________________
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત
ચોવીશી ભાગ : ૧
ગાથાર્થ :- આ રીતે શુદ્ઘમાર્ગની સાધના કરતાં કરતાં આ જીવ આગળ વધે છે. સાધ્યસાધનભાવને પ્રગટ કરે છે. સ્વામિનું પ્રતિબિંબ સામે રાખીને પોતાના આત્માના ગુણોની સત્તા આરાધે (પ્રગટ કરે) છે. જેમ જેમ આત્મગુણોની નિષ્પત્તિ થતી જાય છે. તેમ તેમ સાધના ત્યજતો જાય છે. આમ કરતાં જ્યારે આ આત્મતત્વની સિદ્ધિ ઉત્સર્ગપણે પોતાના આત્માની સમાધિ (મૂળભૂત શુદ્ધસ્વરૂપ) પ્રગટાવે છે. ત્યારે કારણતા (સાધના) રહેતી નથીં. ॥ ૯ ॥
૯૮
વિવેચન :- ૫૨માત્માનું પ્રતિબિંબ સામે રાખીને મારામાં પણ તેવું અનંતગુણમય સ્વરૂપ છે. તેને જ હું ખોલું. એવા ભાવવાળો બનીને પોતાના જ અનંતગુણમય સ્વરૂપને પ્રગટ કરવાની આરાધના કરે છે. જેમ કોઈ વિદ્યાર્થી ડ્રોઇંગબુકમાં છાપેલા હાથી - ઘોડાનું ચિત્ર જોઈને સામેના બીજા કાગળમાં તે ચિત્ર દોરે છે તેમ આ સાધક જીવ પણ અરિહંત પરમાત્મામાં પ્રગટ થયેલા આત્મસ્વરૂપને લક્ષ્યમાં રાખીને પોતાનું કર્મોથી દલાયેલું આત્મસ્વરૂપ પ્રગટ કરવાનો પ્રયત્ન કરે છે.
સાધના કરતાં કરતાં જેમ જેમ આત્મગુણોની નિષ્પત્તિ થાય (આત્મગુણો પ્રગટ થાય) છે. તેમ તેમ આ ગુણોને પ્રગટ કરવાની સાધના આ જીવ છોડી દે છે. જેમ કોઈ પણ કારણથી તજ્જન્ય કાર્ય થઈ જાય છે ત્યારે તે તે કારણ છોડી દેવાય છે તેમ અહીં પણ સાધ્યસિદ્ધિ થતી જાય છે. તેમ તેમ સાધના પદ્ધતિ ત્યજી દે છે. જેમ કોઈ પણ વિદ્યાર્થી પરીક્ષા ન આપી હોય ત્યાં સુધી તે તે વર્ગનાં પુસ્તકોનું આલંબન લે છે, પરંતુ પરીક્ષા અપાઈ જાય ત્યારબાદ તે તે પુસ્તકો છોડી દે છે. તેમ અહીં પણ કાર્ય નિષ્પત્તિ થયે છતે કારણનો (સાધનનો) આ જીવ ત્યાગ કરે છે. જેમ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યા પૂર્વે ઘણા જ ઉપસર્ગ પરિષહ સહન કરે છે. કાયોત્સર્ગાદિ સાધનાપદ્ધતિ પણ આ જીવ અપનાવે છે. પરંતુ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી તે સર્વ સાધનાપદ્ધતિનો આ જીવ ત્યાગ કરે છે. કારણ કે જે સાધવું હતું તે સિદ્ધ થઈ ગયું છે. તેમ અહીં પણ સમજવું.
