________________
ભગવાનની દશા આ વખતે મોટા ભાગે અંતર્મુખ હેતી, એટલે બાહ્ય પ્રવૃત્તિ કે બાહ્ય વ્યવહાર પર ભાગ્યે જ લક્ષ્ય દેરાતું. આને લીધે તેમની પર્ણકુટિનું ઘાસ ગાયો ખાઈ જતી, છતાં તેઓ હાંકતા નહિ કે ડચકારો પણ કરતાં નહિ. તાપસને આ ન ગમ્યું. તેમણે કુલપતિને વાત કરી કે “આ સાધુ તે દરેક વાતમાં ઉદાસીન છે, તેથી પર્ણકુટિનું રક્ષણ કરતા નથી, એટલે તે ખલાસ થશે. ' એ પરથી કુલપતિએ ભગવાનને કહ્યું કે “હે આર્ય ! એક પક્ષી પણ પિતાને માળાનું રક્ષણ કરે છે, તે ક્ષત્રિયપુત્ર થઈને તમે એક પર્ણકુટિનું રક્ષણ કરી શકતા નથી, એ તે બહુ આશ્ચર્ય કહેવાય !” પાંચ નિયમઃ " ભગવાને તેના ઉત્તરમાં મૌન સેવ્યું, પણ આ બનાવ પરથી ધડે લઈને નીચે મુજબ પાંચ નિયમે ગ્રહણ કર્યા (૧) અપ્રીતિ થાય તેવા સ્થાનમાં રહેવું નહિ. (૨) બને તેટલું ધ્યાનમાં રહેવું અને સ્થાન પણ તેને ચગ્ય પસંદ કરવું. (૩) બને તેટલું મૌન રાખવું. (૪) ભજન હાથથી જે કરવું અને (૫) ગૃહસ્થને વિનય કરે નહિ. અર્થાત્ તેની ખુશામત કરવી નહિ, કારણ કે યોગસાધનામાં તે બાધક છે. લપાણિ યક્ષને ઉપસર્ગ:
આ નિયમને આધીન રહીને વર્ષાઋતુના પંદર દિવસ
