________________
૧૩૦
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ : ૧ ત્યાં જે આત્માઓ સેવા કરવાના ભાવમાં પરિણામ પામ્યા હતા, પરંતુ મૃત્યુ પામી પરલોકમાં સીધાવ્યા છે. પ્રાણમુક્ત બન્યા છે. તેમનાં શરીર તે જ્ઞશરીર દ્રવ્ય સેવા. કારણ કે આ શરીરમાં રહેલો આત્મા પહેલાં વંદનાદિ સેવાવિધિને જાણતો હતો. જાણકારી હતી તે આગમ, પરંતુ તે આત્મા હાલ નથી. માટે નોઆગમથી દ્રવ્ય નિક્ષેપ, આ રીતે આ આગમથી જ્ઞશરીરનો દ્રવ્યનિક્ષેપ કહેવાય.
તથા જે આત્મા હમણાં સેવાના પરિણામમાં પરિણત થયા નથી. પરંતુ ભવિષ્યકાળમાં ભાવસેવા કરવાના પરિણમવાળા બનશે. તે ભાવસેવાના પરિણામવાળા બનવાને યોગ્ય હોવાથી આગમથી ભવ્યશરીર દ્રવ્યનિક્ષેપ કહેવાય છે.
તથા આજીવસેવા કરવાની પ્રવૃત્તિમાં વર્તે પણ મારામાંભાવસેવા કેમ આવે ? એવા ભાવે અંતરંગપણે ભાવસેવાનું કારણ બને તે રીતે દ્રવ્યસેવામાં જે વર્તે તે આગમથી તવ્યતિરિક્ત દ્રવ્યસેવા કહેવાય છે.
તેમાં સાધનામાં વર્તતા મુનિ મહાત્માને વંદન નમસ્કાર આદિ કરવાની જે પ્રવૃત્તિ કરાય તે વ્યવહારનયથી દ્રવ્યસેવા, કારણ કે વંદના -નમસ્કારાદિનો વ્યવહાર ચાલું છે. બાહ્ય ક્રિયા દ્વારા કાયિક શુભયોગ છે અને દ્રષ્ટિગોચર થાય તેવી સેવા છે માટે દ્રવ્યસેવા.
તે ક્રિયા કરતાં કરતાં અંતરંગ પરિણામમાં જે બહુમાનાદિનો ભાવ છે તે ઋજુસૂત્રનયથી દ્રવ્યસેવા જાણવી, સારાંશ કે જે જીવ અરિહંતપરમાત્માને વંદના, કર જોડન, નમન, મસ્તક નમાવવું અંજલિગ્રહણ કરવું. ચંદન પુષ્પાદિકે પૂજા કરવી. ગુણગાન ગાવા. ઇત્યાદિ રીતે પ્રભુસેવા કરે છે તે સઘળી દ્રવ્યસેવા જાણવી. ભાવની રૂચિપૂર્વક જો દ્રવ્યસેવા કરાય તો તે દ્રવ્યસેવા પણ કર્મનિર્જરાનું કારણ બને છે.
