________________
પ્રકરણ ત્રીજું
વિશ્વવ્યવસ્થા
ભગવાન મહાવીરથી ઉપદેશાયેલા અને આચાર્યોની પરંપરાથી પુષ્ટ થયેલાં જૈન ધર્મનાં મંતવ્ય કેવા પ્રકારનાં છે અને તે મનુષ્યજાતિને અભીષ્ટ સુખ–શાંતિ માટે કયા પ્રકારનું માર્ગદર્શન આપે છે, તેનું હવે ક્રમશઃ દર્શન કરાવીશું. આ મંતવ્યમાં વિશ્વ અને તેની વ્યવસ્થાને પ્રશ્ન પ્રથમ હાથ ધરીશું, કારણકે એ સમજાયા વિના બીજાં મંતવ્ય સમજાવાં મુશ્કેલ છે.
દુનિયા, જગત, સૃષ્ટિ, બ્રહ્માંડ કે વિશ્વને માટે જેનેને પારિભાષિક શબ્દ “ક” છે. દરેક શબ્દને પિતાને વિશિષ્ટ અર્થ હોય છે, તેમ આ લેક શબ્દને પણ પિતાને વિશિષ્ટ અર્થ છે. એચડી –જે જણાય તે લેક. તાત્પર્ય કે આપણી આંખે વડે તથા અન્ય પ્રમાણે વડે જે વસ્તુઓ જોઈ-જાણી શકીએ છીએ, તે સર્વેનું એક નામ લેક છે.