Book Title: Shatak Sandoha
Author(s): Mitranandsuri, Bhavyadarshanvijay, Jayratnavijay
Publisher: Padmavijayganivar Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022012/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GIka holDa vairAgyazataka samAdhizataka dezanAzataka indriyaparAjayazataka vairAgyarasAyaNazataka dhyAnazataka yogazataka sAmyazataka samatAzataka vairAgyazataka preraka-saMzodhaka pa.pU. AcAryadeva vijaya mitrAnaMdasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.paM. padmavijayajIgaNivara jainagraMthamALApuSpa-44 zatakasaMdoha preraka saMzodhaka dharmatIrthaprabhAvaka siddhAMtasaMrakSaka akhaMDabAlabrahmacArI pa.pU. AcAryadeva zrImadvijayamitrAnaMdasUrIzvarajI ma. - saMpAdaka pU. munirAja zrIbhavyadarzanavijayajI mahArAja pU. munirAja zrIyaratnavijayajI mahArAja Wan Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : pU.paM.zrIpadyavijayajIgaNivara jainagraMthamALA TrasTa C/o azokakumAra hiMmatalAla zAha eca. e. mArakITa, trIje mALe, kapAsiyAbajAra, amadAvAda- 380 002. gujarAta prakAzana : pU.mu. zrIbhavyadarzanavijayajI ma.no gaNipadavI dina saM. 2056, mAga.suda-5, tA. 13-12-99 somavAra nakala H 2000 prApti thAna ? (1) prakAzaka TrasTa (2) sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda- 380001 kiMmata : rUpiyA 60-00 lesara TAIpa seTIMga zAIna ArTa koSNugrAphIksa rAjanagara, pAlaDI, amadAvAda- phona naM.663232 muka : dharaNidhara prinTarsa amadAvAda, phona naM. 6631004 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a... nu.. ... ma... si... kA... 1. vairAgyazataka ....... 2. IndriyaparAjayazataka...... 3. vairAgyarasAyaNazataka ... *** Aja 4. dezanAzataka........ 5. yogazataka 6. dhyAnazataka............ 120 7. sAmyazataka........... ... 144 o 8. samatAzataka.... ...... ............... ... 9. samAdhizataka . . .............199 10. vairAgyazataka .... ........ 2 27 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkathana sajjhAya samo natthi sAhaNA paho / svAdhyAya jevo sAdhanA - ArAdhanAno bIjo koI mArga nathI arthAt svAdhyAya e ja uMcAmAM uMco (zreSThamAM zreSTha) sAdhanAno mArga che. prabhu zrImahAvIradevane zrIgautama gaNadharamahArAjAe pUchyuM - bhagavansvAdhyAyathI jIva zuM lAbha pAme ? . prabhu zrI mahAvIradeve kahyuM : "gautama ! svAdhyAyathI jIva jJAnAvaraNIyAdi sala karmano kSaya kare che.' A saMvAda uparathI ApaNe eka prakAranA cokkasa nirNaya upara AvyA chIe ke, jIvane AMdhaLo banAvanAra, duHkhI karanAra, moha mUDha banAvanAra, raste rakhaDatA bhikhArI jevo banAvanAra.... karmono kSaya karavAnuM dhAradAra zastra svAdhyAya che. A zatakasaMdoha graMthamAM daza zatakono samAveza thAya che. tenA svAdhyAyathI prApta thanArA AnaMda-paramAnaMdanuM varNana to koI kevaLajJAnI mahApuruSa kadAca karI zake. svAdhyAyayogI bhavya jIvo eno AnaMda anubhavavA chatAM muMgA mANasanI jema enuM kazuM ja varNana na karI zake. saMsArathI virakti, viSayonI anAsakti, saMveganI vRddhi, bodhinI durlabhatA, yoganI siddhi, dhyAnanI magnatA, samatA ane samAdhirasano anubhava ane chelle vairAgyarasanuM pAna karAvatA daza zatakonA saMcayarUpa graMthanuM saMklana karavAnI ghaNA samayathI IcchA hatI. kAraNa ke A graMthonuM vAraMvAra paThana, pAThana, ciMtana parizIlana karavAthI AtmA AtmaramaNatA' karI zake che. anubhavajJAnanuM amRtapAna karI zake che. tethI enA viniyoganI eka zubhecchA-mahecchA jAgI hatI te Aje pUrNa thaI. li. vijayamitrAnaMdasUri Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---- --------- -- - - vairAgyazataka A zataka enA nAma pramANe rAga-dveSanuM jhera utArI, bhavyajIvonA aMtaramAM vairAgya pallavita karavAnuM adbhuta kArya kare che. vartamAnakALe paNa. moTAbhAganA dIkSArthI mumukSajIvo A vairAgyazataka graMtha kaMtha karI, enA arthane vAgoLI-vicArI vairAgyarasanuM madhurapAna karI rahyA che. A traNa prakAranA rAgane tathA vividha prakAranA hevane khatama karavAnuM sAmarthya onI eka-ekathI caDhiyAtI gAthAomAM raheluM che. gAthAonuM zuddhIkaraNa temaja arthaghaTana karavAmAM khUba kALajI levAmAM AvI che. A zatakasaMdoha graMthanA prakAzanamAM amadAvAda - vijayanagaranA "zrI mahAvIrasvAmI zre. mU. jainasaMghe" svecchAe rUpiyA 31001no jJAnakhAtAmAMthI lAbha laI jJAnabhakti pradarzita karI che. zrIsaMghane ame zatazaH ghanyavAda ApIe chIe. . li.pUpaM.zrI padmavijayajI gaNivara jana graMthamALAnuM TrasTImaMDaLa - - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka saMsAraMmi asAre, natthi suhaM vAhi - veaNApaure / jANato iha jIvo, na kuNai jiNadesiyaM dhammaM // 1 // zArIrika vyAdhi ane mAnasika vedanAthI bharapUra A asAra saMsAramAM sukha nathI ema jANavAM chatAM jIva bhagavAna jinezvaradevoe pharamAvelA paramatAraka dharmanI ArAdhanA karato nathI. 1. ajjaM kallaM paraM parAriM, purisA ciMtaMti atthasaMpattiM / aMjaligayaM va toyaM, galaMtamAuM na picchaMti // 2 // 2 Aje ke kAle paramadivase ke te pachI dhananI prApti thaze; ema puruSo vicAra kare che, AzAnA tAMtaNe baMdhAyelA rahe che; paraMtu hatheLImAMthI TapakatA pANInI jema roja ochA thaI rahelA AyuSyane jotA nathI. 2 jaM kalle kAyavvaM, taM ajjaM ciya kareha turamANA / bahuviggho hu muhutto, mA avaraNhaM paDikkheha // 3 // je kArya kAle karavAnuM che te jaladI Aje ja karavuM joIe. pAchalA praharanI paNa rAha na jovI joIe, kAraNa ke eka muhUrta (be ghaDI jeTalo samaya) paNa ghaNA vighnothI bharelo che. 3 hI saMsArasahAvaM, cariyaM nehANurAgarattAvi / je puvvaNhe diTThA, te avaraNhe na dIsaMti // 4 // oha ! saMsArano A kevo svabhAva ? A kevuM ciratra ? je snehIo savAre snehanA anurAgathI yukta dekhAtA hatA te ja snehIo sAMje tevA anurAgI dekhAtA nathI. 4 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka mA suyaha jaggaavve, palAiavvaMmi kIsa vIsameha / tinni jaNA aNulaggA, rogo a jarA a maccU a|| 5 // he jIvo ! jAgatA rahevAnA avasare sUI na raho, ane jyAMthI bhAgI chUTavA jevuM che tyAM zAne ArAmathI beThA cho ? kAraNa roga, vRddhAvasthA ane mRtyu - A traNa duzmano tamArI pAchaLa paDyA che. 5 divasanisAghaDimAlaM, AusalilaM jiANa ghittUNaM / caMdAiccabaillA, kAlarahaTTaM bhamADaMti // 6 // 3 caMdra ane sUrya- A be baLado divasa ane rAtri rUpI ghaDimALa dvArA jIvonuM AyuSyarUpI pANI bharIne kALarUpI reMTane bhamAyA ja kare che. 6 sA natthi kalA taM natthi, osahaM taM natthi kiMpi vinnANaM / jeNa dharijjai kAyA, khajjaMti kAlasappeNaM // 7 // evI koI kaLA nathI, evI koI davA nathI, evI koI vidyA nathI ke jenAthI kALasarpanA moDhAmAM khavAtI A kAyAne bacAvI zakAya! 7 dIharaphaNiMdanAle, mahiarakesara - disAmahadalille / opIai kAlabhamaro, jaNamayaraMdaM puhavipaume // 8 // zeSanAgarUpa nAla upara UbhelA, parvatarUpa kezarAvALA, dizArUpI moTA pAMdaDAvALA, pRthvIrUpI kamaLanA mAnava-makaraMdane (puSparasane) kALarUpI bhamaro niraMtara pI rahyo che. 8 chAyAmiseNa kAlo, sayalajIANaM chalaM gavesaMto / pAsa kahavi na muMcai, tA dhamme ujjamaM kuNaha // 9 // sarva jIvonuM chidra zodhato kALa, paDachAyAnA bahAne pIcho choDato nathI. mATe ja dharma ArAdhanAno udyama karo ! 9 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha kAlaMmi aNAie, jIvANaM vivihakammavasagANaM / - saM natyi saMvihA, saMsAre naM ra saMbhava che 20 che ', anAdi kALathI cAlyA AvatA A saMsAramAM evuM koI saMvidhAna (ekendriyapaNuM vigere) nathI ke je karmane vaza paDelA jIvoe prApta karyuM na hoya! 10 baMdhavA suhiNo savve, piyamAyA putta bhAriyA / peavaNAu niattaMti, dAUNaM salilaMjaliM // 11 // baMdhuo ke mitro mAtA ke pitA, putra ke patnI badhA ja aMte tane jaLanI aMjali ApIne smazAnathI pAchA phare che. 11 vihaDaMti suA, vihaDaMti baMdhavA vallahA ya vihaDaMti / ikko kahavi na vihaDai, dhammo re jIva jiNabhaNio // 12 // re Atman ! putro chUTA paDe che, baMdhuono viyoga thAya che ane sagAM-vahAlAM paNa vikhUTA paDI jAya che, paraMtu eka jinezvaradevoe kahelo dharma kadI vikhUTo paDato nathI, sAtha choDato nathI. 12 aDakammapAsabaddho, jIvo saMsAracArae ThAi / aDakammapAsamukko, AyA sivamaMdire ThAi // 13 // ATha karmanAM baMdhanathI baMdhAyelo jIva saMsAranI jelamAM vase che ane ATha karmanAM baMdhanathI mukata thayelo jIva zivamaMdiramAM vase che. 13 vihavo sajaNasaMgo, visayasuhAI vilAsalaliyAI / naliNIdalaggagholira, jalalavaparicaMcalaM savvaM // 14 // vaibhava, svajanono samAgama ane vilAsabhayAM suMdara viSaya sukho - A badhuM ja kamaLanAM pAMdaDAM upara rahelA jaLabiMdunI jema vinazvara (caMcaLa) che. 14. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka taM kattha balaM taM kattha, juvvaNaM aMgacaMgimA kattha / savvamaNiccaM picchaha, dineM naheM kayaMteNa // 15 // te baLa kyAM gayuM? te yauvana kyAM gayuM? te zarIranuM saudarya kyAM gayuM ? te joyeluM zarIra baLa, yauvana ane sauMdarya yamarAjAe naSTa karI nAkhyuM. kharekhara A badhuM ja anitya che, ema samaja. 15 ghaNakammapAsabaddho, bhavanayaracauppahesu vivihaao| pAvai viDaMbaNAo, jIvo ko ittha saraNaM se // 16 // karmanAM majabUta baMdhanothI baMdhAyelo jIva bhavanagaranA core ane cauTe vividha viDaMbaNAo pAmI rahyo che. he jIva ! tane ahIM koNa zaraNarUpa che ? 16 ghoraMmi gabbhavAse, kalamalajaMbAlaasuibIbhacche / vasio aNaMtakhutto, jIvo kammANubhAveNaM // 17 // kalamala (garbhamAM prathamanA sAta divasanI pravAhI sthiti)nA kAdavanI azucithI bibhatsa evA ghora garbhavAsamAM kuTila karmanA yoge jIva anaMtIvAra vasyo che. 17 culasIi kira loe, joNINaM pamuhasayasahassAiM / ikkinakammi a jIvo, aNaMtakhutto samuppanno // 18 // caudarAja lokamAM jIvane utpanna thavAnAM 84 lAkha sthAna (yoni) che. emAMnI 1-1 yonimAM jIva anaMtIvAra janmyo che. 18 mAyA-piya-badhUhi, saMsAratthehiM pUrio loo / bahujoNinivAsIhiM, na ya te tANaM ca saraNaM ca // 19 // saMsAramAM aneka yonimAM vasatA mAtA-pitA ane snehIjanothI samagra loka bharelo che. chatAM teo tArA rakSaka ke AzrayadAtA banI zakatA nathI. 19 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zatakasaMdoha nItro vAhi-trivrutto, so va nikhate taGaGaGga / saMvato vibaLo piccha, jo savo vegaviname // 20 // rogothI pIDAto jIva, pANI vagaranI mAchalInI jema taraphaDiyAM mAre che. AjubAju beThelA loko ene juve che, chatAM vedanAthI koI ene choDAvI zakatuM nathI. 20 mA jANasi jIva ! tumaM puttakalattAi majjha suhaheu / nikaLa vadhaLamAM, saMsAre saMsadaMtALa // 2 // he Atman ! putra-patnI Adi svajano mArA sukhanA kAraNa che, ema tuM mAnIza nahi. e to UlaTA saMsAramAM bhaTakatA tArA AtmAnAM gADha baMdhano che. 21 jaNaNI jAyar3a jAyA, jAyA mAyA piyA ya putto ya / aNavatthA saMsAre, kammavasA savvajIvANaM // 22 // karmanI vicitratAne kAraNe saMsAramAM sarvajIvonI vicitra avasthAo sarjAya che. jIvanI koI nizcita eka avasthA nathI. mAtA marIne patnI thAya che ane patnI marIne mAtA thAya che, temaja pitA marIne putra ane putra marIne pitA thAya che...! 22 na sA jAi na sA joNI, na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA na mayA jattha, savve jIvA anaMtaso // 23 // A saMsAramAM evI koI jAti nathI, evI koI yoni nathI, evuM koI kula nathI, evuM koI sthAna nathI ke jyAM dareka jIvo anaMtIvAra janmyA na hoya ane mRtyu pAmyA na hoya. 23 siipa nathi DhALa, bhopu vAhana-joDimittapi| jattha na jIvA bahuso, suhadukkhaparaMparA pattA // 24 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka: cauda rAjalokamAM vALanA agrabhAganA karoDamAM bhAga jeTalI paNa jagyA nathI ke jyAM jIva anaMtIvAra sukha-duHkhanI paraMparA na pAmyo hoya ! 24 saMdhyA thiImo, pattA salaeNvi saMyaUsaMvaMthA saMsAre tA viramasu, tatto jar3a muNasi appANaM // 25 // saMsAramAM sarva prakAranI Rddhi - samRddhi ane sarvaprakAranA svajana - snehionA saMbaMdho A jIva prApta karI cUkyo che. tethI have jo AtmAne tuM samajato hoya to (tane AtmajJAna thayuM hoya to) e badhAthI tuM virAma pAma! 25 . - vaMthapha vAM, Fo vada - vaMtha - marA - vasAvuM che visahai bhavaMmi bhamaDai, eguccia kammavelavio // 26 // - jIva ekalo ja pote karma bAMdhe che, vadha-baMdha, maraNa vagerenAM dukho ekalo ja sahana kare che ane karmathI prerAyelo jIva ekalo ja A saMsAramAM bhaTake che. 26 .. anno na kuNai ahiaM, hiyapi appA karei na hu anno| MyaM daduvae, muMbasi tA kIsa tIkhamuddo che ra7 | he Atman ! bIjo koI tAruM ahita karatuM nathI. hita ke ahita karanAra tuM pote ja che. sukha duHkha paNa tArAM karelAM ja tuM bhogave che. to pachI zA mATe tuM dInamukhavALo bane che ? 27 bahuAraMbhaviDhattaM, vittaM vilasati jIva ! sayaNagaNA / tajjaNiyapAvakammaM, aNuhavasi puNo tumaM ceva // 28 // he jIva! te ghaNAM AraMbha samAraMbhanAM pApathI upArjelAM dhana upara tAro svajana parivAra moja- majA uDAvaze. paraMtu e dhana meLavavA pAchaLa bAMdhelAM pApakarmanuM phaLa to tAre ekalAe ja bhogavavuM paDaze! 28 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAha aha dukkhiyAI taha bhukkhiyAi, jaha ciMtiyAi DiMbhAI / taha thopi na apyA, viciMtio jIva ! kiM bhaNimo // 29 // - "mArAM chokarAM duHkhI che, bhUkhyAM che..." evI tArAM bALakonI te ciMtA karI che paraMtu evI thoDI paNa ciMtA te tArA AtmAnI karI nathI. are jIva ! tane zuM kahevuM? 29 khaNabhaMguraM sarIraM, jIvo anno a sAsayasaruvo / mavA saMbaMdho, niyaMtho phartha che tu . 20 me zarIra kSaNabhaMgura che, AtmA zarIrathI judo, zAzvata svarUpavALo che. karmanA yoge zarIra ane AtmAno saMyoga thayo che. to te zarIramAM tane ATalI mUrchA zI? 30 kaha AyaM kaha caliyaM, tumaMpi kaha Agao kaheM gamihI / annunnapi na yANaha, jIva ! kuDuMba kao tujjha // 31 // : he Atman ! tAruM A kuTuMba kyAMthI AvyuM ane kyAM cAlyuM jaze ? tuM paNa kyAMthI Avyo ane kyAM jaIza ? paraspara banne eka bIjAne nathI jANatA, to pachI e kuTuMba tAruM kyAMthI? 31 raNajIre sarIra, madhugama samapakario | sAraM ittiyametaM, jaM kIrai sohaNo dhammo // 32 // zarIra jyAre kSaNabhaMgura che ane mAnavabhava jyAre vAdaLanA samUha jevo asthira che tyAre sArI mAtra eTalo ja che ke suMdara rIte dharmanI ArAdhanA karI levI. 32 jammadukkhaM jarAdukkhaM rogA ya mrnnaanniy| . aho dukkho hu saMsAro, jattha kIsaMti jaMtuNo // 33 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sASTAvaka janmanuM duHkha che, vRddhAvasthAnuM duHkha che, roga ane mRtyunuM mahAduHkha che.. aho ! Akho saMsAra ja duHkharUpa che, jyAM jIvo klezane pAme che. 33 jAva na iMdiyahANI, jAva na jarArakkhasI paripphurai / jAva na rogaviArA, jAva na maccU samulliai // 34 // jyAMsudhI indriyonI zakti kSINa thaI nathI, jarA rAkSasI enuM baLa batAvatI nathI, jyAM sudhI roganA vikAro jAgyA nathI ane jyAM sudhI mRtyu AvyuM nathI tyAMsudhI he jIva! dharmanI ArAdhanA karI le. 34 jaha gehami palitte, kUvaM khaNiuM na sakkae koi / tada saMpatti karo, tho va6 varagIva ! rUpa che gharamAM Aga lAge tyAre kUvo khodavo zakya nathI, tema mRtyu najIka Ave tyAre dharma kaIrIte karI zakAya ? arthAt dharma karavo zakya nathI . 35 . ruvamasAsayameyaM, vijulayAcaMcalaM jae jIaM / saMjhANurAgasarisaM, khaNaramaNIaM ca tAruNNaM // 36 // gayakaNNacaMcalAo, lacchIo tiasacAvasAricchaM / / visaya nIvAI, re gIva ! mA muThTha rU7 | rUpa azAzvata che, jIvana vIjaLInA camakArA jevuM caMcaLa che ane yauvana saMdhyAnA raMga jevuM kSaNika sauMdaryavALuM che. lakSmI hAthInA kAna jevI caMcaLa che. jIvone maLatuM viSayasukha IndradhanuSya jevuM che; mATe he jIva ! tuM bodha pAma. AmAMnI koIpaNa vastumAM tuM moha dhAraNa na kara. 36-37, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMroha ... jaha saMjhAe sauNANaM, saMgamo jaha pahe a pahiANaM / sayaNANaM saMjogo, taheva khaNabhaMguro jIva ! // 38 // he jIva! je rIte saMdhyA samaye pakSIono ane mArgamAM musApharono saMyoga-samAgama kSaNika che; tema svajana-parivArano samAgama kSaNika che. 38 nisAvirAme paribhAvayAmi, gehe palitte kimahaM suyAmi / DajhaMtamappANamuvikkhayAmi, jaM dhammarahio diahA gamAmi // 39 // rAtrinA virAma samaye jAgato evo huM vicAra karuM chuM ke - baLatA gharamAM huM kema sUI rahyo chuM? dAjhI rahelA AtmAnI huM kema upekSA karI rahyo chuM ane dharmarahita divaso kema gumAvI rahyo chuM? 39 jA jA vaccai rayaNI, na sA paDiniyattai / ahammaM kuNamANassa, ahalA jaMti rAio // 40 // je je rAtrio pasAra thAya che, te pAchI AvatI nathI. adharma karanAra AtmAonI rAtrio niSphaLa jAya che. 40 jassaMtthi maccuNA sakkhaM, jassa vatthi palAyaNaM / jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyA // 41 // jene mRtyu sAthe mitratA che athavA je mRtyuthI bhAgI chUTIza ema mAne che athavA huM marIza nahIM ema jANe che; te ja sukhazAliyApaNuM icchI zake. 41 daMDakaliaM karitA, vaccaMti hu rAio ya divasA ya / AusaM saMvilaMtA; gayAvi na puNo niyattaMti // 42 // daMDa dvArA kokaDI uparathI dorAne cAkaDA upara vIMTALavAnI jema divasa ane rAtrio AyuSyane ochuM kare che. e gayelA divaso Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ verAgyazataka ke rAtrio pAchAM pharatAM nathI. 42 jaheha sIho va miyaM gahAya, maccU naraM Nei hu aMtakAle / na tassa mAyA va piyA va bhAyA, kAlaMmi taMmi saharA bhavaMti // 43 // A lokamAM jema siMha haraNane pakaDIne laI jAya che, tema aMta samaye mRtyu mANasane pakaDIne laI jAya che te vakhate mAtA-pitA ke bhAI koI ja sahAyaka banatA nathI. 43. jIaM jalabiMdusamaM, saMpattIo taraMgalolAo / sumiNayasamaM ca pimmaM, jaM jANasu taM karijAsu // 44 // jIvana pANInA biMdu jevuM che, saMpatti jaLataraMga jevI che ane sneha ravanatulya che; AvuM jANyA pachI tene je ThIka lAge te kara.44 saMjharAgajalabubbuovame, jIvie ya jalabiMducaMcale / juvvaNe ya naivegasaMnibhe, pAvajIva! kiMmiyaM na bujhase ? // 45 // jIvana saMdhyAnA raMga jevuM che, pANInA parapoTA jevuM che, pANInA biMdu jevuM caMcaLa che ane yauvana nadInA dhasamasatA pUra jevuM che chatAM he pApAtman ! tuM kema bodha pAmato nathI ? kema samajato nathI ? 45 annattha suA annattha, gehiNI pariaNo vi annattha / bhUabalivva kuDuMbaM, pakkhittaM hayakayaMteNa // 46 // nirdaya yamarAjAe, bhUtane balibAkaLA nAkhe tema tArA kuTuMbane pheMkI dIdhuM che, putrane kyAMka pheMkI dIdho che, patnIne kyAMka pheMkI dIdhI che ane parivArane paNa kyAMka bIje pheMkI dIdho che. 46 jIveNa bhave bhave, milhiyAi dehAi jAi saMsAre / tANaM na sAgarehiM, kIrai saMkhA aNaMtehiM // 47 // saMsAramAM A jIve bhavobhava je zarIro choDyAM che te, badhAM Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zatakalaroha zarIronI saMkhyA sAgaropamathI paNa na gaNI zakAya eTalI che.47 nayaNodayaMpi tAsiM, sAgarasalilAo bahuyaraM hoi / ati garamAI, mA manamanA ! 48 che . aneka bhavomAM thayelI svArthathI khoTuM khoTuM judIjudI raDatI mAtAonI AMkhanAM AMsuonuM pANI, samudranA pANIthI paNa anekagaNuM che. 48 jaM narae neraiyA, duhAI pAvaMti ghoraNaMtAI / tatto aNaMtaguNiyaM, nigoamajhe duhaM hoi // 49 // tami vi nigoamajhe, vasio re jIva ! vivihakammavasA / visahaMto tikkhaduhaM, aNaMtapuggalaparAvatte // 50 // narakamAM nArakIo je ghora bhayaMkara anaMta duHkho prApta kare che, tenA karatAM nigodamAM anaMtagaNuM duHkha che, te nigodamAM vividha karmone vaza thaI he jIva! ghaNAM duHkhane sahana karato tuM anaMta jugalaparAvartakALasudhI tyAM vasyo che. 49-50 niharIa kahavi tatto, patto maNuattaNaMpi re jIva ! / tatthavi jiNavaradhammo, patto ciMtAmaNisariccho // 51 // he jIva! tyAMthI kemeya karIne nIkaLIne tuM manuSyapaNuM pAmyo che ne temAMya ciMtAmaNiratna samAna jinezvaraprabhuno dharma tane prApta thayo che. 51 patte vi taMmi re jIva ! kuNasi pamAyaM tumaM tayaM ceva / jeNaM bhavaMdhakUve, puNo vi paDio duhaM lahasi // 52 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka Avo dharma prApta thavA chatAM paNa he jIva! tuM enA e ja pramAdane sevI rahyo che, ke je pramAdathI saMsAranA aMdhArIyA kUvAmAM paDIne pharIvAra ghora duHkhane pAmIza. para uvaladdho jiNadhammo, na ya aNuciNNo pamAyadoseNaM / hA jIva ! appaveria, subahuM parao visUrihisi // 53 // he jIva! zrIjinadharma maLyo paraMtu pramAda doSathI enuM sevana te na karyuM, he AtmavairI jIva ! paralokamAM tuM atyaMta khedane pAmIza, jhUrInUrIne divaso pasAra karIza. pa3 soaMti te varAyA, pacchA samuvaTThiyaMmi maraNaMmi / pAvapamAyavaseNaM, na saMcio jehiM jiNadhammo // 54 // pAparUpa pramAdane AdhIna thaIne jeoe jinadharmano saMcaya nathI karyo, te bicArA AtmAo mRtyu upasthita thatAM bhAre zoka kare che. 54 dhI dhI dhI saMsAraM, devo mariUNa jaM tirI hoi / / mariUNa rAyarAyA, paripaccai nirayajAlAhiM // 55 // saMsArane dhikkAra che ! dhikkAra che ! dhikkAra che ! jyAM devo marIne tiryaMca thAya che ane rAjAdhirAja paNa marIne narakanI jvALAomAM zekAya che. papa jAi aNAho jIvo, dumassa puSpaM va kmmvaayho| dhaNadhannAharaNAI, ghara-sayaNa-kuDuMbamillevi // 56 // karmarUpI pavanathI haNAyelo jIva, pavanathI kharI gayelA puSpanI jema dhana, dhAnya, AbhUSaNa, ghara, svajana ane kuTuMbane mUkIne anAtha banIne cAlyo jAya che. pa6 vasiyaM girIsu vasiyaM, darIsu vasiyaM samuddamajhami / rukkhaggesu ya vasiyaM, saMsAre saMsaraMteNaM // 57 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zatakasaMdoha devo neraiuttiya kIDapayaMgutti mANuso eso / ruvassI ya viruvo, suhabhAgI dukkhabhAgI a // 58 // rAutti ya damagutti ya, esa savAgutti esa veyaviU / sAmI dAso pujjo, khalotti adhaNo ghaNavaiti // 59 // navi ittha kovi niyamo, sakamma viNiviTThasarisakayaciTTho / anunavaveso, nahughna aittat nIvo // 60 || he jIva ! saMsAramAM paribhramaNa karatAM tAro nivAsa parvata para thayo che, guphAmAM thayo che, samudramAM thayo che, vRkSanA agrabhAga upara thayo che. tuM deva, nAraka, kIDo, pataMgiyo, manuSya, rUpI, arUpI, sukhI ane duHkhI paNa banyo che. tuM rAjA ane TUMka paNa banyo che. caMDAla ane vedano jANakAra (brAhmaNa)banyo che. svAmI ane sevaka banyo che, pUjya ane durjana banyo che, nirdhana ane dhanavAna thayo che. saMsAranI rakhaDapaTTImAM evo koI ja niyama nathI, kemake pote karelAM karmonA anusAre ceSTA karato jIva naTanI jema bhinna bhinna rUpa ane veSa dhAraNa karIne parivartana pAme che. 57-58-59-60 naraesu veyaNAo, aNovamAo asAyabahulAo / | nIva ! taghu pattA, anaMtavutto navinhAo // 6 // devatte maNuatte, parAbhiogattaNaM uvagaNaM / bhIlaLatukuM vastuviduM, anaMtavutto samaNusUtraM // 62 // tiriyagaI aNupatto, bhImamahAveyaNA aNegavihA / jammaNamaraNarahaTTe, aNaMtakhutto paribbhamio // 63 // re jIva ! teM sAte narakanAM duHkhathI bharapUra ane jene koI upamA na ApI zakAya tevI aneka prakAranI vedanAo anaMtIvAra prApta karI che. devabhavamAM ane mAnavabhavamAM parAdhInatAne pAmIne Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka aneka prakAranAM bhISaNa duHkho te anaMtIvAra anubhavyAM che. tiryaMcagatimAM paNa aneka prakAranI mahAbhayaMkara vedanAo pAmIne tyAM janma-maraNanA raheMTamAM anaMtIvAra tuM bhamyo che. 61-62-63 jAvaMti ke vi dukkhA, sArIrA mANasA va saMsAre / . . patto aNaMtakhutto, jIvo saMsArakaMtAre // 64 // he jIva ! saMsAramAM je koI zArIrika ke mAnasika duHkho che te saghaLA duHkho bhavATavImAM bhamatAM te anaMtIvAra prApta karyA che. 64 taNhA aNaMtakhutto, saMsAre tArisI tumaM AsI / . jaM pasameuM savvo-dahINamudayaM na tIrijA // 65 // saMsAramAM anaMtIvAra evI tarasa tane lAgI ke je sarvasamudranAM pANIthI paNa na chIpAya ! 65 AsI aNaMtakhutto, saMsAre te chuhA vi tArisiyA / jaM pasameuM savvo, puggalakAo na tIrijjA // 66 // saMsAramAM anaMtIvAra bhUkha paNa tane evI lAgI ke duniyAbharanA AhAranAM badhAM ja pugalo maLavA chatAM e zAMta thAya nahi ! 66 kAUNamaNegAI, jammamaraNapariaTTaNasayAI / dukkheNa mANusattaM, jai lahai jahicchiyaM jIvo // 67 // janmamaraNanAM seMkaDo paryaTano karyA pachI mahAmusIbate jIva Icchita manuSyabhavane prApta kare che. 67 taM taha dullahalaMbhaM, vijulayAcaMcalaM ca maNuattaM / dhammami jo visIyai so kAuriso na sappuriso // 68 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takasaMdoha he jIva! tevA prakAranA durlabha ane vIjaLI jevA caMcaLa mAnava janmane pAmI dharmakAryamAM kheda anubhave che, te kharekhara kapuruSa (niMdanIya) che, satyaruSa nathI. 68 mANussajamme taDiladdhayaMmi, jiNiMdadhammo na kao ya jeNaM / tuTTe guNe jaha dhANukkaeNaM,hatthA malevvA ya avassa teNaM // 69 // jema subhaTane dhanuSyanI dorI tUTI gayA pachI avazya hAtha ghasavA paDe che tema saMsArasAgaranA kinArArUpa manuSyajanmane pAmIne je jainadharmane sevato nathI tene avazya hAtha ghasavA paDe che arthAt pazcAttApa karavo paDe che. 69 re jIva ! nisuNi caMcalasahAva, milheviNu sayalavi bajhabhAva / ... navabheya - pariggahavivihajAla, saMsAri asthi sahu iMdayAla // 70 // [ re jIva! sAMbhaLa. caMcaLa svabhAvavALA saghaLAya bAhyabhAvone tathA navaprakAranA parigrahanI jaMjALane mUkIne javAnuM che mATe saMsAramAM saghaLuM IndrajALa jevuM che. 70 piya putta mitta- ghara gharaNijAya, ihaloiasavva niyasuhasahAya / / navi atthi koi tuha saraNi mukkha, ikkallu sahasi tirinirayadukkha // 71 // he mUrNa jIva! A lokamAM pitA-putra, mitra, ghara, panI Adino samudAya potAnA ja sukhano artha che. bhavAMtaramAM tiryaMca ane naraka gatinAM duHkho tuM ekalo ja sahana karIza. bIjA koI tane zaraNarUpa nahI thAya. 7ra - kusagge jaha osabiMdue, thovaM ciTThai laMbamANae / evaM maNuANa jIviaM, samayaM goyama ! mA pamAyae // 72 // jema DAbhanA (ghAsanA) agrabhAga upara rahela jhAkaLanuM biMdu thoDo samaya ja Take che; tema manuSyanuM jIvana paNa thoDo samaya ja Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka 7 Take che, mATe he gautama ! eka samayano paNa pramAda karIza nahi. 72. saMbujjhaha kiM na bujjhaha, saMbohI khalu picca dullahA / no hu uvaNamaMti rAio, no sulahaM puNaravi jIviyaM // 73 // bodha pAmo ! tame kema bodha pAmatA nathI ? mRtyu pachI paralokamAM saMbodhi (bodha) maLavI durlabha che. gayelI rAtrio pAchI AvatI nathI ane mAnavajIvana paNa sulabha nathI. 73. DaharA buDDhA ya pAsaha, gabbhatthA vi cayaMti mANavA / seNe jaha vaTTayaM hare, evamAukkhayaMmi tuTTai // 74 // bALako - vRddho ke garbhamAM rahelA manuSyo paNa marI jAya che. bAjapakSI jema tItarane laI jAya che, ema AyuSyano kSaya thatAM jIvana tUTI jAya che. 74 tihuaNajaNaM maraMtaM, daTThUNa nayaMti je na appANaM / viramaMti na pAvAo, dhI dhI dhITThattaNaM tANaM // 75 // traNabhuvananA lokone mRtyu pAmatAM joIne jeo AtmAne dharmamArgamAM joDatA nathI, pApathI pAchA haThatA nathI; teonI TTiAIne dhikkAra che, dhikkAra che. 75 mA mA jaMpaha bahuyaM, je baddhA cikkaNehiM kammehiM / savvesiM tesiM jAyai, hiovaeso mahAdoso // 76 // jeo cIMkaNAM karmothI baMdhAyelA che, temane vadhu kahevAnuM rahevA do, kemake teone badho ja hitopadeza mahAdoSanuM kAraNa bane che. 76 kusi mamattaM dhaNasayaNa - vihavapamuhesu aNaMtadukkhesu / siDhilesi AyaraM puNa, aNaMtasukkhaMmi mukkhami // 77 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatasaMdoha anaMta duHkhasvarUpa dhana, svajana, vaibhava AdimAM tuM mamatva kare che ane anaMta sukhasvarUpa mokSamAM Adarane zithila banAve che. 77 18 saMsAro duhaheU, dukkhaphalo dusahadukkharuvo ya / na cayaMti taMpi jIvA, aibaddhA nehanialehiM // 78 // A saMsAra duHkhano hetu che, duHkha phalaka che ane dussaha duHkharUpa che. chatAM snehanI majabUta sAMkaLathI baMdhAyelA jIvo tene choDatA nathI. 78. niyama- pavaLa-maNio, nIvo saMsArajALane kore / kA kA viDaMbaNAo, na pAvae dusahadukkhAo // 79 // saMsArarUpI ghora jaMgalamAM potAnA karmarUpI pavanathI prerAyelo jIva asahya vedanAothI bharelI kaI kaI viDaMbaNAo pAmato nathI ? 79 sisiraMmi sIyalAnila- laharisahassehi bhinnaghaNadeho / tiriyattaNaMmi raNNe, aNaMtaso nihaNamaNupatto // 80 // gimhAyavasaMtatto'raNe chuhio pivAsio bahuso / saMpatto tiriyabhave, maraNaduhaM bahu visUraMto // 81 // vAsAsu raNNamajjhe, girinijjharaNodagehi vajjhato / sIyAnilaDajjhavio, maosi tiriyattaNe bahuso // 82 // evaM tiriyabhavesu, kIsaMto dukkhasayasahassehiM / vasiyo anaMtavutto, nIvo mIsaLamavALe // 8rU // tiryaMcagatimAM jaMgalamAM ziyALAnI RtumAM ThaMDAgAra pavananA susavATAthI tAruM zarIra bhedAyuM che ane tethI tuM anaMtIvAra mRtyu pAmyo che. grISmanA (zISmaRtunA) tApathI saMtapta banelo bhUkha ane tarasane sahana karato ane kheda pAmato tuM maraNanAM duHkho pAmyo che. varSARtunA kALamAM girijharaNAMnAM pANIthI taNAto hima jevA ThaMDA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 vairAgyazataka pavanothI dAjhelo anekavAra mRtyu pAmyo che. evI rIte tiryaMcanA bhavomAM lAkho duHkhothI pIDAto jIva anaMtIvAra bhISaNa bhavajaMgalamAM vasyo che. 80-81-82-83 duTThakammapalayA- nilaperiu bhIsaNaMmi bhavaraNe / hiMDato naraesu vi, aNaMtaso jIva ! patto si // 84 // sattasu narayamahIsu, vajAnaladAhasIyaveyaNAsu / vasio aNaMtakhutto, vilavaMto karuNasaddehiM // 85 // he Atmana ! duSTa evA ATha karmarUpI pralayakALanA pavanathI prerAIne bhISaNa bhavaaTavImAM bhaTakatA sAte narakamAM paNa tuM anaMtIvAra jaI cUkyo che. jyAM vajanA agni jevo dAha che ane atizaya ThaMDI che, te sAte narapRthvImAM karuNa zabdothI vilApa karato tuM anaMtIvAra vasyo che. 84-85. piyamAyasayaNarahio, duraMtavAhIhi pIDio bahuso / maNuabhave nissAre, vilAvio kiM na taM sarasi // 87 // nissAra manuSyabhavamAM mAtA-pitA ane svajanothI rahita ane duHkhadAyI rogothI pIDAto tuM karuNa vilApa karato hato, tene kema yAda karato nathI ? 86. pavaNuvvagayaNamagge, alakkhio bhamai bhavavaNe jIvo / ThANavANami samugjhiUNa, dhaNasayaNasaMghAe // 7 // he jIva ! A bhavATavImAM dareka ThekANe dhana ane svajana parivArane mUkI mUkIne, pavana jema AkAzamAM adazyapaNe phare che, tema tuM bhramaNa karI rahyo che. 87. ' viddhijaMtA asayaM, jammajarAmaraNatikkhakuMtehiM / duhamaNuhavaMti ghoraM, saMsAre saMsaraMta jiA // 88 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S0 zatAsaMdoha tahavi khaNaMpi kayAvi hu, annANabhuyaMgaDaMkyiA jIvA / saMsAracAragAo, na ya uvjiMti mUDhamaNA // 89 // saMsAramAM paribhramaNa karI rahelA jIvo janma, jarA ane maraNanA tINa bhAlAthI anekavAra vIMdhAya che ane ghora duHkho anubhave che; chatAM paNa ajJAnarUpI sarpathI DasAyelA mUDha manavALA jIvo kyAreya saMsAranI jelathI kaMTALatA nathI. 