________________
૩૪
શ્રી સિદ્ધાર્થ રાજા સામાન્ય સામંત નહિ પણ કુંડગ્રામના સર્વસત્તાધીશ રાજા હતા અને તેમને દરજજો સાર્વભૌમ રજાઓ કરતાં જરાયે ઉત ન હતું, એમ માનવું જ સંગત છે. ' 'ડ' તે વખતે ઉગ્ર, ભગ, રાજન્ય, જ્ઞાન, કૌરવ અને ઈફવાકુ એ છ ક્ષત્રિયવશેની ગણના આર્યવંશમાં થતી હતી, એટલે સિદ્ધાર્થ રાજા ક્ષત્રિયકુલમાં પણ અતિ ઉચ્ચ વંશના હતા. તેજ કારણે શ્રી મહાવીર જ્ઞાત, જ્ઞાતપુત્ર, જ્ઞાતૃકુલનિવૃત્ત વગેરે નામથી ઓળખાયા છે. બૌદ્ધ જાતકેમાં ઘણી જગાએ તેમને નિમૅદ નાયપુત્ત કે નાતપુર કહેવામાં આવ્યા છે. બાલ્યાવસ્થા: - તે વખતે રાજકુમારોને ઉછેરવા માટે પાંચ ધાવમાતાઓ રાખવાની પ્રથા હતી, એટલે શ્રી વર્ધમાનને ઉછેરવા માટે પાંચ ધાવમાતાએ રાખવામાં આવી અને તે એમનું ઉત્તમ રીતે પાલન-પરિવર્ધન કરવા લાગી. તેઓ જરા મોટા થયા કે સરખી વયના મિત્રો સાથે ક્રિીડા કરવા લાગ્યા અને પિતાના ઉદાર, સ્નેહાળ તથા સાહસિક સ્વભાવથી તેમનું ભારે આકર્ષણ કરવા લાગ્યા. - ' લગભગ આઠેક વર્ષની ઉંમરે શ્રી વર્ધમાન પિતાના મિત્ર સાથે ક્રીડા કરતા હતા, ત્યારે સ્વર્ગમાં તેમના પરાક્રમની ઈન્ટે કરેલી પ્રશંસા સાંભળી ત્યારે એક મત્સરી દેવ ભગવાનની પરીક્ષા કરવા આવ્યો. એણે પહેલાં એક વિકરાળ સર્પનું રૂપ ધારણ કર્યું. એ જોઈ બીજા રાજપુત્રે તે
