________________
अंक १] धर्माभ्युदय महाकाव्य अने महामात्य वस्तुपाल-तेजपाल [८९ ગ્રન્થના રચયિતાઓએ તે સંબંધી કાંઈ પણ નિર્દેશ કર્યો નથી પણ જિનપ્રભના તીર્થત્વમાં તથા પ્રવંધચિંતામણ અને વસ્તુપાત્ર તેજપત્ર રાસમાંથી તત્સંબંધી કેટલીક માહિતી ઉપલબ્ધ થશે. જો કે તેમાં કેટલું સત્ય સમાયેલું હશે તેનું પૃથકકરણ કરવા પૂરતાં પ્રમાણ નથી છતાં તેમાં કેટલીક અતિશયોક્તિ હોવાનું ભાસે છે. પરંતુ તે સંબંધી નક્કર હકીકત જ્યાં સુધી પ્રાપ્ત ન થાય, ત્યાં સુધી તેને સત્ય માની લેવામાં વાંધો નથી એમ માની જેતે ગ્રન્થોમાંથી તેનાં સૂચન અહીં રજુ કર્યા છે. જિનપ્રભસૂરિ તીર્થસન્ધમાં તેનો નિર્દેશ કરતાં લખે છે કે “વસ્તુપાળની પ્રથમ તીર્થયાત્રામાં ૪૫૦૦ ગાડાં (શમ્યાપાલકો સહિત), ૭૦૦ સુખાસનો, ૧૮૦૦ પાલખી, ૧૯૦૦ હાથી, ૨૧૦૦ શ્વેતાંબરો, ૧૧૦૦ દિગંબરો, ૪૫૦૦ જૈન ગાયકો અને ૩૩૦૦ બંદીજનો હતા. પ્રવંતામણમાં પપ૦૦ વાહનો, ૨૧૦૦ શ્વેતાંબરો, ૧૦૦૦ ઘોડેસ્વારી રક્ષકો, ૭૦૦ ઊંટો અને સંઘરક્ષકાધિકારિ ચાર મહાસામત યાત્રામાં હતા એમ નેધ્યું છે. જ્યારે વસ્તુપા તેઝપાઝ રાસામાં તેની બાદશાહી સૂચી આપતાં સંવત ૧૨૭૩ અને ૧૨૮૫ ની યાત્રાઓના સંઘવર્ણન રજુ કર્યો છે તેમાં નીચે પ્રમાણે જનસમુદાય, સાહિત્ય, રક્ષકો અને વાહનોની નોંધ આપી છે.
સંવત ૧૨૭૩માં સંવત ૧૨૮૫માં સેજવાળાં (વેલડીયો).
પપ૦૦
૪૦૦૦ સુખાસન (સીઘરામ)
૭૦૦ પાલખી
૫૦૦
૫૦૭ શ્રીકરણ (મહેતા)
૨૯૦૦ ઘોડા
४०००
૪૦૦૦ અળદ ઘૂઘરમાળવાળા
२००० ઊંટ
૨૦૦ જૈન ગાયક
४८४
૪૫૦ બંદીજન (ભાટચારણ)
૩૩૦૦
૩૩૦૦ વાદી (અન્યધમી)
૩૩૦૦ ભટ્ટ
૭૦૦ આચાર્ય દિગંબર સાધુ
૧૧૦૦
૧૧૦૦ શ્વેતાંબર સાધુ
२१०० યતી
૨૨૩ર
૭૦૦
૦
૦
૦
૭૦૦
३० तत्र प्रथमयात्रायां चत्वारि सहस्राणि पंचशतानि शकटानां सशय्यापालकानां सप्तशती સુરતનાન મgવરારાતી વાહિનીનાં ઇનર્વિરાતિ: શતાનિ શ્રીનરી ઇજયંતિઃ સાપ્તાનિ श्वेतांबराणां एकादशशती दिगम्बराणां चत्वारि शतानि सार्धानि जैनगायकानां त्रयस्त्रिंशच्छती बन्दीजनानाम् । विविधतीर्थकल्पे वस्तुपालतेजपालमंत्रिकल्प.
३१ सर्वसंवाहनानामर्थपंचमसहस्राणि, एकविंशतिशतानि श्वेतांबराणां, संघतद्रक्षाधिकारे सहस्रं तुरङ्गमाणां सप्तशती रक्तकरभीणां, संघरक्षाधिकारिणश्वत्वारो महासामन्ताः।
પ્રવંતામણિ, પા. ૨૬૨. શ્રી દુ કે. શાસ્ત્રી સંપાદિત. ૨૧.૧૨.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