88-89. kIlasi kiyaMtavelaM, sarIravAvIi jattha paisamayaM / kAlarahaTTaghaDIhiM, sosijjai jIviaMbhohaM // 90 // jemAMthI kALarUpI reMTa pratisamaya AyuSyarUpI pANI ulecI rahyo che, evI A zarIrarUpI vAvaDImAM tuM keTalo samaya krIDA karIza? 90. re jIva ! bujjha mA mujjha, mA pamAyaM karesi re pAva ! / kiM paraloe gurudukkha-bhAyaNaM hohisi ayANa ? // 91 // re jIva ! bodha pAma ! mUDha na bana ! he pApAtman ! pramAda na kara. he mUrkha ! zA mATe paralokamAM mahAduHkhanuM bhAjana banI rahyo che ? 91. bujjhasu re jIva ! tumaM, mA mujhasu jiNamayaM pi nAUNaM / jamhA puNaravi esA, sAmaggI dullahA jIva ! // 92 // he jIva! bodha pAma! jinamatane jANIne viSayasukhamAM muMjhAIza nahIM kAraNa ke pharIthI AvI sAmagrI maLavI durlabha che. 2. dulaho puNa jiNadhammo, tumaM pamAyAyaro suhesI a / dusahaM ca narayadukkhaM, kaha hohisi taM na yANAmo // 93 // jinadharma pharI pharI maLavo durlabha che, te pramAdamAM tatpara ane sukhazIlIo che. narakanuM duHkha dussaha che. ame nathI jANatA ke tAruM zuM thaze ! 93. athireNa thiro samaleNa, nimmalo paravaseNa sAhINo / rahe gaTTa viDhapa6, zramo . vina pagAM ? 24 .. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka 21 asthira, malina ane parAdhIna evA A zarIrathI jo sthira, nirmaLa ane svAdhIna evo dharma karI zakAto hoya to zuM eTaluM paryApta nathI?94 jaha ciMtAmaNirayaNaM, sulahaM na hu hoi tucchavihavANaM / guNavihavavajiyANaM, jIyANa taha dhammarayaNaM pi // 95 // tuccha vaibhavavALAne ciMtAmaNiratna maLavuM jema sulabha nathI, tema guNanA vaibhavathI hana AtmAone dharmaratna maLavuM paNa sulabha nathI. 95. jaha diTThIsaMjogo, na hoi jaccaMdhayANa jIvANaM / taha jiNamayasaMjogo, na hoi micchaMdhajIvANaM // 96 // janmathI aMdhajIvone jema koI paNa padArthanuM darzana thaI zakatuM nathI, tema mithyAtvathI aMdhajIvone jinazAsanano saMyoga thaI zakato nathI. 96. paccakkhamaNaMtaguNe, jiNiMdadhamme na dosaleso vi / / tahavi hu annANaMdhA, na ramaMti kayAvi taMmi jiyA // 97 // jinadharmamAM pratyakSa anaMtaguNa che, doSano leza paNa nathI chatAM ajJAnathI aMdha jIvo kemeya karIne emAM ramatA nathI. 97. micche aNaMtadosA, payaDA dIsaMti na vi ya guNaleso / tahavi ya taM ceva jiyA, hI mohaMdhA nisevaMti // 98 // mithyAtvamAM pratyakSa anaMta doSo dekhAya che, guNano eka leza paNa nathI, chatAMya mohAnya jIvo te ja mithyAtvanuM sevana kare che. 98 dhI dhI tANa narANaM, vinnANe taha guNesu kusalattaM / suhasaccadhammarayaNe, suparikkhaM je na jANaMti // 99 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakarAroha te manuSyonA vijJAna ane guNonI kuzaLatAne dhikkAra che, ke jeo zubha ane satya evA dharmaratnanI parIkSA karI jANatA nathI. 99 jiNadhammo'yaM jIvANaM, apuvvo kappapAyavo / saggApavaggasukkhANaM, phalANaM dAyago imo // 100 // svarga ane apavarganA sukharUpa phaLane ApanAro A jinadharma eka apUrva kalpavRkSa jevo che. 100 dhammo baMdhU sumitto ya, dhammo ya paramo guru / mukkhamaggapayaTTANaM, dhammo paramasaMdaNo // 101 // dharma e baMdha che, sanmitra che, paramaguru che ane mokSamArganA musApharo mATe zreSTha ratha samAna che. 101. caugaiNaMtaduhAnala - palittabhavakANaNe mahAbhIme / . sevasu re jIva ! tumaM, jiNavayaNaM amiyakuMDasamaM // 102 // mahAbhayaMkara saMsAraaTavImAM cAra gatinAM anaMta dubathI dAjhelA he jIva ! amRtanA kuMDa samAna jinavacananuM sevana kara ! 102. visame bhavamarudese, aNaMtaduhagimhatAvasaMtatte / jiNadhammakapparukkhaM, sarasu tumaM jIva sivasuhadaM // 103 // anaMta duHkharUpI grISmaRtumAM tApathI saMtapta ane viSama evA A saMsArarUpI madharadezamAM mokSanA phaLane ApanArA jinadharmano he jIva! tuM Azraya kara. 103. kiM bahuNA ? jiNadhamme, jaiavvaM jaha bhavodahiM ghoraM / lahu tariyamaNaMtasuhaM, lahai jIo sAsayaM ThANaM // 104 // vadhAre zuM kahevuM? ghora evA saMsArane jaladIthI tarIne anaMta sukhasvarUpa zAzvatasthAnane jIva prApta kare te rIte jinadharmanI ArAdhanAno puruSArtha karavo joIe. 104. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iyiparAjaya zataka A zataka enA nAma pramANe guNa dharAvanAra che. anAdikALathI jIvo pAMca indriyonA viSayone paravaza banI, e viSayonA gulAma banI, enI nAgacUDamAM phasAIne parAjya pAmI rahyA che. indriyonI gulAmImAMthI mukta karAvanAra A ijiparAjayazataka atyArasudhImAM kadAca hAthamAM nahi AvyuM hoya athavA heye nahi paNuM hoya, ema saMbhave che. kAraNa hajI jIvo indriyone parAdhIna jIvana jIvI rahyA che. Indriyone paravaza, viSayonA gulAma ane enA kAraNe tApa-saMtApa ane paritApa pAmI rahelA jIvo jo A zatakano svAdhyAya, ekatAna banIne, ekarasa thaIne karaze to teo vijayI banyA vagara nahi rahe ! sahune A zataka kaMThastha karI ciMtana, manana ane parizIlana dvArA layastha-Atmastha banAvI jIvanane divya banAvavA khAsa bhalAmaNa che. A zataka ajJAtakaka che. vayovRddhA, dhIra, gaMbhIra, suvinItA, suzIlA pU. sAdhvIjIzrIsumaMgalAzrIjI ma.sA.nI zubhanizrAmAM thayelA jJAnakhAtAnI upajamAMthI rUpiyA 10,000 tyAMnA kAryakaro taraphathI maLyA che. temane AbhAra sAthe dhanyavAda pAThavIe chIe. li.pU.paM.zrIpadmavijayajI gaNivara jaina graMthamALA TrasTanuM TurImaMDaLa Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdriyaparAjaya zataka succia sUro so ceva, paMDio taM pasaMsimo niccaM / iMdiyacorehiM sayA, na luTiaM jassa caraNadhaNaM // 1 // jenuM cAritradhana Ijiyacoro kadI nathI lUMTI zakyA te ja AtmA zUravIra che ane te ja paMDita che. tenI ja ame sadA prazaMsA karIe chIe. 1. iMdiyacavalaturaMgo, duggaimaggANudhAvire niccaM / bhAviabhavassarUvo, ruMbhai jiNavayaNarassIhiM // 2 // durgatine mArga sadA doDatA indriyarUpI capaLa azvane bhavasvarUpano jJAtA jinavacanarUpI lagAmathI rokI rAkhe che. 2 iMdiyadhuttANamaho, tilatusamittaMpi desu mA pasaraM / hio to nIco, gathi go varasoDiyamo che rU re Atman ! dhUrta evI indriyone talanA letarA jeTaloya avakAza na daIza. jo dIdho to, jyAM eka kSaNa kroDo varSa samAna che te sthAnamAM tuM dorAyo samaja. 3 ajiiMdiehiM caraNaM, kaLaM va ghuNehiM kirai asAraM / to dhammatthIhiM daDhaM, jaiavvaM iMdiyajayaMmi // 4 // kiDAo vaDe jema lAkaDuM asAra karAya che, tema nahIM jitelI IndriyothI cAritra asAra thAya che. mATe dharmArthIe indriyonA vijaya mATe daDha puruSArtha karavo joIe. 4. jaha kAgiNIi heDaM, koDiM rayaNANa hArao koi / . taha tucchavisayagiddhA, jIvA hAraMti siddhisuhaM // 5 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kapirAjaya zataka' 25 kAkiNI mATe kroDa rana jema koI mAnavI hArI jAya, tema tuccha viSayomAM Asakta jIvo siddhisukhane hArI jAya che. 5 tilamittaM visayasuhaM, duhaM ca girirAyasiMgatuMgayaraM / bhavakoDihiM na niTThai, jaM jANasu taM karijjAsu // 6 // viSayasukha talamAtra che, duHkha girirAjanA zikharathI paNa UMcu (moTuM) che. te dukha koDo bhave paNa pUrNa thatuM nathI. have tene jema yogya lAge tema kara ! 6. bhuMjaMtA mahurA, vivAgavirasA kiMpAgatullA ime, .. kacchu kaMDuaNaM va dukkha-jaNayA dAviMti buddhisuhaM / majhaNhe mayatiNhiavva sayayaM micchAbhisaMdhippayA, bhuttA diti kujammajoNigahaNaM, bhogA mahAveriNo // 7 // A mahAna vairI bhogo kipAkaphaLanI jema upabhoga samaye madhura paraMtu pariNAme virasa che, kharaja khaMjavALavAnI kriyAnI jema duHkhajanaka hovA chatAM, te kAlpanika sukha Ape che. madhyAhna kALanI mRga tRSNikAnI jema satata mithyA kalpanA karAvanAra viSayabhogonA upabhogathI aniSTa yonimAM janma grahaNa thAya che. 7. sakkA aggI nivAreuM, vAriNA jalio vi hu| savvodahijaleNAvi, kAmaggI dunnivArao // 8 // agni prajvalita hovA chatAM pANIthI nivArI zakAya che, paraMtu sarva samudronA pANIthI paNa kAmAgni durnivArya che. 9 visamiva muhaMmi mahurA, pariNAmanikAma - dAruNA visayA / kAlamaNaMtaM bhuttA, ajavi muttuM na kiM juttA ? // 9 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zatakasaMdoha prAraMbhamAM madhura ane pariNAme atyaMta bhayaMkara viSa samAna viSayono anaMtakALa sudhI upabhoga karavA chatAM zuM teno tyAga hajue ucita nathI? visayarasAsavamatto, juttAjuttaM na jANai jIvo / jhurai kaluNaM pacchA, patto narayaM mahAghoraM // 10 // viSayarasa rUpI madirAthI matta banelo AtmA yogya ayogya kazuM jANato nathI. paraMtu pachI mahAnaraka pAmIne kaNa rIte jhUre che. 10 jaha niMbadumuppanno, kIDo kaDuaMpi mannae mahuraM / __ taha siddhisuhaparukkhA , saMsAraduhaM suhaM biMti // 11 // lImaDAnA vRkSamAM utpanna thayela keDo kaTu rasane paNa jema madhura mAne che, tema siddhisukhathI parokSa jIvo saMsAraduHkhane sukha mAne che. 12 athirANa caMcalANa ya, khaNamittasuhaMkarANa pAvANaM / duggainibaMdhaNANaM, viramasu eANa bhogANaM // 12 // asthira, caMcaLa, kSaNamAtra sukhadAyI, pApI ane durgatinA kAraNabhUta evA bhogothI virAma pAmo. 12. pattA ya kAmabhogA, suresu asuresu taha ya maNuesu / na ya jIva tujjha tittI, jalaNassa va kaTThaniyareNa // 13 // icchita bhogo suralokamAM, asuralokamAM temaja manuSyalokamAM prApta thayA, chatAMya kASThanA samUhathI jema agni tRpti na pAme, tema he jIva ! tane tRpti na thaI ! 13 jahA ya kiMpAgaphalA maNoramA, raseNa vanneNa ya bhuMjamANA / te khuTTae jIviya paccamANA, eovamA kAmaguNA vivAge // 14 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdriyaparAjaya zataka" jema kipAkanA phaLo rase, raMge ane upabhoge manorama hovA chatAM pAcana pachI jIvitano kSaya kare che, tema AtmAnA nAzamAM pariNamatA kAmaguNo kripAkaphaLanI upamAne yogya che. 14 savvaM vilaviaM gIaM, savvaM naTaM viDaMbaNA / savve AbharaNA bhArA, savve kAmA duhAvA // 15 // gIta mAtra jyAre AtmAne vilAparUpa lAge, nRtya viTaMbaNArUpa jaNAya, AbharaNo bhArarUpa lAge ane viSayo duHkhadAyI lAge, tyAre AtmA apUrva uccasthitie virAjI rahyo hoya. jagatanuM badhuM ja sukha ene tRNavat jaNAya. suranarasukhane duHkha mAnanAra samyagdaSTa AtmAnI uccakakSAe te pahoMcI cUkyo hoya, saMgIta enuM dila na DolAve, nRtya ane maMtramugdha na kare, alaMkAro ane na AkarSa, viSayo ane na kheMce. 15 deviMdacakkavaTTittaNAI, rajjAI uttamA bhogA / pattA anaMtakhutto, na ya haM tattiM gao tehiM // 16 // 20 aizvaryayukta devapaNuM tathA sArvabhaumatva ane rAjya vagere uttama bhogasukho anaMtavAra prApta thayA to paNa huM ethI tRpta na thayo. 16 saMsAracakkavAle, savve vi ya puggalA maje bahuso / AhAriA ya pariNAmiyA ya, na ya tesu titto haM // 17 // saMsAracakravAlamAM sarva pudgalo bahuvAra meM AhAra rUpe grahaNa karyAM ane pariNamAvyAM paraMtu tethI huM tRpta na thayo. 17. uvalevo hoi bhogesu, abhogI novalippar3a / bhogI bhamai saMsAre, abhogI vippamuccai // 18 // bhogasukhomAM liptatA hoya che, jyAre abhogI alipta hoya che. bhogI saMsAramAM paribhramaNa kare che ane abhogI tethI mukta bane che. 18. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaidoha allo sukko a do chUDhA, golayA maTTiAmayA / do vi AvaDiA kUDe, jo allo tattha laggai // 19 // evaM laggati dummehA, je narA kAmalAlasA / virattA u na laggati, jahA sukke a golae // 20 // mATInA be piMDa, eka bhIno ane eka sUko, bhIMta sAthe jyAre aphALavAmAM Ave tyAre mAtra bhIno piMDa bhIMta sAthe coMTI jAya che. te ja rIte durbuddhi ane viSayalAlacu manuSyo viSayomAM lipta bane che. jyAre virAgI AtmAo alipta rahe che. 19-20. taNakaTTehi va aggI, lavaNasamuddo naIsahassehiM / na imo jIvo sakko, tippeuM kAmabhogehiM // 21 // jema tRNa ane kASThathI agni ane hajAro nadIothI lavaNasamudra tRpta thato nathI, tema kAmabhogothI A AtmA tRpta na ja thaI zake. 21 bhuttUNa vi bhogasuhaM, suranarakhayaresu puNa pamAeNaM / pijjai naraesu bherava, kalakalatautaMbapANAiM // 22 // suralokamAM, naralokamAM ane vidyAdharonA sthAnamAM bhogasukhano anubhava karIne paNa pharI pramAdane pariNAme, prANI bhayaMkara narakane viSa ukaLatA sIsAnA ane trAMbAnA rasanuM pAna kare che. 22 ko loheNa na nihao, kassa na ramaNIhiM bholiaM hiayN| ko maccuNA na gahio, ko giddho neva visaehiM ? // 23 // lobhathI koNa nathI haNAyuM? ramaNIe konuM hRdaya nathI bhoLavyuM? mRtyuthI koNa agRhIta rahI zakyuM che ? viSayasukhomAM koNa lubdha nathI banyuM? 23. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "iMdriyaparAjaya zataka' 29 khaNamittasukkhA bahukAladukkhA, pagAmadukkhA anikAmasukkhA / .. saMsArasukkhassa vipakkhabhUA, khANI aNatthANa u kAmabhogA // 24 // kAmabhogo kSaNamAtra sukhada ane dIrghakALa duHkhada che. e atyaMta duHkhadAyI ane alpa sukhadAyI che. saMsArathI mukta thavAmAM te vipakSabhUta che tathA anarthonI khANarUpa che. 24. savvagahANaM pabhao, mahAgaho savvadosapAyaTTI / / mAdo durapA, nemipUruM nAM saghaM . rava . sarva grahono utpAdaka ane sarva doSono prakAzaka mahAgraha rUpa kAmagraha evo durAtmA che ke, jenAthI samagra vizva dabAyuM che. 25. jaha kacchullo kacchu, kaMDuamANo duhaM muNai sukkhaM / mohAurA maNussA, taha kAmaduhaM suhaM biMti // 26 // kharaja rogathI grasita jema kharajane khaNatI vakhate duHkhane sukharUpa mAne che, tema mohAtura manuSyo kAmaduHkhane sukha kahe che. 26. sallaM kAmA visaM kAmA, kAmA AsIvisovamA / kAme a patthemANA, akAmA jaMti duggaiM // 27 // vAsanAo zalya che, vAsanAo e viSa che, vAsanAo AzIviSasarpa samAna che. viSayanI icchA mAtrathI, tRpti to dUra rahI paNa jIvo anicchAe durgatimAM jAya che. 27. visae avaikkhaMtA, paDaMti saMsArasAyare ghore / visaesu niravikkhA, taraMti saMsArakAMtAre // 28 // viSayanI icchAvALA jIvo ghora saMsArasAgaramAM DUbe che. viSayanirapekSa AtmAo saMsAraaTavIne tare che. 28. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zatakasaMdoha chaliyA avaikkhaMtA, nirAvaikkhA gayA aviggheNaM / tamhA pavayaNasAre nirAvaikkheNa hoavvaM // 29 // viSayanI apekSA rAkhatA AtmAo ThagAyA che, jyAre viSayathI nirapekSa jIvo paramapadane pAmyA che, tethI nirapekSa banavuM e ja pravayanano sAra che. 28. devI - dIvasamAgaya bhAua viSayAvikkho nivaDar3a, niravikkho tarar3a duttarabhavohaM / jualeNa diTThato // 30 // viSayanI abhilASA sevato AtmA bhavasamudramAM DUbe che, jyAre viSayanirapekSa AtmA dustara bhavodadhine paNa tarI jAya che. ratnAdevInA dvIpa upara gayelA be bhAIonA dRSTAMtathI te joI zakAya che. 30. - jaM aitikkhaM dukkhaM, jaM ca suhaM uttamaM tiloaMmi / taM jANasu visayANaM, vuDDhikkhayaheuaM savvaM // 31 // sakala jagatamAM je atitIkSNa du:kha ane je atyuttama sukha che, te badhuM ja viSayonI vRddhi tathA kSayanuM pariNAma che e samaja. 31. iMdiyavisayapasattA, paDaMti saMsArasAyare jIvA / pakkhivva chinnapakkhA, susIlaguNapehuNavihuNA // 32 // chedAyelI pAMkhovALA pakSIonI jema sArI zIlaguNarUpa pAMkho vinAnA ane iMdriyonA viSayamAM Asakta AtmAo saMsArasAgaramAM paDe che. 32. na lahai jahA lihato, muhalliyaM aTThiaM jahA suNao / sosai tAluarasiaM, vilihaMto mannae sukkhaM // 33 // mahilANa kAyasevI, na lahai kiMcivi suhaM tahA puriso / so mannae varAo, sayakAyaparissamaM sukkhaM // 34 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ikiparAjaya zataka' 31 jema zvAna nathI jANato ke potAnA ja mukhathI ArTa thayela asthine cATatAM potAnA ja tAlune te sUkvI rahyo che ane te asthi cATatAM sukha mAne che; tema strIsevanamAM kazuM ya sukha na maLavA chatAM nArIdehane sevato. pAmarapuruSa svadehanA parizramane ja sukha mAne che. 33-34. suThu vi maggijaMto, kattha vi kayalIi natthi jaha sAro / iMdiyavisaesu tahA, natthi suhaM sudu vi gaviThaM // 35 // sArI rIte zodhatAM keLamAM kyAMya sAra jaNAto nathI, eja rIte IdriyonA viSayomAM sArI rIte zodhavA chatAM sukha jaNAtuM nathI. 35. siMgArataraMgAe, vilAsavelAi juvvaNajalAe / ke ke jayaMmi purisA, nArInaie na buDDaMti // 36 // zaMgAra jenA taraMgo che, vilAsa jeno kinAro che ane yavana jenuM jaLa che, te nArInadImAM jagatanA kyA kayA AtmAo nathI DUbatA? 36. soasarI duriadarI, kavaDakuDI mahiliyA kilesakarI / vairaviroyaNaaraNI, dukkhakhaNI sukkhapaDivakkhA // 37 // strI zokanI saritA che, duritanI guphA che, kapaTanI kuMDI che, klezakArI che, vairAgnine utpanna karavAmAM araNI che, duHkhanI khANa che ane sukhane rokanArI che. 37. amuNia maNaparikammo, sammaM ko nAma nAsiuM tarai / vammahasarapasarohe, didvicchohe mayacchINaM // 38 // pariharasu tao tAsiM, diThiM diTThivisassavva ahissa / jaM ramaNinayaNabANA, carittapANe viNAsaMti // 39 // cittanuM saMskaraNa jANyA vinA, mRgAkSIonA kaTAkSo rUpI kAmabANanA vistRta samUhathI sArI rIte nAsavAne koNa samartha che? tethI dRSTiviSasarpanI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zatakasaMroha dRSTinI jema tenI dRSTimAM na Ave, kAraNa ke ramaNInAM nayanabANo cAritraprANono vinAza kare che. 38-39. ' siddhaMtajalahipAraMgao vi, vijiiMdio vi sUro vi / daDhacitto vi chalijai, juvaipisAihiM khuDDAhiM // 40 // agAdha siddhAMtasamudrane pAra karanAra, iMdriyono vijetA, zUravIra ke daDhacittavALo AtmA paNa yuvatIrUpI zuddha pizAcaNIothI ThagAya che. 40. mayaNanavaNIyavilao, jaha jAyai jalaNasaMnihANaMmi / taha ramaNi - saMnihANe, viddavai maNo muNINaMpi // 41 // agninA sAMnidhyamAM mINa ane mAkhaNa jema ogaLe, tema strInA sAnidhyamAM munionuM mana paNa ogaLe. 41. niaMgamAhiM supaurAhiM, uppicchamaMtharagaihiM / mahilAhiM nimmagAhi va, girivaragaruA vi bhijaMti // 42 // nIcANanA bhAgamAM vahetI ane darzanIya maMdagativALI ghaNI nadIothI jema mahAna parvato paNa bhedAI jAya; tema durguNonA nIca paMthe janArI ane mohaka maMdagativALI aneka strIothI mahAnapuruSo paNa calita thaI jAya che. 42 visayajalaM mohakalaM, vilAsabibboa, jalayarAinnaM / mayamayaraM uttinnA, tAruNNamahannavaM dhIrA // 43 // viSayajaLathI bhareluM, mohakAdavathI yukta, vilAsa tathA hAvabhAvarUpI jalacarothI AkIrNa ane madadarUpa magaramacchathI yukta yuvAnIrUpI mahAsAgarane dhIrapuruSo ja tarI zakyA che ! 43. jai vi paricattasaMgo, tavataNuaMgo tahA vi parivaDai / mahilAsaMsaggie, kosAbhavaNUsiya muNivva // 4 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pirAjaya zataka" 88 sarvasaMgano parityAga karavA chatAM ane tapadvArA dehane kRza karavA chatAM, strInA saMsargathI sAdhunuM, kozAnA bhavanamAM rahelA muninI jema patana thAya che. 44. savvaggaMthavimukko, sIIbhUo pasaMtacitto a / jaM pAvai muttisuhaM, na cakkavaTTI vi taM lahai // 45 // sarva baMdhanathI vimukta, zAMta ane prasannacittavALo AtmA muktinuM je sukha prApta kare che, te sukha cakravartI paNa pAmato nathI. 4pa. khelami paDiamappaM, jaha na tarai macchiAvi moeuM / taha visayakhelapaDiaM, na tarai appaMpi kAmaMdho // 46 // zleSmamAM paDelI mAkhI jema potAnI jAtane paNa mukta karI zakatI nathI; tema viSayarUpI zleSmamAM paDelo kAmAMdha AtmA potAnI jAtane paNa temAMthI mukta karI zakato nathI ! 46. jaM lahai vIarAo, sukkhaM taM muNai succiya na anno / nAdi cattA sUro, nApA surasto suvuM che 47 | jema devalokanA sukhane gaTaramAM - azucimAM raheluM bhUMDa na jANe, tema vItarAgaparamAtmA je sukha anubhave che, te teo ja jANe che, anya nahIM. 47. jaM ajavi jIvANaM, visaesu duhAsavesu paDibaMdho / taM najai guruANa vi, alaMghaNijo mahAmoho // 4 // duHkhadAyI viSayo pratye haju paNa jIvone je mamatva che, tethI joI zakAya che ke- mahAmoha bhalabhalAne ya alaMdhya che ! 48. je kAmaMdhA jIvA, ramaMti visaesu te vigayasaMkA / je puNa jiNavayaNarayA, te bhIru tesu viramaMti // 49 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zatakasaMdoha je jIvo kAmAMdha che, te zaMkArahita thaIne viSayomAM rame che paNa jeo jinavacanamAM rakta rahe che, te pApabhIru AtmAo viSayothI pAchA phare che ! 49. asuimuttamalapavAharUvayaM, vaMtapittavasamajaphophasaM / meyamaMsabahu- haDDakaraMDayaM, cammamittapacchAiaM juvaiaMgayaM // 50 // azuci -mUtra maLanA pravAharUpa, vamana-pitta-naso-carabI ane phephasA yukta, tathA meda-mAMsa ane ghaNAM hADakAMnA karaMDiyArUpa yuvatIno deha cAmaDI mAtrathI ja DhaMkAyelo che. 50 maMsaM imaM muttapurisamIsaM, siMghANakhelAia- nijharaMtaM / eaM aNiccaM kimiANa vAsaM, pAsaM narANaM maibAhirANaM // 51 // mAMsala, mUtra ane maLayukta, lIMTa ane zleSma jharatuM tathA kRmionA AvAsarUpa A anitya zarIra, matirahita manuSyone pAzarUpa che. 51. pAseNa paMjareNa ya, bajhaMti cauppayA ya pakkhIi / iya juvaipaMjareNa ya, baddhA purisA kilissaMti // 52 // cAra pagavALAM prANIo pAzathI ane paMkhIo piMjarAthI baMdhAya che; tema yuvatIrUpI piMjarathI baMdhAyelA puruSo kleza pAme che. para. aho ! modI mahAno, ne hArisA vi chu ! jANaMtA vi aNiccattaM, viramaMti na khaNaMpi hu // 53 // aho ! moha e mahAmalla che, jenI anityatA jANavA chatAM, amArA jevA paNa e mohathI kSaNa mAtra viramatA nathI. pa3. juvaihiM saha kuNaMto, saMsaggiM kuNai sayaladukkhehiM / nahi musagANaM saMgo, hoi suho saha biDAlehiM // 54 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 "iMdriyaparAjaya zataka' UMdarane bilADIno saMga sukha na Ape, tema yuvationI sAthe karAto saMsarga sakaladuHkhanuM kAraNa che. pa4 hariharacaurANaNa - caMdasura - khaMdAiNo vi je devA / nArINa kiMkarattaM, kuNaMti dhiddhI visayatiNhA // 55 // viSNu, mahAdeva, brahmA, caMdra, sUrya ane kArtikasvAmI vagere devo paNa nArInI gulAmI kare che. dhikkAra che viSayatRSaNAne ! papa. sIaM ca uNhaM ca sahati mUDhA, itthIsu sattA aviveavaMtA / ilAiputtaM va cayaMti jAI, jIaM ca nAsaMti a rAvaNuvva // 56 // mUDha ane avivekI AtmAo strIomAM Asakta thaIne ThaMDI ane garamI sahana kare che, IlAcIputranI jema jAtino tyAga kare che ane rAvaNanI jema jIvitano paNa nAza kare che. pa6. vuttUNa vi jIvANaM, sudukkarAiMti pAvacariyAI / bhave nA sA sA sA -' paDyApato hu rUpAno te che 17 kahevA paNa atimuzkela hoya tevA jIvonA pApacaritro che. "bhagavan! je te te te ?" praznano javAba paNa te ja che. pa7. jalalavataralaM jIaM, athirA lacchI vi bhaMguro deho / / tucchA ya kAmabhogA, nibaMdhaNaM dukkhalakkhANaM // 58 // tRNanA agrabhAga upara rahelA jaLabiMdu jevuM jIvita che, lakSmI asthira che, deha bhaMgura che tathA kAmabhogo tuccha ane lAkho duHkhonuM kAraNa che. 58 nAgo jahA paMkajalAvasanno, daTuM thalaM nAbhisamei tIraM / evaM jIA kAmaguNesu giddhA, sudhammamagge na rayA havaMti // 59 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zatakannaroha kAdavayukta jaLamAM kheMcAI gayelo hAthI sthaLane jovAM chatAM kinAre AvI zakato nathI; tema viSayomAM vRddha jIvo sudharmamArgamAM rakta banatAM nathI. 59. jaha viTThapuMjakhutto, kimI suhaM mannae sayAkAlaM / taha visayAsuiratto, jIvo vi muNai suhaM mUDho // 60 // viSTAnA samUhamAM kheMcI gayelo kIDo jema sadAkALa emAM ja sukha mAne che; tema viSayarUpI azucimAM rakta mUDha jIva paNa emAM ja sukha mAne che. 60. mayaraharo va jalehi, tahavi hu duppUrao ime AyA / visayAmisaMmi giddho, bhave bhave vaccai na tattiM // 61 // pANIthI samudra bharAvo jema muzkela che tema viSayarUpI mAMsamAM lubdha banela A AtmAne tRpti thavI muzkela che. bhavo bhava viSayono upabhoga karavA chatAM te vRddhi pAmato nathI. 61. visayavisaTTA jIvA, ubbhaDarUvAiesu vivihesu / bhavasayasahassadulahaM, na muNaMti gayaMpi niajammaM // 62 // viSayaviSathI pIDAyelA AtmAo samajatA nathI ke lAkho bhavothI durlabha evo potAno janma; udUbhaTa rUpa, rasa vagere vividha * vastuonA rAgamAM cAlyo jAya che. 62. ciTThati visayavivasA, muttUNalajaMpi ke vigayasaMkA / na gaNaMti ke vi maraNaM, visayaMkusasalliA jIvA // 63 // keTalAka AtmAo viSayone paravaza rahe che, jyAre keTalAka lajajA paNa mUkIne nizaMka (pApanA bhayavinAnA) banI jAya che, vaLI viSaya aMkuzathI ghavAyelA keTalAya AtmAo mRtyune paNa gaNatA nathI. 63. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "driyazasya zata" 30 visayaviseNaM jIvA, jiNadhamma hAriUNa hA narayaM / vaccaMti jahA cittayanivArio baMbhadattanivo // 64 // zrIcitrakamunie rokavA chatAM, brahmadattarAjA jema narakagAmI banyo; tema ahA! viSayaviSathI pIDita AtmAo jinadharmane hArIne narake ya cha. 64. dhiddhI tANa narANaM, je jiNavayaNAmayaMpi muttUNaM / caugaiviDaMbaNakaraM, pIyaMti visayAsavaM ghoraM // 65 // je manuSyo amRta jevA jinavacanane mUkI cAra gatinI viTaMbaNAo ApanAra viSayamadirAnuM pAna kare che, temane dhikkAra ho ! 65. maraNe vi dINavayaNaM, mANadharA je narA na jaMpati / / te vi hu kuNaMti lalliM, bAlANaM nehagahagahilA // 66 // mAnayukta je mAnavo maratAM paNa dInavacana bolatA nathI, teo paNa sneharUpI grahathI pAgala thaIne strIonI cApalusI kare che. 66. sakko vi neva khaMDai, mAhappamaDupphuraM jae jesiM / te vi narA nArIhiM, karAviA niayadAsattaM // 67 // jagatamAM jemanuM mAhAsya ane AMbara zakra paNa na kheDI zake tevA paNa (mahA) mANaso pAse strIoe potAnuM dAsatva karAvyuM che . 67. jaunaMdaNo mahappA, jiNabhAyA vayadharo caramadeho / rahanemi rAImaI, rAyamaiMkAsi hI visayA // 68 // mayaNapavaNeNa jai, tArisA vi suraselaniccalA caliyA / tA pakkapattasattANa, iarasattANa kA vattA // 69 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zatakasaMdoha zrIneminAthaprabhunA bhAI, vratadhArI, caramazarIrI, yadunaMdana rathanemi paNa rAjImatI pratye rAgavALA thayA. hA ! dhikkAra che viSayone ! temanA jevA meruparvata samAna nizcaLa AtmA paNa madanarUpI pavanathI calita thayA pAkA pAna jevA bIjA pAmara mAnavanI to zI vAta karavI? 68-69. jippaMti suheNaM ciya, harikarisappAiNo mahAkUrA / ikkucciya dujeo, kAmo kayasivasuhavirAmo // 70 // siMha, hasti ane sarpAdi mahAkUra prANIo hajI jItavA sahelA che paraMtu zivasukhane rokanAra eka kAmadeva kharekhara durjaya che! 70. visamA visayapivAsA, aNAi bhavabhAvaNAi jIvANaM / aidujjeyANi iMdiANi, taha caMcalaM cittaM // 71 // viSayatRSNA viSama che, jIvonI saMsAravAsanA anAdikALanI che, iMdriyo atidurjaya che ane citta caMcaLa che. 71. kalamala- arai- asukkhaM, vAhI dAhAi vivihadukkhAI / maraNaM pia virahAisu, saMpajai kAmataviyANaM // 72 // kAmathI tapatA jIvone kalamala, aratinI pIDA tema ja vyAdhi, dAha Adi vividha duHkho prApta thAya che ane viraha vageremAM to maraNa paNa thAya che. 7ra. paMciMdiyavisayapasaMga karesi, maNavayaNakAya navi saMvaresi / taM vAhisi kattia galapaesi, jaM aTThakamma navi nijaresi // 73 // pAMca indriyanA viSayono jo tuM saMga kare che, mana, vacana ane kAyAne jo tuM pApathI aTakAvato nathI ane aSTakarmanI jo nirjarA karato nathI to tuM tArA gaLAupara ja kAtara calAve che. 73. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kiparAjaya zataka' ula kiM tumaMdho si kiM vA si dhatturio, ahava kiM sannivAeNa AUriyo / amayasamadhamma jaM visava avamannase, visamavisa visaya amiyaM va bahumannase // 74 // tuM zuM aMdha che ? ke zuM tane dhatUrAno nazo caDhayo che athavA tuM zuM saMnipAtathI pIDAya che ke jethI amRtasamAna dharmani tuM viSanI jema avagaNe che ane viSayarUpI viSamaviSano tuM amRtanI jema bahu Adara kare che. 74. tujjha taha nANavinnANa guNaDaMbaro, jalaNajAlAsu nivaDaMtu jiya nibbharo / payaivAmesu kAmesu jaM rajjase, jehiM puNa puNa vi nirayAnale paccase // 75 // re Atman ! tAro jJAna, vijJAna ane guNano ghaNo paNa ADaMbara agninI vAlAmAM paDo ke te hovA chatAM paNa, je viSayo svabhAvathI ja vakra che ane jenAthI te pharI pharI narakanA agnimAM pakAvAya che, temAM tuM AnaMda pAme che. 7pa. dahai gosIsasirikhaMDara chArakkae, chagalagahaNaTThamerAvaNaM vikkae / kappatarutoDi eraMDa so vAvae, juji visaehiM maNuattaNaM hArae // 76 // tuccha viSayo mATe manuSyabhavane je gumAve che te rAkha meLavavA mATe gozISacaMdanane bALe che, bakaro meLavavA mATe airAvaNa hAthIne vece che ane kalpataru toDI eraMDAne vAve che. 76. adhuvaM jIvi naccA, siddhimaggaM viANiA / viNiaTTija bhogesu, AuM parimiamappaNo // 77 // AyuSya parimita jANI, jIvitane asthira jANI, siddhimArgane Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakarAroha samajanAra AtmAe bhogothI viramavuM joIe. 77. sivamaggasaMThiANa vi, jaha dujeA jIANa paNa visayA / taha annaM kiMpi jae, duje natthi sayale vi // 78 // mokSanI sAdhanAmAM sthita AtmAone paNa pAMca viSayo jeTalA durjaya che, teTaluM samagra jagatamAM bIjuM kazuM durjeya nathI. 78. saviDaM ubbhaDaruvA, diTThA mohei jA maNaM itthI / AyahiyaM ciMtaMtA, dUrayareNaM pariharaMti // 79 // pragaTa ubhaTarUpa dharatI je strI jovA mAtrathI dilane mugdha banAve che, teno AtmahitaciMtako dUrathI ja parihAra kare che. 79. saccaM suaM pi sIlaM, vinnANaM taha tavaM pi veraggaM / .. vaccai khaNeNa savvaM, visayaviseNaM jaINaM pi // 80 // munivaronuM satya ane zrata, zIla ane vijJAna, tathA tapa ane vairAgya e sarva, viSayaviSathI kSaNamAtramAM vinAza pAme che. 80. re jIva ! maivigappiya, nimesasuhalAlaso kahaM mUDha ! / __sAsayasuhamasamatama, hArisi sasisoaraM ca jasaM // 81 // re mUrkha jIva ! matikalpanAnA kSaNika sukhano lAlacu thaI anupameya zAzvata sukhane ane caMdrasamAna ujavaLa yazane zA mATe hAre che? 81. pajjalia visayaaggI, carittasAraM Dahija kasiNaM pi / sammattaM pi virAhia, aNaMtasaMsAriaM kujA // 82 // prajvalita viSayAgni cAritranA saghaLAye sArane bhasmIbhUta karIne, samyaktvane paNa virAdhIne, jIvane anaMtasaMsArI banAve che. 82. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 "iMdriyaparAjaya zataka' bhIsaNabhavakaMtAre, visamA jIvANa visayatiNhAo / jIe naDiA caudasapuvvI vi rulaMti hu nigoe // 83 // bhISaNa bhavATavImAM jIvonI viSayatRSNAo viSama che, ke jenAthI pIDita caudapUrvadharo paNa nigodamAM le che. 83. hA visamA hA visamA, visayA jIvANa jehi paDibaddhA / hiMDaMti bhavasamudde, aNaMtadukkhAI pAvaMtA // 84 // jIvonA viSayasukho viSama che ! hA viSama che ke je viSayonA rAgamAM phasAyelA jIvo anaMta duHkhone prApta karatAM karatAM bhavasamudramAM bhaTake che.84. mAyIMdajAlacavalA, visayA jIvANa vijuteasamA / khaNadiTThA khaNanaTThA, tA tesiM ko hu paDibaMdho // 85 // mAyAvI IdrajALa jevA capaLa ane kSaNamAM dRSTigocara thaI kSaNamAM naSTa thatAM vIjaLInA camakArA jevA jevInA viSayo che. mATe enA upara, zuM prIti karavI ? 85. sattu visaM pisAo, veAlo huavaho vi pajalio / taM na kuNai jaM kuviA, kuNaMti rAgAiNo dehe // 86 // kupita rAgAdi doSo dehamAM je bhayAnakatA kare che, te zatru, viSa, pizAca, vetAla ke prajvalita agni paNa nathI karato. 