________________
૧૧ ૨
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ ૧ સ્તંભન ઇન્દ્રિય યોગનો રે લાલ,
રક્તવર્ણ ગુણ રાય રે II વાલેસર II દેવચંદ્રવૃન્દ સ્તવ્યો રે લાલ,
આપ અવર્ણ અકાય રે || વાલેસર ! તુજ દરિસણ મુજ વાલહોરે લાલ | ૮ |
ગાથાર્થ - ઇન્દ્રિયો અને મન-વચન-કાયાના યોગોનો સ્તંભન કરનારા (તેને રોકનારા) લાલવર્ણવાળા અને આત્મિક ગુણોના રાજા એવા શ્રી પદ્મપ્રભપ્રભુજી છે કે જેઓ દેવોમાં ચંદ્રમાસમાન એવા ભવનપતિ આદિ ચારે નિકાયના દેવોના સમૂહ વડે સ્તવાયા છે. વળી આ પરમાત્મા વર્ણાદિ પૌદ્ગલિક ગુણો વિનાના તથા શારીરિક કાયા વિનાના છે. (ગર્ભિત રીતે દેવચન્દ્રવૃન્દ આ પદમાં કર્તાએ પોતાનું નામ સુચવ્યું છે.) || ૮ |
વિવેચન :- પાપ્રભસ્વામી શરીરે રક્તવર્ણવાળા હતા. તેથી કવિરાજ તેની કલ્પના કરે છે કે અનાદિકાળથી આ જીવને પાંચ ઇન્દ્રિયો (ઇન્દ્રિયોના ૨૩ વિષયો) અને મન-વચન-કાયાના શુભાશુભ યોગો પ્રવર્તતા હતા તેનાથી આ જીવ કર્મો બાંધતો હતો અને સંસારમાં રખડતો હતો તેથી આવા પ્રકારની દુઃખદાયી સંસારની સ્થિતિ વધારનારા ઇન્દ્રિયોના સમૂહને અને યોગને અટકાવવા માટે જ જાણે તેના ઉપર ભગવાન ગુસ્સે ભરાયા હોય અને તેથી લાલચોળ થયેલા હોય એવા આ પદ્મપ્રભપ્રભુજી છે. તથા ગંભીરતા - ઠરેલતા- સમતાભાવ ઈત્યાદિ ગુણોના રાજા છે. તથા દેવશબ્દથી ધર્મદેવ જે સાધુ-સાધ્વીજી આદિ, નરદેવ તે ચક્રવર્તી રાજા આદિ અને ભાવદેવ તે ભવનપતિ વિગેરે જે દેવો, તે સર્વદેવોમાં ચંદ્રમા સમાન એવા ગણધરભગવંતો આદિ મહામુનિઓના છંદ વડે (સમૂદાયવડે) સ્તવાયેલા, તથા વર્ણ-ગંધ-રસ સ્પર્શ વિનાના હોવાથી કારણ કે સિદ્ધ થયા ત્યારે શરીર જ નથી માટે વર્ણાદિ વિનાના, અને કાયા વિનાના કેવળ એકલો છે આત્મા જેનો
