________________
૧૬૮
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગઃ ૧ જો વશ ન થાય તો મારવો દંડ કરવો તે ત્રીજી દંડનીતિ અને તેમ છતાં તે વશ થાય તેમ ન હોય તો તેમને સહાય કરનારા મિત્રભૂત રાજાઓમાં અથવા તેના પરિવારમાં ભેદ પડાવવો તે ચોથી ભેદનીતિ આ જેમ રાજનીતિ ચાર પ્રકારની છે. તેમ પ્રદેશોનો સમુદાય તે દ્રવ્ય, તેના આધારભૂત જે પદાર્થ તે ક્ષેત્ર, તેની જે વર્તન તે કાળ, અને તેતે પદાર્થનું જે મૂલસ્વરૂપ તે ભાવ આમ પદાર્થની નીતિ પણ ચાર પ્રકારે છે.
તથા વળી હે પરમાત્મા ! આમની આજ્ઞા સર્વદ્રવ્યો માને છે રાજાની આજ્ઞા કોઈ માને કોઈક ન માને ચક્રવર્તી જેવા મહારાજાઓની આજ્ઞા પણ કોઈ ન માને અને યુદ્ધ કરવાં પડે આવું બને છે પરંતુ વીતરાત્ર પ્રભુની આજ્ઞા ન માને એવું ક્યારેય બનતું નથી. કારણકે જે કાળે જે દ્રવ્યનો જે પર્યાય જેમ બનવાનો છે તે દ્રવ્યનો તે પર્યાય તે રીતે જ કેવળજ્ઞાનમાં ઝળકે છે (દખાય છે) માટે કોઈ આશા બહાર જતું નથી
હે પરમાત્મા ! તમે કેવળજ્ઞાનથી સર્વદ્રવ્યોના સર્વપર્યાયો જે રીતે જાણો છો. તે દ્રવ્યોના તે તે પર્યાયો તે તે રીતે જ થાય છે. તમે કોઈ ને કંઈ કહેતા નથી. કોઈને કંઈ ત્રાસ આપતા નથી. કોઈનો કંઈ દંડ કરતા નથી કોઈને ભય પમાડતા નથી તો પણ સર્વ દ્રવ્યો તમારા કેવળજ્ઞાનમાં જેમ દેખાયું હોય તે ભાવે જ વર્તે છે. અલ્પમાત્રાએ પણ આપશ્રીના જ્ઞાન બહાર ચાલતા નથી કંઈ પણ રોકરોક કે ભયત્રાસ આપ્યા વિના સર્વે દ્રવ્યો પોતપોતાના પર્યાયોમાં તેમજ વર્તે છે કે આપશ્રીને કેવળજ્ઞાનમાં જેમ દેખાતુ હોય.
આ રીતે આપશ્રીની આજ્ઞાને કોઈ અલ્પમાત્રાએ પણ લોપતું નથી. ૫ ||