86. jo rAgAINa vase, vasaMmi so sayaladukkhalakkhANaM / jassavase rAgAI, tassa vase sayalasukkhAI // 87 // je rAgAdine AdhIna che, te sarva prakAranAM lAkho duHkhone AdhIna che, rAgAdi jene AdhIna che tene sakala sukho AdhIna che. 87. kevala duhanimmavie, paDio saMsArasAyare jIvo / jaM aNuhavai kilesaM, taM AsavaheuaM savvaM // 88 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zatakasaMha kevala duHkha ja jyAM nirmAyuM che te saMsAra-sAgaramAM paDelo AtmA, je vyathA anubhave che, te saghaLI vyathA AzravathI utpanna thayelI che. 88. hI saMsAre vihiNA, mahilArUveNa maMDiaM jAlaM / bajhaMti jattha mUDhA, maNuA tiriA surA asurA // 89 // hA ! vidhie vizvamAM strI rUpI jALa racI che, ke jemAM mUrkha mAnavo, tiryaMco, devo ane dAnavo paNa phasAya che. 89. visamA visayabhuaMgA, jehiM DaMsiyA jiA bhavavaNaMmi / kIsaMti duhaggIhiM, culasIIjoNilakkhesu // 20 // viSayabhujaMgo viSama che. tenAthI kaMsa pAmelA jIvo bhavavanamAM corAzIlakSa yonimAM dukhAgnithI kleza anubhave che. 90. saMsAracAragimhe, visayakuvAeNa lukkiA jIvA / hiamahiaM amuNaMtA, aNuhavaMti aNaMtadukkhAiM // 91 // saMsArabhramaNarUpI grISma RtumAM viSayarUpI kharAba pavanathI lU lAgelA jIvo hitAhitane nahi jANavAthI anaMtadukhano anubhava kare che. 91. hA hA duraMtaduTThA, visayaturaMgA kusikkhiA loe / bhIsaNabhavADavIe, pADaMti jiANa muddhANaM // 92 // hA ! hA ! lokamAM viSayarUpI atyaMta duSTa ane kuzikSita azvo mugdhajIvone bhISaNa bhavATavImAM pADe che. 92. visayapivAsAtattA, rattA nArIsu paMkilasaraMmi / duhiA dINA khINA, rulaMti jIvA bhavavaNaMmi // 93 // viSayapipAsAthI tapta, nArIrUpI kAdavanA sarovaramAM rakta, duHkhita, dIna ane kSINa AtmAo bhavavanamAM le che. 93. guNakAriAiM dhaNiaM, dhiirajjuniyaMtiAI tuha jIva / niayAiM iMdiAI, valliniattA turaMguvva // 94 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ikiyaparAjaya zataka' 43 re Atmana ! lagAmathI niyaMtrita azvanI jema, saMtoSarajuthI niyaMtrita thayelI tArI Indriyo tane khUba ja guNakArI banaze. 94 maNavayaNakAyajogA, suniattA te vi guNakarA hu~ti / aniattA puNa bhaMjaMti, mattakariNuvva sIlavaNaM // 95 // manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga - te paNa suniyaMtrita hoya to guNakara thAya che, paraMtu aniyaMtrita thayelA te zIlarUpI vanane matta hAthInI jema bhAMgI nAMkhe che. 5. jaha jaha dosA viramai, jaha jaha visaehiM hoi veraggaM / taha taha vinnAyavvaM, AsannaM se a paramapayaM // 96 // jema jema doSo virAma pAme ane jema jema viSayothI virAga thAya; tema tema tenuM paramapada najIka jANavuM. 96. dukkarameehiM kayaM, jehiM samatthehiM juvvaNatthehiM / bhaggaM iMdiasinna, dhiipAyAraM vilaggehiM // 97 // tirUpI koTano Azraya karIne rahIne je samartha yuvAna AtmAoe indrayonA sainyane bhagADI mUkyuM che, temaNe duSkara kArya karyuM che. 97. te dhannA tANa namo, dAso haM tANa saMjamadharANaM / addhacchIpicchario, jANa na hiae khaDakkaMti // 98 // ardhacakSuthI dRSTi pheMkanArI strIo jemanA hRdayamAM vasatI nathI, temane dhanya che, temane namaskAra ho ! te saMyamadharono huM dAsa chuM.98. kiM bahuNA jai vaMchasi, jIva ! tumaM sAsayaM suhaM aruaM / __tA pIasu visayavimuho, saMvegarasAyaNaM niccaM // 99 // he Atman ! vadhAre kahevAthI zuM? rogarahita zAzvata sukhane nitya tuM talase che, to viSayavimukha banIne saMvegarasAyaNanuM nitya pAna kara. 99. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazataka A zataka, vairAgyazataka jeTaluM prasiddhi pAmyuM nathI.. mokSAtha-mumukSu AtmAoe A zataka paNa kaMThastha karI, hRdayastha banAvavA jevuM che. keTalIka gAthAo vairAgyazatakane anusaratI che. keTalIka gAthAo uttarAdhyayananA 32mA adhyayanamAMthI uddhata karelI che. rAga-dveSanuM jhera utAravA, viSaya-kaSAyonI parAdhInatAmAMthI chUTavA A zatakano savAdhyAya paNa eTalo ja upayogI ane preraNAdAyI che. A graMthanA racayitA zrIlakSmIlAbha nAmanA mahAtmA che. dareka prakaraNomAM koIne koI viziSTa ciMtano hoya che. ane te AtmArthI jIvone vairAgyanA raMgothI raMgI nAkhe che. A zatakanA svAdhyAya dvArA vairAgyanA rasAyaNanuM pAna karI AtmAno kAyAkalpa karavA jevo che. paramaguruvara premasUrIzvara - gurumaMdiramAM saM. 201pamAM cAturmAsa birAjamAna pU. paramatapasvinI sA. zrIcandrikAzrIjI ma. Adi ThA.5 nI zubhanizrAmAM thayela jJAnakhAtAnI UpajamAMthI A graMthaprakAzanamAM rUA. 5,001 pradAna karI tyAMnI ArAdhaka bahenoe zrutabhaktino amUlya lAbha lIdho che. - pU.paM. zrI padmavijayajI gaNivara jaina graMthamALA TrasTanuM TrasTI maMDaLa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazatarka saMsAraviulasAyara-nivaDiyajIvANa uddharaNadhIra ! / sivIranAdanAvara , pApulara ! namo stuphA che ? . vizALa evA saMsArasAgaramAM paDelA jIvono uddhAra karavAmAM dhIra ane IndrothI namaskAra karAyelA he zrIvIrajinezvara ! Apane namaskAra thAo arthAt huM Apane namaskAra karuM chuM. (1). saMvegarayaNakhANINa, pAe paNamittu savvasUrINaM / viraemi pagaraNamahaM, veraggarasAyaNaM nAma // 2 // saMvegarananI khANasamA sarva AcAryabhagavantonAM caraNomAM praNAma karIne vairAgyarasAyaNa nAmanA prakaraNanI huM racanA karuM chuM (2) veraggaM iha havai, tassa ya jIvassa jo hu bhavabhIrU / iyarassa puNo veragga-raMgavayaNaM pi visasarisaM // 3 // A saMsAramAM te ja jIvane vairAgya pedA thAya che, ke je kharekhara saMsArathI bhayabhIta banI gayo che. bIjAne to vairAgyanA raMgathI raMgAyeluM evuM paNa vacana jhera samAna lAge che. 3 veraggaM khalu duvihaM, nicchayavavahArarUvamiha vuttaM / / nicchayarUvaM taM ciya, jaM tigaraNabhAvavu(su)ddhIe // 4 // AgamamAM (1) nizcaya ane (2) vyavahAra rUpa be prakAre vairAgya Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zatakasaMdoha kahevAyo che. emAM mana-vacana-kAyAnA bhAvonI zuddhi dvArA thato vairAgya, nizcayasvarUpa vairAgya che. 4 4 vavahAraveraggaM jaM, pararaMjaNakayammi kijjai ya / taM pi hu koDAkoDI-vAraM laddhaM ca jIveNa // 5 // je bIjAone khuza karavA mATe (AnaMdita karavA mATe) thato vairAgya (kahevAto evo vairAgya) te vyavahArarUpa vairAgya che Avo vairAgya to kharekhara A saMsAramAM jIve kroDo vAra prApta karyo.pa ahavA vi hoi duvihaM, nisagguvaesabheyasaMbhinnaM / saMvegaM sivakAraNa-bhUyaM paramatthajuttIe // 6 // athavA to paramArthanI yuktithI mokSanA kAraNabhUta evo saMvega vairAgya nisargathI ane upadezathI ema be prakAre paNa thAya che. 6 nisaggaM ( khalu ) dubheyaM, bAhirapaccayaM abAhiraM ceva / patteyabuddhasiddhANa, sayaMsaMbuddhANa taM jANa // 7 // nisargavairAgya paNa (1) bAhyanimittathI ane (2) bAhyanimitta vagara- ema be prakAre thAya che. pratyekabuddha mahApuruSone bAhya nimittathI vairAgya thAya che. svayaMsaMbuddha mahApuruSone bAhyanimitta vagara vairAgya thAya che. uvaesaM veragga- juyabheyavisuddhamuttamaM sutte / bahusavaNamabahusavaNaM, sugurusamIve havai taM ca // 8 // AgamomAM vizuddha, uttama ane upadezathI thato vairAgya paNa be prakAre kahyo che. (1) sadguru pAse ghaNo upadeza sAMbhaLI vairAgya thAya te bahuzravaNa vairAgya (2) thoDo upadeza sAMbhaLI vairAgya thAya te abahuzravaNa vairAgya. 8 te Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazataka nimmalamaNapuhavI-ruho ya jiNadhammanIraparisitto / sivasuhaphalabharanamio, saMvegatarU jaye jayaU // 9 // nirmaLa manarUpI pRthvI para UgeluM, jina dharma rUpI pANIthI siMcAyeluM ane ziva-mokSasukharUpI phaLanA bhArathI nameluM saMvegarUpI vRkSa jagatamAM jaya pAmo. 9. re jIva ! mohapAseNa, aNAikAlAo veDhio'si tumaM / iya nAUNa sammaM, chiMdasu taM nANakhaggeNa // 10 // he jIva ! anAdikALathI A saMsAramAM moha-rAga-dveSanAM baMdhanathI tuM baMdhAyelo che. A hakIkata sArI rIte samajIne te baMdhanane jJAnarUpI khagathI chedI nAkha. 10 narakhittadIhakamale, disAdalaDDhe vi nAganAlille / niccaM pi kAlabhamaro, jaNamayaraMdaM piyai bahuhA // 11 // dizAo rUpI pAMdaDAothI vizALa ane parvatarUpI dAMDIvALA manuSyakSetrarUpa lAMbA kamaLane vize kALarUpI bhamaro manuSyarUpa makaraMdane aneka rIte haMmezA cUse che. 11 kohAnalaM jalaMtaM, pajAlaMtaM sarIratiNakuDIraM / saMvegasIyasIyala-khamAjaleNaM ca vijjhavaha // 12 // zarIrarUpI jhuMpaDIne bALatA krodharUpI bhaDabhaDatA agnine saMvegarUpI ThaMDIthI zItala thayelA kSamArUpI pANIthI bUjhavI nAMkho. 12 tanugahaNavaNuppanna, ummulaMtaviveyatarumaNahaM / miubhAvaaMkuseNaM, mANagayaMda vasIkuNaha // 13 // zarIrarUpI gahana vanamAM janmelA vivekarUpI kiMmatI vRkSane ukheDI nAkhatA mAnarUpI hAthIne namratArUpa aMkuzathI vazamAM rAkho. 13 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatarAroha jA aikuDilA Dasai, apyApurisaM ca vissadohayarA / ajavamahorageNaM, taM mAyAsappiNiM jiNaha // 14 // samasta vizvano vizvAsaghAta karanArI atikapaTabhAvavALI mAyArUpI sApaNa AtmArUpa puruSane DaMkha mAre che eno saraLatArUpa mahA-sApavaDe jaya kara. arthAt jItI le. 14 suhaM dehasirigharAo, jIvanivaiNo ya guNagaNanihANaM / nDiMta ho ! sAha, taNAvo mahAyora che 25 che he jIvo ! deharUpI lakSmInA gharamAMthI sukhane ane jIvarUpa rAjA pAsethI guNanA samudAyarUpa nidhAnane coratA evA tRSNArUpa mahAbhayaMkara corane pakaDI lo. 15 icchAnirohamuggara-pahArapUreNa lohagurukuMbhaM / ___taha saMcunaha vibuhA!, puNovi na jaha tAriso hoi // 16 // he buddhimAna puruSo! tame icchAnirodharUpa mudgarano joradAra prahAra karI lobharUpa moTA ghaDAnA evA cUrecUrA karI nAMkho ke te ghaDo pharI pAcho tevo na thAya. arthAt lobha pAcho mAthuM na UMcake. 16 dehujjANAo vi ya, nIharamANaM ca mohaveyAlaM / . annANajaNaNiputtaM, kIlaha veraggamaMteNa // 17 // zarIrarUpa bagIcAmAMthI nIkaLatA ajJAnarUpI mAtAnA putra moharUpa vetAlane vairAgyarUpa maMtravaDe vazamAM laI lo arthAt bAMdhI do. 17 cauvvihakasAyarukkho, hiMsAdaDhamUlavisayabahusAho / . jammajarAmaraNaphalo, ummaleyavvo ya mUlAo // 18 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 vairAgyasAyaNazataka hiMsArUpa atyaMta majabUta mULiyAovALA, viSayarUpa ghaNI zAkhAovALA ane janma-jarA-maraNarUpa phaLavALA evA cAra prakAranA kaSAyarUpa vRkSane mULamAMthI ja ukheDI nAMkhavA jevuM che. 18 bhImammi bhavasamudde, paDiyA kIsaMti pANiNo mUDhA / na saraMti niruyaveragga-baMdhavaM baMdhaNavimukkaM // 19 // bhayaMkara saMsArasamudramAM paDelA mUDha prANIo duHkhI thAya che paraMtu koIpaNa jAtanA baMdhana vagaranA, roga rahita vairAgyarUpa bAMdhavane jarA paNa yAda karatA nathI. 19 karuNAkamalAinne, AgamaujjalajaleNa paDipunne / bArasa- bhAvaNahaMse, jhIlaha veraggapaumadahe // 20 // karuNArUpa kamaLothI bharelA AgamarUpa ujjavala (nirmaLasuMdara) pANIthI paripUrNa ane bArabhAvanAorUpa haMsalAothI yukta vairAgyarUpa pAsarovaramAM tame snAna karo ! 20 kallolacavalAlAcchI, sayaNANaM saMgamA suviNatullA / taDidiva calaM viyANaha, juvvaNadehaM jarAgehaM // 21 // lakSamI samudranA mojA jevI capaLa che. ravajanono meLApa svapna jevo che ane vijaLI jevo caMcaLa yuvAna deha vRddhAvasthAnuM ghara che, ema jANo.. 21 siddhipurabAraaggala-sarisaM ujhiya mamattabhAvaM khu / / taNhAmahA'himaMtaM, ciMtasu nimmamattaNaM dhIra ! // 22 // he dhIrapuruSa ! mokSarUpa nagaranA dvAra mATe argalAsamAna mamatvabhAvano tyAga karIne tRSNA-IcchArUpa mahAsarpane vaza karavAmAM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zatakasaMdoha maMtrasamAna nirmamatvabhAvano tuM vicAra kara. 22 iMdAiyA ya devA, maraMti kAleNa pIDiyA'saraNA / tA tubbha maraNakAle, hohI ko nAma saraNaM ca ? // 23 // pIDita ane azaraNa evA iMdrAdi devo paNa kALe karIne maraNa pAme che, mATe he jIva! maraNa samaye tane koNa zaraNa thaze, tAruM rakSaNa karaze ? ra3 piyamAyabhAyapariyaNa-jaNesu pAsaMtaesu re jIva ! / jamamaMdiraM nIo, attANo sakayakammehiM // 24 // he jIva ! pitA-mAtA-bhAI vagere parivAra joI rahyo hoya to paNa potAnAM karmothI azaraNa evA jIvane yamamaMdiramAM laI javAya che. 24 jai sutto tA. bhutto, kAlapisAeNa gasiyaloeNaM / mA mA vIsahasu tumaM, rAgahosANa sattUNaM // 25 // he jIvajo tuM mohanI nidrAmAM sUI gayo to samagralokane gaLI janArA kALapizAcavaDe tuM bhogavAI gayo, ema samaja. arthAt kALapizAca tane paNa gaLI jaze ema samaja. mATe rAga-dveSarUpa zatruono tuM jarA paNa vizvAsa na karIza. 25 gahiUNa savvaviraI, aNuvvayAiM ca cattumicchesi / visayavaseNa kAyara !, iya lajjA tujjha aigaruI // 26 // he jIva ! viSayasukhonI paravazatAthI kAyara banelo tuM sarvavirati ke dezavirati grahaNa karIne tene choDavA icche che te tArI moTI zaramajanaka vastu che. 26 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasAyaNazataka 51 parihara kumittasaMgaM, jassa ya saMgAo havasi calacitto / vAeNa hIramANo, dumuvva kuru sAhusaMsaggaM // 27 // he jIva ! kumitranA saMgano tyAga kara. kAraNa ke- pavanathI kheMcI javAtA vRkSanI jema e mitranA saMgathI tuM caMcaLa cittavALo banyo che, mATe sajjana puruSono saMga kara ! 27 kArAgihammi vAso, sIse ghAo vi hou khaggassa / laggau mamme bANo, mA saMgo hou kugurussa // 28 // bhale jelamAM vasavuM paDe, bhale mastaka upara talavArano ghA lAge, bhale marmasthAnamAM bANa vAge e badhuM mane maMjura che paNa kuguruno saMga koI saMyogomAM mane maMjura nathI. 28 varanANakiriyacakkaM, tavaniyamaturaMgamehiM parijuttaM / saMvegarahaM Aruhiya, vaccaha nivvANavaraNayaraM // 29 // he bhavyajIvo ! jJAna ane kriyArUpa be cakravALA, tapa ane niyamarUpa be ghoDAothI joDAyelA, saMvegarUpa rathamAM besIne zreSTha evA mokSanagaramAM pahoMcI jAo. 29 dukkhamahAvisavalliM, bhUribhavabhamaNapAvatarucaDiyaM / / veraggakAlakaravAla-tikkhadhArAhiM kappesu // 30 // ghaNAM bhavabhramaNanAM pAparUpa vRkSa upara caDhelI duHkharUpa mahA viSa velaDIne joradAra vairAgyarUpa talavAranI tIkSNa dhArAothI kApI nAMkha. 30 saMvegamahAkuMjara-khaMdhe caDiUNa gahivi tavacakkaM / ghaNakammarAyaseNNaM, nihalaha samAhimaNuhavaha // 31 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha saMvegarUpa moTA hAthInA skaMdha para caDhIne, taparUpa tIkSNa cakrane grahaNa karIne, ghAti karmorUpa rAjAnA sainyano nAza karo ane Atmika sukhano anubhava karo. 31 ra paMciMdiyacavalaturae, paidivasaM kuppahammi dhAvaMte / suyarajjuNA nigihiya, baMdhaha veraggasaMkummi // 32 // pAMca indriyarUpa capaLa ghoDAo je haMmeza kumArga tarapha doDI rahyA che, te ghoDAono zAstrajJAnanA doraDAthI nigraha karIne tene vairAgyarUpI khIle bAMdho. 32 appasarAo jAe, daMsaNavitthiNNanANaparikalie / veraggamahApaume, samAhibhasalo jhuNajhuNau // 33 // AtmasarovaramAM pedA thayelA darzanarUpa vistAravALA ane jJAnathI zobhatA evA vairAgyarUpa mahAkamaLane vize samAdhirUpa bhamarAo guMjArava karo. (avyakta zabdane karo.) 33 jai suddhabhAvaNAe, jIvapuriseNa patthio hoi / saMvegakapparukkho, kiM kiM na hu vaMchiyaM deha // 34 // jIva jo zuddha bhAvanAthI saMvegarUpI kalpavRkSa pAse prArthanA kare to te saMvegarUpa kalpavRkSa jIvane zuM zuM icchita na Ape ? arthAt sarva icchita Ape. 34 dosasayagaggarINaM, virattavisavallarINa nArINaM / jai icchaha saMvegaM, tA saMgaM cayaha tiviheNaM // 35 // he jIvo ! jo tame saMvegarUpa guNanI prApti thAya evuM icchatA ho to, seMkaDo doSathI bharelI gAgara jevI ane vairAgya guNamATe Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazataka viSanI velaDI samAna strIonA saMgano, mana-vacana-kAyAnA yogathI prayatnapUrvaka tyAga kara. 35 samae samae AU, sayaM ca vihaDai na vaDDae ahiyaM / pariaDai kAyalaggo, kAlo chAyAmiseNaM te // 36 // pratyeka samaye AyuSya ghaTatuM jAya che paNa vadhatuM nathI. tArA zarIra sAthe joDAyelo kALa, paDachAyAnA bahAnAthI tArI AsapAsa pharyA ja kare che. 36 kiM kiM na kayaM tumae, kiM kiM kAyavvayaM na ahuNA vi / taM kimavi kuNasu bhAyara !, jeNa'pyA siddhipuramei // 37 // are bhAI! tArAvaDe zuM zuM nathI karAyuM? hamaNAM paNa tArAvaDe karavA yogya zuM zuM karAyuM nathI ? hajI paNa evuM kaMIka kara kejethI tAro AtmA mokSanagaramAM pahoMce. 37 uarassa kae ko ko, na patthio ? ittha mai nilajeNaM / taM kimavi kayaM na sukayaM, jeNa kaeNaM suhI homi // 38 // lajjA vagaranA evA meM peTanI khAtara konI konI prArthanA karI nathI? kharekhara je karavAvaDe huM sukhI thAuM evuM koIpaNa sAruM kRtya mAravaDe nathI karAyuM. 38 savvesu vi jIvesu, mittItattaM kareha gayamohA / pariharaha verabhAvaM, aTTa rudaM ca vosiraha // 39 // he bhavyajIvo ! moharahita banelA tame sarvajIvo pratye hitaciMtA rUpa maitrIbhAvanA karo, vairabhAvano tyAga karo ane Arta-raudradhyAnano tyAga karo. 39 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha sayalasamAhinihANaM, viyariyabhaviyaNasamUhathiraThANaM / pAvamalavAripUraM, sAsayasaMvegaM abbhasaha // 40 // he bhavyajIvo ! saghaLIya samAdhionuM nidhAna, bhavyajIvonA samudAyane sthirasthAna - mokSa ApanAra ane pApanA maLane dhovA pANInA pUrasamAna zAzvata saMvegano tame abhyAsa karo arthAt vAraMvAra saMveganI bhAvanA karo. 40 khaMtipAyAramaMDiya-mahiMsagouraM taM ujjamakavADaM / jIvanariMdapamuiyaM, naMdau veraggapaTTaNayaM // 41 // kSamArUpa killAthI zobhatuM, ahiMsArUpa daravAjAvALuM, udyamarUpa bAraNAMvALuM, jIvarUpa rAjAne AnaMda ApanAruM vairAgya nAmanuM nagara jaya pAmo. 41 saMvegaviNA jaM kiMpi, pAlijjai vayaNamaNuvvayaM bhAya ! / taM kira ahalaM neyaM, Usarakhittammi bIyaM va // 42 // he bAMdhava ! saMvega vinA je kAMIpaNa mahAvrata ke aNuvratanuM pAlana thAya che, te kharekhara ukharabhUmimAM vAvelAM bIjanI jema niSphaLa che. 42 jai icchaha paramapayaM, ahavA kammakkhayaM ca vA tattaM / tA pAlaha jIvadayaM, jiNasAsaNaputtisAvittIM // 4 // he jIva ! jo tane paramapadanI temaja tAtvika karmakSayanI icchA hoya to jinazAsanarUpa putrInI mAtA jIvadayAnuM pAlana kara. 43 mA bhaNaha aliyavayaNaM, suNiUNaM vasu-vasuhavaIcariyaM / saccaM pi ya mA bhAsaha, jaM parapIDAkaraM hoI // 44 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa vairAgyarasAyaNazataka vasudhApati vasurAjAnuM caritra sAMbhaLIne asatya vacana na bolazo ane bIjAne pIDA karanAruM thAya evuM satya vacana paNa na bolazo. 44. loe vi jaM suNijai, saccaM bhAsaMtao gao narayaM / .. kosiyamuNi vi suttassa, bhaNiyaM ANaM tahA kuNaha // 45 // laukikazAstramAM saMbhaLAya che ke- satya bolato evo kauzika muni paNa narakamAM gayo; mATe sUtramAM kahelI AjJA pramANe karo. 45 jeNa paro dummijai, pANivaho jeNa hoi bhaNieNaM / mA paDa vinege, na zuM te mAsaMti nIyA 46 che je bolavAthI bIjA jIvane duHkha thAya, je bolavAthI koI jIvano ghAta thAya ane je bolavAthI AtmA saMkalezamAM paDe tevuM vacana gItArtho kadI bolatA nathI. 46 vajaha adattagahaNaM, vahabaMdhaNadAyagaM ca ayasakaraM / . saMvekAvuddhipattA, sattA ramati mATe 47 che vadha ane baMdhanane karanArA tathA apayazane phelAvanArA adattAdAnano tyAga karo, saMvegane pAmelA AtmaguNano ghAta kare evA adattAdAnanuM AcaraNa karatA nathI. 47 jaM niyadehaM sImaMtiNINa jUhaM daTThaNa rAgamuvvahai / tassa ya dehassa puNo, kiMcivi ahamattaNaM suNau tumaM // 48 // je potAnA dehane ane strIonA samUhane joIne rAgane dhAraNa kare che. te ja dehanI kAMIka adhamatAne tuM sAMbhaLa. 48 joNImuhanipphiDie, thaNagacchIreNa vaDDie jAe / pagaie amijjhamae, erisadehammi ko rAgo ? // 49 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha yonimArgadvArA bahAra nIkaLelA, stananA dUdhathI vadhelA, svAbhAvika te rIte ja azucimaya evA dehamAM zu rAga karavo. 49 56 hA !! asuisamuppaNNayA, niggayA ya teNa ceva bAreNaM / sattA mohapasattayA ya, ramaMti tattheva asuidArammi // 50 // kharekhara khedajanaka che ke, azucimAM utpanna thayelA ane te ja dvArathI bahAra nIkaLelA mohAMdha jIvo e ja azucidvAramAM Asakta bane che. 50 no jANaMti varAyA, rAeNaM kalimalassa niddhamaNaM / tattheva diMti rAgaM, dugaMchaNiammi joNIe // 51 // apavitratAnAM sthAnathI bahAra nIkaLyA te rAganI paravazatAthI rAMkaDA banelA jIvo jANatA nathI, tethI jugupsanIya evI e ja strIyonimAM rAga kare che. 51 soNiyasukkovaNNe, amijjhamaiyammi vaccasaMdhAye / rAgo na hu kAyavvo, virAgamUle sarIrammi // 52 // zoNita ane zukrathI utpanna thayelA, azucithI bharelA, viSTAnA samudAyavALA ane eTalA ja mATe virAganA hetubhUta zarIramAM kharekhara, rAga karavA jevo nathI. 52 kAgasuNagehiM bhakkhe, kimikulabhakkhe ya vAhibhakkhe ya / dehammi maccubhakkhe, susANabhakkhammi ko rAgo ? // 53 // kAgaDAo ane kUtarAothI bhakSya, kRmi tathA kIDAothI bhakSya, vyAdhiothI bhakSya, mRtyuthI bhakSya ane chelle smazAnavaDe bhakSya A dehamAM zuM rAga karavA jevo che ? 53 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazataka daMtamalakaNNagUhaka-siMdhANamalApurie duDhe / niccaM asAsayammi, khaNamavi mA ramaha dehammi // 54 // dAMtano mela, kAnano mela, nAkano mela ane lALathI bharelA duSTa svabhAvavALA ane haMmezA azAzvata A dehamAM kSaNavAra paNa rAga na karo. 54 picchasi muhaM sanilayaM, savisesaM rAieNa ahareNa / sakaDakkhaM saviyAraM, taralacchiM juvvaNAraMbhe // 55 // yauvananA prAraMbhamAM vikAra ane kaTAkSapUrvaka yuvAna strIne juve che ane vizeSa karIne lAla hoThathI zobhatA strInA mukhane juve che. pa5. picchasi bAhiramaTheM, na picchasi aMtaraMgamuddiddhaM / khe modiro tuM, hA !! rohitI vArtha mUDa ! e hadda che enA bAhya svarUpane juve che paNa aMdaranA azucibharyA svarUpane kAmavAsanAthI mohita thayelo tuM joto nathI. hA ! hA ! mUDha evA tAruM zuM thaze ? pa6. pADalacaMpagamalliya-agaruyacaMdaNaturukkavAmIsaM / gaMdhaM samoyaraMto, muddho mannai sugaMdho'haM // 57 // he jIva ! kamaLa, caMpo, mallikA, agarUdhUpa, caMdana ane lobAnathI mizra evI gaMdhane dhAraNa karato, huM suMgaMdhavALo chuM ema mugdha banelo tuM mAne che. pa7 acchimalo kannamalo, khelo siMghANao a pUo ya / asuImuttapurIso, eso te appaNo gaMdho // 58 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zatakasaMdoha AMkhano mela, kAnano mela, kapha (zleSma), nAkano mela, paruM, mUtra, viSTA A badhI tArI potAnI gaMdha che. (ema samaja) 58 jo paragihassa lacchiM, kahiMpi pAsittu kahai'haM dhaNio / so kira sayaM dariddo, bhAsato kahaM na lajjei ? // 59 // je bIjAnA gharanI lakSmIne kyAMya paNa joIne 'huM dhanavAna chuM' ema kahe che paNa te pote daridra che, chatAM huM dhanAvAna chuM; ema kahetA tene zarama kema nathI AvatI ? 59 jo paradhaNeNa sahaNo, jo paragaMdheNa maNNai sugaMdho'haM / taM purisaM gayalajaM, hasaMti veraggaamiyadharA // 60 // je bIjAnA dhanathI potAne dhanavAna mAne che, je bIjAnI sugaMdha vaDe potAne sugaMdhavALo mAne che, te nirlajja puruSane joIne vairAgyarUpa amRtane dhAraNa karanArA mahAtmAo hase che. 60 jassa ya jassa ya jogo, tassa tassa ya havejja huM viogo / rUpa nALa vittA !, visavirsa tUro mudde // 6 // A saMsAramAM jeno jeno saMyoga thAya che teno teno viyoga avazya thAya che. A hakIkata jANIne he virakta AtmAo ! viSayarUpa bhayaMkara viSano dUrathI ja tyAga karo. 61 aMcei kAlo ya taraMti rAio, nayAvi bhogA purisANa niccA / uvicca bhogA purisaM cayaMti, dumaM jahA khINaphalaM va pakkhI // 62 // samaya pasAra thAya che. rAtrio cAlI jAya che ane vaLI manuSyonA viSaya bhogo paNa anitya che. kAraNa ke- jema pakSI phaLarahita vRkSano tyAga kare che; tema bhogo paNa puruSane prApta thAya Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazataka che ane pAcho teno tyAga kare che. 62 puttA cayaMti mittA, cayaMti bhajjAvi NaM suyaM cayai / ze na rayajJa dhamo, ramyo savvanu- vaDDo // 63 // putro paNa tyAga kare che, mitro paNa tyAga kare che, patnI paNa putrano tyAga kare che. eka sarvajJabhagavaMtoe upadezelo manohara evo dharma ja tyAga karato nathI. arthAt ApaNane choDato nathI, sAthene sAthe ja rahe che. 63 AhArAsaNaniddA - jayaM ca kAUNa jiNavaramaeNaM / jJAqhapha niyamappA, varlR nikhateinuM // 64 // 59 jinezvaradevoe pharamAvyA mujaba AhAra-Asana ane nidrAno jaya karIne, jinezvaradevonA upadeza mujaba potAnA AtmAnuM dhyAna karAya che. 64 appakaMpaM vihAyAtha, daDhaM pajjaMkamAsaNaM / nAsa'ggadattasannitto, kiMci dummIliakkhaNo // 65 // saMkaSpavAurAo, dUrussAriyamANaso / saMsAraccheyaNussAho, saMvegaM jhAumarihai // 66 // yugmam niSpakaMpa ane dRDha padmAsane besIne, nAsikAnA agrabhAge dRSTine sthApana karanArA, kaMIka mIcAyelI AMkhavALA, saMkalpa vikalpanI vAcurA(gophaNa)thI dUra karelA manavALA ane saMsArano nAza karavAnA utsAhavALA AtmAe saMveganuM dhyAna karavuM yogya che athavA saMvegapUrvaka dhyAna karavuM yogya che. 65-66 saMvegaamalanIreNa, kalimalApaMkeNa paMkiyaM jIvaM / pakkhAlaha thiracitto, phalihuvva jahujjalo hoi // 67 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakadAha kalikAlanA kAdavathI kharaDAyelA jIvane saMvegarUpI nirmalajalathI sthiracitte dhoI nAkho, jethI te sphaTikarana jevo ujvalA thAya. caMDAsIvisaghorA, pisuNA chidaM ca te gavesaMti / mA rajasu kassuvari, siNehabaMdhaM ca mA rayasu // 68 // krodhI ane AzIviSa sarpa jevA bhayaMkara, cADIkhora mANaso tArAM chidra zodhI rahyA che mATe koInA upara rAga na karIza ke snehanuM baMdhana na bAMdhIza. 68 gurukammo so jIvo, jo veraggAo naTThao phirai / ahavA saccuvahANo, suNaho kiM karai kappUraM ? // 69 // jema jhera caDhelA kUtarAne kapUra koI kAmamAM AvatuM nathI, kapUrano koI guNa thato nathI; tema bhArekama jIva vairAgyathI nAsato phare che, vairAgya ene mATe lAbhakAraka thato nathI. 69 AUsayaM khu addhaM, niddAmoheNa te gayaM mitta ! / addhaM jaM uvvariyaM, taM pi tihAyaM ca saMjAyaM // 70 // bAlattaNammi kiMci vi, kiMci vi taruNattaNammi theratte / emeva gayaM jammaM, suNNAraNNe taDAguvva // 71 // he mitra ! he AtmA! kadAca tArA so varSanA AyuSyamAMthI aDadhuM nidrAmAM gayuM ane bAkI rahelA aDadhAnA 3 bhAga paDayA. (1) thoDuMka bAlyAvasthAmAM (2) thoDuM yuvAvasthAmAM ane (3) thoDuM vRddhAvasthAmAM pUruM thayuM. nirjana vanamAM rahelA taLAvanI jema tAro janma niSphaLa gayo. 70-71 sadosamavi ditteNaM, suvannaM vaNNiA jahA / tavaggiNA tappamANo, tahA jIvo visujjhai // 72 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya gaNAzaka 61 je rIte doSavALuM evuM paNa sonuM joradAra agninA tApathI zuddha thAya che, e ja rIte taparUpa agnithI tapato jIva zuddha thAya che. 7ra te sUrA te paMDiyA, (saMviggA) jiNha Na mANamaraTTa / je mahilANa na vasi, paDiyA te (na)phirisaha jema gharaTTa // 73 // je jIvomAM mAnano utkarSa nathI, te ja sAcA zUravIra che ane paMDita (saMvigna) che tathA jeo strIonA gulAma nathI teo ja arahaTTanI jema saMsAramAM nahIM bhame. 73 karavattakUDasAmali-veyaraNIikolamuggarappamuhaM / / narayassa imaM dukkhaM, abaMdhavo sahasi egAgI // 74 // karavata, zAlmalivRkSa, vaitaraNInadI, kola ane mugara vagere narakanAM duHkho asahAya evo tuM ekalo sahana karIza. 74 AhAramicche miyamesaNijaM, sAhAyamicche niuNabuddhiM / nikeyamiccheja vivegajuggaM, samAhikAmo samaNo viratto // 75 // samAdhinI icchAvALo virAgI mahAtmA pramANopeta ane nirdoSa AhArane iccha, nipuNa buddhivALAnI sahAya Icche ane vivekane yogya evA sthAnane che. 75 na vA lahijjA niuNaM sahAyaM, guNAhiyaM vA guNao samaM vA / iko vi pAvAiM vivajayaMto, viharija kAmesu asajamANo // 76 // potAnAthI adhika athavA samAnaguNavALAnI uttamasahAya na maLe tyAM sudhI pAMca indriyonA viSayomAM anAsakta ane pApono tyAga karato ekalo paNa vihAra kare. 76 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka doha jahA ya aMDappabhavA balAgA, aMDaM balAgappabhavaM jahA ya / emeva mohAyayaNaM khu taNhA, mohaM ca taNhAyayaNaM vayaMti // 77 // je rIte bagalAo iMDAmAMthI pedA thAya che ane IMDu bagalAmAMthI pedA thAya che; te ja pramANe kharekhara ! tRSNA e ja mohanuM ghara che ane moha e tRSNAnuM ghara che; ema mahApuruSo kahe che. (77) rAgo vi doso vi ya kammabIyaM, kammaM ca mohappabhavaM vayaMti / kammaM ca jAimaraNassa mUlaM, dukkhaM ca jAimaraNaM vayaMti // 7 // rAga ane dveSa e karmanuM bIja che ane karmane mohathI utpanna thayeluM kahe che ane pAchuM e ja karma janma-maraNanuM mULa che ane janma-maraNa e ja duHkha che; ema mahAtmAo kahe che. (78) dukkhaM hayaM jassa na hoi moho, moho hao jassa na hoi taNhA / taNhA hayA jassa na hoi loho, loho hao jassa na kiMcaNAi // 79 // jene moha nathI, tenuM duHkha nAza pAmyuM che. jene tRSNA nathI, teno moha nAza pAmyo che. jene lobha nathI, tenI tRSNA haNAyelI che ane jenI pAse kazuM ja nathI, eno lobha nAza pAmyo che. (79) rasA pagAmaM na niseviyavvA, pAyaM rasA dittikarA narANaM / dittaM ca kAmA samabhiddavaMti, dumaM jahA sAuphalaM va pakkhI // 80 // raso bahu sevavA jevA nathI. kema ke prAyaHkarIne raso manuSyone vikAra karanArA thAya che. jema svAdiSTa phaLavALA vRkSane pakSI upadrava kare che; tema pAMca indriyanA bhogo vikArI AtmAne pIDe che. (80) jahA davaggI pauridhaNe vaNe, samAruo novasamaM uvei / eviMdiyaggIvi pagAmabhoiNo, na baMbhayArissa hiAya kassai // 81 // ghaNAM lAkaDAMvALA vanamAM je rIte pavana sahitano dAvAnaLa zAnta Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazataka 63 thato nathI, ema indriyarUpI agni, atyaMta bhojana karanAra koIpaNa brahmacArIne hitamATe thato nathI. 81 vivittasejjAsaNajaMtiyANaM, omAsaNANaM damiiMdiANaM / na rAgasattU dharisei cittaM, parAio vAhirivosahehiM // 82 // auSadhothI parAjIta vyAdhinI jema ekAntamAM suvAnA ane besavAnA niyantraNavALA, alpa AhAra karanArA, ane indriyonuM damana karanArA AtmAonA cittane rAgazatru pIDato nathI. 82 jahA birAlAvasahassa mUle, na mUsagANaM vasahI pasathA / emeva itthInilayassa majjhe, na baMbhayArissa khamo nivAso // 83 // je rIte bilADAnA gharanI pAse uMdaronuM rahevuM hitakArI nathI te pramANe strIonA gharanI vacce brahmacArIno nivAsa yogya nathI. ahita mATe thAya che. 83 ahaMsaNamappatthaNa-maciMtaNamakittaNaM turiyaM / nArInaLaksa muddaya, havepha verAdhArInuM // 84 // vairAgyane dhAraNa karanArA mahApuruSone strInuM adarzana, strInI pAse kaMIpaNa na mAgavuM (aprArthanA) srIno manathI vicAra na karavo ane cothuM strIonA guNa na gAvA A cAra vastu sukhadAyaka bane che. 84 vibhUsiyAhiM devIhiM, viratto khohiDaM na sakko ya / tahavi hu egaMtahiyammi ya nAuM vivittaM mA sahaya // 85 // AbhUSaNothI suzobhita devAMganAo paNa vairAgI jIvane kSobha pamADavA zaktimAna nathI, tema chatAM kharekhara potAnuM ekAMta hita jANIne ekAMtasthAnano strIo sAthe Azraya na karavo. 