________________
ત્રીજા શ્રી સંભવનાથ પરમાત્માનું સ્તવન
૪૫
હે પ્રભુજી ! તાહી સકલગુણોની જે પ્રગટતા છે તે જ મારા માટે મારા ગુણો પ્રગટ કરવામાં નિમિત્તકારણરૂપે છે. ॥ ૪ ॥
ભાવાર્થ:- હે પ્રભુજી ! અમારા આ જીવને શરીર અને ઇન્દ્રિયોને સાચવવામાં ઘણો કાળ ગયો છે. પાંચ ઇન્દ્રિયોના વિષયો અને ચારે કષાયોની આસેવના કરવામાં અનંતો કાળ પસાર થયો છે. અનંતકાળથી રખડતાં રખડતાં હવે તમારું શાસન અને તમારો ધર્મ પ્રાપ્ત થયો છે. જેનાથી સમ્યક્ત્વગુણ પ્રગટ થયો છે.
સમ્યક્ત્વગુણ પ્રગટ થવાના કારણે જે સમ્યગ્દર્શન સમ્યગ્નાન અને સમ્યકૂચારિત્ર ઇત્યાદિ ક્ષયોપશમ ભાવના થોડા ઘણા ગુણો આ જીવમાં પ્રગટ થયા છે. તેનાથી આ જીવમાં સાચા તત્ત્વોની શ્રદ્ધા, સાચા તત્ત્વોનું યથાર્થજ્ઞાન, અને તત્ત્વમાં જ રમણતા કરવા સ્વરૂપ રત્નત્રયી પ્રગટ થઈ છે, પરંતુ આ ત્રણે ગુણો ક્ષાયોપશમિકભાવના પ્રગટ થયા છે. આટલું કાર્ય થયું છે.
આ રીતે પ્રગટ થયેલા આ ક્ષાયોપયિકભાવના જે ગુણો છે તે કાર્યરૂપે ઉત્પન્ન થયા હોવાથી કાર્યગુણ કહેવાય છે તેની સાચી સાધના કરતાં કરતાં આ જ જીવમાં આ જ ગુણો ક્ષાયિકભાવના પ્રગટ થાય છે જ્યારે ક્ષાયિકભાવના ગુણો પ્રગટ થાય છે ત્યારે ક્ષાયોપશયિકભાવના પ્રગટ થયેલા આ ગુણો કાર્યભૂત હોવા છતાં પણ ક્ષાયિકભાવના પ્રગટ થતા ગુણોની અપેક્ષાએ કારણરૂપે ગણાય છે.
સારાંશ કે પ્રગટ થયેલા કાર્યભૂત ક્ષાયોપશમિકભાવના આ ગુણો ક્ષાયિકભાવના ગુણોનું કારણ બને છે અને કારણભૂત એવા આ ગુણો દ્વારા અનુપમ (જેની કોઈ ઉપમા ન આપી શકાય) એવા ક્ષાયિકભાવના ગુણો પ્રગટ થાય છે અને તેને કાર્યરૂપ ગુણો કહેવાય છે. આ રીતે ક્ષાયોપશમિકભાવના ગુણો પ્રગટ થાય ત્યારે તે કાર્યરૂપ ગુણો ગણાય
