________________
બીજા શ્રી અજિતનાથ પરમાત્માનું સ્તવન
૨૯ ગ્રાહકના સ્વામિત્વતા રે, વ્યાપક ભોક્તાભાવ I કારણતા કારજદશા રે, સકલ ગ્રહું નિજ ભાવ || ૮ |
અજિતજિન I તારજો રે, તારજો દીનદયાળ ! ગાથાર્થઃ- (૧) ગ્રાહકતા, (૨) સ્વામિત્વતા, (૩) વ્યાપકતા,(૪) ભોક્તાભાવ, () કારણદશા અને (૬) કાર્યદશા ઈત્યાદિ સર્વે ભાવો નિજભાવને (સ્વભાવદશાને) પ્રગટ કરવામાં જ લાગી ગયા છે. Iટા
વિવેચનઃ- (૧) આ જીવ અનાદિકાળથી મોહની પરવશતાના કારણે પાંચે ઇન્દ્રિયોનાં વિષયસુખો અને તેની જ સારસંભાળનો ગ્રાહક હતો, પરંતુ હવે શુદ્ધ અવ્યાબાધ સુખે સુખી એવા શ્રી પરમાત્માને દેખ્યા પછી અવ્યાબાધ સુખનો જ ગ્રાહક થયો છે. તે જ સુખ જોઈએ એવી જોરદાર તમન્ના લાગી છે. ગ્રાહકતા બદલાઈ ગઈ છે.
(૨) અનાદિ કાળથી મહાધીનતાના કારણે પાંચે ઇન્દ્રિયોના વિષયસુખના અસાધારણકારણભૂત એવા સ્ત્રી-પુત્ર-ધન-વસ્ત્રાદિ અને ભોગ-ઉપભોગની સામગ્રી આદિ જે પરભાવ છે. તેનું સ્વામિપણું આ જીવ સમજતો હતો એટલે ત્યાં માલિકીહક્ક કરતો હતો પરંતુ અનંત જ્ઞાનાદિ ગુણોની સંપત્તિના ભંડાર એવા અરિહંત પરમાત્માને દેખીને આ જીવની દૃષ્ટિ બદલાઈ ગઈ છે હવે પોતાનામાં રહેલા અનંત જ્ઞાનાદિગુણોરૂપી સ્વસંપત્તિનું સ્વામિપણું જણાય છે બાકીની બધી સંપત્તિ પરભાવદશા છે. આ ભવમાં આવ્યા પછી મેળવી છે. અને આ ભવ પૂર્ણ થતાં બધી જ સંપત્તિ મુકીને જ ભવાનારમાં જવાનું છે તેથી ધનાદિ બાહ્ય સંપત્તિ ઉપરથી સ્વામિત્વ બદલીને પોતાના ગુણોની સંપત્તિનું સ્વામિત્વ હવે આ જીવમાં પ્રગટ્યું છે.
(૩) મોહના ઉદયની તીવ્રતાને લીધે દારૂડીયાની જેમ પાંચે ઈન્દ્રિયોનાં વિષયસુખો અને તેનાં સાધનો (ધનાદિ સામગ્રી) મેળવવામાં