85 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zatakasaMdoha rUvesu jo giddhimuvei tivvaM, akAliyaM pAvai so viNAsaM / rAgAuro so jaha vA payaMgo, Aloyalolo samuvei maccu // 86 // divAnI jyotamAM AkarSAyeluM pataMgiyuM jema mRtyune pAme che, tema rUpamAM tIvra Asaktine pAmelo rAgAtura AtmA akALe vinAzane pAme che. 86 saddesu jo giddhimuvei tivvaM, akAliyaM pAvai so viNAsaM / rAgAuro so hariNuvva giddho, sadde atitto samuvei maccu // 87 // zabdanA viSayamAM atRpta ane zabdamAM Asakta haraNa jema mRtyu pAme che; tema zabdamAM gADha Asaktine pAmelo rAgAtura jIva akALe vinAzane pAme che. 87 gaMdhesu jo giddhimuvei tivvaM, akAliyaM pAvai so viNAsaM / rAgAuro osahigaMdhagiddho, sappo bilAo viva nikkhamaMto // 88 // daramAMthI nIkaLato auSadhionI gaMdhamAM Asakti pAmelo sarpa jema vinAzane pAme che; tema gaMdhamAM tIvra Asakti pAmelo jIva akALe vinAzane pAme che. 88 rasesu jo giddhimuvei tivvaM, akAliyaM pAvai so viNAsaM / rAgAu biDisavibhinnakAo, maccho jahA Amisabhogagiddho // 89 // mAMsanA bhogavaTAmAM Asakta baneluM mAchaluM jema kAMTAthI bhedAI gayelA zarIravALuM bane che, tema pAMcarasomAM tIvra Asaktine pAmelo rAgAtura AtmA akALe vinAzane pAme che. 89 'phAsesu jo giddhimuvei tivvaM, akAliyaM pAvai so viNAsaM / rAgAure sIyajalAvasaNNe, gAhaggahIe mahise va raNe // 90 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazataka 65 jema araNyamAM ThaMDA pANImAM paDelo pADo magaramacchavaDe pakaDI levAya che, tema sparzanI tIvra AsaktimAM paDelo rAgAtura jIva akALe vinAza pAme che. 90 esu viratto maNuo visogo, eteNa dukkhohaparaMpareNa / na lippai bhavamajjhe vasaMto, jale jahA uppaliNIpalAsaM // 99 // A rUpa vagere pAMca viSayothI virakta AtmA jalamAM kamalinInAM pAMdaDAMnI jema saMsAramAM vasavA chatAM duHkhonI paraMparAthI lepAto nathI. 91 aMkusakasarajjubaMdhaNa- cheyaNapamuhAI uddavasayAiM / tiriyA ya pavaseLa, saskrRti hA ! jammasanuM // 12 // khedanI vAta che ke - aMkuza, cAbuka, doraDuM vagerenAM bandhana, chedana Adi seMkaDo upadravo karmanA udayathI paravazapaNe tiryaMco sahana kare che. 92 mA vayaha kaDDuyavayaNaM, paramammaM mA kaheha kaiyAvi / paraguNadhaNaM ca pAsiya, kayAvi mA maccharaM vahaha // 93 // kyAreya paNa kaTu vacana bolazo nahIM, kyAreya paNa koIne marma vacana kahezo nahIM ane kyAreya paNa bIjAnA guNo ke dhana joIne irSyA karazo nahIM. 93 mA rusaha mA tusaha, kassa vi uvari veraggasaMlINo / appAraMjaNanirayA, samAhiharayammi majjeha // 94 // koInA upara paNa roSa na karo ke toSa na karo arthAt rAga ke dveSa na karo. vairAgyamAM lIna banelA ane AtmAne rAjI karavAnA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 kAmamAM paDelA tame, samAdhinA sarovaramAM snAna karo. 94 zatakasaMdoha bAhiramabdhiMtariyaM pariggahaM pariharaha bho bhavvA ! | veraggadiNayareNaM pariggahatamasaMcayaM haNaha // 95 // ? he bhavyajIvo ! bAhya ane atyaMtara baMne parigrahano tyAga karo. vairAgyarUpa sUryathI parigraharUpa aMdhakAranA samUhano nAza karo. 95 veraggamahArayaNA - yarammi patte vi je' hiyapamAyA / te kANaM dhatthA, paDiyA bhImammi bhavakUve // 96 // vairAgyarUpa mahAsamudrane prApta karIne paNa jeo khUba pramAdI bane che; teo kAlathI naSTa thayelA, bhayaMkara saMsArarUpI kUvAmAM paDe che. 96 AyA aNuhavasiddho, amuttikattAsadehaparimANo / purisAyAro Nicco, nAo saMvegakusalehiM // 97 // saMvegamAM kuzaLapuruSoe AtmA anubhavathI siddha, amUrta, karmano kartA ane potapotAnA dehanA pramANavALo jANyo che. 97 caDanicchayapANajuo, loyassa'ggammi saMThio vimalo / punarAAmaLavidILo, siddho utto vittehiM // 18 // virakta AtmAoe siddhabhagavantone jJAna, darzana, cAritra ane vIrya e cAra bhAvaprANathI yukta, lokanA agrabhAgamAM rahelA, nirmala, pharI saMsAramAM AgamanathI rahita : evA kahyA che. HH 98 puNa savve vi jiNavariMdA, savve gaNahAriNo ya AyariyA | 'carimasarIrA, te savve saMvegapasAyao siddhA // 99 // je Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasAyaNazataka sarva jinezvaradevo, sarva gaNadharabhagavaMto, sarva AcAryabhagavaMto ane bIjA paNa je caramazarIrI AtmAo che, te saghaLAya saMveganA prabhAvathI ja siddhigatine pAmyA che. 99 60 kalikelivippamuttA, AgamatArAsu juttisaMrattA / saMvegadattacittA, sAsayavAsaM samaNupattA // 100 // jhaghaDAonI krIDAothI sArIrIte mukAyelA, AgamarUpI tArAomAM yuktipUrvaka sArIrIte rakta thayelA saMvegamAM ja eka datta cittavALA mahAtmAo zAzvata evA sthAnanA vAsane pAmyA che. 100 matto vi ya je maMdA, tesiM kae NaM parissamo eso / vibuhAhameNa vihio, mae jiNANAraeNaM ca // 101 // iya kaivayagAhAhiM, amuNiyaAgamaviyAraleseNaM / raDyuM pAmeya, 'nacchInAde' varamukhaLA || 202 // mArA karatAM paNa je AtmAo maMdabuddhivALA che, evA AtmAo mATe jinAjJAmAM lIna ane paMDitomAM adhama evA meM A prayatna karyo che. A pramANe AgamanA leza mAtra vicArane nahIM jANanArA lakSmIlAbha nAmanA zreSTha munie keTalIka gAthAo dvArA A prakaraNanI racanA karI che. 101-102 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanAzataka A zatakanI 115 pUrve chapAyelI pokeTa sAIjhanI eka pustikA vihAramAM koI gAmamAM dhULa khAtI jovAmAM AvI. upayogI hovAthI tyAMnA zrAvakanI rajA laI pustaka sAthe lIdhuM. punaH mudraNanI bhAvanA hatI paNa ghaNo samaya nIkaLI gayo! enI mULabhUta prastAvanAno upayogI bhAga nIce mujaba che. A graMthano viSaya saMsAranI asAratA - anityatA batAvI ApavAno che ane tethI ja prAraMbhamAM 'saMsAre nalthi suhaM' evA vastu nirdezAtmaka zabdo mUkyA che. AgaLa pratipAdana karatAM graMtharacayitAe rAga-dveSathI rahita paramAmAe kathana karelAM tattvomAM jJAnapUrvakanI rucinI- bodhinI jIvone durlabhatA che; e batAvavAnI sAthe te saMsArasamudrathI taravAnuM sAdhana che - ema jaNAvI ApyuM che. A AvRtti be prato uparathI taiyAra karavAmAM AvI che. temAMnI eka vaDodarA jaina pustakAlayanA menejara sAheba pAsethI maLI hatI ane bIjI, eka phA~ mudrita thayA bAda zrImad mohanalAlajI ma.nA ziSya zrIkAMtimunijI pAsethI hAtha lAgI hatI. baMne prato bAlAvabodha (TabA. Gujaratigloss) sameta che. bAlAvabodhanI samApti 'itizrI AdinAthadezanA e dvAra' vAkyathI thAya che. te uparathI A graMthanA kartAzrIAdinAtha * RRSabhadeva bhagavAna prathama jainatIrthaMkara hoya ema lAge che, paraMtu e bAbatamAM vizeSa AdhAra nathI mATe A kRti koI jaina mahAzayanI che, eTaluM ja kahevuM durasta thaze. have A graMthanI prato ApanAra sAhebono upakAra mAnI ane mULanuM saMzodhana karavAmAM, gujarAtI anuvAda karavAmAM tathA prUpha sudhAravAmAM mArA je mitroe umaMgabhera lAbha lIdho che, temane - Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyavAda ApI, AzA rAkhuM chuM ke- kALajI rAkhavA chatAM AmAM azuddhatAdi tathA nyUnatAdi rahI hoya te bAbata sAkSaravarga vakhatasara sUcanA ApI AbhArI karaze. ke jeno upayoga huM bIjI AvRtti vakhate karI zakuM. A kArya eka dhaMdhAdAra tarIke nahi paraMtu baMdhusevA bajAvavA mATe upADeluM hovAthI mAtra mudraNa kharcanA pramANamAM jUja kimata rAkhI che, jethI suzApuruSo dravyanA vizeSa vyayavinA teno lAbha laI, icchAnA nirodhapUrvaka icchita -mokSasukha meLavavAmAM pravRtta thaI mArA prathama prayAsane saphaLa karaze, ema dharAya che. Iti alama. ghaDiyALI poLa - vaDodarA mA.gha.jha tA. 13 mAhe jUna sane 1884 A dezanAzatakanI racanA koI AgavI zailImAM thayelI dekhAya che. bodhinI durlabhatA, saMsAranI asAratA, padArthonI aniyatA vagere viSayo khUba UMDANathI varNavyA che. jema jema A zatakano svAdhyAya thato jaze tema tema enA amRta jevA rasano AsvAda cAkhavA maLaze. A graMthanA racayitA koNa che, eno nirNaya karavA mATe hAla to koI sAdhana sAmagrI nathI. AzatakasaMdohagraMthanA prakAzanamAM amadAvAda- sAbaramatI rAmanagara nivAsI suzrAvaka vanecaMda javAnamalajI (rAjasthAna - rohiDAvALA)e svadravyathI baMdhAvela zrImatI laherIbena vanecaMda zrAvikA jaina upAzrayamAM ArAdhanA karatI zrAvikAbenonI jJAnakhAtAnI upajemAMthI rU. 10,000/ nuM udAra dAna tyAMnA kAryakaroe ApI mahAna sukRta karyuM che. eno svIkAra karI dhanyavAda ApIe chIe. li-pU.paM.zrIpadmavijayajI gaNivaranA graMthamALA TrasTanuM TrasTImaMDaLa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanAzataka saMsAre natthisuhaM, jammajarAmaraNarogasogehiM / taha vi hu micchaMdhajiA, na kuNaMti jiNiMdavaradhammaM // 1 // saMsAra janma, jarA, maraNa, roga ane zoka vagerethI bharelo che. emAM sukhano leza paNa nathI chatAM mithyAtvathI aMdha banelA jIvo, anaMta upakArI bhagavAna zrIjinezvaradevoe pharamAvelA kalyANakArI dharmane ArAdhatA nathI. 1 mAiMdajAlasarisaM, vijucamakkArasatthahaM savvaM / sAmaNNaM khaNadiTuM, khaNanaTuM kottha paDibaMdho // 2 // saMsAramAM vastumAtra mAyAvI IndrajALa jevI, vijaLInA camakArA jevI che. ethI ja kSaNavAra dekhAva daIne kSaNavAramAM nAza pAmI jAya che. to vivekI AtmAe emAM zuM rAgabhAva dhAraNa karavo ? 2 ko kassa ittha sayaNo, ko va paro bhavasamuddabhamaNami / macchuvva bhamaMti jiA, milaMti puNa jaMti aidUraM // 3 // jema mAchalAMo samudramAM bhaTake che. ekabIjAne bhegAM maLIne, pAchAM chUTAM paDIne dUra cAlyAM jAya che; tema saMsAra-samudramAM jIvo bhaTake che, ekabIjA bhegA maLe che ane judA paDe che. emAM koNa kono svajana-sago che ane koNa kono parajana-parAyo che ? 3 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanAzataka jamme jamme sayaNA valIu mukkAu jAu jIveNa / tAo savvAgAse, saMgahiyAo na mAyaMti // 4 // dareka janmamAM jIva je sagAMvahAlAMone mUkIne Avyo che, te badhAMyane jo bhegAM karavAmAM Ave to anaMta AkAzamAM paNa na samAya. arthAt caudarAjalokasvarUpa vizvamAM na mAya, eTalA sagAMvahAlAM A jIve karyAM che. 4 jIveNa bhave bhave, milhiAI dehADaM jAI saMsAre / tANaM na sAgarehiM, kIrai saMkhA aNaMtehiM // 5 // 71 saMsAramAM paribhramaNa karatA A jIve pUrvanA anaMtabhavomAM je zarIro dhAraNa karyAM ane choDyAM te zarIronI anaMtasAgaropamanI saMkhyAthI paNa gaNatarI thaI zake tema nathI. pa telukkaMpi asaraNaM, AhiMDai vivihajoNipavisaMtaM / lukkaMtaMpi na chuTTai, jammajarAmaraNarogANaM // 6 // traNeya lokamAM rahelA dareka jIvo azaraNa che arthAt temane koI rakSaNa nathI. e jIvo vividhayoniomAM bhaTakI rahyA che arthAt janma-maraNAdi karI rahyA che. e game tyAM chupAI javA ke chaTakI javA mAge to paNa janma, jarA, maraNa, roga, zoka, iSTaviyoga, aniSTasaMyogAdi mahAduHkhothI chUTI zakatA nathI. 6 chaMDevi sayaNavaggaM, gharasArapavittharaMpi sayalaMpi / saMsAraapAravahe, aNAhapahiavva jAi jio // 7 sagAsaMbaMdhIono vizAla parivAra tathA aphATa saMpattino pathAro choDI, ghora bhayaMkara saMsAra - aTavInA mArge jIva, eka anAtha musApharanI jema ekalo cAlyo jAya che. 7 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zatakamaMdoda vAyahayapaMDupattANaM, saMcayaM jAi dasadisi jema / iTuMpi taha kuDuMba, sakammavAyAhayaM jAi // 8 // pavanathI kharI paDelAM pAkAM pAMdaDAMo jema judIjudI dizAmAM UDI jAya che, tema vahAluM kareluM evuM kuTuMba paNa pote karelAM karmarUpI pavanathI prerAIne UDIne judI judI gatiomAM cAlyuM jAya che. 8 hA mAyA hA bappo, hA baMdhU hA paNaiNI suo iTTho / / pikkhaMtassa vi savvaM, marai kuDuMbaM sakaruNassa // 9 // he mAtA ! he pitA ! he badhu ! he priyapatnI ! he priyaputra! AvAM karuNa ane dInavacana bolanAra jIvanI najara sAme enuM kuTuMba maraNane zaraNa thAya che. pAmarajIva yamarAjanA paMjAmAMthI kuTuMbane bacAvI zakato nathI. 9 ahavA kuDuMbamajhe, aidaio vAhiveyaNAbhihao / salasalai vAhimummura-majjhagao vaDahapoavva // 10 // sayaNA na liMti viaNaM, na vija tANaM kuNaMti osahiNA / maccUvaggheNa jio, nijai jaha hariNapoavva // 11 // athavA kuTuMbamAM vyAdhinI vedanAthI pIDA pAmatI atipriya vyakti vyAdhirUpI agnimAM paDelA cakalAnA baccAnI jema taraphaDe che. koI svajana enI pIDA laI zakatuM nathI. koI vaidya auSadhathI ene bacAvI zakato nathI. ane mRtyurUpI vAgha, haraNanA baccAnI jema jIvane upADI jAya che. 10-11 jaha taruaraMmi sauNA, viyAlae dasadisAgayA vasiuM / jaMti pahAe navaraM, na vijae ke vi kiMci disiM // 12 // gharataruaraMmi sayaNA, caugaisaMsArabahudisAgaMtuM / vasiUNa paMca diahe, na najae kattha vaccaMti ? // 13 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 03 'dezanAzataka jema sAMjanA samaye judI judI dizAomAMthI AvelA pakSIo koI vRkSa upara rAtavAso karIne prabhAte kaI dizAmAM cAlyA jAya che te samajAtuM nathI, khyAlamAM AvatuM nathI; tema cAragatirUpa saMsAranI aneka dizAomAMthI AvelAM svajanarUpI pakSIo, ghararUpI vRkSamAM pAMca divasa eTale ke AyuSyaparyata rahIne kyAM cAlyA jAya che te jANI zakAtuM nathI arthAt saMsAra paMkhInA meLA jevo che.12-13 attho ghare niattai, baMdhavasattho masANabhUmIe / ego a jAi jIvo, na kiMci attheNa sayaNeNa // 14 // artha eTale ke dhana gharamAM ja rahI jAya che. sagAMsaMbaMdhIono samudAya smazAnabhUmithI pAcho phare che. jIva ekalo ja paralokanA mA jAya che. artha ke svajana kazA ja kAmamAM AvatAM nathI. 14 maccukaraheNa khajai, jialoavaNaM apattaphalakusumaM / anivAriapasarodho, sadevamaNuAsuraloe // 15 // jene phala phUla nathI AvyAM evA jIvalokarUpIvanane mRtyarUpI UMTa khAI jAya che. manuSyalokamAM, suralokamAM ke asuralokamAM mRtyunA saMcArane koI rokI zakatuM nathI. 15 gabbhatthaM joNigayaM, nIharamANaM ca tahaya nIhariyaM / bAlaM parivAtaM, DaharaM taruNapi majjhavayaM // 16 // tasaraM paMDuraM theraM, maccuvivAe vi picchae savvaM / pAyAle vi paviTuM, giriguhakaMtAramajhami // 17 // thalauahisilasiMge, AgAse vA bhamaMtayaM jIvaM / suhiaM duhiraM saraNaM, roraM mukkhaM viuM virUaM // 18 // rUvaM vAhiaM nirUaM, dubbalaM baliyaMpi neva pariharai / vaNagayadavuSya jaliGa, sayarAyarapANisaMghAtaM // 19 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimAMthI bahAra nIkaDe vAMkA vaLatAdhatanI guphAmAM, zatakasaMdoha jema jaMgalamAM saLagelo dAvAnaLa jaDa-cetana padArthane bALyA vagara raheto nathI; tema mRtyuH garbhamAM rahelA, yonimAM AvelA, yonimAMthI bahAra nIkaLatA, bALakarUpe janmelA, moTA thatA, yuvAnavayanA, prauDha uMmaranA - keDe vAMkA vaLelA, sapheda vALavALA ke maraNa pathArIe paDelA lokone temaja pAtALamAM, parvatanI guphAmAM, vanamAM, sthalabhUmimAM, samudramAM, parvatanA zikhara upara athavA AkAzamAM pharatA sukhI ke duHkhI, devAdAra ke daridrI, mUrkha ke paMDita, surUpa ke kurUpa, rogI ke nirogI, durbala ke balavAna, AvA koI paNa jIvane choDatuM nathI. arthAt kALanA jhapATAmAMthI koI paNa jIva chUTI zakato nathI. 16-17-18-19 attheNa na chuTTijai, bAhubaleNa na maMtataMtehiM / osahamaNivijjAhia, na dharA maccussa ghaDIA vi // 20 // arthathI, bAhubaLathI, maMtrathI, taMtrathI, auSadhithI, maNithI ke vidyAnA prayogathI mRtyune eka ghaDI paNa rokI zakAtuM nathI. 20 jammajarAmaraNahayA, sattA bahurogasogasaMtattA / hiMDaMti bhavasamudde, dukkhasahassAI ca pAvaMtA // 21 // janma - jarA ane maraNathI pIDAtA, aneka rogothI gherAyelA ane zokathI saMtapta jIvo hajAro duHkhone sahana karatA bhavasamudramAM bhaTake che. 21 jammajarAmaraNattA, sattA piavippaogadukkhattA / asaraNA maraMti jaMti a, saMsAre saMsaraMti sayA // 22 // janma - jarA--maraNa ane priyaviyoganA duHkhathI duHkhI temaja azaraNa jIvo mRtyu pAme che ane haMmezA saMsAramAM paribhramaNa kare che. 22 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 'dezanAzataka asaraNA maraMti iMdA, baladevA vAsudevacakkaharA / tA eaM nAUNaM, kareha dhammujamaM turiaM // 23 // indro, baLadevo, vAsudevo ane cakravartIo paNa zaraNa vinA mRtyu pAme che arthAt evA dhuraMdharone paNa mRtyuthI koI bacAvI zakatuM nathI; mATe A satyano svIkAra karIne zIdhrapaNe dharmamAM udyama karo ! pramAda choDo. 23 bhIsaNabhavADavIe, ego jIvo sayA vi asahAo / kammahao a bhavAliM, AhiMDai viviharUvehiM // 24 // haMmeza sahAya vagarano, kuTila karmathI haNAyelo saMsArI jIva, A bhayaMkara bhava-aTavImAM vividha rUpo dhAraNa karI, janmanI paraMparAne vadhArato ekalo ja bhaTakyA kare che. 24 jaha Agaitti ego, kaDidoreNAvi virahio jIvo / gacchissai taha vi a, ego chaMDe vi savvaMpi // 25 // je rIte jIva keDanA kaMdorA vinA paNa ekalo ja Avyo che, e rIte badhuM ja ahIM mUkIne ekalo ja cAlyo jaze. 25 jAi aNAho jIvo, dumassa puSpaM va kammavAyahao / dhaNadhannAharaNAI, piaputtakalattamilhe vi // 26 // A anAtha jIva, vRkSanA phUlanI jema karmarUpI pavanathI prerAyelo dhana-dhAnya-AbharaNo-priya-putra ane strI vagerene mUkIne paralokanA mArge cAlyo jAya che. 26 annassa peTTasUle, annassa na veaNA jahA hoi / taha anneNa kayAI, kammAiM na bhuMjae anno // 27 // ekanA peTamAM zULanI pIDA hoya to enI vedanA bIjAne thatI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 06 zatakasaMdoha nathI ene ja thAya che; tema eka jIve karelAM karma bIjo bhogavato nathI. karma karanAra jIvane ja bhogavavAM paDe che. 27 chaMDeyavvaM dehaM, avassa kaiA vi natthi saMdeho / tA chaDDaNajoeNaM, uvajjiavvaM sAsayaM sukkhaM // 28 // zarIra kyAreka to avazya choDavAnuM ja che, emAM koI saMdeha nathI; to ene aNasaNa dvArA choDI daI zAzvata sukha prApta karI levuM joIe. 28 tucchatthikhaMDasarisA, visayA mahAnihisamaM ca maNuattaM / laddheNa jeNa mukkho, lahai dhamme niutteNa // 29 // pAMca indriyonA viSayo hADakAnA TukaDA jevA tuccha che ane manuSyabhava mahAnidhAna jevo che. e pAmyA pachI ene dharmamAM joDavAthI anaMta sukhamaya mokSa maLe che. 29 jaha savvavAhiharagaM, gosIsaM caMdaNaM mahagghaM pi / dahiUNa kuNai chAraM, bhAyaNanimmajjaNaTThAe // 30 // taha dulahamahaggheaM, maNuyattaM dahai chArayANei / vizvayADDIne, no dhamme te na tANDa // 3 // jema koI mANasa vAsaNa mAMjavA mATe sarvavyAdhine haranAra ane mahArkiMmatI gozIrSacandanane bALI rAkha banAve; tema ati durlabha ane atimoMgherA mAnavajanmano upayoga uttama dharmanI ArAdhanAmAM na karatAM viSayasukha bhogavavAmAM kare che te gozIrSacandananI rAkha banAvanAra AdamInI jema mUrkha che. 30-31 savvaTTasiddhivAsI, devA nivaDaMti AuMe jiNe / tettIsasAgarAU, kA gaNaNA iyarajIvesu // 32 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dezanA zataka 33 sAgaropamanA AyuSyavALA sarvArthasiddha vimAnavAsI devone paNa AyuSyano kSaya thatAM nIce AvavuM paDe che; to bIjA jIvonI zI gaNanA ? 32 jaM volINaM sukkhaM, taM vIsariaM na teNa tattigao / saMpai samae sukkhaM, jaM bhuMjai taM muNai eva // 33 // je sukha bhUtakALamAM jIve bhogavyuM tene jIva bhUlI gayo, e sukhathI jIva nRti pAmyo nahi. vartamAnamAM je sukhane te bhogave che tene ja te sukha mAne che. 33 tilatusavAlaggaM pi hu, caudasarajjummi ittha saMsAre / jaM asiUNa na mukkaM, taM davvaM natthi aNuaM pi // 34 // A saMsAramAM caudarAjalokanI aMdara talanA photarA jeTaluM ke vALanA agrabhAga jeTaluM paNa dravya evuM nathI ke - jene jIvoe bhogavIne choDyuM na hoya ! arthAt jIvoe sarvapadArthono sarva rIte upabhoga karyo che. 34 so natthittha paeso, loe tivihe vi jattha na hu jAo / na mao a vAhigahio, jIvo bhavabhamaNakaMtAre // 35 // traNalokamAM evo eka paNa AkAzapradeza nathI, ke jyAM saMsArarUpa aTavImAM bhramaNa karato A jIva, vyAdhigrasta thaIne mRtyu na pAmyo hoya ! eTale ke cauda rAjalokanA pratyeka AkAzapradeza upara jIvanuM mRtyu thayuM che. 3pa savve jIvA jaNiA, jaNio savvehiM esa puNa gasio / savve aNeNa gasiA, aNAisaMsArabhamaNami // 36 // anAdikALathI cAlatA saMsAra-paribhramaNamAM jIve sarvajIvone Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 zatakasaMdoha janma Apyo che ane sarvajIvothI jIva janma pAmyo che vaLI sarva jIvonuM eNe AhArarUpe bhakSaNa karyuM che ane sarvajIvoe enuM AhArarUpe bhakSaNa karyuM che. 36. savve devA AsI, savve maNutiriya Asi saMsAre / sabve aNaMtavAraM, parikkamA narayajAlAhiM // 37 // badhA ja saMsArIjIvo deva thayA che, manuSyo thayA che. tiryaMca thayA che ane anaMtIvAra narakanI jvAlAomAM paNa utpanna thayA che arthAt sarva saMsArIjIvo anaMtIvAra cAreya gatiomAM utpanna thayA che. 37 dhI dhI dhI saMsAraM, devo mariUNa jaM tirI hoi / mariUNa rAyarAyA, paripakkai narayajAlAhiM // 38 // jyAM deva marIne tiryaMca thAya che, tiryaMca marIne rAjAno paNa rAjA thAya che ane rAjAno rAjA marIne narakanI jvAlAomAM zekAya che tethI saMsArane dhikkAra che, dhikkAra che, dhikkAra che. 38 hA visamo saMsAro, taruNo niarUvagavio mariuM / jAi sasarIre vi a, kimIkulamami hoi kimI // 39 // ahAhA ! saMsAra kevo viSama che ? A saMsAramAM potAnA suMdara rUpano garva karanAra yuvAna marIne potAnA zarIramAM paNa kRmikIDA tarIke utpanna thAya che. 39 hA hA hA aikaTTho, saMsAro kammasaMtaI baliyA / jeNa viakkhaNamaNuo, egiMdiya hoi mariUNaM // 40 // ahAhA ! saMsAra keTalo kaSTathI bharelo che? karmasattA kevI baLavAna che? jenA yoge vicakSaNapuruSa paNa marIne ekendriya thAya che. 40. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanAzataka OG aMdho bahiro mUo, rasaNiMdiavajio jioduhio / hiMDai aNaMtakAlaM, beiMdiyattaM pi alahaMto // 41 // tyAM (e kaSTamaya saMsAramAM) jIva AMdhaLo, bahero, mUMgo ane rasanendriya vinAno mahAduHkhI anaMtakALa sudhI bhaTake che, beindriyapaNuM paNa pAmI zakato nathI. 41 sAmI jAyai dAso, dAso sAmittaNeNa AyAi / mitto jAyai sattU, sattU vi a hoi puNa mitto // 42 // A kaSTamaya saMsAramAM zeTha nokara thAya che, nokara zeTha thAya che. mitra zatru thAya che ane zatru paNa pAcho mitra thAya che. 42 baMdhU vi hoi paro, paro vi baMdhuttaNeNa saMghaDai / sayaNo vi a hoi paro, paro vi sayaNattamuvaz2Ai // 4 // A kaSTamaya saMsAramAM svajana parajana-pArakI thAya che ane parajana vaLI svajanapaNe utpanna thAya che. baMdhu parajana thAya che ane parajana baMdhupaNe utpanna thAya che. 43 mAyA jAyai pattI, pattI mariUNa hoi puNa mAyA / bahiNI vi hoi dhUA, dhUA bahiNI vi pattI vi // 44 // vaLI A vicitra prakAranA saMsAramAM mAtA marIne patnI thAya che ane patnI karIne mAtA thAya che. bahena marIne dikarI thAya che ane dikarI marIne bahena ke patnI thAya che. 44 puriso vi hoi itthI, napuMsagatteNa so vi saMjAyai / kuMthU vi hoi hatthI, hatthI kuMthUNattaNamuvei // 45 // vaLI A saMsAramAM puruSa, strI athavA napuMsakapaNe utpanna thAya Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha che. kaMthavo hAthI thAya che ane hAthI kaMthavA tarIke utpanna thAya che. 45 natthi hu koi apuvvo, jammo deho vi jaM na jIveNa / gahiUNaM puNa mukko, bhavaparivADIbhamaMteNa // 46 // evo koI apUrva janma nathI ke evo koI apUrva deha nathI, ke jene bhavaparaMparAmAM bhaTakatA jIve grahaNa karIne mUkyo na hoya!46 katthai mahuraM gIaM, piayaNa sahieNa uvavaNe ramme / katthai guruavilAvA, piyavirahavisaMthuleNa kayA // 47 // A saMsAramAM kyAreka strIpaNuM pAmIne manohara bagIcAmAM pati sAthe madhura gItonuM gAna karyuM, to kyAreka priyatamanA virahathI duHkhI thaIne karuNa vilApa paNa karyA. 47 bahuso narayagayeNaM, viaNAnivahehiM pUrio kAlo / kaMdaMtakarateNaM, sAgaramANo mahAghoro // 48 // ghaNIvAra narakamAM gayelA jIve sAgaropamano mahAghora samaya bhayaMkara vedanA bhogavI AjaMdamAM pasAra karyo. 48 nirauvvaTTo vi puNo, saMsaramANo tiriyajoNIsu / khuhatiNhaveyaNahao, bhamio saMsArakaMtAre // 49 // e jIva, narakamAMthI nIkaLI UMce caDato caDato tiryaMcagatimAM AvIne, bhUkha-tarasa vagere pIDAothI pIDita thaI saMsAra-aTavImAM bhaTakyo 49 tiriyattaNA uvaTTo, saMsaramANo maNussajAIsu / vivihaM dukkhaM duggaM, sArIraM mANasaM patto // 50 // tiryaMcagatimAMthI nIkaLelo e jIva bhaTakato ane UMce caDato Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanAzataka manuSyagatimAM Avyo ane tyAM paNa vividha prakAranAM zArIrika ane mAnasika viSama duHkhone pAmyo. 50 tuDicaDaNeNa bhamaMto, surAlayaM kaha vi pAvitraM jIvo / pAhuNauvva ramittA, kai vi diNennattha puNa ei // 51 // e rIte UMce caDhIne saMsAramAM bhaTakato jIva koIka puNyanA udayathI devaloka pAmI tyAM keTaloka samaya mahemAnanI jema sukhamagna banI pAcho ahIM Ave che (saMsAranI bIjI yoniomAM jAya che.) 51 jammajaramaccurogA, sogA bAhaMti savvalogaMmi / muttUNa siddhikhittaM, saMsArAiabhAvaMti // 52 // saMsArathI tadana alaga siddhikSetrane choDIne samagra lokamAM janmajarA-mRtya-roga-zoka vagere jIvone pIDe che saMsArabhAve to siddhikSetramAM paNa ekendriyapaNe utpanna thAya che emane paNa tyAM janma-jarAmaraNAdinI pIDA hoya che. para eso caugaiguhiro, saMsAramahoahI duruttAro / macchuvva jahA jIvA, aNorapAraMmi bhamaNaMti // 53 // A cAragatirUpa gaMbhIra saMsAramahAsAgara duHkhe karIne tarI zakAya evo che. je apAra saMsAra-sAgaramAM jIvo mAchalInI jema paribhramaNa kare che. pa3 ia saMsAre asAre, aNorapAraMmi tAva hiMDaMti / jAva na dayAidhammaM, jIvA kAUNa sijhaMti // 54 // jyAM sudhI jIvo, ahiMsAdi dharmanI ArAdhanA karIne siddhipadane Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zatakasaMdoha pAmatA nathI, tyAM sudhI A apAra ane asAra evA saMsArasAgaramAM paribhramaNa karatA ja rahe che. pa4 annANaM khalu kaTuM, annANAo na kiMci kaTThayaraM / bhavasAyaraM apAraM, jeNAvariA bhamaMti jiA // 55 // ajJAna e ja kharekhara mahAkaSTa che. ajJAnathI adhika bIjuM koI kaSTa-duHkha A jagatamAM nathI. e ajJAnathI gherAyelA jIvo apAra saMsArasAgaramAM bhaTake che. papa igabiticauridiyae, saMmucchimajIvarAsipaDiANaM / dulahAi dhammabohI, abohilAbhAsu joNIsu // 56 // jyAM dharmanI prApti durlabha che evI ekendriya-beindriya, indriya - caurindriya tathA saMmUrchAima jIvarAzimAM paDelA - rahelA jIvone bodhilAbha thato nathI. pa6 ko nArayANaM dhammaM, kahei tANaMpi bohI dUreNaM / tiriA vi kisannattA, teNaM aidulaho bohipaho // 57 // narakamAM rahelA nArakIone paNa dharmano upadeza koNa Ape ? tyAM dharmano upadeza ApanAra koI na hovAthI temane paNa bodhilAbha thato nathI. tiryaMco paNa kaSTathI pIDita hovAnA kAraNe temane paNa bodhimArga atidurlabha che. pa7 maNuA vi javaNasayababbarAi, bahuvihaaNAriyA katto / bohiM lahaMti mUDhA, dayAipariNAmaparimukkA // 58 // . yavana, zaka, barbarAdi aneka prakAranA anAryo mAnava hovA chatAM dayAdinA pariNAmathI rahita ane mohamUDha hovAnA kAraNe bodhi kyAMthI pAmI zake ? 58 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dezanAzaka aMdhA bahirA mUgA, paMgU rogehiM pIDiyA vivihA / na lahaMti bohilAbhaM, paDiyA pAvADavImajhe // 59 // AMdhaLA - baherA - mUMgA - rogothI pIDAtA ane pAparUpI aTavImAM bhUlA paDelA aneka prakAranA manuSyone bodhilAbha thato nathI. pa9 anne akammabhUmI, saMbhUA na hu lahaMti te bohiM / chappannaMtaradIvA, bohI tesipi dullaMbho // 60 // bIjA keTalAka akarmabhUmimAM utpanna thayelA temaja pa6 aMtaradvIpamAM utpanna thayelA manuSyone bodhi durlabha hoya che. 60 anne dhammAbhimuhA, dhammassa visesayaM ayANaMtA / na lahaMti bohilAbhaM, hiMDaMti kudhammimmihuA // 61 // bIjA keTalAka jIvo dharmasanmukha thayelA hovA chatAM dharmanuM vizeSa svarUpa jANatA na hovAthI bodhilAbha pAmatA nathI ane kudharmanI jALamAM phasAyelA dharmI banIne saMsAramAM bhaTakatA rahe che. 61 kucchiyadevArAhaga, kuliMgadhArI kutittharai niccaM / kucchiyaAgamabhAvia, sudhammabohI na pAvaMti // 62 // bIjA keTalAka haMmeza kudevanA ArAdhaka, kuliMgadhArI sAdhuonA tathA kutIrtharAgI temaja kuzAstrathI vAsita mativALA manuSyo saddharmano bodha pAmI zakatA nathI. dura duTTattaNeNa jaDattaNeNa, duviaDDhapaMDiatteNaM / saMsArasUaratteNa, kei bohiM na pAvaMti // 63 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha vaLI bIjA keTalAka manuSyo duSTatA, jaDatA, adhakacarI paMDitAI ane saMsAranI lubdhatAnA (saMsAranuM bhUMDapaNuM) kAraNe bodhi pAmatA nathI. 63 4 AlassovahayA anne, anne moheNa mohIA pAvA / rAvAyA ane, vohI tesipi reLa // 64 // vaLI keTalAka ALasu jIvo, keTalAka mohathI mUrchita pApI jIvo ane bIjA keTalAka rAgAndha jIvothI bodhi ghaNI dUra che. 64 anne mANovahayA, avannavAeNa aTTamayadhiTThA / borivAdi te vi, kuMtti saMsAravukttiA // 69 // bIjA keTalAka mAnathI unmatta banelA, niMdAnA rasavALA ane ATha madathI dhiTTA banelA jIvo, bodhi vagaranA saMsAranI vRddhi karanArA thAya che. 65 kohaNasIlA anne, sappA iva misimisiMti paDiNIyA / tALa tto drohI, avohrInAmeLa paDavaddhA | 66 // bIjA keTalAka krodhI svabhAvanA mAnavo darekanA duzmana banI sarpanI jema phUMphADA mAre che. temane paNa bodhilAbha kyAMthI thaI zake ? teo to abodhilAbhathI sajjaDa baMdhAyelA hoya che. 66 anne vi mattabAlA, anne paMcagavisayatallicchA / anne kasAyaparigayA, anne niddAlasA vahayA // 67 // ege bhattakahAe, corakahAe a jaNavayakahAe / acchaMti vigahabaddhA, aidulahA bohi tesiM pi // 68 // bIjA keTalAka mAnavo madirAnAM pAnathI chakI gayelA hoya che. keTalAka pAMca indriyonA viSayomAM Asakta rahe che. keTalAka cAra Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanAzataka kaSAyathI dhamadhamI rahelA hoya che, to vaLI keTalAka nidrA-pramAdamAM cakacUra hoya che ane keTalAka bhojanakathA - corakathA - dezakathA vagere vikathAomAM kImatI samaya gALe che. AvA jIvone paNa bodhi ati durlabha che. 67-68 kivaNattaNeNa anne, bhaeNa nANAviheNa paDibaddhA / na lahaMti bohilAbhaM, sogeNa ya salliA anne // 69 // 5 bIjA keTalAka kRpaNa jIvo, aneka prakAranA bhayothI bhayabhIta jIvo ane zokanAM zalyavALA jIvo paNa bodhilAbha pAmatA nathI. 69 annANovahayA anne, seaM kisaNaMpi jANa samasarisaM / te vi na lahaMti bohiM, saMsArabailla te dupayA // 70 II bIjA keTalAka ajJAnathI aMdha banelA jIvo dhoLA ane kALAne sarakhuM mAnanArA hoya che arthAt satyAsatyano viveka nahi samajanArA hoya che; te jIvo paNa bodhi pAmatA nathI. kharekhara teo to saMsAranA be paganA baLada jevA hoya che. 70 anne vi kuUhaliNo, disidesujjANapavvayavaNesuM / picchaNaya - gIavAia, aihAsarasikkapaDibaddhA // 71 // bahumaMtataMtacavaNA, kugahakuheDayakudaMsaNavilaggA / kumaikudiTTaMtehi a, bohiM na lahaMti iamAI // 72 // bIjA keTalAka judI judI dizAo, dezo, udyAno, parvato ane jaMgalanI sInasInerI jovAnA kutUhalavALA, gIta-vAjiMtra, nATaka ane hAsyarasamAM DUbelA, aneka prakAranA maMtra-taMtronuM sevana karanArA, kadAgraha, kusaMga, ane kudarzanane vaLagIne beThelA, tema ja kudRSTAMtonAM zravaNathI kubuddhivALA banelA... AvA AvA loko paNa bodhi pAmI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha zakatA nathI. 