________________
૧૦.
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ : ૧ ગાથાર્થ :- પરદ્રવ્યની સાથે અન્ય જીવદ્રવ્ય અને મનગમતા પુગલદ્રવ્યો પ્રત્યે) જે પ્રીતિ અનાદિની છે તે પ્રીતિને જે તોડે છે તે જ જીવ આ (આત્મસ્વરૂપની રમણતાની) પ્રીતિને પામે છે. પરમ પુરુષની સાથે (વીતરાગ પરમાત્મા સાથે) જે રાગ દશા છે. જે એકાકારતા છે તે કાળાન્તરે આ જીવને વીતરાગ પરમાત્મા બનાવનાર હોવાથી ગુણોના ભંડાર રૂપ છે. (અર્થાત્ પ્રારંભમાં કર્તવ્ય છે.) //પા.
વિવેચન :- આપણા આ જીવમાં અનાદિકાળથી પરદ્રવ્યની સાથે અનંતી પ્રીતિ વળગેલી છે. મનગમતા પુગલદ્રવ્યો પ્રત્યે, તેના વર્ણ-ગંધ-રસ અને સ્પર્શ સાથે, તથા આપણી સેવા કરનારા એવા પતિ-પત્ની-પુત્ર-મિત્ર-નોકર-ચાકર આદિ જીવદ્રવ્યો પ્રત્યે આ જીવને ઘણી જ ઘણી પ્રીતિ વળગેલી છે. ઘણીવાર તેના વિના રહેવાતું નથી. રહેવાનું બને તો દુઃખદાયી જ થાય છે. મનગમતું ખાવાનું – પીવાનું સુવાનું કે બેસવાનું ન મળે તો ચાલતું જ નથી. એરકન્ડીશન બધી જ સગવડતાવાળાં બધાં જ ભોગનાં સાધનો જોઈએ છે તેની સાથેની પ્રીતિ અનાદિની છે. ગાઢ છે. અપરાભવનીય છે. ભવોભવના સંસ્કારવાળી આ પ્રીતિ છે.
આ પ્રીતિએ જ આ જીવને સંસારમાં (જન્મ – જરા - મરણના ચક્કરમાં) રખડાવ્યો છે. એટલે પ્રીતિ કરવાના સંસ્કારો તો પહેલા જ છે. પણ તે પ્રીતિ વિષભરેલી છે. માટે આવી અનાદિની મોહજન્ય અને મોહજનક પ્રીતિને જે તોડે – આવી પ્રીતિનો સંબંધ જે તોડી નાખે તે જ આત્મા વીતરાગ થવા માટે વીતરાગ પ્રભુની સાથે સાચી (ગુણો લાવે તેવી) પ્રીતિ જોડી શકે છે. મોહના વિષથી ભરેલી પ્રીતિને જે તોડે તે જ આત્મા નિર્વિષ પ્રીતલડી સાધી શકે છે. પ્રીતિ કરવાના સંસ્કાર અનાદિના છે. એટલે આપણે પ્રીતિ તો હમણાં અવશ્ય કરવાની છે, માત્ર તેનો વિષય બદલવાનો છે. જે સરાગીથી પ્રીતિ છે. તેને તોડીને નિરાગીની સાથે વીતરાગની સાથે) પ્રીતિ કરવાની છે.