________________
૧૪૨
વિચારવાનું એ છે કે ચક્રવતીનું રાજ્ય છ ખંડ ધરતીમાં ફેલાયેલું હોય છે, અને તેમાં કોડે ઘર હોય છે. બધાં ઘરમાં ભોજન કર્યા પછી જ ચક્રવર્તીને ફરી વારે આવે, એટલે ફરીને ચકવતનું ભજન મળવું અતિ દુર્લભ છે, તેમ એક વાર ચાલ્યું ગયેલું મનુષ્યપણું ફરી પ્રાપ્ત કરવું અતિ દુર્લભ છે.
(૨) પાસા : એક રાજ્યના કેઈ મંત્રીએ કળવાળા પાસા તૈયાર કરાવ્યા એટલે તેને ઈચ્છા પ્રમાણે સવળા કે અવળા પાડી શકાતા હતા. પછી નગરમાં ઉદ્ઘેષણ કરાવી કે જે કઈ મને પાસાની રમતમાં જીતી જશે તેને સેનામહોરથી ભરેલો થાળ અર્પણ કરીશ, અન્યથા હારી જનારે મને એક સોનાની મહેર આપવી. આ ઉલ્લેષણું સાંભળીને ઘણું માણસો પાસાની રમત રમવા આવ્યા અને ફરી ફરીને એ રમત રમતાં પિતાની બધી મૂડી ગુમાવી બેઠા. હવે તે માણસોને પિતાની ગયેલી મૂડી પાસાની રમત રમીને પાછી મેળવવી હોય તે મેળવી શકે ખરા ? એ કામ જેટલું દુર્લભ છે, તેટલું જ મનુષ્યપણું ફરી પ્રાપ્ત કરવું દુર્લભ છે.
(૩) ધાન્ય : ભારતવર્ષ જેવા કેઈ દેશમાં સુકાલને સમયે જેટલું ધાન્ય પાકયું હોય તેને એક ઢગલે કરવામાં આવે અને તેમાં એક પાલી જેટલા સરસવ ભેળવી એક ઘરડી ડોસીને તે સરસવના દાણા વીણવા બેસાડી હોય તે એ બધા દાણ વિણને ભેગા કરી શકે ખરી?એ દાણા