71-72 jaha kapparukkhatarUNaM, sarisanAmeNa aMtaraM garu / taha jaNajiNadhammesu vi, samanAme aMtaraM garuaM // 73 // jema kalpavRkSa ane AkaDAnuM vRkSa banne vRkSa nAmathI sarakhAM che paNa emAM ghaNuM aMtara che; tema laukikadharma ane lokottara jinadharma e be dharmanA nAme sarakhA hovA chatAM banneyamAM moTuM aMtara che. 73 jahagharaghaTTaciMtA - maNINa pAhANasarisanAmehiM / / kaMcaNaluTThANaM taha, jANijA aMtaraM garuaM // 74 // evaM ca nAmasAmaNNayAi, viuso na laggae dhamme / suparikkhiu tti kAuM, nAuM paramatthao lei // 75 // jema gharanI ghaMTI ane ciMtAmaNiratna e banne paththaranI jAtinAM che. sonuM ane DhekuM paNa samAnajAtinA (pRthvIkAya) che chatAM temAM ghaNo moTo taphAvata che; tema nAmanI samAnatAthI bhalA paDI vidvAno e dharmapravRtti karatA nathI paNa sArI rIte parIkSA karIne, paramArthathI samajIne dharma grahaNa kare che. 74-75 jo rIrIti kAUNa, kaMcaNaM lei vaNNanaDiaMgaM / so vikkayaMmi ghaTTho, bahu jhurai aNAyaparamattho // 76 // je sonAno DhoLa caDhAvelA pittaLane sonuM mAnI kharIde che; paramArthane nahi jANanAro evo te, vecavA jAya che tyAre bhAre pazcAttApa kare che. 76 kaNayaMpi jo kalittA, kasaccheuM tAviUNa taM lei / chijjai na parikkhannU evaM dhamme vi jo kusalo // 77 // je mANasa sonAne paNa kaSa - cheda ane tApathI parIkSA karIne Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dezanA zataka 80 grahaNa kare che te kadI ThagAto nathI; e ja rIte kuzaLa puruSa parIkSA karIne dharmano svIkAra kare to e kadI ThagAto nathI. 77 dIsaMti dANI suhaDA, aiviusA ke vi ke vi rUvI vi / paramatthavatthugahaNikka- lAlasA ke vi dIsaMti // 78 // bAvattarikalAkusalA, kasaNAe kaNayarayayarayaNANaM / cukkaMti dhammakasaNA, tesiM vi dhammutti dunneu // 79 // A vizvamAM keTalAka dAnavIra to, keTalAka zUravIra subhaTa dekhAya che. keTalAka mahAvidvAna to keTalAka rUparUpanA aMbAra dekhAya che arthAt moTA bhAganA loko AvA che. paraMtu sAcI vastu (paramArtha) jANavA - pAmavAnI tamannAvALA bahu ochA loko dekhAya che. puruSanI bahotera kalAmAM kuzaLa temaja sonuM, rUpuM ane ratnanI parIkSAmAM catura puruSo paNa dharmanI parIkSA karavAmAM bhUla kare che kAraNa ke - tevAone paNa dharma oLakhavAnuM kAma bahu duSkara che. 78-79 te dhannA kayapuNNA, jIvA telukkabhavasamuiMmi / je dhammabohirayaNaM, lahaMti sivasaMpayanihANaM // 80 // traNa lokarUpa bhavasamudramAM te AtmAo dhanya che ane kRtapuNya che (puNyazALI) ke- je AtmAo mokSa saMpattinA nidhAnarUpa bodhiratnane (dharmaratna) pAme che. 80 dhammeNa hoi rAyA, cakkaharo navanihIsaro gruo| . caudasarayaNAhivaI, bhArahachakkhaMDabhattAro // 81 // dharmathI ja jIva navanidhino moTo svAmI, caudaratnano adhipati ane bharatakSetranA cha khaMDano cakravartI rAjA thAya che. 81 baladeva-vAsudevattaNAi, khayarattaNAI pAvaMti / kAUNa tavavisesaM, huMti suridA bi dhammeNaM // 82 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha dharmanA prabhAve baladevapaNuM, vAsudevapaNuM, vidyAdharapaNuM vagere ane vizeSa tapadvArA IndrapaNuM paNa prApta thAya che. 82 dhammeNa asuravaMtara - joisavemANiattaNAI pi / labbhaMti icchiAI, sukkhAI jAiM telukke // 83 // vaLI dharmanA prabhAve jIva, asura - vyaMtara - jyotiSI ane vaimAnika deva thAya che temaja traNalokamAM je kAMI icchita sukho maLe che, te saghaLAM dharmanA prabhAve ja maLe che. 83 maNimaMtosahivijAu, jAu sijhaMti tAu dhammeNaM / devA kuNaMti ANaM, aparihao hoi dhammeNaM // 84 // jagatamAM maNi, manna, auSadhI ane vidyAo siddha thAya che te paNa dharmano ja prabhAva che. devo paNa dharma karanAranI AjJA mAne che temaja dharmanA prabhAve kadI parAbhava thato nathI. 84 ro-rUva-thaT-sAya, saMpA-damAsa-sohai | saggApavaggagamaNaM, hoi suvinneNa dhammeNa // 85 // jattha na jarA na maccU, na vAhiNo neva savvadukkhAiM / saya sutthameva jIvo, vasai tahiM savvakAlaMmi // 86 // sArI rIte dharma karavAthI jIva nirogIpaNuM, dhana, svajana, saMpatti, dIrgha AyuSya, saubhAgya, svarga ane apavarga (mokSa) pAme che. jyAM (mokSamAM) jarA nathI, mRtyu nathI, roga nathI, koI ja prakAranuM duHkha tyAM nathI. haMmeza jIva anaMtasukhamAM magna rahe che. 85-86 sammattasArarahiyA, jANaMtA bahuvihAi satthAi / arayavva tuMbalaggA, bhamaMti saMsArakaMtAre // 87 // ghaNA ghaNA zAstrone jANavA chatAM samyakatvanA sArathI rahita Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanAzavaka 89 jIvo gADAnA paiDAnI nAyaDImAM bharAvelA ArAnI jema bhavaaTavImAM bhame che. 87 sammattapattajIvA, nArayatiriyA na huMti kaiAvi / suhamANasadevehiM, uppajjittA sivaM jaMti // 88 samyaktvane pAmelA jIvo kyAreya paNa nAraka ke tiryaMca thatA nathI (pUrve AyuSyano baMdha na thayo hoya to) paraMtu sumanuSyapaNuM ane sudevapaNuM pAmIne paraMparAe muktipadane prApta kare che. 88 / ciMtaya re jIva ! tara, annANavaseNa vivegarahie viaNAu amANAu, naraesu aNaMtaso pattA // 89 // he jIva ! teM ajJAnavaza ane viveka rahita banI sAteya narakamAM pAravagaranI vedanAo anaMtavAra prApta karI teno kAMIka vicAra kara ! 89 acchinimIlaNamittaM, natthi suhaM dukkhameva paDibaddhaM / narae neraiANaM, ahonisaM paccamANANaM // 90 // narakamAM rAtadivasa pakAvAtA nArakIone AMkhanA palakArA jeTaluM paNa sukha nathI. eka sarakhuM duHkha ja duHkha tyAM bhogavavuM paDe che. 90 jaM narae neraiyA, dukkhaM pAvaMti goyamA ! tikkhaM / taM puNa nigoamajjhe, anaMtaguNiaM muNeavvaM // 91 // he gautama ! narakamAM nArakI jIvo je tIkSNa - ghora duHkho pAme che tenA karatA nigodanA jIvone anaMtagaNuM duHkha jANavuM. 91 sahahiM aggivaNNAhiM saMbhinnassa niraMtaraM / khAvAM noyamA ! tuvaa, rAme amuLa to // 2 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO zatakasaMdoha he gautama ! batrIzavarSanA, sazakta, nirogI yuvAnanA zarIramAM loDhAnI tapAvelI dhagadhagatI soyo eka sAthe khoMsavAmAM Ave ane je duHkha thAya enAthI AThagaNuM duHkha garbhamAM rahelA jIvane hoya che. 92 jAyamANassa jaM dukkhaM, maramANassa jaMtuNo / teNa dukkheNa saMtatto, na saraI puvvajAiyaM // 93 // janmatAM ne maratAM jIvane je dukha hoya che e duHkhathI saMtapta jIva pUrvanA janmanuM smaraNa karI zakato nathI. 93 tA dhIra mA visIasu, imAsu aiappaveaNAsu tumaM / ko uttariuM jalahi, nibuDDae guppaInIre ? // 94 // tethI he dhIra ! tuM ahInI A alpavedanAothI kheda na pAma! Akho sAgara taryA pachI gAyanA pagalA jeTalA pANImAM koNa DUbe? 94 na paro karei duHkkhaM, neva suhaM koi kassaI deI / jaM puNa sucariaducariaM, pariNamai purANayaM kammaM // 95 // bIjo koI ja sukha ke duHkha Apato nathI paraMtu pUrve pote karelA zubhAzubha karmanuM ja e pariNAma che. 5 na hu hoi soiavvo, jo kAlagao daDhaM samAhIe / so sopha sovyio . tavasaMkrAmakukko no 3 / 16 je suMdara samAdhipUrvaka kAladharma pAmyo che arthAt jene mRtyune .maMgalamaya - mahotsavarUpa banAvyuM che teno zoka karavA jevo nathI. paraMtu je tapa ane saMyamathI durbala - rahita che teno zoka karavA jevo che. 96 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dezanAzataka Gii titthayarA gaNahArI, suravaiNo cakkikesavA rAmA / saMhariyA hayavihiNA, sesajiesuM ca kA gaNanA ? // 97 // durbhAgya tIrthaMkarone, gaNadharone, devendrone, cakravartIone, vAsudevone tathA baladevone harI lIdhA che. to bIjA jIvonI zuM gaNatarI ? 97 jaM cia vihiNA lihiaM, taM cia pariNamai sayalaloyassa / ia jANiUNa dhIrA, vihure vi na kAyarA huMti // 98 // je bhAgyamAM lakhAyuM hoya te mujaba ja sahune phala prApta thAya che. dhIrapuruSo A vAtane sArI rIte samajIne ApattimAM paNa kAyara banatA nathI. 98 annannadesajAyA, annannakulesu vaDDiasarIrA / jiNasAsaNaM pavannA, savve te baMdhavA bhaNiA / / 99 // bhinna bhinna dezamAM janmelA, bhinna bhinna kulomAM moTA thayelA jinazAsanane pAmyA pachI te badhA sAdharmika gaNAya che. 99 AjammeNaM tu jaM pAvaM, baMdhijA pacchabaMdhao / vayabhaMga kAumANo, taM ceva ya puNo aTThaguNaM // 100 // mAchImAra jIvanabhara je pApa bAMdhe che tenAthI AThagaNuM pApa vratabhaMga karanAro jIva bAMdhe che. 100 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka A mahAna zatakanA racayitA samarthazAkAra zrIharibhadra sUrIzvarajImahArAja che, teozrIe 1444 graMtho racyA che. e badhA to ApaNane maLatA nathI paNa je doDhaso (150) AsapAsa graMtho maLe che, te mahAnagraMtho che, tAtvika graMtho che. dareka graMthanI racanA zelI koI alaukika che. yogazataka graMthamAM teoe yoganA viSayane adabhuta rIte varNavyo che. sAdhanAmArganuM mArgadarzana apUrvakoTinuM ApI teozrIe jenazAsananAM tattvo kevAM pacAvyAM che, e dareka graMthamAM rajUAtanI zailI kevI siddha karI che, tenAM pratyakSa darzana to e graMthonuM parizIlana karanArane ja thAya. yogazataka graMthanuM nitya parizIlana karavAthI AtmAmAM yogamArganI sAdhanAno apUrva pAvara pragaTe, temAM koI zaMkAne sthAna nathI. prabhu mahAvIradevanA zAsanamAM jainadharmanA Agama, prakaraNa, vagere vagere viSayonuM anupama saMkalana karanAra A mahApuruSane prathama naMbara Apavo paDe. samyajJaseTamAMsaM. papamAMyAturmAsa jirApamAna pU. sA. kauzalyAzrIjI ma. Adi ThANA-4nI zubhanizrAmAM thayelI jJAnakhAtAnI upajamAMthI rU. 6,001 A graMthanA prakAzanamAM pradAna karI tyAMnI ArAdhakabahenoe zrutabhaktino anumodanIya lAbha lIdho che. li. pU.paM. zrI padmavijayajI gaNivara jaina graMthamALAnuM TrasTImaMDaLa Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka namiUNa joginAhaM, suogasaMdaMsagaM mahAvIraM / vocchAmi jogalesaM, jogajjhayaNANusAreNaM // 1 // zreSThayoganA upadezaka, yogIonA nAtha evA zrI mahAvIraparamAtmAne praNAma karIne yoganAM adhyayananA (pravacana prasiddha yogagraMthonA) anusAre yoganuM svarUpa saMkSepathI kahIza. 1 1. nizcayathI yoga : nicchayao iha jogo, saNNANAINa tiNhasaMbaMdho / mokkheNa joyaNAo, NihiTTho joginAhehiM // 2 // yoginAtha arihaMtabhagavaMte kahyuM che ke - nizcaya eTale ke zIgha akSepa - phaLadAyI athavA niyamo phaLadAyI evo yoga eTale (yoga - dharmavizeSa) samyajJAnanuM, samyagdarzananuM ane samyakracAritranuM ekatra saMmilana te yoga che. kAraNa ke - te yoga AtmAno mokSa sAthe saMbaMdha karI Ape che. 2 samyajJAnAdinuM lakSaNaH saNNANaM vatthugao boho, saiMsaNaM tu tattha ruI / saccaraNamaNuTThANaM, vihi - paDisehANugaM tattha // 3 // AtmAdi vastusaMbaMdhI bodha te samyajJAna che. AtmAdi padArthonI ruci te samyagdarzana che ane AtmAdi vastu viSayaka zAstrokta vidhi-niSedhane anusaratuM anuSThAna e samyakAritra che.3 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zatakasaMdoha vyavahArathI yoga : vavahArao u eso vinneo eyakAraNANaM pi / jo saMbaMdho so vi ya kAraNa-kajovayArAo // 4 // vyavahArathI samyajJAnAdino hetu - sAdhano (guruvinayAdi)no AtmA sAthe saMbaMdha te paNa, kAraNamAM kAryanA upacArane AzrayIne yoga ja che. te vyavahArayoga A pramANe che. 4 guruviNao sussUsAiA ya, vihiNA u dhammasatthesu / taha cevANuTThANaM, vihi - paDisehesu jahasattiM // 5 // vidhipUrvaka guruvinaya ane zuzruSA (zAstra sAMbhaLavAnI icchA) zravaNAdi tathA vidhipUrvaka zAstravihita kAryonuM yathAzakti pAlana ane niSiddha kAryono yathAzakti tyAga vagere anuSThAna e vyavahArathI "yoga" kahevAya che. 5 ettocciya kAleNaM, niyamA siddhI pagiTTharuvANaM / saNNANAINa tahA, jAyai aNubaMdhabhAveNaM // 6 // A guruvinayAdinAM AsevanathI yathAyogya kALe, uttarottara avicchinnapaNe vRddhi pAmatAM kSAyika samyajJAnAdinI avazya prApti thAya che. mArgAnusArI - AjJAvizuddha anuSThAna (sAnubaMdha) niraMtara guNavRddhi karanAruM hoya che. 6 maggeNa gacchaMto, sammaM sattIe iTThapurapahio / jaha taha guruviNayAisu, payaTThao ettha jogitti // 7 // Icchitanagarane anulakSI zakti anusAra mArge cAlanAra vyakti jema te ISTanagarano musApharI kahevAya che, tema guruvinayAdimAM vidhipUrvaka pravRtti karanAra vyakti yogI kahevAya che. 7 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka ahigAriNo uvAeNa, hoi siddhI samatthavatthummi / phalapagarisabhAvAo, visesao jogamaggammi // 8 // jema sarva sevAdi kAryomAM yogya - adhikArIne upAyavaDe prakRSTa phaLanI prApti dvArA siddhi thAya che, tema yogamArgamAM paNa viziSTa adhikArIne ja upAyadvArA siddhi prApta thaI zake. 8 ahigArI puNa etthaM, viNNeo aNubaMdhagAitti / taha taha NiyattapagaI, ahigAro gabheo tti // 9 // apunabaMdhakAdi yoganA adhikArI jANavA. jyAre karmaprakRtino viziSTa-vicitra prakAranAM phaLa utpanna karavArUpa adhikAra nivRtta thAya che arthAt karmanuM jora ghaTe che tyAre ja jIvamAM yogane anurUpa yogyatA pragaTe che. karma - yogyatAnA apagama(nAza)nI apekSAe e adhikAra paNa aneka prakArano che. 9 aNiyatte puNa tIe, egaMteNeva haMdi ahigAro / tapparataMto bhavarAgao, daDhaM aNahigAritti // 10 // karmaprakRti nivRtta thayA vinA karmaprakRtine AdhIna banelo atyaMta bhavarAgavALo jIva, yoga mATe anadhikArI hoya che. sAdhyane siddha karavAnAM prakRSTa sAdhano paNa adhikArI-yogya vyaktine ja (phaLaniSpatti) kAryasiddhimAM sahAyaka bane che. tethI ja cAritradhArI AtmA, samyagdaSTi ane apunabaMdhaka e yogamArganA adhikArI che. 10 tappogaglANa taggahaNa - sahAvAvagamao ya eyaMti / iya daTThavvaM, taha baMdhAI na jujaMti // 11 // karmanAM pugalo (kArmaNavargaNA)no jIvane vaLagavAno svabhAva ane jIvano karmapudgala grahaNa karavAno svabhAva dUra thavAthI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zataka saMdoha karmaprakRtino adhikAra nivRtta thAya che ane tethI yoganuM adhikArIpaNuM prApta thAya che. karmano ane jIvano uparokta svabhAva mAnavAmAM na Ave to baMdha-mokSa Adi ghaTI zake nahi. 11 eyaM puSa nicchayao, aisayaNANI viyANae NavaraM / iyaro vi ya liMgehiM, uvautto teNa bhaNiehiM // 12 // pUrvokta yoganuM adhikArIpaNuM nizcayathI kevaLajJAnI ja jANI zake ane bIjA chadmasthajIvo kevalI kathita yathokta cihnovaDe jJAnopayogavALA banI anumAnathI jANI zake che. 12 apunarbaghakanuM lakSaNa : pAvaM na tivvabhAvA kuNai, Na bahumannai bhavaM ghoraM / . uciyaTThiI ca sevai, savvattha vi apuNabaMdhotti // 13 // (1) je tIvra-saMkliSTa bhAvathI pApa na kare (2) bhayaMkara evA saMsAramAM gADha Asakti na rAkhe. ane (3) sarva dharmAdi kAryomAM ucita vyavasthA jALave arthAt aucityapUrvaka mArgAnusArI pravRtti kare, te apunabaMdhaka che. 13 samyagdaSTinuM lakSaNa : sussUsa dhammarAo, gurudevANaM jahAsamAhIe / veyAvacce Niyamo, sammadiThissa liMgAiM // 14 // (1) dharma sAMbhaLavAnI icchA (2) dharmarAga - dharma pratye prIti tathA (3) deva ane gurunI yathAsamAdhie veyAvacca - sevAno niyama e samyagdaSTinAM cihno che. 14 cAritrInAM lakSaNo : maggaNusArI saddho, paNNavaNijo kiyAparo ceva / guNarAgI sakkAraMbha - saMgao tahaya cArittI // 15 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka (1) mArgAnusArI : mokSamArgane anukULa pravRtti karanAra (A guNa cAritramohanIyanA kSayopazamathI pragaTe che ane te tattvaprAptino amogha hetu che. (2) zrAddha - mithyAttvarUpI klezano sarvathA kSaya thavAthI tattvanI apUrva zraddhAvALo hoya (3) prajJApanIya - sukhapUrvaka pratibodha pAmanAro (4) kriyAtatpara - sadanuSThAnamAM tatpara hoya. (5) guNarAgI - vizuddha AzayavALo hovAthI guNono anurAgI hoya (6) zakyAraMbha saMgata - niSphaLa AraMbhanI nivRtti thaI hovAthI zakya dharmakAryano prAraMbhaka hoya. uparokta guNovALo cAritrI kahevAya. 15 eso sAmAiyasuddhibheyao NegahA muNeyavvo / ANApariNaibheyA, aMte jA vIyarAgo ti // 16 // CO sAmAyikanI zuddhinA bhedathI cAritrI aneka prakArano hoya che. jinAjJApAlananA pariNAmathI paDelA A bhedo che. eno chello bheda vItarAgabhAva che. 16 paDisiddhesu a dese, vihiesu ya isirAgabhAve vi / sAmAiyaM asuddhaM, suddhaM samayAe dosuM vi // 17 // prANAtipAtAdi pratiSiddha (heya) padArthomAM dveSa ane vihita (upAdeya) tapa, jJAnAdimAM thoDo rAgabhAva hovAthI tAttvika samabhAvarUpa sAmAyika malina paNa hoya che. ane vihita ane pratiSiddha baMnemAM samAna vRttivALAnuM sAmAyika zuddha che. 17 eyaM visesaNANA, AvaraNAvagama bheyao ceva / iya daTThavvaM paDhamaM, bhUsaNaThANAipattisamaM // 18 // viziSTa tattvajJAna ane cAritramohanIyanuM AvaraNa dUra thavAthI A sAmAyika zuddha jANavuM. prathamanuM sAmAyika bhUSaNa - sthAnAdinI prApti tulya che. 18 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zatakasaMdoha kiriyA u daMDajogeNa, cakkabhamaNaM va hoi eyassa / ANAjogA puvvANu - vehao ceva NavaraM ti // 19 // samabhAvarUpa sAmAyikavALA munine zAstrAjJAnA yoge daMDanA yogathI cAkanA bhramaNanI jema bhikSATanAdi kriyA hoya che. athavA pUrvasaMskAronA yoge e kriyA thAya che. 19 vAsIcaMdaNakappo, samasuhadukkho muNI samakkhAo / bhavamokkhApaDibaddho, ao ya pAeNa satthesu // 20 // pUrva nirdiSTa sAmAyikanA yogathI muni, vAsI (charI) ane caMdanamAM samAnabhAvavALA tathA sukha-duHkhamAM samAnavRttivALA, saMsAra ane mokSamAM paNa prAyaH apratibaddha - anAsakta hoya; ema zAstromAM kahyuM che. 20 eesiM NiyaNiyabhUmiyAe, uciyaM jamettha'NuTThANaM / ALAmayasaMyutta, te savva ceva yono tti // 2 // A apunabaMdhakathI vItarAgadazAsudhInA jIvomAM sva sva bhUmikAne ucita, AjJArUpI amRtayukta je sadanuSThAna hoya che; te sarva yoga ja che. 21 tallakkhaNayogAo u, cittavittINirohao ceva / taha kusalapavittIe, mokkheNa u joyaNAo tti // 22 // sadanuSThAnamAM (1) sarvatra ucitapravRtti, (2) cittavRttino nirodha ane (3) kuzalapravRtti - A traNe yoganAM lakSaNo ghaTatAM hovAthI sadanuSThAna e paNa yoga ja che. 22 eesi pi ya pAyaM, bajjhANAyogao u uciyammi / aNuTThANammi pavittI, jAyai taha suparisuddha tti // 23 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazaka guruNA liMgehiM tao, eesiM bhUmigaM muNeUNa / uvaeso dAyavvo, jahociyaM osahA''haraNA // 24 // apunabaMdhaka Adi jIvone prAyaH karIne bAhyaAjJAyoga jinavacananA upadezathI ja svayogya anuSThAna (pApa-akaraNa vagere)mAM parizuddhapravRtti thAya che. tethI zAstravettA gurue te te jIvonI bhUmikAne pUrve batAvelAM cihno dvArA jANI auSadhanI jema yathocita upadeza Apavo joIe. 23-24 apunabaMdhaka yogya dezanA : paDhamassa logadhamme, parapIDAvajaNAi oheNaM / gurudevADatihipUyAi, dINadANAi ahigicca // 25 // yoganA prathama adhikArI apunabaMdhakane, bIjAne pIDA na ApavI, sAcuM bolavuM..... guru, deva ane atithijanano pUjA-satkAra karavo tathA dIna vagerene dAna ApavuM, rAtribhojana tyAga vagere lokadharmaviSayaka sAmAnya upadeza Apavo paraMtu vikSepaNI kathA na karavI. 25 evaM ciya avayAro, jAyai maggammi haMdi eyassa / raNNe pahapabbhaTTho-'vaTTAe vaTTamoyarai // 26 // jema aTavImAM mArgabhraSTa musAphara keDI dvArA mArga upara AvI jAya che. e pramANe apunabaMdhakano, uparokta upadezAdidvArA samyagdarzanAdirUpa sanmArgamAM praveza thAya che. 26 samyagdaSTi yogya dezanA : ; bIyassa u loguttara-dhammammi aNuvvayAiahigicca / parisuthApAyo, tasya tadA bhAvamAga che ra7 che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zatakasaMdoha bIjA yoganA adhikArI samyagdaSTijIvane zAstrAjJA mujaba, tenA mananA pariNAmane jANI aNuvrata, guNavrata, zikSAvrata vagere lokottara dharma viSayaka upadeza Apavo. 27 tassA''saNNattaNao tammi daDhaM pakkhavAyajogAo / sigdhaM pariNAmAo sammaM paripAlaNAo ya // 28 // e samyagdaSTine guNasthAnakanA krame zrAvakadharma najIkamAM che. tethI temAM teno atyaMta pakSapAta hoya che ane pakSapAtanA yoge zIgha kriyAmAM pariName che tathA sUtrokta vidhipUrvaka pAlana karI zake che mATe prathama zrAvakadharmano upadeza Apavo yogya che. 28 cAritrI yogya dezanA : taiyassa puNa vicitto, tahattara sujogasAhago coo / sAmAiyAivisao, NayaNiuNaM bhAvasAro tti // 29 // yoganA trIjA adhikArI dezavirati cAritrIne sAmAyika Adi saMbaMdhI vividha prakAranA uttarottara uttama yogono sAdhaka bane evo upadeza, gurue nayanI ghaTanApUrvaka saMvegayukta banI Apavo joIe, kAraNa ke prAyaH bhAvathI ja bhAvanI utpatti thAya che. 29 saddhammANuvarohA, vittI dANaM ca teNa suvizuddhaM / jiNapUya-bhoyaNavihI, saMjhANiyamo ya jogaMto // 30 // (1) saddharmane anurUpa (bAdha na pahoMce te rIte) karmAdAnano tyAga karI, AjIvikA calAve. (2) dAna paNa saddharmathI vizuddha, yathAzakti, zraddhA, satkAra, kAla, mativizeSa ane niHspRhatApUrvaka nitya kare (3) jinapUjA vidhino (4) bhojanavidhino (5) saMdhyA niyamano (jinamaMdira javuM vagere) (6) rAtanA vicitra prakAranI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazaka 101 bhAvanA ItyAdino upadeza zrAvakane Apavo joIe. 30 ciivaMdaNa jaivissAmaNA ya, savaNaM ca dhammavisayaMti / . gihiNo imo vi jogo, kiM puNa jo bAvaNAmaggo ? // 31 // caityavaMdana, sAdhusevA, dharmazravaNa vagere zrAvakanuM anuSThAna e paNa yoga ja che. to pachI paramadhyAnanA aMgabhUta anityAdi bhAvanAo yogarUpa hoya temAM zI navAI ! arthAt e paNa yogarUpa ja che. 31 imAivatthuvisao, gihINa uvaesa mo muNeyavyo / jaiNo uNa uvaeso, sAmAyArI jahA savvA // 32 // A pramANe bIjo paNa vrata, niyamaviSayaka upadeza zrAvakane Apavo joIe ane dIkSita sAdhune tenA kSayopazama pramANe, ziSTa puruSoe AcarelI sarva sAmAcArIno upadeza Apavo. 32 sAmAcArInuM vizeSa svarUpa : gurukulavAso gurutaMtayAya, uciyaviNayassa karaNaM ca / vasahIpamajaNAisu, jatto taha kAlavekkhAe // 33 // guruparataMtratA pUrvaka gurukulavAsamAM rahevuM, yathAyogya ucita vinayanuM sevana karavuM, ane yogyakALe vasati-upAzraya AdinI pramArjanAdi kAryamAM prayata karavo. 33 aNigRhaNA balammi, savvattha pavattaNaM pasaMtIe / niyalAbhaciMtaNaM sai, aNuggaho me tti guruvayaNe // 34 // zArIrika zakti chupAvyA vinA paDilehaNAdi saghaLAMya dharmakAryamAM nirjarAno mahAna lAbha mAnI samatAbhAvapUrvaka pravRtti karavI ane jema vicitra prakAranA rogathI parAbhava pAmelAne sAcI salAha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zatakasaMdoha ApanAra vaidyano yoga durlabha che e rIte, guru AjJA kare tyAre mArA upara mahAna anugraha karyo; ema mAnavuM. 34 saMvaraNicchiDDuttaM, suddhaMchujjIvaNaM suparisuddhaM / vihisajjhAo maraNAdavekkhaNaM jaijaNuvaeso // 35 // karmane AvavAnA mArgone baMdha karavA rUpa saMvara karavo. AdhAkarmAdi doSarahita AhArAdi grahaNa karavo, vaMdanAdi vidhipUrvaka vAcanAdi svAdhyAya karavo. maraNanuM temaja pramAdajanita karmanAM phaLa vagerenuM ciMtana karavuM. 35 uvaeso'visayammi, visae vi aNIiso aNuvaeso / baMdhanimittaM NiyamA, jahoio puNa bhave jogo // 36 // bhavAbhinaMdI - saMsArarasikane Apelo upadeza te zrotAne niyamo aniSTa utpanna karanAro hovAthI anupadeza ja che. temaja apunabaMdhakAdi yogyane tenI yogya bhUmikAthI viparItarIte Apelo upadeza tenA kSayopazama anusAra nahi ApavAthI ane tethI ja svakAryano sAdhaka nahi hovAthI anupadeza ja che ane tevo upadeza zrotAne anartha karanAra hovAthI tathA AjJAnI virAdhanA thavAthI upadezakane karmabaMdhanuM nimitta bane che paraMtu zAstrokta vidhipramANe Apelo upadeza, jIvane mokSa sAthe saMbaMdha joDanAra hovAthI "yoga" kahevAya che. 36 viparIta upadezathI thato mahAna anartha : guruNo ajogijogo, accaMtavivAgadAruNo Neo / jogiguNahIlaNA, NaTThaNAsaNA dhammalAghavao // 37 // viparIta upadeza karanArA gurue ayogyane Apelo upadeza mahAna anarthakAraka bane che. kAraNa ke te viparIta upadezadvArA koI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka 103 viDaMbaka vrata svIkArIne tenuM pAlana na kare to tenAthI yogInA guNonI hIlanA thAya che. tathA ayogya AtmAo viparIta upadezadvArA nAza pAme che. arthAt dharmabhraSTa thAya che ane viparIta upadezathI teone tattvamatipatti na thavAnA kAraNe dharmanuM viparItarIte sevana karIne dharmanuM lAghava kare che. 37 paripakva bhUmikAvALAne viziSTa upadezavidhi : eyammi pariNayammi, pavattamANassa ahigaThANesu / esavihI ainiuNaM, pAyaM sAhAraNo Neo // 38 // apunabaMdhakAdine upara mujaba upadeza ApAvathI e upadeza pariNAma pAmyA pachI, yogamArgamAM AgaLa vadhavAnI icchAvALA jIva mATe atyaMta hitakara sarvasAmAnya upadezano vidhi nIce mujaba jANavo. 38 niyayasahAvAloyaNa - jaNavAyAvagamajogasuddhIhiM / uciyattaM NAUNaM, nimittao sai payaTTejA // 39 // (1) potAnA svabhAvanI vicAraNA kare, arthAt mAro svabhAva kayA guNasthAnakane anurUpa che ? (2) ziSTa puruSo mArA mATe zuM abhiprAya dharAve che ? kayA guNasthAnakanI saMbhAvanA kare che, te jANavuM. (3) kAyayogAdizuddhino vicAra karI zukanAdinA vicArapUrvaka dharmAnuSThAnanI pravRtti karavI joIe. 39 yogazuddhinI rIta : gamaNAiehiM kAyaM, NiravajehiM vayaM ca bhaNiehiM / suhaciMtaNehi ya maNaM, sohejA jogasuddhi tti // 40 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha gamana, Asana, sthAnAdi vaDe kAyAne, satya, priya ane hitakara vacanovaDe vANIne, tathA zubhadhyAnavaDe manane zuddha banAve ane e yogazuddhi jANIne te anusAra dharmapravRtti kare. 40 104 anyamate yogazuddhino vicAra : suhasaMThANA aNNe, kAyaM vAyaM ca suhasareNaM tu / suhasuviNehiM ca maNaM, jANejjA sAhu sudhiti // 41 // (1) kAyazuddhi : zubha AkArathI (unmAna-mAna-gatinI prazastatA dvArA) kAyAnI zuddhi (2) vacana zuddhi : gaMbhIra, madhura Adi zubhasvara vaDe vacananI zuddhi jANavI. (3) manazuddhi : sapheda padArthonuM darzana, samudra, nadI vageremAM taravuM Adi zubhasvapno dvArA manaHzuddhi zreSTha che; ema jANavuM. 41 guNasthAna (vrata) grahaNanI vidhi : ettha uvAo ya imo, suhadavvAisamavAyamAsajja / paDivajjai guNaThANaM, sugurusamIvammi vihiNA tu // 42 // upara pramANe potAnI yogyatAno vicAra karyA pachI zubhadravya, kSetra, kALa, bhAvane prApta karI sadguru pAse vaMdanAdi, vidhipUrvaka, potAne yogya AgaLanI bhUmikAnAM vratano (guNasthAnakono) svIkAra karavo joIe. 42 vaMdaNAmAI u vihI, NimittasuddhI pahANa mo o / sammaM avekkhiyavvA, esA iharA vihI Na bhave // 43 // caityavaMdana, jinapUjana vagere vaMdananI vidhimAM paNa nimittazuddhinI pradhAnatA che; ema jANI nimitta zuddhinI paNa apekSA avazya rAkhavI joIe, anyathA vidhipUrvakanI kriyA na thAya. 43 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka 105 uDDhaM ahigaguNehiM, tullaguNehiM ca Nicca saMvAso / tamuLavALoSiyaviriya - pAtaLAHsamAvato | // 44 // dezavirati ke sarvaviratinAM vrato svIkAryA bAda potAnAthI adhika guNa ke samAna guNavALA sAthe sahavAsa karavo. temaja te bhUmikAne ucita kriyAnuM pAlana karavuM. 44 uttaraguNabahumANo, sammaM bhavaruvaciMtaNaM cittaM / araIe ahigayaguNe, tahA tahA jattakaraNaM tu // 45 // potAnAthI adhika guNInA guNanuM bahumAna karavuM tathA vairAgya vAsita antaHkaraNathI vicitra evAM saMsArasvarUpanuM ciMtana karavuM. temaja kyAreka azubhakarmanA udaye svIkArelAM vratAdimAM arati utpanna thAya to, tevA bhAvathI arihaMtAdinA zaraNano svIkAra vagere upAyovaDe te aratine dUra karavA prayatna karavo. 45 akusalakammodayapuvva - rUvamesA jao samakkhAyA / so puNa uvAyasajjho, pAeNa bhayAisu pasiddho // 46 prastuta guNasthAnakamAM pUrvanA azubhakarmanA udayathI kyAreka arita thAya che paNa te azubhakarmodaya, prAyaH bhayAdi prasaMgomAM yogya upAyothI dUra karI zakAya che. 46 saraNaM bhae uvAo, roge kiriyA visammi maMto tti / ee vi pAvakammo lavamameyA 3 tattaLa // 47 // - bhayamAM anyathI duHkha utpanna thavAnI zakyatA hoya tyAre samartha vyaktinuM zaraNa svIkAravuM. roganI utpattimAM tene yogya cikitsA karavI ane sthAvara ke jaMgama viSanI asara vakhate maMtroccAra e ja tenA nAzano saraLa upAya che kAraNa te zaraNAdi paramArthathI bhaya Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zatakoha mohanIyAdi azubhakarmaprakRtione nivAravAno prakAra vizeSa che. 47 saraNaM guru u itthaM, kiriyA u tavo tti kammarogammi / maMto puNa sajjhAo, mohavisaviNAsaNo payaDo // 48 // prastuta guNasthAnakamAM karmanA udayathI vratabhaMgAdinA bhaya vakhate gurunuM zaraNa svIkAravuM. karmavyAdhinI pIDA samaye chaThTha Adi tapa rUpa cikitsA karavI ane karmajanita ajJAna-viSanA nAza mATe mohaviSa vinAzaka evA zAstrano svAdhyAya karavo e ja tenA nivAraNano yogya upAya che. 48 eesu jattakaraNA, tassovakkamaNabhAvao pAyaM / no hoi paccavAo, avi ya guNo esa paramattho // 49 // A pramANe zAstrokta vidhi anusAra prayatna karavAthI arati utpAdaka karmano nAza thAya che; tethI arati vagere vipno to utpanna thatAM nathI paraMtu te sivAya anya karmonA anubaMdhanA vicchedano lAbha thAya che. 49. causaraNagamaNaM, dukkaDagarihA, sukaDANumoyaNA ceva / esa gaNo aNavarayaM, kAyavvo kusalaheu tti // 50 // cArazaraNano svIkAra, duSkatagaha, ane sukRtaanumodanA A samudAyanuM (ArAdhanAnAM traNa aMgonuM) vAraMvAra sevana karavuM e eka kalyANa prAtino hetu che. 50 ghaDamANa-pavattANaM, jogINaM jogasAhaNovAo / eso pahANatarao, NavaraM pavattassa viNNeo // 51 // ghaTamAna (apunabaMdhaka) ane pravRttayogI (bhinnagraMthivALA)ne Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka yogasAdhanAno A upAya upayogI che. tathA pravRttayogIne AgaLa kahevAze te upAya zreSTha jANavo. 51 bhAvaNasuyapADho, titthasavaNamasatiM tayatthajANammi / tatto ya AyapehaNa - matiniuNaM dosavekkhAe // 52 // bhAvanA, zrutapATha, tIrthasvarUpa AcAryAdi pAse anekavAra zAstrArthazravaNa ane tyArabAda rAga, dveSa, moha-A doSonI apekSAe khUba kALajIpUrvaka potAnA AtmAnuM nirIkSaNa karavuM. 52 rAgo doso moho, ee etthA''yadUsaNA dosA / kammodayasaMjaNiyA, viNNeyA AyapariNAmA // 53 // rAga-dveSa-moha e AtmAne dUSita karanArA doSo che ane te karmodayajanita AtmAnA pariNAmarUpa che. 53 karmanuM svarUpa H kammaM ca cittapoggala rUvaM jIvassa'NAi saMbaddhaM / micchattAdinimittaM NAeNamatIyakAlasamaM // 54 // 100 ? mithyAttvAdi (mithyAttva-avirati-kaSAya ane yoga) hetuo dvArA e karma jIvasAthe anAdikALathI saMbaddha che. jema atItakALa anAdi che, tema karmano saMbaMdha paNa anAdi che. 54 aNubhUyavattamANo, savvo veso pavAhao'NAdI / jaha taha kammaM NeyaM, kayakattaM vattamANasamaM // 55 // je ekavAra vartamAna rUpe hato te samagra bhUtakALa, jema pravAhathI anAdi che; tema karma paNa vartamAnakALanI jema kRtaka eTale karmarUpe navuM baMdhAyeluM hovA chatAM pravAhathI anAdi che. 55 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zataka doha mutteNamamuttisamao, uvadhAyA'NuggahA vi jujati / jaha viNNANassa, ihaM mairApANosahAdIhiM // 56 // jema lokamAM madirApAna vagerethI jJAnano upaghAta - nAza thAya che ane brAhmI vagere auSadhinA sevanathI jJAnano vikAsa thAya che; te rIte arUpI jIvane paNa rUpIkarmavaDe upaghAta ane anugraha (nukazAna-lAbha) ghaTI zake che. pa6 evamaNAdI eso, saMbaMdho kaMcaNovalANaM va / "eyANamuvAeNaM, taha vi viogo vi havai tti // 57 // A pramANe jIva ane karmano saMbaMdha, mATI ane sonAnI jema anAdino che. to ya samyagdarzanAdi upAyavaDe teno viyoga paNa thaI zake che. 57 evaM tu baMdhamokkhA viNovayAreNa do vi jujaMti / - suda-ya ti, rUrI na vaye pour / 18 che A rIte upacAra karyA vinA paNa baMdha ane mokSa ghaTI zake che ane sarvajanasaMmata sukha-duHkha paNa ghaTI zake che. bIjI rIte ghaTe nahIM A viSayamAM vizeSa kAMI kahevAnI jarUra nathI. 