________________
૧૪૪
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ ૧ વિવેચન :- આત્મતત્ત્વની સાધના કરવામાં જેટલો જેટલો કારણભાવ છે. તે સઘળી અપવાદ ભાવસેવા જાણવી અને જેટલા જેટલા અંશે આત્મગુણોની પ્રગટતા થવા રૂપ કાર્યનિષ્પત્તિ છે તે સઘળી ઉત્સર્ગે ભાવસેવા જાણવી.
ઉત્સર્ગ ભાવસેવા એ સાધ્ય છે કાર્યસ્વરૂપ છે અને અપવાદે જે ભાવસેવા છે તે સાધન છે. કારણ છે. વ્યવહાર છે. આ પ્રમાણે ઉત્સર્ગ અને અપવાદ ભાવસેવાનાં લક્ષણો તથા તેનું સ્વરૂપ અને તેના ઉપરના સાત નયોથી યથાર્થ સ્વરૂપ જાણવું.
આ વિષયનો વધારે વિસ્તાર શ્રી બૃહત્કલ્પભાષ્યમાં તથા તેની ટીકામાં છે ત્યાંથી વિસ્તારરૂચિ જીવે વધારે જાણી લેવું જેટલા જેટલા અંશે આત્માનો ઉપકાર કરે તેવું બાહ્ય આધ્યાત્મિક પ્રવર્તન (કરણી) છે તે સઘળો વ્યવહારનય (એટલે દ્રવ્ય નિક્ષેપો) સમજવો અને જેટલાજેટલા અંશે આત્મભાવની મોહના ક્ષયોપશમાદિ ભાવવાળી ગુણપ્રાપ્તિ સ્વરૂપ નિર્મળતા છે તે સઘળો નિશ્ચયનય (એટલો ભાવનિક્ષેપો) જાણવો.
આત્મામાં પોતાના જ ઢંકાયેલા ગુણોને પ્રગટ કરવા માટે કેટલોક વ્યવહાર જરૂરી (આવશ્યક) હોય છે. વ્યવહાર હંમેશાં નિશ્ચયનો પ્રાપક હોય છે અને નિશ્ચય હંમેશાં વ્યવહારનો શોધક હોય છે. આમ બન્ને નયો એક બીજાના ઉપકારક અને પોષક છે માટે સાધ્યની સિદ્ધિ થાય તે રીતે નયોનું પુંજન કરવું // ૯
અવતરણ - કાર્ય અને કારણને પરસ્પર કેવો સંબંધ છે? તે આ ગાથામાં સમજાવે છેકારણભાવ પરંપર સેવન, પ્રગટે કારજભાવો જી કારજરિાદ્ધ કારણતા વ્યય, શુચિ પારિણમિકભાવો જી II
- શ્રી ચંwભ જિનસેવા II ૧૦ || ગાથાર્થ - કારણભાવને સેવતાં સેવતાં પરંપરાએ કાર્યભાવ
