________________
૧૭૦
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ : ૧
વિષાનુષ્ઠાન, અને આવતા ભવમાં સંસારનાં સુખો મળે એવી આશા રાખીને જે ધર્માનુષ્ઠાન કરાય તે ગરાનુષ્ઠાન, ઉપયોગની શૂન્યતાએ જે અનુષ્ઠાન કરાય તે અનનુષ્ઠાન.
ઉપરોક્ત દોષોને ટાળીને જિનેશ્વરપ્રભુની આજ્ઞા પ્રમાણે શાસ્ત્રોક્ત વિધિપૂર્વક જે અનુષ્ઠાન કરાય તે તદ્ભુતુ અનુષ્ઠાન અને અમૃતાનુષ્ઠાન આ બે પ્રકારનાં અનુષ્ઠાનો જે છે તે જીવનો ઉપકાર કરનારાં બને છે.
તથા વળી તે અનુષ્ઠાનોના ચાર ભેદ પણ છે. પ્રીત્યનુષ્ઠાન. ભક્ત્યનુષ્ઠાન, વચનાનુષ્ઠાન અને અસંગાનુષ્ઠાન. પ્રેમપૂર્વક જે અનુષ્ઠાન કરાય તે પ્રીત્યનુષ્ઠાન, અને હૈયાના અહોભાવ પૂર્વક (બહુમાન સાથે) જે અનુષ્ઠાન કરાય તે ભક્તિઅનુષ્ઠાન, જિનેશ્વર પરમાત્માનું વચન છે આમ તેઓ ઉપરના વિશ્વાસથી જે અનુષ્ઠાન કરાય તે વચનાનુષ્ઠાન અને સાંસારિક કોઈ પણ જાતની કામના વિના જે અનુષ્ઠાન કરાય તે અસંગાનુષ્ઠાન.
આ પ્રમાણે વચનાનુષ્ઠાન અને અસંગાનુષ્ઠાનમાં સ્થિર થઈને ઉપયોગપૂર્વક પરમાત્માનું નામ જે જીવો સ્મરે છે આપશ્રીનું નામસ્મરણ કરવામાં શંકાદિ અતિચારો જે લગાડતા નથી ચપળતા - ચંચળતા - અસ્થિરતા આદિ દોષોને ટાળીને પરમાત્માના સ્વાભાવિક ગુણોને લક્ષ્યમાં લઈને પોતાના ઉપયોગ પૂર્વક અતિશય એકાગ્ર થઈને સમતા રસથી ભરેલા શ્રી શીતલનાથ પરમાત્માનું ધ્યાન કરવા માટે શીતલનાથપ્રભુના નામનું સ્મરણ જે સાધક આત્મા કરે છે તે જીવ આવા પ્રકારના શ્રેષ્ઠગુણી પુરુષનું આલંબન લઈને આત્મોપાદાની બનીને જ્યારે સર્વથા કર્મરહિત બને છે. ત્યારે અનંત એવું અવ્યાબાધ સુખ, પરદ્રવ્યના સંગ વિનાનું કેવળ આત્મિક એવું આધ્યાત્મિક સુખ પાસ કરે છે.