58 tatthAbhissaMgo khalu, rAgo appIilakkhaNo doso / aNNANaM puNa moho, ko pIDai maM daDhamimesiM // 59 // Asakti e rAga che, aprIti e dveSa che ane ajJAna e moha che. A doSomAMthI mane kayo doSa vadhu herAna kare che? bAdhaka che ? 59 NAUNa tato tavvisaya-tattapariNai - vivAgadose tti / ciMtejA''NAe, daDhaM pairikke sammamuvautto // 60 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazAka 109 e rIte AtmavicAraNA karatAM rAgAdi doSonI utkaTatA jANI e rAgAdina nimitta svarUpa - pariNati ane kavipAkonuM zAstravacananA AdhAre ekAMtamAM besI jJAnopayogapUrvaka ciMtana-manana kare. e rAga strI Adi saMbaMdhI hoya to enA maLa-mUtrAdiyukta azuci zarIra, roga, vRddhAvasthA vagere pariNati ane kaTuphaLarUpe narakAdinI ghora vedanAno vicAra karavo. 60 pUrvavidhiH gurudevayApaNAmaM, kAuM paumAsaNAiThANeNa / daMsa-masagAi kAe, agaNeto taggaya'jhappo // 61 // deva ane gurune namaskAra karIne, pavAsanAdi Asana besIne, kAyA upara AvatA DAMsa-macchara vagerene gaNakAryA vagara, cittane ekAgra banAvI rAgAdinA viSayanuM tattvanuM, pariNatinuM ane vipAkanuM ciMtana kare. 61 guru-devayAhi jAyai, aNuggaho ahigayassa to siddhI / eso ya tannimatto, tahA''yabhAvAo viNNeo // 62 // devagurune namaskAra karavAthI temano anugraha prApta thAya che ane anugrahavALAne tattvaciMtananI siddhi thAya che. deva-gurunA bahumAna ane AlaMbanathI zubhabhAva pragaTa thato hovAthI te devaguruno ja anugraha che, ema jANavuM. 62 dRSTAMtadvArA samarthana : jaha ceva maMta-rayaNAiehiM, vihisevagassa bhavvassa / uvagArAbhAvammi.vi, tesiM hoi tti taha eso // 63 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zAkaMsaMdoha jema maMtra ane ratnAdi pAsethI sIdho lAbha - upakAra na thavA chatAM vidhipUrvaka sevA karanAra bhavyajIva upara te maMtrAdino anugraha thAya che; te ja rIte deva-guruno anugraha samajavo. 63 padmAsanAdinuM phaLa : ThANA kAyaniroho, takkArIsu bahumANabhAvo ya / haMsAvitrAya ivi, vIriyalono ya ino // 64 // padmAsanAdithI kAyAno nirodha thAya che. temaja te AsanAdi karanAra gautamAdi pUrvapuruSonuM bahumAna thAya che. DAMsAdine avagaNato hovAthI ISTaphala - ISTayoganI siddhi karanAra vIryollAsa vadhe che ane tattvamAM praveza thAya che. 64 taggayacittassa taho - vaogao tattabhAsaNaM hoti / eyaM ettha pahANaM, aMgaM khalu iTThasiddhie // 65 // dhyeyapadArthamAM ekAgracitavALAne, tevAprakArano upayoga hovAthI tattvabhAsana vAstavika svarUpe samajAya che, ane te tattvabhAsana ja ISTasiddhinuM pradhAna-zreSTha kAraNa che. 65 tattvabhAsananI pradhAnatA : evaM khu tattaNANaM, asappavitti viNivittisaMjaNagaM / thiracittagAri loga - dugasAhagaM beMti samayaNNU // 66 // - A tattvajJAna ja asatpravRttinuM nivartaka ane cittane sthira banAvanAra che tathA utsukatAnI nivRttithI AlokanuM ane puNyanA anubaMdha dvArA paralokanuM sAdhaka che; ema zAstrajJa puruSo kahe che.66 strIsvarUpa ciMtanaH Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caugazataka 111 thIrAgammI- tattaM, tAsiM ciMteja sammabuddhIe / namana - maMsa-sofonya - purI-vatripA ti gha7 | strIno roga hoya to samyakabuddhithI tenuM mULasvarUpa vicAravuM ke - tenuM zarIra mAtra maLa-mAMsa-lohI-viSTA ane hADakAM vagerenuM baneluM che. 67 roga-jarApariNAmaM, naragAdivivAgasaMgayaM ahavA / vanarAmaparipatti, nayanAvivAAiM ti che 68 che. vaLI strI zarIra roga temaja vRddhAvasthA pAmanAruM che, narakAdi bhayaMkara kaTuphaLa ApanAruM che. teno rAgabhAva paNa asthira che ane A jIvanamAM ja prANanAzarUpa phaLane ApanAruM che. 68 acetana dhanAdinAM svarUpanuM ciMtana attharAgammi u, ajaNAidukkhasayasaMkulaM tattaM / gamaNapariNAmajuttaM, kugaivivAgaM ca ciMtejA // 69 // dhananA rAgamAM vicAravuM ke - tene meLavavAmAM, tenuM rakSaNa vagere karavAmAM seMkaDo duHkho che. te gamana pariNAma - vinAzI svabhAvavALuM che ane pariNAma durgati ApanAruM che. 69 deSa pratikAranI bhAvanAH dosammi u jIvANaM, vibhiNNayaM eva poggalANaM ca / aNavaTThiyaM pariNati, vivAgadosaM ca paraloe // 70 // cetana ke jaDa padArtha upara dveSa jAge tyAre ema vicAravuM ke jIva ane pudgala judAM che. tathA jIva ane pudgala asthira che. enA paryAyo. zAzvata nathI. tathA paralokamAM dAruNa vipAkane ApanAra che. 70 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zatakasaMroha mohapratikAranI bhAvanA : ciMtejA mohammi, oheNaM tAva vatthuNo tattaM / - 3MAya - vaya - dhruvanurya, avaguttI samra ti che 72 che mohanA udayamAM sAmAnyathI vastumAtra utpAda-vyaya-dhrauvyayukta che; ema te te prasaMge thatA anubhavathI yuktipUrvaka sArI rIte vicAravuM. 71 anubhavayuktinuM sAmAnya svarUpa : nAbhAvocciya bhAvo, atippasaMgeNa jujai kayAi / Na ya bhAvo'bhAvo khalu, tahAsahAvatta'bhAvAo // 72 // abhAva kyAreya bhAvasvarUpane pAmato nathI kema ke evuM thAya to atiprasaMga doSa Ave. te ja rIte bhAva paNa abhAvane (sat asane) pAmato nathI kema ke tathA prakAranA svabhAvano temAM abhAva che. 72 svapakSanI siddhi : eyassa u bhAvAo, Nivitti-aNuvittijogao hoti / uppAyAdI NevaM, avigArI vANuhavavirohA // 73 // tathAsvabhAvavALI vastunI nivRtti ane anivRtti thatI hovAthI utpAdAdi pariNAmo thAya che. tethI yuktipUrvaka vicAratAM sAbita thAya che ke - AtmA ekAMte avikArI nathI. (tema ekAMte vikArI paNa nathI.) kema ke anubhavamAM virodha Ave che - evuM mAnavuM anubhava viruddha che. 73 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka AjJAkAra : ANAe ciMtaNammi, tattAvagamo Niogao hoti / bhAvaguNAgarabahu-mANaso ya kammakkhao paramo // 74 // zAstravacanadvArA ciMtana karavAthI tattvano bodha avazya thAya che. (rAgAdi jhera utAravA mATe zAstra e parama maMtrarUpa che.) bhAvaguNanA bhaMDAra evA arihaMtaparamAtmAnA bahumAnathI viziSTa karmakSaya thAya che ! 74 ekAMtasthAnanI mahattA H pairikke bAdhAo, na hoi pAyeNaM yogavasiyA ya / jAyai tahA pasatthA, haMdi aNabbhatthajogANaM // 75 // prAthamika abhyAsIne ekAMtasthAnamAM prAyaH vyAghAta thato nathI - vipna AvatAM nathI. balka yogAbhyAsanA sAmarthyavALI prazasta evI yogasvAdhInatA yogAbhyAsanI viziSTazakti prApta thAya che. 75 upayogadvAra : uvaogo puNa ettha, viNNeo jo samIpajogo tti / vihiyakiriyAgao khalu, aktihabhAvo u savvattha // 76 // prastutamAM upayoga eTale samIpa, yogavyApAra arthAt vihita karelAM sthAnAdimAM yathokta bhAvanuM sevana e ja samIpayoga che. 76 upasaMhAra - phaLa H evaM abbhAsAo, tattaM pariNamai cittathejaM ca / . jAyai bhavANugAmI, sivasuhasaMsAhagaM paramaM // 77 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zatakasaMroha A rIte abhyAsa karavAthI tattva pariNAma pAme che tathA acajanmamAM sAthe AvanAra ane mokSasukhanuM sAdhaka zreSTha cittadhairya prApta thAya che. 77 bIjo prakAra : ahavA oheNaM ciya, bhaNiyavihANAo ceva bhAvejA / sattAiesu mettAie, guNe paramasaMviggo // 78 // athavA sAmAnyathI pUrve kahela sthAnAdinA vidhAnathI paramasaMvegavALo banI, sarvajIvo vagere upara maityAdi bhAvanAo. bhAvavI. 78 maityAdi cAra bhAvanA : sattesu tAva mettiM, tahA pamoyaM guNAhieK ti / karuNA-majjhatthe, kilissamANA'viNeesu // 79 // sarvajIvo upara maitrI bhAvanA, guNAdhika - adhikaguNI upara pramodabhAvanA, pIDAtA jIvo upara karuNA bhAvanA ane avinIta pratye upekSA bhAvanA bhAvavI joIe. 79 bhAvanAono kama : . eso cevetta kAmo, uciyapavittIe vaNNio sAhU / iharA'samaMjasattaM, tahA tahA'ThANa viNiogA // 80 // A bhAvanAvidhimAM tIrthaMkara-gaNadharabhagavaMtoe A ja krama zobhana kahyo che. mATe e rIte ja svIkAra karavo. anyathA asthAne bhAvanAono prayoga karavAthI anartha thAya che, nyAyavirUddhatA thAya che. 80 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka sAmAnya vidhi : sAhAraNo puNa vihI, sukkAhAro imassa viNNeo / aNNatthao ya eso u, savvasaMpakkarI bhikkhA // 81 // yogIe zukla-zuddha AhAra grahaNa kasavo e sarva avasthAnI apekSAe sAdhAraNavidhi jANavo. "zuphalAhArano" vyutpatti artha sarvasaMpankarI bhikSA (dAtA ane grAhaka baMnene hitakara) che. 81 dRSTAjAthI puSTi : vaNalevovammeNaM, uciyattaM taggayaM nioeNaM / etthaM avekkhiyavvaM iharA'yogo tti dosaphalo // 82 // vaNalepanI jema AhAra saMbaMdhI aucitya avazya IcchanIya che. nahIMtara - ucita AhAra na maLe to pariNAma viparIta Ave. 82 ucita AhArano lAbha ? jogANubhAvao ciya, pAyaM Na ya sohaNassa vi alAbho / laddhINa vi saMpattI, imassa jaM vaNiyA samae // 83 // yoganA prabhAvathI ja prAyaH karIne zobhana AhArano lAbha thAya che. kAraNa ke labdhionI saMpatti, yoganA prabhAve munione prApta thAya che, ema zAstramAM kahyuM che. 83 ratnAdi labdhio : rayaNAI laddhIo, aNimAdIyAyo taha ya cittAo / AmosahAiyAo, tahA tahA yogavuDDhie // 84 // uttarottara yogavRddhi thavAthI suvihita munione ratnAdi labdhio, aNimAdi siddhio ane AmarSoSadhi vagere labdhio prApta thAya che. 84 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha etIe esa jutto, sammaM asuhassa khavaga mo Neo / iyarassa baMdhago taha, suheNamiya mokkhagAmi tti // 85 // yoga ke bhAvanAnI vRddhithI yukta muni, samyagrIte azubhakarmano avazya kSaya kare che ane zubhakarmano baMdha kare che tathA zubhazubhatarapravRttidvArA paraMparAe mokSa pAme che. 85 anyamatanI paribhASA sAthe samanvaya : 116 kAyakiriyAe dosA, khaviyA maMDukkacuNNatullati / te ceva bhAvaNAe, neyA tacchArasarisa tti // 86 // evaM puNNaMpi duhA, mimmaya - kaNayakalasovamaM bhaNiyaM / aNNehi vi iha magge, nAmavivajjAsabheeNaM // 87 // taha kAyapAiNo Na puNa, citamahikicca bohisatta tti / hoMti tahabhAvaNAo, AsayayogeNa suddhAo // 88 // emAi hoiya - bhAvaNAvisesAu jujjae savvaM / mukkAhinivesaM khalu, nirUviyavvaM sabuddhIe // 89 // zAstranirapekSa ane bhAvazUnya kAyikI kriyAthI je doSo nAza pAmyA hoya ke zamyA hoya te deDakAnAM cUrNa jevA jANavA. tathA je doSo bhAvasahitanI kriyAvaDe kSaya pAmyA hoya te deDakAnI bhasma jevA jANavA. (1) e rIte mATInA kaLaza jevuM ane (2) sonAnA kaLaza jevuM ema puNyanA be prakAra yogamArgamAM anyoe - bauddhoe nAmabhedathI svIkAryA che. bodhinI pradhAnatAvALA AMtarika zuddhivALA prANIo kadAca kAyapAtI - kAyAthI doSa sevanArA hoya to paNa cittapAtI nathI hotA. kAraNa ke tevA prakAranA gaMbhIra AzayanA yogathI te vizuddha bhAvanAvALA hoya che. A pramANe yathokta bhAvanAthI anyayogIne paNa sarva yogavRddhi ghaTI zake che. mATe nirAgrahapaNe svabuddhithI nirUpaNa karavuM.... 86 thI 89 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka 11. eeNa pagAreNaM, jAyai sAmAiyassa suddhi tti / tatto sukkajhANaM, kameNa taha kevalaM ceva // 90 // A rIte sAmAyikanI zuddhi thAya che. tyArabAda zukladhyAna ane krame karIne kevalajJAna prApta thAya che. 90 sAmAyika ja mokSanuM pradhAna aMga : vAsI-caMdaNakappaM tu, ettha siThaM ao cyiyabuhehiM / AsayarayaNaM bhaNiyaM, ao'NNahA Isi doso vi // 91 // eTalA mATe ja paMDitoe A viSayamAM sarvamAdhyastha rUpa "vAsIcaMdana kalpa jevA cittaratnane zreSTha kahyuM che. enAthI viparIta (apakArI upara apakAra karavAnI) buddhivALAnuM Azayaratna - cittaratna thoDuM dUSita hoya che.' 91 jai tabbhaveNa jAyai, jogasamattI ajogayAe tao / jammAdidosarahiA, hoi sadegaMtasiddhi tti // 92 // jo te ja bhavamAM yoganI samApti thaI hoya to te yogI zaileSI avasthAdvArA janmAdi doSathI rahita ekAMta vizuddhirUpI muktine pAme che. 92 yoganI samApti na thAya to.. asamattIya u cittesu, ettha ThANesu hoi uppAo / tattha vi ya tayaNubaMdho, tassa taha'bbhAsao ceva // 93 // yoganI sAdhanA eka bhavamAM adhUrI rahI jAya to viziSTa kulAdi-zreSThasthAnomAM utpanna thAya che ane tyAM paNa pUrvabhavanA abhyAsathI yogadharmano anubaMdha te yogIne cAlu rahe che. 93 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 zatakasaMdoha dRSTAMtathI samarthana : jaha khalu divasa'bbhatthaM, rAtIe suviNayammi pecchaMti / taha Ihajamma'bbhatthaM, sevaMti bhavaMtare jIvA // 94 // je rIte divase abhyAsa kareluM kArya rAtre svapnamAM dekhAya che; te rIte A janmamAM abhyasta karelo yoga, jIvo bhavAMtaramAM paNa seve che. 94, tA suddhajogamaggo-cciyammi ThANammi ettha vaTTejA / -ratnonuM hatuM, nIviya-maraghasu ya samAgI 26 . tethI A janmamAM yogIe zuddha niravagha yogamArgane anurUpa saMyamasthAnamAM e rIte vartavuM joIe; ke jethI A loka ane paralokamAM athavA jIvana ane maraNamAM samAnavRtti rahe ! (A muktAvasthA pAmavAnuM zreSTha bIja che) 5 mRtyu najIka Ave tyAre... parisuddhacittarayaNo, caeja dehaM tahaMtakAle vi / AsaNNamiNaM NAuM, aNasaNavihiNA visuddheNaM // 96 // parizuddha cittaranavALo muni, maraNakALane najIka jANI vizuddha vidhipUrvakanA anazanathI kAyAno tyAga kare ! 96 maraNakALa jANavAno upAya : nA vADAma-va-pa-sumividharAoi ! NAsa-'cchi-tAragA-daMsaNAo kaNNagga'savaNAo // 97 // Agama - devatA - pratibhA (svayaM-phuraNA) svapnadarzanaarundhatI (tArA) vagere na jovAthI, nAsikA tathA AMkhanI kIkInA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazataka adarzanathI, kAnanA agrabhAgathI zravaNa na thavAthI mRtyu najIka che; ema jANI zakAya. 97 aNasaNasuddhIe ihaM, jatto'tisayeNaM hoi kAyavvo / jallese marai jao, tallesesuM tu uvavAo // 98 // 119 prastutaviSayamAM anazananI zuddhimATe atizayayatna karavo joIe. kAraNa ke - je lezyAmAM jIva mare che, te lezyAmAM utpanna thAya che. 98 lesAya vi ANA - jogao u ArAhago ihaM neo / iharA asatiM esA ? vi haMtA'NAimmi saMsAre // 99 // zubhalezyAmAM paNa AzAyogathI ja jIva A zAsanamAM cAritradharmano ArAdhaka thAya che. bAkI to AzAyogavinAnI zubhalezyA to anAdi saMsAramAM anekavAra prApta thaI che. 99 upasaMhAra : tA iya ANAjoge, jaiyavvamajogaatthiNA sammaM / esocciya bhavaviraho, siddhIe sayA aviraho ya // 100 // te kAraNathI ayogI avasthAnA arthIe AjJAyogamAM samyaprayatna karavo joIe. kAraNa ke A AjJAyoga ja jIvanamukti - saMsAraviraha ane siddhinA sadA saMyogarUpa che. 100 - Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnazataka A zatakanA racayitA pUrvaghara maharSi jinabhadragaNi kSamAzramaNa mahArAjA che. pUrvaghara maharSinI racanAnI bhavyatAmAM kahevAnuM zuM hoya? enA gaMbhIrabhAvone pragaTa karavA, 1444 graMthanA racayitA pU. haribhadrasUri mahArAjAe enA upara saMskRta TIkA racI che. enA gUDhabhAvone spaSTa karavA nyAyavizArada pU. paramagurudeva A. bha.zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAe gujarAtImAM suMdara vivecana karyuM che. emAMthI mAtra mULagAthAo artha sAthe ahIM prakAzita karI che. be zubha ane be azubhadhyAnanI mArmikatA samajavA mATe ane vAraMvAra enA svAdhyAyadvArA hRdayane bhAvita karavA mATe A zataka khUba khUba upayogI che. A mahAnagraMthanA prakAzanamAM pU. sAdhvIjI zrIdivyayazA zrIjIma.nI zubhanizrAmAM thayelI jJAnakhAtAnI UpajamAMthI rUpiyA 10,000 viveka DuplekSanI ArAdhaka baheno taraphathI prApta thayA che. emanA A mahAna sukRtanI bhUri bhUri anumodanA. li.-pU.paM.zrIpadmavijayajI gaNivara jaina graMthamALA TrasTanuM TrasTImaMDaLa Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnazataka vIraM sukkajjhANaggi - daDDhakammiMdhaNaM paNamiUNaM / joIsaraM saraNaM, jhANajjhayaNaM pavakkhAmi // 1 // zukladhyAnarUpI agnithI karmaIdhanane bALI nAkhanAra yogIzvara ane zaraNa karavA yogya zrIvIraprabhune namaskAra karIne huM dhyAnanuM adhyayana kahIza. 1 jaM thiramajhavasANaM, taM jhANaM, jaM calaM tayaM cittaM / taM hoja bhAvaNA vA, aNupehA vA ahava ciMtA // 2 // je sthira mana che, te dhyAnache. je caMcaLa (mana) che, te citta che. e citta bhAvanArUpa hoya, anuprekSArUpa hoya athavA ciMtA svarUpa hoya. 2 aMtomuhuttamettaM, cittAvatthANamegavatthumi / chaumatthANaM jhANaM, joganiroho jiNANaM tu // 3 // eka vastumAM cittanI sthiratA mAtra eka aMtarmuhUrta rahe che. A dhyAna chaghasthone hoya che. vItarAgasarvajJane yoganirodha nAmanuM dhyAna hoya che. 3 aMtomuhattaparao, ciMtA jhANaMtara va hojAhi / supi phona yadu-zusaMvare sAjasaMtAo che 4 che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha (chadmasthane dhyAnanA) aMtarmuhUrta bAda ciMtA athavA bhAvanA anuprekSAnuM aMtara paDI tarata dhyAna lAge. Ama bahu vastu para kramazaH cittanuM sthirapaNe avasthAna dIrghakALasudhI paNa cAlyA kare, tene dhyAna saMtati - dhyAnadhArA kahevAya. 4 ra aTTaM ruddaM dhammaM, sukkaM jhANAi, tattha aMtAiM / nivvALasAdaLArUM, mavALamadRArUM | p|| ArTa, raudra, dharma ane zukla nAmanA cAra prakAranAM dhyAna che. emAM aMtima be (dharma-zukla) dhyAna mokSa sukhanAM sAdhana che, ane Arta - raudra e be saMsAranAM kAraNa che. 5 amaNuNNANaM saddAi - visayavatthUNaM dosamailassa / dhaNiyaM viogaciMtaNa- masaMpaoMgANusaraNaM ca vALusaraLa // 6 // dveSathI malina jIvane aNagamatA zabdAdi viSaya ane evI vastunA viyoganuM gADha ciMtana yA asaMyoganuM gADha dhyAna rahe; e ArtadhyAnano pahelo prakAra che. 6 taha sUlasIsarogAi veyaNAe vijogapaNihANaM / tadasaMpaogaciMtA, tappaDiArAulamaNassa // 7 // - tathA zULa, zirovyAdhi vagerenI vedanAmAM tenA nivAraNanA upAyamAM vyAkuLa manavALAne; e vedanA kema jAya agara bhArvimAM na Ave enI dRDha ciMtA e ArtadhyAnano bIjo prakAra che. 7 iTThANa visayAINa, veyaNAe ya rAgata 1 avioga'jjhavasANaM, taha saMjogAbhilAso a // 8 // iSTa viSayo vageremAM ke iSTa vedanAmAM rAgara jIvane enA aviyoga upara mananI coMTa, tathA na maLelA mATe enA saMyoganI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zIlA icchArUpe daDha adhyavasAna (praNidhAna) thAya. e ArtadhyAnano trIjo prakAra che. 8 deviMdacakkavaTTittaNAI, guNariddhipatthaNAmaIyaM / ahamaM niyANaciMtaNa - maNNANANugayamaccaMtaM // 9 // devendra, cakravartIpaNAnAM sauMdaryAdi guNanI ane samRddhinI yAcanA svarUpa niyANAnuM ciMtana thAya che te adhama che, atyaMta ajJAnatAbharyuM che. e cothA prakAranuM ArtadhyAna che. 9 evaM cauvvihaM, rAgabosamohaMkiyassa jIvassa / aTTajjhANaM saMsAra - vaddhaNaM tiriyagaimUlaM // 10 // A pramANe cAra prakAranuM ArtadhyAna rAga-dveSa - mohathI kaluSita jIvane thAya che. e saMsAravardhaka che ane tiryaMcagatinuM kAraNa che. 10 majhatthassa u muNiNo, sakammapariNAmajaNiyameyaMti / . vatthussabhAvaciMtaNa - parassa sammaM sahatassa // 11 // kuNao va pasatthAlaMbaNassa paDiyArama'ppasAvajaM / tavasaMjamapaDiyAraM ca, sevao dhammamaNiyANaM // 12 // parantu (1) "A pIDA to mArA karmavipAkathI UbhI thayelI che" evA vastu svabhAvanA ciMtanamAM tatyara ane samyaka sahana karatA madhyastha (rAgadveSa rahita) munine (2) athavA (ratnatrayInI ArAdhanAnuM) prazasta AlaMbana rAkhI niravagha ke alpa sAvadya (sapApa) upAyane karatA munine tathA (3) nirAzasabhAve tapa ane saMyamane pratikAra tarIke sevatA munine dharmadhyAna ja che, ArtadhyAna nahi. 11-12 rAgo doso moho ya, jeNa saMsAraheyavo bhaNiyA / aTaeNmi ya te tiNNi vi, to taM saMsAratarubIaM // 13 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zatA doha je kAraNathI rAga-dveSa ane moha e saMsAranAM kAraNa kahyAM che, ane ArtadhyAnamAM e traNeya che, tethI ArtadhyAna e saMsAravRkSanuM bIja che. 13 kAvoya-nIla-kAlA-lessAo nAisaMkiliTThAo / aTTaljhANovagayassa, kammapariNAmajaNiyAo // 14 // ArtadhyAna karanArane atisaMkliSTa nahi evI kApota - nIlakRSNa lezyAo hoya che, te lezyA karmapariNAmathI utpanna thAya che. 14 tassa'kaMdaNa-soyaNa-paridevaNa-tADaNAI liMgAI / iTThAniTThaviogA-viogaviyaNAnimittAI // 15 // niMdai ya nijakayAiM, pasaMsai savimhao vibhUIo / patthei tAsu rajai, tayajaNaparAyaNo hoi // 16 // saddAivisayagiddho, saddhammaparammuho pamAyaparo / jiNamayamaNavekkhaMto, vaTTai adbhRmi jhANaMmi // 17 // ArtadhyAnanAM liMga (cihna) che - AjhaMda, zoka, ukaLATa, phUTavuM vagere. e ISTa viyoga, aniSTa aviyoga tathA vedanAne kAraNe thAya che. (vaLI emAM) potAnA karelA kAryanI (a5 phaLa AvatAM ke niSphaLa jatAM) halakAI bole che ane bIjAnI saMpattinI vismita hRdaye prazaMsA kare che, abhilASA kare che, emAM ja rakta bane che ane ene upArjavAmAM lAgI jAya che, zabdAdi viSayomAM vRddha-mUcchita bane che, kSamAdi cAritradharmathI parAmukha rahe che ane madyAdi pramAdamAM Asakta thAya che. ArtadhyAnamAM vartato jIva jinAgamathI nirapekSa bane che. 16-17 tadaviraya - desaviraya - pamAyaparasaMjayANugaM jhANaM / savvappamAyamUla, vajeyavvaM jaijaNeNaM // 18 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ECHOISICIS arthAt e ArtadhyAna, aviratimAM rahelAne ke dezaviratidharane ane pramAdaniSTha saMyamadharane hoya che. ene sarva pramAdanuM mULa samajI sAdhujanoe eno tyAga karavo joIe. 18 sattava-ved-baMdhaLa-kaddaLajaLa-mALApha-pabihAnuM | aikohaggahaghatthaM, nigghiNamaNaso'hamavivAgaM // 19 // 125 jIvone mAravA-vIMdhavA-bAMdhavA-bALavA-nizAna karavA ane mArI nAkhavA vagerenAM saMkalpavALuM atyaMta krodharUpI grahathI gaLAeluM, adhama (narakAdi prAptinA) phaLavALuM nirdaya hRdayavALA mANasanuM AvuM dhyAna te raudradhyAna che. 19 pisuNA sabbhAsabbhUya-bhUyaghAyAivayaNapaNihANaM / mAyAviNo'isaMdhaNa- parassa pacchannapAvassa // 20 // cADIcugalI, aniSTasUcaka vacana, gALa vagere asabhya vacana, asatyavacana, jIvaghAtanA Adeza vagerenuM praNidhAna (ekAgra mAnasika ciMtana e raudradhyAna che.) e mAyAvIne ke ThagAI karanArane athavA gupta pApIne thAya che. 20 taha tivvakohalohAulassa, bhUovaghAyaNamaNajjaM / paddAcitta, patnoyAvAyanivenuM // 2 // tIvrakrodha ane lobhathI vyAkuLa temaja paralokanA anarthanI paravA vagaranA jIvane para dravya coravAnuM ane e mATe jIvaghAta karavA sudhInuM anArya dRDhaciMtana e trIjuM raudradhyAna che. 21 saddAivisayasAhaNa-dhaNasArakkhaNaparAyaNamaNiTTaM / savvAbhisaMkaNaparo-vaghAyakalusAulaM cittaM // 22 // zabdAdi viSayonAM sAdhanabhUta paisAnA saMrakSaNamAM tatpara ane Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zAsaMdoha sarvanI zaMkA tathA bIjA (enA para tAkanAranA ghAtanI kaluSita buddhithI vyAkuLa citta-ciMtana e cothuM saMrakSaNAnubaMdhI raudradhyAna che. 22 iyakaraNakAraNANumai-visayamaNuciMtaNaM caubbheyaM / / avirayadesAsaMjaya - jaNamaNasaMseviyamahaNNaM // 23 // A pramANe svayaM karavuM, bIjA pAse karAvavuM ane karatAne anumodavA saMbaMdhI paryAlocanaH cAre prakAranA raudradhyAnamAM samAya. enA svAmI avirati mithyASTio, samyagdaSTio ane dezaviratidhara zrAvako sudhInA jIvonAM manathI A dhyAna thaI zake che ane te ahitakara - niMdya pApa che. 23 eyaM cauvvihaM rAga-dosa-mohAulassa jIvassa / rohaljhANaM saMsAra-vaddhaNaM narayagaimUlaM // 24 // A cAra prakAranuM raudradhyAna rAga, dveSa ane mohathI vyAkuLa jIvane thAya che. e saMsAranI vRddhi karanAruM ane narakagatinuM mULa che. 24 kAvoya-nIla-kAlA lessAo tivyasakiliTThAo / rodALovAyarasa, mAmAo ra che rIdhyAnamAM caDelAne tIvrasaMklezavALI kApota-nIla ane kRSNa lezyAo hoya che, ane te karmapariNAmathI utpanna thanArI che. 25 liMgAi tassa ussaNNa-bahula-nANAvihAmaraNadosA / tesiM-ciya hiMsAisu, bAhirakaraNovauttassa // 26 // raudradhyAnInAM liMga- cihna che - 1 utsanna doSa, 2 bahula doSa, 3 nAnAvidha doSa ane 4 AmaraNa doSa, (raudradhyAnanAM 1 eka Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAzAtaka. ra prakAramAM satata pravRti, 2 cAre prakAramAM bahu pravRtti, 3 hiMsAdinA upAyomAM anekavAra pravRtti ane 4 sva ke paranA mRtyu sudhIno paNa a-saMtApa). A liMgo hiMsA-mRSAdimAM bAhya sAdhana vANI-kAyAdhArA paNa lAgelAne hoya. 26 - paravaLa mahila, nivevo nio niraytAvo . hafsagag vayavo, roTTAkhovAyo che ra7 5 bIjAnI Aphata-saMkaTa para khuzI thAya, 6 ahIMnA ane paralokanA bhayapratye beparavA hoya, 7 nirdaya hoya, 8 pazcAttApa rahita hoya, ane 9 pApa karIne khuzI thato hoya; raudradhyAna pAmeluM citta AvuM hoya che. 27 . jhANassa bhAvaNAo, desaM kAlaM tahA''saNavisesaM / AlaMbaNaM kama, jhAiyavvayaM je ya jhAyAro // 28 // tatto'NuppehAo, lessA liMgaM phalaM ya nAUNaM / dhammaM jhAija muNI, taggayajogo tao sukaM // 29 // dhyAnanI 1 bhAvanA, 2 deza, 3 kALa, 4 amuka ja Asana, pa AlaMbana 6 krama, 7 dhyeya yAne dhyAnano viSaya 8 dhyAtA, pachI 9 anuprekSA, 10 lezyA, 11 liMga tathA 12 phaLane jANIne muni emAM citta sthApI dharmadhyAna kare. tyArabAda zukladhyAna kare. 28- 29 puvvakayabbhAso, bhAvaNAhi jhANassa joggavamuvei / tANo ya nA-laMga-tti-nivatAvo ! rU0 che . dhyAnanI pUrve bhAvanAothI athavA bhAvanAomAM abhyAsa karyo hoya e dhyAnanI yogyatAne pAme che. te bhAvanAo jJAna-darzanacAritra-vairAgya- ema cAra prakAranI che. 30 : Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zavoha NANe NiccababhAso, kuNai maNodhAraNaM visuddhiM ca / bALamuLa-muLiyasAro, so sAr3a munindranamo // 3 // zrutajJAnamAM haMmezAM pravRtti rAkhe, enA dvArA manane azubha vyApAra aTakAvI dharI rAkhe, sUtrArthanI vizuddhi kare, 'ca' zabdathI bhavanirveda keLave, ema pAMca jJAnathI jIva-ajIvanA guNa-paryAyanA sAra-paramArthane jANe. athavA jJAnaguNathI vizvanA sArane samaje tyAra pachI atizaya nizcayabuddhivALo banI dhyAna kare.' 31 saMkAidosarahio, pasamathejjAiguNagaNoveo / hoi asaMmUDhamaNo, daMsaNasuddhIe jhANaMmi // 32 // sarvajJavacanamAM zaMkA Adi doSarahita, ane sarvajJazAstra - paricaya, prazama, samyaktvamAM sthiratA, sAthe paDatAnuM sthirIkaraNa vagere guNasamUhathI saMpanna puruSa samyagdarzananI zuddhithI dhyAnamAM saMmoharahita sthira cittavALo bane che. 32 navakammANAyANaM, porANaviNijjaraM subhAyANaM / cArittabhAvaNAeM, jhANamayatteNa ya sameI // 33 // cAritrabhAvanAthI (1) navAM karmanuM agrahaNa (2) jUnAM karmanI nirjarA ane (3) navAM zubhakarmanuM grahaNa tathA (4) dhyAna sahelAIthI pAme che. 33 suvidiyajagassabhAvo, nissaMgo nibbhao nirAso a / veLamAviyamaLo, phAmi muniSyano hod // 34 // vairAgya bhAvanAthI bhAvita manavALo jagatanA svabhAvane sArI rIte jANanAro, nisyaMga, nirbhaya ane AzArahita banI dhyAnamAM sunizcaLa thAya che. 34 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 niccaM ciya juvai-pasu-napuMsaga-kusIlavajiyaM jaiyo / ThANaM viyaNaM bhaNiyaM, visesao jhANakAlaMmi // 35 // patine haMmezA strI-pazu-napuMsaka ane kuzIla mANasothI rahita sthAna joIe ane dhyAnakALe vizeSa karIne nirjana - ekAMta sthaLa : jarUrI kahyuM che. 35 thirakayajogANaM puNa, muNINa jhANe suniccalamaNANaM / gAmaMmi jaNAiNNe, suNNe raNe va na viseso // 36 // tyAre saMghayaNa ane vRtibaLavALA abhyasta yogI, jIvAdi padArthanuM manana karanAra vidvAna tathA dharmadhyAnamAM atyaMta niSpakaMpa manavALA munine to lokothI vyApta gAmamAM ke zUnyasthAnamAM yA araNyamAM (game tyAM dhyAna kare emAM) koI taphAvata nathI. 36 no (to) kastha samAhA, hA mo-va-vAyano . pUgovarohatrio , to tenI sAthemAsa rU7 | tethI dhyAna karanArane jyAM mana-vacana-kAyAnA yogonI svasthatA rahe, evuM jIvasaMghAdinI virAdhanAvinAnuM sthAna (yogya) che. 37 kAlo vi socciya, jahiM jogasamAhANamuttamaM lahai / na u divasa-nisAvelAi-niyamaNaM jhAiNo bhaNiyaM // 38 // dhyAna karanArane kALa paNa evo joIe ke jemAM yogasvasthatA uttama maLatI hoya. paraMtu divasa athavA rAtri ja yogya veLA che evo niyama nathI, ema tIrthaMkara - gaNadharadevoe kahyuM che. 38 - jacciya dehAvatthA, jiyANa jhANovarohiNI hoi / jhAijA tadavattho, Thio nisaNNo nivaNNo vA // 39 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130. zatakarAroha abhyAsa karelI je koI dehAvasthA dhyAnane pIDA karanArI na banatI hoya, te avasthAmAM rahIne dhyAna kare, cAhe UbhA (kAyotsarga avasthAmAM) rahIne, yA (vIrAsanAdie) beThA rahIne ke lAMbA - TUMkA sUI rahIne. 39 savvAsu vaTTamANA, muNao jaM desa-kAla- ceTThAsu / . varakevalAilAbhaM, pattA bahuso samiyapAvA // 40 // deza-kALa- Asanano niyama nathI. kAraNa ke munio badhI ya deza-kALa- zarIrAvasthAmAM rahyA pApane zamAvIne anekavAra pradhAna kevaLajJAnAdine pAmyA che. 40 - to desakAlaceTTAniyamo, jhANassa natthi samayaMmi / jogANaM samAhANaM, jaha hoi tahA jaiyavvaM // 41 // eTalA mATe dhyAnanA deza-kALa-zarIraceSTA amuka ja joIe evo niyama AgamamAM nathI. mAtra yogonI svasthatA je rIte thAya te rIte prayatna karavo, ATalo niyama che. 41 A sAlaMkAra vAyaU - pucha-pariyaDaciMtA sAmAvADuM saddhamAvasaMvAre 4ra : | dharmadhyAnamAM caDavA mATe nirjarA nimitte karAtI sUtranI vAcanA yAne paThana-pAThana, zaMkitamAM pRcchA, pUrva paThitanuM parAvartana tathA anuciMtana - anusmaraNa ane cAritradharmanAM suMdara avazya - ktavya sAmAyika paDilehaNAdi sAdhusamAcArI e AlaMbana che. 42 visamaMmi samArohai, daDhadavvAlaMbaNo jahA puriso / suttAikayAlaMbo, taha. jhANavaraM samAruhai // 43 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * *, * dhyAnazataka 131 jevI rIte mANasa nIcAsthAnamAM raheze koI majabUta doraDAdi dravyanA AlaMbane UMce caDhI jAya che, tevI rIte sUtrAdinuM AlaMbana karanAro uttama dhyAna (dharmadhyAna) para caDI jAya che. 43 jhANappaDipattikamo, hoimaNojoganiggahoIo / bhavakAle kevaliNo, sesANa jahAsamAhIe // 44 // dhyAnaprAptino krama mokSagamananI atinikaTanA saMsArakALe kevaLajJAnIne manoyoganigraha Adi hoya che, bAkInAne svasthatAnusAra hoya che. 44 suniuNa maNAinihaNaM, bhUyahiyaM bhUyabhAvaNamaNagdhaM / amiyamajiyaM mahatthaM, mahANubhAvaM mahAvisayaM // 45 // jhAijA niravajaM, jiNANamANaM jagappaIvANaM / aNiuNajaNaduNNeyaM, naya-bhaMga-pamANagamagahaNaM // 46 // (jinAjJA sUkSma dravyAdi matyAdinI nirUpaka hoI) 1 atyanta nipuNa, (dravyAdinI apekSAe) 2 anAdi anaMta, 3 jIva kalyANa rUpa, (anekAMta bodhaka) 4 satyabhAvaka, 5 anaA - amUlya (athavA RNamba-karmanAzaka) hoI (arthathI) 6 aparimita (yA amRta, kemake mIThI, pathya, athavA saMjIva yAne utpattikSama), (anyavacanothI) 7 ajita, pradhAna arthavALI (avisaMvAdI, anuyogadvArAtmaka, nayaghaTita hoIne (1) mahA thA (ra) muhastha moTA samakitI jIvomAM rahela, yA (3) mahAstha - pUjA pAmela), 9 mahAna anubhAva-prabhAva sAmarthyavALI (caudapUrva sarvalabdhisaMpanna banatA hoIne pradhAna, tathA sarvArthasiddha vimAna ane mokSasudhInAM puSkaLa kArya karatuM hovAthI prabhUta) 10 mahAna viSayavALI, 11 niravadya-doSa-pAparahita, anipuNa lokothI durleya, tathA naya-bhaMgI-pramANa - gama (arthamArgo)thI gahana evI jagatanA dIvA samAna jinezvarabhagavAnanI AjJAnuM (niravadya) dhyAna kare. 45-46 " Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zatakasaMoha tattha ya maidobbaleNaM, tavvihAyariya virahao vA vi / NeyagahaNattaNeNa ya, NANAvaraNodaeNa ca // 47 // he UdAharaNAsaMbhave ya, sar3a suddhuM jaM na bujjhejA / savvaNNumayamavitahaM, tahAvi taM ciMtae maimaM // 48 // aNuvakayaparANuggahaparAyaNA, jaM jiNA jagappavarA / jiyarAgadosamohA ya, Na'NNahAvAdiNo teNaM // 49 // (1) buddhinI samyak arthAvadhAraNanI maMdatAe, (2) samyak yathArtha tattvapratipAdanamAM kuzaLa AcArya na maLavAthI (3) jJeya padArthanI gahanatAne lIdhe, (4) jJAnAvaraNIyakarmano udaya thavAthI yA (5-6) hetu - udAharaNa na maLavAthI, A jinAjJAnA viSayamAM jo kAMI sArIrIte na samajAya to paNa buddhimAna puruSa ema ciMtave ke, 'sarvajJa tIrthaMkaronuM vacana asatya hoya nahi. kAraNa ke carAcara jagatamAM zreSTha zrI jinezvarabhagavaMto, emanA para bIjAoe upakAra na karyo hoya toya, enA para upakAra karavAmAM tatpara rahe che. emaNe rAga-dveSa-moha (ajJAna)ne jItI lIdhA che, tethI (asatya bolavAnAM kAraNo ja nahi hovAthI) teo anyathAvAdI yAne asatyabhASI hoya nahi.' 47-48-49 rAgosakasAyA sssavAdikiriyAsu vaTTamANANaM / ihaparaloyAvAe, jhAijjA vajjaparivajjI // 50 // rAga, dveSa, kaSAya ane AzravAdi kriyAomAM vartatAjIvone Aloka paralokanA anartha kevA Ave che te, varjya (akRtya)no tyAgI dhyAve, ekAgratAthI vicAre. 