ્વીકાય, અકાય, તેજસ્કાય, વાયુકાય અને વનસ્પતિકાય એવા પાંચ પ્રકારો દર્શાવેલા છે. આ વનસ્પતિકાયના બે પ્રકારે છે : એક પ્રત્યેક વનસ્પતિ અને બીજી સાધારણ વનસ્પતિ. તેમાં પ્રત્યેક વનસ્પતિમાં ફળ, ફૂલ, છાલ, લાકડું, મૂળ, પાંદડા અને બીજ એ દરેક શરીરમાં એક એક જીવ. હેય છે અને સાધારણ વનસ્પતિમાં એક શરીરમાં અનંત જીવો હેય. છે, ત્યાં આ નિગેનું સ્થાન મનાયેલું છે.