50 payaiThiipaesA - 'NubhAvabhinnaM suhAsuhavihattaM / jogANubhAvajaNiyaM, kammavivAgaM viciMtejjA // 51 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivaka 133 prakRti-sthiti-pradeza - anubhAvanA vibhAgathI bhinna bhinna, (e dareka pAchA) zubhaazubhanA vibhAgathI bhinna bhinna tathA yoga ane kaSAyAdithI utpanna karmavipAkane ciMtave. 51 jiNadesiyAi lakkhaNa saMThANA - ''saNa- vihANa - mANAiM / upAya - Thii-bhaMgAi- pajjavA je ya davvANaM // 52 // paMcatthikAyamaiyaM, logamaNAinihaNaM jiNakkhAyaM / NAmAibheyavihiyaM, tivihamaholoyabheyAI // 53 // khii - valaya-dIva - sAgara - naraya-vimANa- bhavaNAisaThANaM dosAipaiTThANaM, niyayaM logaTThi vihANaM // 54 // uvaoga lakkhaNamaNAi - NihaNamatthaMtaraM sarIrAo / jIvamarUviM kAri, bhoyaM ca sayassa kammassa // 55 // tassa ya sakammajaNiyaM, jammAijalaM kasAyapAyAlaM / vasaNasayasAvayamaNaM, mohAvattaM mahAbhImaM // 56 // aNNANamArUeriya-saMjogavijoga-vIisaMtANaM / saMsArasAgaramaNora-pAramasuhaM viciMtijjA // 57 // tassa ya saMtaraNasahaM, sammaddaMsaNasubaMdhaNaM aNaghaM / NANamayakaNNadhAraM, cArittamayaM mahApoyaM // 58 // saMvarakayanicchidaM, tavapavaNAiddhajaiNatarakhegaM / veraggamaggapaDiaM, visottiyAvIi nikkhobhaM // 59 // AroDhuM muNivaNiyA, mahagghasIlaMgarayaNapaDipunnaM / jaha taM nivvANapuraM, sigdhamaviggheNa pAvaMti // 60 // tatthaya tirayaNa viNiogamaiyamegaMtiyaM nirAbAhaM / sAbhAviyaM niruvamaM, jaha sokkhaM akkhayamurveti // 61 // kiM bahuNA savvaM ciya, jIvAipayatthavittharoveyaM / savvanayasamuhamayaM, jhAejA samayasabhAvaM // 62 // - Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha cothA 'saMsthAnavicaya'mAM zuM ciMtavavuM ? te batAve che. jinezvara bhagavAne upadezela dharmAstikAyAdi dravyonAM lakSaNa, AkRti AdhAra, prakAra, pramANa ane utpAda-vyaya - dhrauvyAdi paryAyo ciMtave vaLI 134 jinokta anAdi - anaMta paMcAstikAyamaya lokane nAmAdinAma-sthApanA - dravya - kSetra - kALa - bhAva-paryAya-loka bhedathI 8 prakAra tathA adho - madhya - urdhva ema traNa prakAre ciMtave, emAM ghammA Adi sAta pAtAla bhUmio, ghanodadhi Adi valayo, jaMbudrIpa-lavaNAdi asaMkhyadvIpo - samudro, narako, vimAno, devatAI bhavano tathA vyaMtaranagaronI AkRti, AkAza-vAyu AdimAM pratiSThita zAzvata lokavyavasthAno prakAra ciMtave, vaLI sAkAra, nirAkAra upayoga svarUpa, anAdianaMta, tathA zarIrathI judo, arUpI, svakarmano kartAbhoktA jIva ciMtave, vaLI jIvano saMsAra, svakarmathI nirmita, janmAdi jaLavALo, kaSAyarUpI pAtAlavALo, seMkaDo vyasano (vyasana-duHkho) rUpI jaLacara jIvovALo, (bhramaNakArI) moharUpI AvartavALo, atibhayAnaka, ajJAnapavanathI prerita ISTa aniSTa saMyoga - viyogarUpI taraMgamALAvALo anAdianaMta azubhasaMsAra ciMtave. vaLI tene tarI javA mATe samartha, samyagdarzanarUpI sArA baMdhanavALuM, niSpApa, ane jJAnamaya sukAnavALuM cAritrarUpI mahAjahAja, ciMtave te paNa Azrava - nirodhAtmaka saMvara (DhAMkaNo)thI chidrarahita karAyeluM, taparUpI pavanathI prerita adhika zIghra vegavALuM, vairAgyarUpI mArge paDeluM, ane durdhyAnarUpI taraMgothI akSobhAyamAna, mahArkimatI zIlAMgarUpI ratnothI bharelA (te mahAjahAja) para ArUDha thaIne munirUpI vepArIo je rIte zIghra nirvighe mokSanagare pahoMcI jAya che, vaLI e nirvANanagaramAM jJAnAdi traNa ratnanA viniyogamaya ekAntika, bAdhArahita, svAbhAvika, anupama ane akSayasukhane je rIte prApta kare che, te ciMtave vadhu zuM kahevuM ? jIvAdi padArthanA vistArathI saMpanna ane sarva nayasamUhamaya samasta siddhAMta - arthane ciMtave. 52thI 62. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAzataka 15 sadhyappamAyarahiA, muNI khINovasaMtamohA ya / jhAyAro nANadhaNA, dhammajjhANassa niddiTThA / / 63 / / sarva pramAdathI rahita muni, tathA kSaNa yA upazeta thavA lAgyo che moha jeno (arthAt kSapaka ane upazAmaka nircantha "ca" zabdathI bIjA paNa apramAdI) evA jJAnarUpI dhanavALAne dharmadhyAnanA dhyAtA kahevAmAM AvyA che. 63 eecciya puvvANaM, puvvadharA suppasatthasaMghayaNadharA / doNha saMjogAjogA, sukkANa parANa kevaliNo // 64 // A ja apramAdI muni zukladhyAnanA pahelA be prakAranA adhikArI che, mAtra e pUrvadhara ane zreSTha vaja8SabhanArA saMghayaNane dharanArA hovA joIe, tyAre zukladhyAnanA "parANa' pAchalA be prakAranA dhyAtA to sayogI - ayogI kevaLajJAnI hoya che. 64 jhANovarame vi muzI, NiccamaNiccAibhAvaNAparamo / hoi subhAviyacitto, dhammajjhANeNa jo puvviM // 65 // dhyAna cAlyuM jAya tyAre paNa muni haMmezA anityAdi bhAvanAmAM rame ane cittane pUrvanI jema sAruM bhAvita kare. 65 hoMti kamavisuddhAo, lesAo pIya-pamha-sukkAo / dhammajjhANovagayassa, tivvamaMdAi-bheyAo // 66 // dharmadhyAnamAM rahelAne tIvra maMda yA madhyama prakAravALI pItapadya-zuklalezyA hoya che. e kamasara vadhatI vizuddhivALI che. 66, Agama-uvaesA-''NA-Nisaggao jaM jiNappaNIyANaM / bhAvANaM saddahaNaM, dhammajhANassa taM liMgaM // 67 // jinezvarabhagavaMte kahela (dravyAdi padArthanI) Agama-sUtra, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zatakAraka tadanusArI kathana, sUtrothI padArtha yA svabhAvathI zraddhA karavI, e dharmadhyAnanuM jJApaka cihna che. 67 jiNasAhuguNakittaNa - pasaMsaNAviNayadANasaMpanno. / suasIlasaMjamarao, dhammajjhANI muNeyavvo // 68 // jinendra, tIrthaMkaradeva tathA munionA (niraticAra samyagadarzanAdi) guNonuM kIrtana, bhaktipUrvaka stuti, vinaya, emane AhArAdinuM dAna - enAthI saMpanna ane jinAgama, vrata, saMyama (ahiMsAdi) emAM bhAvathI rakta dharmadhyAnI che, ema jANavuM. 68 aha khaMti-mahava-'java-muttIo jiNamayappahANAo / AlaMbaNAiM jehiM, sukkajjhANaM samAruhai // 69 // have (Asana dvAra pachI) jinamatamAM mukhya-kSamA - mRdutARjutA - nilabhatA e AlaMbano che. tethI zukladhyAna upara caDhAya che. 69 tihuyaNavisayaM kamaso, saMkhiviu maNo aNuMmi chaumattho / jhAyai suniSpakaMpo, jhANaM amaNo jiNo hoi // 70 // chavAstha AtmA trilokanA viSayamAMthI kamazaH manane saMkocI paramANu upara sthApita karIne atIvanizcala banelo zukladhyAna dhyAve. (chellA be prakAramAM) jina manarahita bane che. 70 jaha savvasarIragayaM, maMteNa visaM nirubhae DaMke / tatto puNo'vaNijai, pahANayaramaMtajogeNaM // 71 // * taha tihuyaNataNuvisayaM, maNovisaM jogamaMtabalajutto / paramANumi niraMbhai, avaNei tao vi jiNavijo // 72 // ussAriyeMdhaNabharo, jaha parihAi kamaso huyAsuvva / / thoviMdhaNAvaseso, nivvAi tao'vaNIo ya // 73 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnazataka taha visaiMdhaNahINo, maNohuyAsI kameNa taNuyaMmi / visaiMdhaNe niruMbhai, nivvAi tao'vaNIo ya // 74 . toyamiva nAliyAe, tattAyasabhAyaNodaratthaM vA / parihAi kameNa jahA, taha jogimaNojalaM jANa // 75 // jevI rIte AkhA zarIramAM vyApeluM jhera maMtravaDe (saMkocIne) DaMkha - pradezamAM lAvI mUkavAmAM Ave che, (ane tyAra pachI) zreSThatara maMtranA yogathI DaMkhadezamAMthI paNa dUra karavAmAM Ave che. tevI rIte tribhuvanarUpI zarIramAM prasarelA manarUpI jherane (jinavacananAdhyAnarUpI) maMtranA sAmarthyavALo paramANumAM lAvI mUke che, (ane pachI) jinakevaLajJAnarUpI vaidya emAMthI paNa (aciMtya prayatnathI manoviSayane) dUra kare che. jevI rIte kramazaH kASThasamUha dUra thavAthI agni olavAto Ave che, ne thoDAM ja iMdhaNa para thoDo ja agni rahe che, te thoDuM paNa iMdhaNa dUra thaye zAMta thaI jAya che, evI rIte viSayarUpI iMdhaNa kramazaH ochuM thatuM AvatAM manarUpI agni thoDA ja viSayarUpI iMdhaNa para saMkocAI jAya che, ane te thoDA paNa viSaya-iMdhaNa parathI khaseDI letAM zAMta thaI jAya che. jevI rIte (kAcI) ghaDImAM athavA tapelA loDhAnA vAsaNamAM rahela pANI kramazaH ochuM thatuM Ave che. te pramANe yogInuM manarUpI jaLa jANa. (e paNa apramAdarUpI agnithI tapelA jIvarUpI vAsaNamAM rahyuM ochuM thatuM jAya che.) 71 thI 75 evaM ciya vayajogaM, niruMbhaI kameNa kAyajogaMpi / to selesovva thiro, selesI kevalI hoi // 76 // 130 A viSa Adi dRSTAntothI vAgyogano nirodha kare che, tathA kramazaH kAyayogano nirodha kare che. tyArabAda kevaLajJAnI merunI mAphaka sthira zailezI bane che. 76 uppAya - dvibhaMgAi - pajjayANaM jamegavatthumi / nANAnayANusaraNaM, puvvagayasuyANusAreNaM // 77 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zatakasaMdoha saviyAramatthavaMjaNa - jogaMtarao tayaM paDhamasukkaM / ( puttavitaraM, savAramAmAvasa 78 . eka (aNu-AtmAdi) dravyamAM utpAda-sthiti - nAza vagere paryAyonuM aneka nayothI pUrvagata zrutanA anusAre je ciMtana, te paNa padArtha, dravya, zabda (nAma) ane yoga (manoyogAdinA bhedathI savicAra arthAt e traNemAM eka parathI bIjA para saMkramaNavALuM ciMtana, e paheluM zukladhyAna che. e paNa vividhatAe zrutAnusArI hoI savicAra che ane te rAgabhAva rahitane thAya che. 77-78 jaM puNa suNikaMpaM, nivAyasaraNappaIvamiva cittaM / 3ppAya-dira - maMgAyApi panAha me 72 aviyAramatthavaMjaNa-jogaMtarao tayaM bitiyasukkaM / puvvagayasuyAlaMbaNa-megattavitakkamavicAraM // 80 // .. tyAre pavanarahita sthAnamAM rahelA sthira dIvAnI jema je utpatti - sthiti - nAza vagere paikI game te eka ja paryAyamAM sthira citta che, te bIjA prakAranuM zudhyAna che. e avicAra yAne artha - vyaMjana - yoganA pheraphArathI (thanArA) saMkramaNa vinAnuM tathA pUrvagata zrutanA AlaMbane thanAruM (temaja ekatva yAne abhedavALuM hoI) ekatva - vitarka - avicAra dhyAna che. 79-80 nivvANagamaNakAle, kevaliNo daraniruddhajogassa / suhamakiriyA'niyahi, taiyaM taNukAyakiriyassa // 81 // tasseva ya selesIgayassa, selovva nippakaMpassa / vocchinnakiriyama-ppaDivAi jjhANaM paramasukaM // 82 // jyAre mokSa pAmavAno avasara thAya tyAre kevaLajJAnIne (manoyoga-vacanayogano sarvathA nirodha karyA pachI) kAyayoga aDadho niruddha thaye sUkSma kAyakiyA rahe sUkSmakriyA anivarsI nAmanuM trIjuM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnazataka 139 dhyAna hoya che. emane je zaileza pAmatAM merunI jema tadana sthira (nizcala Atmapradeza) thaye bucchinna kriyA apratipAti nAmanuM cothuM zukladhyAna hoya che. 81-82 . paDhamaM joge jogesu vA, mayaM bitiyamekajogaMmi / / taiyaM ca kAyajoge, sukkamajogaMmi ya cautthaM // 83 // paheluM zukladhyAna eka yA sarvayogamAM hoya, bIjuM eka (ja) yogamAM hoya, trIjuM sUkSma kAyayoga vakhate ane cothuM ayoga avasthAmAM hoya che. 83 jaha chaumatthassa maNo, jhANaM bhaNNai suniccalo saMto / / taha kevaliNo kAo, suniccalo bhaNNae jhANaM // 84 // jevI rIte chavAsthane mana susthira thAya ene dhyAna kahe che, ema kevaLajJAnIne susthirakAyA e dhyAna kahevAya che. 84 puvvappaogao ciya, kammaviNijaraNaheuto vAvi / sahatva bahuttAo, taha jiNacaMdAgamAo ya // 85 // cittAbhAve vi sayA, suhumovarayakiriyAi bhaNNaMti / jIvopaogasabbhAvao, bhavatthassa jhANAiM // 86 // (ayogamAM dhyAna kevI rIte? to kahe che ke, (1) pUrva prayoganA lIdhe, (2) karmanirjarAno hetu hovAthI, athavA (3) zabdanA aneka artha thatA hovAthI tathA (4) jinendrabhagavAnanA AgamamAM kahyuM hovAthI. sUkSmakriyA ane vyacchinnakriyA, - A be avasthA bhavastha kevalIne dhyAnarUpa hoya che. jo ke tyAM citta nathI chatAM jIvano upayoga pariNAma (bhAvamana) hAjara hovAthI, bhavasthakevalIne, dhyAnarUpa kahevAya che. 85-86. sukkajhANasubhAvia-citto ciMtei jhANavirame'vi / .. piyavamaNuppehAo, cattAri carittasaMpanno // 87 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zakasaMdoha zukladhyAnathI cittane jeNe sAruM bhAvita karyuM che e cAritra - saMpanna AtmA, dhyAne baMdha thavA chatAM paNa avazya cAra anuprekSAnuM ciMtana kare che. 87 AsavadArAe taha, saMsArAsuhANubhAvaM ca / bhavasaMtANamaNaMtaM, vatthUNaM vipariNAmaM ca // 88 // mithyAtvAdi AzrayadvAranA anartha, saMsArIno azubha svabhAva, bhavonI anaMtaparaMparA, ane (jaDa-cetana) vastunA parivartana svabhAvaazAzvatatAnuM ciMtana kare. 88 sukkAe lesAe do, tatiyaM puNa paramasukkalesAe / thirayAjiyaselesaM, lesAiyaM paramasukkaM // 89 // pahelAM be dhyAna zuklalezyAmAM, trIjuM parama zuklalezyAmAM ane sthiratAnuNe merune jItanAra cothuM zukladhyAna lezyArahita hoya che. 89 avahA-saMmoha-vivega-viussaggA tassa hoti liMgAiM / liMgijai jehiM muNI, sukkajjhANovagayacitto // 90 // cAlijjai bIbhei ya, dhIro na parIsahovasaggehiM / suhumesu na saMmujjhai, bhAvesu na devamAyAsu // 91 // dehavivittaM pecchar3a, appANaM taha ya savvasaMjoge / dehovahivossaggaM, nissaMgo savvahA kuNai // 92 // avadha-asaMmoha-vivekabutsarga e zukladhyAnInAM liMga che, jenAthI zukladhyAnamAM caDhelA cittavALA muni oLakhAya che. (1) parIsaha - upasargothI e dhIra muni nathI calAyamAna thatA, ke nathI bhaya pAmatA, (2) nathI e sUma padArthomAM mUMjhAtA, ke nathI e devamAyAmAM mUMjhAtA, (3) potAnA AtmAne dehathI tadana judo temaja sarva saMyogone judA jue che ne (4) nisaMga banelo te deha tathA upadhino sarvathA tyAga kare che. 90 thI 92 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnazataka 141 hoti suhAsava-saMvara-viNijarA'marasuhAI viulAI / jhANavarassa phalAiM, suhANubaMdhINi dhammassa // 93 // uttama dhyAna "dharmadhyAna' nA phaLa vipula zubhaAzrava, saMvara, nirjarA ane divyasukho hoya che, ane te zubha anubaMdhavALA hoya che. 93 te ya viseseNa, subhAsavAdao'NuttarAmarasuhAiM ca / doNhaM sukkANa phalaM, parinivvANaM parillANaM // 94 // - A ja viziSTa svarUpavALA zubhAzravAdi ane anuttaradevanAM sukha e pahelAM be zukladhyAnanuM phaLa che, ane chellAM benuM phaLa mokSagamana che. 94 AsavadArA saMsAra-heyavo jaM Na dhammasukkesu / saMsArakAraNAiM, tao dhuvaM dhamma-sukkAiM // 95 // saMvaraviNijarAo, mokkhassa paho tavo paho tAsiM / jhANaM ca pahANaMgaM tavassa, to mokkhaheUyaM // 96 // AzravanAM dvAro e saMsAranA hetu che. je kAraNathI e saMsAra hetuo dharma - zukladhyAnamAM hotA nathI, tethI dharma, zukaladhyAna niyamo saMsAranA pratipakSI che. mokSano mArga saMvara ane nirjarA che. e beno upAya tapa che. tenuM pradhAna aMga dhyAna che, tethI (e dhyAna) bhokSano tu che. 45 ...es aMbara-loha-mahINaM, kamaso jaha mala-kalaMka-paMkANaM / sojhAvaNayaNasose, sAheti jalANalAiccA // 97 // taha sojhAisamatthA, jIvaMbara-loha-meiNigayANaM / jhANa-jalA-gala-sUrA, kammamala-kalaMka-paMkANaM // 98 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha jevI rIte pANI, agni ane sUrya kramazaH vastra, loDhuM ane pRthvInA mela, kalaMka ane kIcaDanA anukrame zodhana, nivAraNa ane zoSaNane sAdhe che, evI rIte dhyAnarUpI pANI - agni - sUrya e jIvarUpI vasra-loha-pRthvImAM rahela karmarUpI mela-kalaMka -TUMkanA zodhana AdimAM samartha che. 97-98 142 tApo soso bheo, jogANaM jhAMNao jahA niyayaM / taha tAva-sosa-mevA, jammasa vi jJALo niyama // 22 // jevI rIte dhyAnathI (mana-vacana-kAyAnA) yogonuM avazya tapana, zoSaNa ane bhedana thAya che, tevI rIte dhyAnIne karmanuM paNa avazya tApana-zoSaNa-bhedana thAya che. 20 jaha rogAsayasamaNaM, visosaNa-vireyaNosahavihIhiM / taha kammAmayasamaNaM, jhANANasaNAijogehiM // 100 // jevI rIte roganA mULa kAraNanuM nivAraNa laMghana, virecana ane auSadhanA prakArothI thAya che, tevI rIte karmaroganuM zamana-nivAraNa, dhyAna-anazana Adi yogothI thAya che. 100 jaha cirasaMciyamiMdhaNa-manalo pavanasahio duyaM dahai / taha kammeMdhaNamamiyaM, khaNeNa jhANANalo Dahai // 101 // jema pavanasahita agni dIrghakALanA paNa ekatrita karela iMdhaNane zIghra bhasmIbhUta karI de che, ema dhyAnarUpI agni paNa kSaNavAramAM aparimita karma - iMdhanane bALI de che. 101. jaha vA ghaNasaMghAyA, khaNeNa pavaNAhayA vilijjaMti / jhANapavaNAbahUyA, taha kammaghaNA vilijjaMti // 102 // athavA jevI rIte pavanathI dhakelAyelo vAdaLano samUha kSaNavAramAM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnazataka 143 vinaSTa thaI jAya che, e rIte dhyAnarUpI pavanathI haDaselAyelAM karmavAdaLo nAza pAmI jAya che. 102. na kasAyasamutthehi ya, vAhijjai mANasehiM dukkhehiM / sA-visAva sonA-rUpa jJALavavo 202 dhyAnamAM lAgelA cittavALo (AtmA) kaSAyothI udbhavatAM mAnasika duHkho, IrSyA-kheda-zoka AdithI pIDAto nathI. 103 sIyAyavAiehiM ya, sArIrehiM subahuppagArehiM / jhANasuniccalacitto, na vAhijai nijarApehI // 104 // dhyAnathI sArI rIte nizcalatA (bhAvita) cittavALo zIta, tApa Adi anekAneka prakAranAM zArIrika duHkhothI taNAI jato nathI, pIDAto nathI, calAyamAna thato nathI, kema ke e karmanirjarAnI apekSAvALo che. 104 iya savvaguNAdhANaM, diTThAdiTThasuhasAhaNaM jjhANaM / supasatthaM saddheyaM, neyaM jheyaM ca niccapi // 105 // A pramANe dhyAna e sakalaguNonuM sthAna che, dRSTa-adRSTa sukhonuM sAdhana che, atyaMta prazasta che, mATe e sarvakALa zraddheya che, jJAtavya che ane dhyAtavya che. 105 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAsthAnaka A sAbhyazatakanA racayitA zrI abhayadevasUrimahArAja (navAMgI TIkAkArathI judA)nA ziSya zrI dhanezvarasUri ma.nA ziSya zrI vijayasiMhasUri mahArAja che. sAmyae zrIjinazAsananuM parama rahasya che. zrI jinazAsanamAM sabhyanI upAsanAnuM khUba mahatva che. koI paNa upAsanA aMte sAmyabhAvamAM pariName to ja temokSanuM kAraNa banI zake che. e sAganuM svarUpakhUba UMDANathI saMskRtamAM 106 zlokomAM varNavyuM che. eno jema jema svAdhyAya thaze tema tema bhavya AtmA viziSTa koTInA sAganA sparzano anubhava karaze. A zatakanA racayitA pU AcAryadeva sAmyanA sUma abhyAsI temaja sAmyanAparamaArAdhaka hoya evo aNasAra A racanA vAMcatA thaI Ave che. e upakArInA pAvana caraNomAM vaMdana karI dhantha banIe! | vi.saM. 2054nI sAlamAM pa.pU.sAdhvIjIzrI ratiprabhAzrIjI ma. AdinI zubhanizrAmAM surata mukAme ghoDadoDaroDa upara sUryakiraNasosAyaTImAM thayela paryuSaNa parvanI ArAdhanA prasaMge thayelI UpajamAMthI pUsA. ratiprabhAzrIjI ma.sA.nA sadupadezathI sUryakiraNasosAyaTInI zrAvikAbahenoe jJAnakhAtAnI rU. 15,001 nI rakama A graMthanA prakAzanamAM arpaNa karI zrutabhaktino anero lAbha lIdho che. - li. pU. paM. zrI padmavijayajI gaNivara jaina graMthAlayanA TrasTanuM TrasTImaMDaLa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmyazataka ahaGkArAdirahitaM nizchadmasamatA''spadam / AdyamapyuttamaM kaJcit puruSaM praNidadhmahe // 1 // je koI yogipuMgava - puruSa - (1) ahaMkArAdi doSothI rahita hoya, (2) nirvyAja samatAnuM nivAsasthAna hoya, (3) sarvathI prathama hovA chatAM sarvathI zreSTha hoya, temanuM ame graMthanA AraMbhamAM dhyAna karIe chIe. 1 * unmanIbhUyamAsthAya nirmAyasamatAvazAt / jayanti yoginaH zazvadaGgIkRtazivazriyaH // 2 // niSprapaMca-sahaja-akRtrima samatvanA kAraNe unmanIbhAvane prApta karIne jemaNe sadAkAla mATe mokSalakSmI prApta karI che; evA yogIpuMgavo jayavaMtA varte che. 2 * unmanIbhAvanA paryAyo nIce mujaba prApta thAya che :rAjayogaH samAdhizca unmanI ca manonmanI / 3 amaratvaM la'yastattvaM, 'zUnyAzUnyaM paraM padam // 3 // nIvanmukti amana tathAdvaita, nAnamna nirAnam / sahanA,zya thatuAM cetyevAnA || 4 || haThayogapradIpikA, caturtha upadeza. x samatAnA paryAyo nIce mujaba prApta thAya che. :mAdhyasthyaM' samato'pekSA, vairAgyaM sAmyamaspRhA / vaitRSNyaM paramA zAnti - rityeko'rtho'midhIyate // 50 // 139 // tattvAnuzAsana, caturtha adhyAya, zlo. 50 ha - Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zatakasaMdoha audAsInyakramasthena, bhoginAM yoginAmayam / / AnandaH ko'pi jayatAt, kaivalyapratihastakaH // 3 // audAsIcanA kramathI * utpanna thayela samatArasane bhogavatA yogIono A apUrva koTino AnaMda jayavaMta varte, ke je kaivalyano sAkSIbhUta che. 3 sAmyapIyUSapAthodhi-snAnanirvANacetasAm / / yoginAmAtmasaMvedya-mahimA jayatAllayaH // 4 // sAmyarUpI amRtanA samudramAM snAna karavAthI jemanAM citta zAnta thaI gayAM che, evA yogIo (ja) pote jenA mahimAnuM saMvedana karI zake che, tevo laya jaya pAmo. 4 AstAmayaM layaH zreyAn, kalAsu sakalAsvapi / niSkale kila yoge'pi, sa eva brahmasaMvide // 5 // A laya saghaLIya kalAomAM kalyANakArI (zreSTha) che, e vAta to bAjue rAkhIe paNa niSkala yogamAM (unmanA avasthAmAM) paNa te laya ja brahmajJAna mATe thAya che. 5 audAsIcakrama nIce pramANe che :- AtmAmAM sAmyavaDe nirmalatA thatAMnI sAthe ja paramAtmAsvarUpano spaSTa pratibhAsa thAya che. te nirmalatA to kaSAyacatuSTayanA darekanA je cAra cAra prakAro anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana tenA kSayanA kamathI thAya che. tethI AtmAnI zuddhi karanAruM sAmya vadhune vadhu zuddha thAya che. sAmyazuddhinA kramavaDe samyakatva, jJAna, cAritra, tapa, vIrya ane upayogae che ke je jIvamAtranA guNo che, temAM thatI vizuddhithI AtmAne te paramAtmA vadhu ane vadhu spaSTa thatA jAya che. mohanA sarvathA kSayathI sAmya sarvathA zuddha thatAM ja sayogI kevalIrUpa sarva zuddhAtmAne A paramAtmA sarvarIte spaSTa thAya che. - yogasAra, prathama prastAva, zlo. 4-7 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgya zataka nityAnandasudhArazme-ramanaskakalA'malA / amRtasyAdimaM bIja-manapAyA jayatyasau // 6 // sadAnaMdarUpI candranI nirmaLa evI amanaskakalA (ciMtAnA abhAvathI jANe mana nAza pAmyuM hoya tevI avasthA) te amRtanuM prathama bIja che ane teno kadI nAza thato nathI. athavA to, amRtanuM prathama bIja ane jeno kadI nAza thato nathI evI sadAnaMdarUpI candramAnI nirmala evI A amanaska kalA jaya pAme che. 6 - vaju naH sAve, manAlAvirapUnama , tamAzu vacasAM pAtraM, vidhAtuM yatate matiH // 7 // mane samabhAvamAM je kaMI thoDo paNa laya pragaTa thayo te layane jaladIthI vacanamAM mUkavA mArI buddhi prayatna kare che. 7 aSTAGgasyApi yogasya, rahasyamidamucyate / yadaMga-viSayAsaGgatyAgAnmAdhyasthyasevanam // 8 // (he muni !) ATha aMgavALA evA paNa yoganuM rahasya A ja che ke, viSayonI Asakti saMpUrNapaNe tyajIne sarvatra madhyasthatAnuM sevana karavuM. 8 :. (phUTanoTa pAna naMbara-148 paranI) dArU haLadarano kADho karI temAMthI rasAMjana athavA rasavaMtI banAvavAmAM Ave che. te netravikAra tathA vraNadoSano nAza kare che. - AryabhiSaka pR. 263 sarakhAvo - " mohAcchAditanetrANA-mAtmarUpamapazyatAm / divyAMjanazalAkeva, samatA doSanAzakRt // 19 // - adhyAtmasAra, adhikAra 9, pR. 209 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zatakasaMdoha rAgadveSaparityAgA-dviSayeSveSu vartanam / audAsInyamiti prAhu-ramRtAya rasAJjanam // 9 // A pAMceya indriyonA viSayomAM rAga ane dveSano tyAga karIne pravRtti karavI te audAsInya kahevAya che ane audAsInya, amRtamokSamATe rasAMjanarUpa auSadhi che.* 9 tasyAnaghamaho bIjaM, nirmamatvaM smaranti yat / tadyogI vidadhItAzu, tatrAdaraparaM manaH // 10 // aho ! te audAsInyanuM avaMdhyabIja nirmamatA che, tethI yogIe zIghra temAM ja AdaravALuM citta rAkhavuM joIe. 10. vihAya viSayagrAma - mAtmArAmamanA bhavan / nirmamatvasuravAvA-nAnmote yogipuvaH // 2 // viSayonA samUhane choDIne AtmAmAM ramaNa karatuM che mana jenuM evo yogIpuMgava mamatAnA abhAvarUpI sukhanA AsvAdathI AnaMda anubhave che. 11. ye'nizaM samatAmudrAM viSayeSu niyuJjate / naizvaryathupte, yozino phriniyoniH // 228 // jeo haMmezA viSayomAM samabhAvarUpI mudrAne yoje che, te indriyonuM svAmIpaNuM karavAmAM AgevAogIo ja kharekharA adhikArIo che. 12 mamatvavAsanA nitya-sukhanirvAsanAnakaH / nirmamatvaM tu kaivalya - darzanapratibhUH param // 13 // mamatAnI vAsanA te nityasukhane dezavaTo denAro-2vAnA karanAro Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAzaka ve paDaha che. paraMtu mamatAno tyAga to kevaladarzanano sAkSI che. 13. bhuvyabhiSvaMga evAyaM, tRSNAjvarabharAvahaH / nirmamatvauSadha tatra, viniyujJIta yogavit // 4 // duniyAmAM A gADha rAga (mamatA) ja tRSNArUpI jvaranA samUhane lAvanAra che ane tethI yogIpuruSe tene viSe nirmamatArUpI auSadhano prayoga karavo joIe. 14. paryavasthati sarvastha, tAratamyamaho ! vit| nirmamatvamataH sAdhu, kaivalyopari niSThitam // 15 // sarva vastuonuM tAratamya kyAMkane kyAMka to virAma pAme ja che paNa AzcaryanI vAta che ke - suMdara evuM nirmamatva to kevalajJAnathI paNa upara raheluM che. (kaivalya vakhate paNa kAyama rahe che, mATe te ja zreSTha che.) 15. mamatvaviSamUrchAla - mAntaraM tattvamuccakaiH / tadvairAgyasudhAsekA - ccetayante hi yoginaH // 16 // mamatvarUpI viSathI atyaMta mUrchita banI gayelA AMtara (Atma) tattvane yogIo vairAgyarUpI sudhAnA siMcanathI sacetanajIvaMta kare che. 16 virAgo viSayeSveSu - parazurbhavakAnane / samUlASTa-Sita-mamatA-vajijvaLaH // 27 // A viSayomAM virAga te saMsArarUpI vanano uccheda karanAro evo uhmaNa (kaThora) tIkSNa kuhADo che, ke je mamatArUpI valline mULa sAthe ukhADI nAMkhe che. 17 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zatakasaMdoha zarIrake'pi duHkhAya mohamAdhAya tatparA / klizyante jantavo hanta ! dustarA bhavavAsanA // 18 // zarIramAM paNa moha rAkhIne duHkhamATe tatpara thayelA prANIo phleza pAme che. kharekhara ! khedanI vAta che ke, saMsAranI vAsanA dustara (duHkhe karIne pAra pamAya tevI) che. 18. aho ! mohasya mAhAtmyaM, vidvatsvapi vijRmbhate / addakAramavAnevAM, yantyadaLa zrutam // 1 // aho ! mohanuM mAhAtmya zAnIomAM paNa sphurAyamAna thAya che - vistAra pAme che. ahaMkAranI utpattithI temane jJAna (paNa) aMdha karanAruM bane che. 19. zrutasya vyapadezena, vivarttastamasAmasau / antaH santamazaH spAti-vaisminuyamiyuSi|| 20 // je (jJAna) udaya pAmatAM AtmAmAM aMdhakArano vistAra thAya, te vAstavika jJAna nathI paNa jJAnanA bahAne aMdhakArano samUha che. 20. keSAJcitkalpate mohAd, vyAvabhASIkRte zrutam / payopa hatu manvAnAM, sannipAtAya nAyate // 2 // atizaya bImArane dUdha paNa sannipAta mATe thAya, tema mohanA yoge keTalAkane kharekhara ! jJAna paNa vizeSa prakAre vivAda karavA mATe ja thAya che. 21. mAvavA nivala, pIimAnuM samantataH / bairAgyabArilaharI - parIrambhaparo bhava // 22 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgazataka 151 mamatvarUpI kAdavanuM saMpUrNapaNe parimArjana karavA-sApha karI nAkhavA mATe tuM nizaMkapaNe vairAgyarUpI laharIono AzleSa karavA tatpara bana. 22. rAgoragaviSajvAlA-valIDhadagdhacetanaH / na kiJciccetati spaSTaM, vivekavikalaH pumAn // 23 // rAgarUpI sarpanA jheranI jvALAe jenI cetanAne saMpUrNapaNe bALI nAMkhI che, evo puruSa vivekanikala thAya che ane te kaMI ja samajI zakato nathI. ra3. tadvivekasudhAmbhodhau, snAyaM snAyamanAmayaH / vinayasva svayaM rAga-bhujaMgamamahAviSam // 24 // tethI vivekArUpI amRtanA samudramAM snAna karI karIne nirogI banI, tuM pote ja rAgarUpI sarpanA mahAviSane dUra kara. 24 bahirantarvastutattvaM, prathayantamanazvaram / ... vivekamekaM kalaye-ttAttIyIkaM vilocanam // 25 // vivekanI gaNanA, bahAranI ane aMdaranI vastuonAM tattvane darzAvanAra ane kadI nAza nahi pAmanAra evA eka trIjA locana tarIke karavI joIe. 25. uddAmakramamAbibhrada, dveSadantAvalo balAt / tharama mitta-niyo nitavamama A radda | jemaNe karmone jItyA che tevA puruSoe, uddhatapaNe pagalAM bharatA ane dharmarUpI bagIcAne veraNacheraNa karatA A TreSarUpI hAthIne baLathI kabaje rAkhavo joIe. 26 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 zatakasaMdoha saiSa dveSazikhI jvAlA-jaTAlastApayanmanaH / nidhya: pramodAma-purAvata: ra7 jvALAothI vyApta ane manane tapAvatA A TreSarUpI agnine zamarUpI ugra puSTharAvameghanA siMcanathI bUjhavI nAkhavo joIe. 27 vazyA vezyeva kasya syA-dvAsanA bhavasaMbhavA / vilo vase yathAra, vardhiH ni vizvitai: 28 . banAvaTI hAvabhAvothI vidvAno paNa jene vaza thaI jAya che, evI saMsAranI vAsanA vezyAnI mAphaka kone vaza thAya ? 28. yAvajjAgarti sammoha-hetuH saMsAravAsanA / nimitvavRttei tAva, utAryA gaminAM kari ma ra che jyAM sudhI prANIone mohanA hetubhUta saMsAranI vAsanA jAgatI hoya che, tyAM sudhI nirmamatA mATenI ruci kyAMthI pragaTe ? ra9. 'toSayamayaH saiSa, saMzo viSamezvaraH | medurIbhUyate yena, kaSAyakvAthayogataH // 30 // te A vAsanAno saMskAra tridoSathI vyApta viSama jvara che je kaSAyarUpI kavAthanA yoge (tenA pAnathI) paripuSTa thAya che - vRddhi pAme che. 30 tatkaSAyAnimAMzchettu-mIzvarImavinazvarIm / pAvanAM vAsanAmenA-mAtmasAtkuruta drutam // 31 // tethI A kaSAyone chedI nAkhavA mATe samartha ane kadI nAza na pAmanArI A pavitra vAsanAne (pachInA zlokamAM darzAvAnArI) jaladI potAne AdhIna karo. 31. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgazaka 153 spaSTaM duSTajvaraH krodha-caitanyaM dalayannayam / sunigrAhyaH prayujyAzu, siddhauSadhimimAM kSamAm // 32 // cetanAne vilupta karato A krodha to spaSTapaNe duSTa jvara che. tene kSamArUpI siddha auSadhinA prayoga dvArA jaladI kabaje karavo joIe. 32. AtmanaH satatasmera-sadAnandamayaM vapuH / / sphurallUkAnilasphAtiH, (sphuradulkAnalasphAtiH) aopoDyuM manapathado che rUDuM che AzcaryanI vAta che ke A krodha, ke je prajavalita jvALAonA samUhathI skurAyamAna che; te niraMtara vikasita (vikAsa pAmela) ane sadA AnaMdarUpa dehane gALI nAMkhe che. 33 vyavasthApya samunmIla-dahiMsAvallimaNDape / nirvApaya tadAtmAnaM, kSamAzrIcaMdanadravaiH // 34 // tethI AtmAne, vikAsa pAmatI (praphullita evI) ahiMsArUpI vallinA maMDapamAM sthApana karIne kSamArUpI caMdananA rasothI tuM zAnti pamADa. 34. krodhayodhaH kathaGkAra-mahaGkAraM karotyayam / lIlayaiva parAjigye, kSamayA rAmayApi ca (yaH) // 35 // A krodharUpI subhaTa, ke jene strI evI paNa kSamAe lIlApUrvaka ja parAjita karI dIdho che; te kevIrIte ahaMkAra - abhimAna karato haze ? 35 bhartuH zamasya lalitai-rbibhratI prItisampadam / nityaM pativratAvRttaM, kSAntireSA niSevate // 36 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zatakasaMdoha potAnA hAvabhAvothI potAnA samarUpI patinI prItirUpI saMpattine dhAraNa karatI evI A kSamA haMmezAM pativratAnA AcArane seve che. 36 kAraNAnugataM kArya-miti nizcinu mAnasa ! / niravAsI suvuM sUte, niHvastezamasI kSama rU7 | he mana ! "kAraNane anurUpa kArya hoya che e vAtano tuM nizcaya rAkha. tethI A anAyAsa-kaSTa vinAnI kSamA kaleza vagaranA sukhane utpanna kare che. (ema jANa.) 37 akharvagarvazailAgra-zrRGgAduddharakandharaH / pazyannahaMyurAzcarya, gurUnapi na pazyati // 38 // moTA garva-ahaMkArarUpI parvatanA UMcA zikhara parathI UMcI Doka karIne joto ahaMkArI puruSa, AzcaryanI vAta che ke - gurujanone paNa joI zakato nathI. 38. uccaistaramahaGkAra-nagotsaGgamasau zritaH / yuktameva gurUnmAnI, manyate yallaghIyasaH // 39 // atizaya UMcA ahaMkArarUpI parvatanA khoLAmAM rahelo A mAnI puruSa, guruone paNa je laghu-tuccha mAne che, te yukta ja che * 39. tirayannujvalAloka-mabhyunnatazirAH puraH / / nirUNaddhi sukhAdhAnaM, mAno viSamaparvataH // 40 // * kAraNa ke mAnI puruSa parvatanA zikhara upara caDhelo che jyAre gurujano te parvatanI nIce rahelA che eTale parvata upara rahelAne nIce rahelA mANaso laghu svarUpamAM dekhAya te vAstavika ja che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkhyazataka 155 mAna e sanmukha rahelA ujvala prakAzane DhAMkato, atizaya UMcA zikharavALo vikaTa parvata che, ke je sukhanA Agamanane roke che. 40. mRdutvabhidurodyogA-denaM mAnamahIdharam / bhittvA vidhehi he svAnta !, praguNAM sukhavartinIm // 41 // he citta! tuM A mAnarUpI parvatane namratArUpI vajanA upayogathI bhedIne sukhano mArga saraLa banAva. 41. citramambhojinI( dala)-komalaM kila mArdavam / vajrasAramahaGkAra-parvataM sarvataH syati // 42 // kamalinI (nA patra) jevI komala mRdutA-namratA vaja jevA ahaMkArarUpI parvatane cAre taraphathI toDI nAkhe che, A kharekhara Azcarya che ! 42. asmin saMsArakAntAre, smeramAyAlatAgRhe / zrAnta zete inta , pumAMso tavetasa: 4rU jemanuM citta haNAI gayuM che evA prANIo, A saMsArarUpI jaMgalamAM (rahelI) vikasita evI mAyArUpI latAnA gharamAM nirAMte sUI rahe che, te khedanI vAta che. 43. mAyAvallIvitAno'yaM, rUddhabrahmANDamaNDapaH / vidhatte kAmapicchAyAM, puMsAM santApadIpanIm // 44 // jeNe brahmAMDarUpI maMDapane DhAMkI dIdho che evo A mAyArUpI vallino caMdaravo, koI evA prakAranI chAyA kare che, ke je prANIonA saMtApane uttejita kare che. 44. sUtrayantI gatiM jihmAM, mArdavaM bibhratI bahiH / / ajasraM sarpiNIveyaM, mAyA dandazyate jagat // 45 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zatakasaMdoha vakragatine dhAraNa karatI ane bahArathI komalatAne darzAvatI sApaNanI mAphaka A mAyA niraMtara jagatane DasyA kare che. 45 praNidhAya tatazceta-stannirodhavidhitsayA / RjutAM jAgulImetAM, zItAMzumahasaM smaret // 46 // tethI teno virodha karavAnI - tene rokavAnI icchAthI cittane sthira rAkhIne, candrasamAna kAntivALI A saraLatArUpI jAMgulI vidyAnuM smaraNa karavuM joIe. 46 lobhadrumamavaSTabhya, tRSNAvalliruditvarI / AyAsakusumasphItA, duHkhaireSA phalegrahiH // 47 // prayAsarUpI-khedarUpI puSpothI vRddhi pAmelI ane duHkho vaDe phaladAyaka banelI A tRSNArUpI velaDI, lobhArUpI vRkSano Azraya laIne upara vadhatI jAya che. 47 AzAH kavalayannuccai-stamo mAMsalayannayam / tnoma: punarthahaMsAnAM, prAkRSayanAya: 48 dizAone atizaya grasita karato ane aMdhakArane puSTa karato A lobha, puruSArtharUpI haMso mATe, temane bhagADI mUkavA mATe varSARtunA ghanaghora megha jevo che. 48 kSamAbhRdapriyaH sAdhu-vRttalakSmIvinAkRtaH / maryAdAmadayaM lumpan, lobho'mbudhirayaM navaH // 49 // A lobharUpI samudra, koI navI jAtano samudra che. te kSamAdhArIone (munione) apriya che - bIje pakSe parvatone apriya - che, suMdara AcArarUpI lakSmI vinAno che ane nirdayarIte maryAdAno Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150, sAkhyazataka lopa karanAro che. (sAmAnyatayA samudra parvatone priya hoya che, lakSmIsahita hoya che ane maryAdAyukta hoya che.) 49. lavaNodanvato yaH syAda-gAdhabodhane vibhuH / / alambhaviSNuH so'pyasya, naiva vaibhavasaMvide // 50 // je (manuSya) lavaNasamudranI gaMbhIratA jANavA samartha che te paNa AnA (lobha samudranA) vaibhavane jANavAmATe samartha nathI. 50. samantAttasya zoSAya, svasthIkRtajalAzayam / imaM mAnasasantoSa-magastiM zraya satvaram // 51 // te lobharUpI samudranuM saMpUrNapaNe zoSaNa karavA mATe, svastha karI nAkhyA che jaDa Azayone jeNe evA A manaHsaMtoSarUpI agastino tuM satvara Azraya kara. 51. yasmai samIhase svAnta !, vaibhavaM bhavasambhavam / anIhayaiva tadvazya-mavazyaM zraya taM (tat) sukham // 52 // he hRdaya ! je sukhamATe sAMsArika vaibhavane tuM icchI rahyo che te sukha spRhAnA abhAvathI ja AdhIna thanAra che; mATe tuM avazya (te saMtoSa sukhano) Azraya kara. para. ajitairindriyaireSa, kaSAyavijayaH kutaH / tadetAni jayedyogI, vairAgyasthemakarmabhiH // 53 // jyAMsudhI indriyo jitAya nahIM tyAM sudhI A kaSAyano vijaya kyAMthI thAya ? tethI yogIpuruSe vairAgyane sthira karanArI kriyAo dvArA (vairAgya, sthiratA Adi kriyAo dvArA) A indriyone jItavI joIe. 53. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zatakasaMdoha etAni saumanasyasya dviSanti mahatAmapi / svArthapattiniSThAni, svayaMne datta ! vurganaiH // 14 // svArtha sAdhavAmAM tatpara A indriyo mahAna puruSonA paNa saumanasyano dveSa kare che ane khedanI vAta che ke, durjano sAthe spardhA kare che. 54. yadvAmI pizunAH kuryuranArya ( ranartha ) miha janmani / indriyANi tu durvRttA nyamutrApi prakurvate // 55 // athavA to A pizuno (cADIyAo) A janmamAM ja anartha kare che, jyAre duSTa AcaraNavALI indriyo to paralokamAM paNa anartha kare che. 55. bhogino dRgviSAH spaSTaM, dRzA spRSTaM dahantyaho ! / mRtyApi viSayA: pApA, ddAne ca vehinaH // 6 // dRSTiviSa sarpo, spaSTarIte pote jene dRSTithI sparza kare che tene bALe che. jyAre AzcaryanI vAta che ke - pApI evA viSayo smaraNathI paNa (temanuM smaraNa karavA mAtrathI) prANIone vAraMvAra bALe che. 56. viSayeSvindriyagrAma-zceSTamAno'samaJjasam / netavyo vazyatAM prApya, sAmyamudrAM mahIyasIm // 57 // viSayomAM ayogyarIte ceSTA karatA indriyonA samUhane atizaya moTI evI sAmyarUpI mudrA prApta karIne vaza karavo joIe. 57. yadAmananti viSayAn viSasabrahmacAriNaH / tadalIkamamI yasmA - dihAmutrApi duHkhadAH // 58 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 viSayone viSa sarakhA je kahevAya che te khoTuM che. kAraNa ke, A viSayo A loka ane paralokamAM paNa duHkha ApanAra che. (jyAre viSa to mAtra A lokamAM ja duHkha Ape che.) 58. sAbhyazataka yadAtmanyeva ni:klezaM nedIyo'kRtrimaM sukham / amIbhiH svArthalAmpaTyA- dindriyaistadvibAdhyate // 59 // 9. . je sukha AtmAmAM ja che, najIka che, kaleza vinAnuM che, svAbhAvika che; te sukhane A indriyo pote svArthalaMpaTa hovAthI roke 59. antaraGgadviSatsainya- nAsIrairvIrakuJjaraiH / kSaLAvakSa: zrutavAM, tItathaiva vittute // 60 // aMtaraMga zatruonA sainyanI mokhare cAlanAra, vIromAM zreSTha evA indriyorUpI subhaTovaDe zrutanuM baLa lIlApUrvaka kSaNavAramAM naSTa karI nAkhavAmAM Ave che. 60. svairacArIndriyAzvIya-vizRGkhalapadakramaiH / visRtvareNa rajasA, tattvaddaSTirvilIyate // 61 // icchAnusAra cAlatA indriyorUpI azvonA ADAavaLA pagalAMthI phelAtI rajavaDe tattvadRSTi lupta thAya che. 61. indriyANyeva paJceSu - vidhAya kila sAyakAn / nAtrayanathI ttta, paduM vakSasi vidviSAm // 62 // traNeya jagatane jItanAra kAmadeva kharekhara indriyone ja bANa banAvIne zatruonI chAtI para paga mUke che. 62 vIrapaJcatayImetA - murIkRtya manobhavaH / upaiti subhaTa zreNI- saMkhyArekhAM na pUraNIm // 63 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakasaMdoha kAmadevane, A pAMca vIrone aMgIkAra karyA pachI bIjI pUraka subhaTonI zreNInI saMkhyAnI paraMparAnI jarUra rahetI nathI. 63. 160 aho ! satvananmAya, vidyAtA nUtana: vina / klezajaM duHkhamapyetaddhatte yastu sukhAkhyayA // 64 // AzcaryanI vAta che ke - A kAmadeva kharekhara ! koI navA ja prakArano vidhAtA che. kAraNa ke, je klezathI utpanna thatA duHkhane paNa sukhanA nAmathI oLakhAve che. 64. viSameSurayaM dhUrttacakrazakratvamarhati / duHranuM mulatavAzi, thena vizvapratAribA || 6 || A kAmadeva, dhUrtonA samUhamAM indra samAna che. kAraNa ke, jeNe duniyAne ThaganArA duHkhane (paNa) sukha tarIke darzAvyuM che. 65. yasya sAmrAjyacintAyAM, pradhAnaM hanta ! yoSitaH / mopi saMkalpamU: svastha, thaM sthemAnamIhate ? | 66 // khedanI vAta che ke, jenA sAmrAjyanI cintAmAM pradhAna tarIke strIo che, evo paNa kAmadeva potAnI sthiratA kevI rIte - kayA prakAre icchato haze ? 66 darzayanti valavai - ratathyamapi tAttvikam / yA indrajAlikapraSThAstAH, kiM vizrambhabhAjanam ? // 67 // jeo thoDA zabdothI avAstavikane paNa vAstavika tarIke darzAve che te indrajAlikomAM mukhya evI strIo zuM vizvAsa pAtra gaNAya che.? 67 nijalAlAvilaM lIDhe, yathA zvA zuSkakIkasam / svavAsanAramAnandu-vami: prIyate tathA // 68 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhyazataka 161 jema kUtaro potAnI lALathI vyApta evA sUkA hADakAne cATe che (ane temAM sukha mAne che), tema prANI potAnI vAsanAnA rasathI vAsanAnA kAraNe vastuo vaDe khUza thAya che. 68 vidhAya kAyasaMskAra-mudAraghusRNAdibhiH / AtmAnamAtmanaivAho !, vaJcayante jaDAzayAH // 69 // AzcaryanI vAta che ke jaDabuddhivALA puruSo, uttama evAM kesara Adi dravyothI potAnI kAyAno saMskAra karIne, potAnI jAte ja potAne Thage che. 69. svAntaM vijitya durdAnta-mindriyANi sukhaM jayet / tattu tattvavicAreNa, jetavyamiti me matiH // 70 // duHkhe karIne vaza karI zakAya tevA manane prathama jItavAthI ja Indriyo sukhethI jItI zakAya che ane te manane tattvanA vicArathI jItavuM joIe, ema mane lAge che. 70. saJcariSNurasau svairaM, viSayagrAmasImasu / svAntadantI vazaM yAti, vItakarmAnuzAsanAt // 71 // viSayarUpI gAmanA sImADAomAM IcchAnusAra pharavAnA svabhAvavALo A manarUpI hAthI, jemanAM karmo cAlyAM gayAM che evA, vItarAgabhagavaMtanA anuzAsanathI vaza thAya che. 71. manaHpavanayoraikyaM, mithyA yogavido viduH / bambhramIti yataH svaira-matItya pavanaM manaH // 72 // yoganA jANakAro mana ane pavana eka che evuM je kahe te khoTuM che; kAraNa ke, mana, pavananuM ullaMghana karIne IcchAnusAra paribhramaNa kare che. 72. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zataqasaMdoha : cakSuSyadveSyatAM bhAve - SviMndriyaiH svArthataH kRtAm / Atman ! svasvAmimanvAnaH, thaM nu matimAnuM mavAnuM ? II9rU // he Atman ! jagatanA sarva padArthomAM indriyoe svArthathI karelI ramyatA-rAgabuddhi ane dveSabuddhine potAnI mAnato tuM kevI rIte buddhimAna gaNAya ? 73. avadhatse yathA mUDha !, lalanAlalite manaH / maitryAdiSu tathA dhehi, vidhehi hitamAtmanaH // 74 // he mUDha Atman ! jevI rIte tuM strIonA vilAsamAM manane ekAgra kare che, tevI rIte maitrI Adi bhAvanAomAM tene sthApana kara ane potAnuM hita kara. 74. Atmanyeva hi nediSThe, nirAyAse sukhe sati / kiM tAmyasi bahirmUDha, satRSNAyAmivaiNakaH // 75 // ' hai mUDha Atman ! AyAsa vinAnuM sukha, AtmAmAM ja najIka hovA chatAM jema haraNa mRgatRSNA pAchaLa duHkhI thAya, tema tuM zA mATe bahAra (tene meLavavA) duHkhI thAya che ? 75 priyApriyavyavahRti-rvastuno vAsanAvazAt / aGgajatve sutaH preyAn, yUkAlikSamasammatam // 76 // koIpaNa vastu pratye priya ke apriyano vyavahAra te kevaLa ApaNA mananI vAsanAnA kAraNe ja che. zarIrathI utpanna thayela putra priya lAge che, jyAre te ja zarIrathI utpanna thayela jU, lIkha vagere apriya lAge che. 76. idaM kRtrimakarpUra- kalpaM saGkalpajaM sukham / rajJayatvajJatA mugdhA-nAntarajJAnadu:sthitAn|| 77 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkhyazataka 163 A saMkalpathI utpanna thayeluM sukha, banAvaTI kapUranA jevuM che ke je, Antarika jJAnavinA duHkhI banelA mUDha-bhoLA lokone tatkALa rAjI kare che. 77 mamatvaM mAma ! bhAveSu, vAsanAto na vastutaH / aurasAdaparatrApi, putravAtsalyamIkSyate // 78 // vatsa ! jagatanA padArthomAM mamatva te kevaLa vAsanAthI ja che paNa vastunA yoge nathI. potAnA aurasa putra-sagA putrathI anya sthaLomAM paNa kAryavazAt putravAtsalya dekhAya che. 78 vAsanAvezavazato, mamatA na tu vAstavI / / gavAzvAdini vikrIte, vilIneyaM kuto'nyathA // 79 // mamatA kevaLa vAsanAnA AvezanA lIdhe ja che paraMtu vAstavika nathI. jo tema na hoya to gAya, ghoDA vagere vecI dIdhA bAda e mamatA kema cAlI jAya che ? 79 vizvaM vizvamidaM yatra, mAyAmayamudAhRtam / avakAzo'pi zokasya, kutastatra vivekinAm // 80 // jyAM A samagra vizva ja mAyAmaya kahevAyuM che, tyAM vivekIone zokano avakAza paNa kyAMthI hoya ? 80. dhigavidyAmimAM moha-mayIM vizvavisRtvarIm / yasyAH saGkalpite'pyarthe, tattvabuddhirvijRmbhate // 81 // vizvamAM prasaratI, mohamaya A avidyAne dhikkAra thAo. kAraNa ke, jenAthI - je avidyAthI saMkalpita karelA-kalpita evA paNa padArthamAM AtmAne tattvabuddhi pragaTa thAya che. 81. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zatakasaMdoha anAdivAsanAjAla-mAzAtantubhirumbhitam / nizAtasAmyazastreNa, nikRntati mahAmatiH // 82 // mahAbuddhimAna puruSa, AzArUpI taMtuothI bharelI - gUMthelI, anAdikALanI vAsanArUpI jALane tIkSNa evA samatArUpI zastravaDe kApI nAkhe che. 82. anAdimAyArajanI, jananI tamasAM balAt / svajJAnabhAsvadAlokA-dantaM nayati yogavit // 83 // yogane jANanAra puruSa, aMdhakArane utpanna karanArI, anAdikAlanI mAyArUpI rAtrino; potAnA jJAnarUpI sUryanA prakAzavaDe baLapUrvaka nAza kare che. 83. adhyAtmopaniSadvIja-maudAsInyamamandayan / na kiJcidapi yaH pazyet,sa pazyettatvamAtmanaH // 84 // adhyAtmanA rahasyanA bIjabhUta udAsInatAne marda na thavA deto je AtmA bIjuM kaMIpaNa na jue te Atmatattvane joI zake che. 84. niHsaGgatAM puraskRtya, ya: sAmyamavalambate / paramAnandajIvAtau, yoge'sya kramate matiH // 85 // je AtmA nisaMgapaNAne AgaLa karIne samabhAvanuM AlaMbana kare che, tenI buddhi parama AnaMdane jIvADanAra auSadha samAna yogamAM praveza kare che. 85 dambhajAdapi niHsaGgA-dbhaveyuriha smpdH| nirachanaH punatamA, vi ravIya ? para pam | 86 che . A lokamAM daMbhapUrvakanA nisaMgapaNAthI paNa sampattio prApta thAya che, to pachI daMbharahita nisaMgapaNuM karavAmAM Ave to paramapada zuM dUra rahe ? 86. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArataka 165 saGgAvezAnivRttAnAM, mAbhUnmokSo vazaMvadaH / / yatkijhcana punaH saukhyaM, nirvaktuM tanna zakyate // 87 // saMganA AvezathI nivRtta thayelA jIvone kadAca mokSa vaza na thAya to paNa, je kaMI sukha prApta thAya che te kahI zakAtuM nathI. 87 sphurattRSNAlatAgranthi-viSayAvarttadustaraH / / klezakallolahelAbhi-bhairavo bhavasAgaraH // 88 // skurAyamAna che tRSNArUpI latAnI gAMTho jemAM evo, viSayonA AvartAthI duHkhe karIne tarAya evo, tathA kulezorUpI kallolonI kriIDAothI bhayaMkara evo A saMsArarUpI samudra che. 88 vidaladvandhakarmANa-madbhutAM samatAtarIm / / Aruhya tarasA yogin !, tasya pArINatAM zraya // 89 // he yogI ! jeNe baMdhanA hetubhUta karmone daLI nAkhyAM che evI abhuta samatArUpI naukA upara caDhIne zIdhra te bhavasamudranA pArane pAma. 89 zIrNaparNAzanaprAyai-ya'nmunistapyate tapaH / audAsInyaM vinA viddhi, tad bhasmani hutopamam // 90 // kharI paDelA sUkAM pAMdaDAMnA bhojana jevA bhojano vaDe muni je tapa tape che, te tapa paNa udAsInabhAva AvyA vinA rAkhamAM ghI homavA jevuM che. 90. yenaiva tapasA prANI, mucyate bhavasantateH / / tadeva kasyacinmohAda, bhaved bhavanibandhanam // 91 // - je tapathI prANI saMsAranI paraMparAthI mukta thAya che, te ja tapa mohanA yoge koIka jIvane saMsAranuM kAraNa thAya che. 91. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zatakasaMdoha santoSaH sambhavatyeSa, viSayopaplavaM vinA / tena nirviSayaM kaJcidAnandaM janayatyayam // 92 // A saMtoSa, viSayonA upadravo na hoya tyAre utpanna thAya che tethI te nirviSaya-viSayo jemAM na hoya evA koIka alaukika AnaMdane janma Ape che. 92. vazIbhavanti sundaryaH, puMsAM vyaktamanIhayA / yatparabrahmasaMvitti - rnirIhaM zliSyati svayam // 93 // suMdara strIo puruSone jyAre tenI spRhA na hoya tyAre vaza thAya che, e vAta sAva spaSTa che, kAraNa ke parabrahma saMvitti (parabrahmanuM jJAna) rUpI strI, AzaMsA vinAnA puruSane potAnI meLe ja bheTe che. 93. sUte sumanasAM kaJcidA - modaM samatA latA / yazAvAnuyu: sa-sauramaM nityavairi: || chu4 || samatArUpI latA potAnAM puSpomAMthI koI tevA prakAranI sugaMdhI pedA kare che, ke jenA yoge nitya vaira dhAraNa karanArA jIvo paNa maitrIrUpI sugaMdhIne prApta kare che. 94. sAmyabrahmAstramAdAya, vijayantAM mumukSavaH / mAyAvinImimAM moha- rakSorAjapatAkinIm // 95 // mumukSu AtmAo sAmyarUpI brahmAstrane dhAraNa karIne, mAyAvI evI A moharUpI rAkSasarAjanI senAne jItI lo. 95 mA muhaH kavisaGkalpa - kalpitAmRtalipsayA / nirAmayapadaprAptyai, sevasva samatAsudhAm // 96 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkhyazataka 160 kavioe mananA saMkalpathI kalpelA amRtane meLavavAnI icchAmAM moha na pAma. paraMtu, mokSapadanI prApti mATe samatArUpI amRtanuM tuM sevana kara. 96. yogagranthamahAmbhodhi-mavamathya manomathA / sAmyAmRtaM samAsAdya, sadyaH prApnuhi nirvRttim // 97 // (he Atman !) manarUpI ravaiyAthI yogagranthorUpI mahAsAgarane maLIne, sAmyarUpI amRtane prApta karI zIdhra muktine prApta kara. 97. maitryAdivAsanAmoda-surabhIkRtadiGmukham / pumAMsaM dhruvamAyAnti, siddhibhRGgAGganAH svayam // 98 // siddhirUpI bhamarIo maitrI Adi guNonI vAsanArUpI sugaMdhathI jeNe saghaLI dizAone vAsita karI che, evA puruSanI samIpe svayaM avazya Ave che. 98. audAsInyollasanmaitrI-pavitraM vItasambhramam / kopAdiva vimuJcanti, svayaM karmANi puruSam // 99 // udAsInabhAvathI ullAsa pAmatI maitrIvaDe pavitra banelA, saMbhramathI rahita evA puruSane karmo jANe ke tenA para gusso Avyo na hoya te rIte ja tyajI de che. 99. yogazraddhAlavo ye tu, nityakarmaNyudAsate / prathame mugdhabuddhInA-mubhayabhraMzino hi te // 100 // . yoganA zraddhALu evA je puruSo potAnA, nitya kRtyomAM udAsa bane che teo mugdha buddhivALAomAM prathama che ane te ubhaya bhraSTa thanArA che. 100. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zatakasaMdoha prAtihAryamiyaM dhatte, nivRttirnirvRtizriyaH / ya eva rocate'muSyai, tAM sa eva hi pazyati // 101 // A nivRtti te mokSalakSmInA dvArapALapaNAne bhaje che. tene (nivRttine) je ruce che, te ja tene-mokSalakSmIne joI zake che. 101. aho ! vaNikkalA kApi, manaso'sya mahIyasI / . nivRttitulavA yena, tunita dIyate mulam // 202 // Azcarya che ke, A mananI viNakalA kevI mahAna che ! kAraNa ke te nivRttirUpI trAjavAthI tolI tolIne sukha Ape che. 102. sAmyadivyauSadhisthema-mahimnA nihatakriyam / kalyANamayatAM dhatte, mano hi bahu pAradam // 103 // sAmyarUpI divya auSadhinI sthiratAnA mAhAtmyathI jenI kriyA (caMcalatArUpI) haNAI gaI che, evo manarUpI pAro saMpUrNasuvarNamayapaNAne dhAraNa kare che. 103. bhUyAMsi yAni zAstrANi yAni santi mahAtmanAm / idaM sAmyazataM kiJcit teSAmaJcalamaJcatu // 104 // A sAmyazataka mahApuruSoe racelAM ghaNAM badhAM je zAstro che te zAstronA eka bhAgane prApta karo. 104. * ahIM mAtrAmeLa sacavAyo nathI. chaThTho akSara guru nathI. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgyazataka 139 (zArdUlaviDitam) klezAvezamapAsya nirbharataraM dhyAto'pi yazcetasA, satkalyANamayatvamAzu tanute yogIndramudrAbhRtAm / so'yaM siddharasaH sphuTaM samaraso bhAvo mayA vyAkRtaH, zrImAnadbhutavaibhavaH sumanasAmAnandajIvAtave // 105 // zrImaccandrakulAmbujaikataraNe: sattarkavidyATavI, siMhasyAbhayadevasUrisuguroradhyAtmasaMvijuSaH / ziSyAMzena kimapyakAri vijayaprAjyena siMhena yanavyaM sAmyazataM tadastu suhRdAmujAgarukaM hRdi // 106 // kulezanA Avezano tyAga karIne, saMpUrNa rIte cittavaDe dhyAna karAyelo (evo) paNa je yogIndronI mudrAne dhAraNa karanArA AtmAone suMdara kalyANamayatA turata ja samarpe che, te A zobhAvALo ane abhUta vaibhavavALo siddharasa jevo samarasabhAva, meM sajjanonA AnaMdane jIvADavA mATe spaSTa rIte kahyo che. 105. zrImAn evuM je candrakula, te rUpI kamala mATe eka sUrya samAna, suMdara tarkavidyArUpI araNyamAM siMha samAna, adhyAtmajJAnanuM sevana karanAra, suguru, zrIabhayadevasUrinA ziSyaleza vijayasiMhe je A navuM sAmyazataka banAvyuM, te sahRdaya puruSonA hRdayamAM ujAgaradazA pedA karanAruM thAo. 106. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAzataka A samatAzatakanA racayitA nyAyavizArada, nyAyAcArya mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAja che. A mahApuruSa jenA jagatamAM sArI rIte prasiddha che. teo eka samarthazAstrakAra temaja jainazAsananAM tatvonA syAdvAdazailIthI rahasyone pAmelA eka mahApuruSa che. teozrIe sAkhyazataka graMthanA AdhAre gujarAtI padharUpe A zatakanI racanA karI che. A graMthano viSaya AtmAmAM samabhAva keLavavo, rAgadveSanA prasaMge pUrNa madhyasthabhAva rAkhavo, viSayonI heyatA, rAgAdinAM kaphaLo... vagere che. uccakakSAnA mumukSuone A amRtanA bhojana jevuM pAtheya che. A mahAna graMthanA prakAzanamAM amadAvAda dazAporavADa sosAyaTI, baMgalA naM-6 cAturmAsa birAjamAna pUjya sAdhvIjI kailAsazrIjI ma. tathA pU. sAdhvIjI puSpacUlAzrIjI ma.nI zubhanizrAmAM thayela jJAnakhAtAnI UpajamAMthI rU. 5001 arpaNa karI ArAdhaka bahenoe sutabhaktino lAbha lIdho che. enI anumodanA karIe chIe. li. pU.paM. padmavijayajI gaNivara jainagraMthamALA TrasTanA TrasTIo Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAzataka samatA gaMgA maganatA, udAsInatA jAta; cidAnaMda jayavaMta ho, kevalabhAnu prabhAta. 1* samatArUpI gaMgAmAM magna rahevApaNArUpI udAsInatAthI utpanna thayela Atmika AnaMda, ke je kevaLajJAnarUpI sUryanA udaya pUrvenA prabhAta jevo che; te jayavaMta varto. 1 sakala kalAmeM sAra laya, raho dUra thiti eha; akala yogameM sakala, laya dera brahma videhara saghaLIya kalAomAM jo koI sAra hoya to te laya che. e vAta to bAjue rAkho paNa akala (niSkala) yogamAM paNa te saMpUrNa laya brahmajJAna Ape che, ke je AtmAne videha-dehamukta karanAra che. 2 cidAnaMda vidhuThI kalA, amRtabIja anapAya; jAne kevala anubhavI, kinahI kahI na jAya. 3 ) 1. mi. J. * saMketa J=jAmanagara harajI jainazALAnI prata 2. diha. J. M.=mudrita "sAmyazataka tathA samAdhizataka - sakala ane niSkala yogonI samajUti A pramANe che : je yoga - prakriyAmAM zabda uccAraNavaDe samApatti sadhAya te sakalayoga kahevAya, ane je prakriyA kevaLa bhAvanAne Azrita hoya ane tenAvaDe jo samApatti sadhAya to te niSkalayoga kahevAya che. 3 jAI J.. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zatakasaMdoha Atmika AnaMdarUpI candramAnI kalA e amRtanuM (mokSanuM) bIja che, te kalA kadI nAza pAmatI nathI ane te kalAno je AnaMda che te to kevala anubhavI ja jANe che. te koInI AgaLa kahI batAvAto nathI. 3 to bhI Azrava tApake, upazama karana nidAna; baraSata huM tAke vacana, amRtabiMdu anumAna. 4 to paNa AzravanA tApanuM upazamana karavAmAM kAraNabhUta, amRtanAM chAMTaNAM samA (anubhavanAM) vacanone huM varSAvuM chuM. 4 udAsInatA parinayana, gyAM(gyA na thAM(dhyAna raMgarola; aSTa aMga muni ! yogako, ehI amRta nicola. 5 he muni ! udAsInabhAvanI AtmAmAM pariNati ane jJAnadhyAnamAM ekatAnatA A be vastu aSTa aMgavALA yogano amRtabhUta nicoDa che. 5 anAsaMgamati viSayameM, rAgadveSako cheda; sahajabhAvameM lInatA, udAsInatA bheda. 6 viyogamAM anAsaktabuddhi, rAgadveSane chedavAno udyama, sahaja svabhAvamAM layalInapaNuM - A badhA udAsInatAnA ja bheda che. 6 tAko kArana amamatA, tAme mana visarAma; kare sAdhu AnaMdaghana, hovata AtamarAma. 7 te udAsInatA lAvavAmAM kAraNabhUta nirmamapaNuM che. temAM, AnaMdaghana (AnaMdamAM masta) muni potAnA mananI vizrAnti kare che jethI AtmAmAM ramaNa karato thAya che. 7. 4deg miM J. 5 tAmi. J. 6 kari. J. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalaka mamatA thira sukha zAkinI, niramamatA sukha mUla; mamatA ziva pratikUla hai, niramamatA anukUla. 8 mamatA e sthira sukhano nAza karavA mATe zAkinI tulya che jyAre nirmamatA e (sthira) sukhanuM mUla che. mamatA te mozramArgathI pratikUla che, jyAre nirmamatA te anukULa che. 8 mamatA viSa mUchita bhaye, aMtaraMga guna vRMda; jAge bhAvi virAgatA, lagana amRtake buMda. 9 mamatArUpI viSathI mUrzita thayelA Antarika guNonA samUho, virAgabhAvarUpI amRtanA binduo tenA para paDatAM ja jAgI UThe che. 9 para(ri)nati viSaya virAgatA, bhavatarumUlakuThAra; tA Agepa karyuM kari rahe, mamatA beli pracAra. 10 viSayonA virAganI AtmAmAM pariNati te saMsArarUpI vRkSanA mUlamAM kuhADo che. te kuhADA AgaLa (ke jyAM moTAM moTAM vRkSo UkhaDI jAya tyAM) mamatArUpI velaDIno phelAvo kevI rIte rahI zake? 10 hatA ! mohakI vAsanA, budhaku bhI pratikUla; yA kevala zrutaaMdhatA, ahaMkArako mUla. 11 khedanI vAta che, ke mohanI vAsanA paMDitajanane paNa pratikULa mArge laI jAya che. mohanA yoge jJAna paNa temane aMdha kare che 7 heM . J. 8 mUrati, J. 9 bhae. J. 10 jAgi. J. 011 tarU M. 12 Age J. 13 kiG J. 14 budhdha6. J. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zatakasaMdoha ane ahaMkAra vadhAranAruM thAya che. 11 moha timira manameM jagiM (ge), yAke udaya acheha, aMdhakAra parinAma hai, zrutake nAme teha. 12 jeno udaya thatAM manamAM moharUpI aMdhakAra jAge te zruta nathI paNa zrutanA nAme aMdhakArano pariNAma che. 12* kare mUDhamati puruSakuM, zruta bhI mada bhaya roSa. puM rogIkuM khIra vRta, saMnipAtako poSa. 13 jema rogI mANasane khIra ane ghI saMnipAta vadhAravA mATe thAya che, tema mUDha buddhivALA puruSane zruta (jJAna) paNa mada, bhaya ane roSanI vRddhi karanAruM. thAya che. 13 TAle 9 dAha tRSA hare, gAle" mamatA paMka; laharI bhAva virAgakI, tAko bhajo nisaMka. 14 virAga bhAva (rUpI jala)nI lahera (krodha rUpI) dAhane TALe che, (viSayarUpI) tRSAne dUra kare che ane mamatArUpI kAdavane sApha kare che. tethI zaMkArahitapaNe tenuM sevana karo. 14 15 manami. J 16 nAmi. J.17 kari. J.18 ji.u. J. * sarakhAvo : tajjJAnameva na bhavati yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / tamasaH kuto'sti zaktirdinakarakiraNAgrataH sthAtum // 1 // je udaya pAmatAM rAgano samUha khIlI UThe te jJAna ja hoI zakatuM nathI. sUryanAM kiraNo prakAzI UThe ane aMdhakAra rahe e banI zake kharuM ? 19 TAli. J.20 hari J. 21 gAli J.22 lahari M. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAzataka 15 rAgabhujaMgama viSa harana, dhAro maMtra viveka; bhavavana mUla uchedakuM, vilase yAkI Teka. 15 rAgarUpI sarpanuM viSa dUra karavA mATe vivekarUpI maMtrane manamAM dhAro. e viveka saMsArarUpI vananuM mUla chedI nAkhavA mATe samartha che. 15 ravi dUjo tIjo" nayana, aMtara bhAva prakAsa. karo dhaMdha savi7 pariharI, eka viveka abhyAsa. 16 AMtarika bhAvone prakAzita karanAra bIjA sUrya jevo ane trIjA netra jevo eka viveka ja che, mATe badhI ja pravRttiono tyAga karI, eka vivekane meLavavAno ja abhyAsa karo. 16 praza8 puSkarAvartake, varasata29 haraSa vizAla; leSa hutAza0 bujhAI, ciMtA jAla jaTAla. 17 cittArUpI jvALAothI vyApta evA TheSarUpI agnine prazamarUpI puSparAvartameghanI vRSTithI vizAla harSapUrvaka bujhAvavo joIe. 17 - kinake vaza bhavavAsanA, hovai" vezA dhUta; muni bhI jinake baza bhaye, hAvi bhAvi avadhUta. 18 avadhUta evA munio paNa jenA hAvabhAvathI vaza thaI jAya che, evI dhUrta vezyA jevI bhavanI vAsanA-saMsAranI vAsanA kone vaza thAya ? 18 23. vilAsi. J. 24 ravI M 25 trIjo M ra6 pragAsa J. 27 saba. M. 28 prathama M. 29. varaSani. J. 30 hutAsa. M. 31. hoviM. J. 32 bhi.J. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zatakasaMdoha jabaluM bhavakI vAsanA, jAge moha nidAna; tabaluM cena lokakuM, niramama bhAva pradhAna. 19 mohanA hetubhUta bhavanI vAsanA jyAM sudhI hoya tyAM sudhI zreSTha evo nirmamabhAva - mamatAnA tyAgarUpI bhAvalokane rucato nathI. 19 viSama tApa bhavavAsanA, trividha doSo jora; pragaTe yAkI prabaLatA, kavAtha kaSAe ghora. 20 bhavanI vAsanA te viSama jvara che. jemAM tridoSanuM jora hoya che ane temAM ghora evA kaSAyono kavAtha bhaLatAM te prabala bane che. 20 tAteM duSTa kaSAya ke, cheda9 heta nija citta, dharo eha zubhavAsanA, sahaja bhAvameM mitta. 21 he mitra ! tethI duSTa kaSAyonA cheda mATe potAnA cittamAM A zubhavAsanA, sahaja bhAve dhAraNa karo. 21 siddha auSadhi Ika khimA, tAko karo prayoga; puMja miTijAye" moha ghara, viSama krodha vara roga. 22 A mATe siddha auSadhi koIpaNa hoya to te eka kSamA che. teno tame prayoga karo, jethI mohanA ghara jevo, viSama krodha jvara nAmano roga cAlyo jAya. 22 33 jAgi. J. 34 ci. J 35 viSaya. M. 36 prakaTi. J. 37 kaSaI. J. 38 tAti. J. 39 jede. M. 40 citi. J. 41. bhAvami. J. 42 mitti. J. 43 kSamA. M. 44 jiuM. J. 45 jAI. J. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAzataka 197 cetana kora komala lalita, cidAnaMdamaya deha; sUka bhUka jura7 jAta hai, krodha lUkati teha. 23 A AtmAno komala, suMdara ane cidAnaMdarUpa deha krodhane lIdhe zuSka, bhUkhyo ane jarjarita thaI jAya che. 23 kSamAsAra caMdana rasela, sIMco citta pavitta; dayAvela maMDapa tale", raho laho sukha mitta. 24 he mitro ! pavitra evI dayArUpI velaDInA maMDapa taLe rahIne kSamArUpI zreSTha caMdananA rasathI cittane siMcana karo ane sukhane pAmo. 24 yAko bhAje zamapara vadhU, khimANa sahajameM jora; krodha jodhapa4 kiuM kari kari, so apano bala sora. 25 jene zamarUpI patinI, patnI kSamArUpI strI sahajamAM jorapUrvaka pachADI nAkhe che, te krodharUpI yoddho potAnA balanI jAherAta zuM joIne karato haze ? 25 deta kheda varajita khimA,papa kheda rahita sukharAja; InameM nahi saMdeha kachu, kArana sarikho kAja. 26 kSamA kheda vinAnI che (eTale ke tene dhAraNa karavAmAM kazuM kaSTa nathI paDatuM) tethI te kheda vinAnA sukhane utpanna kare che e vAtamAM kazo ja saMdeha nathI. kAraNa ke, kAraNane anusAra kArya hoya che. 26 46 cetanakuM. M. 47 dUri. M. 48 viSasAra. J. 49 rasai J. 50 siMco hRdaya pavitta J. 51 tali. J. para sama. J. pa3 kSamA. M. 54 yodha. M. 55 varjita kSamA. M. pa6 InamiM nahIM. J. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zatakasaMdoha parabata7 garaba zikara caDyo-8, gurUkuM bhI laghu rUpa; kahi tihAMpa9 acaraja kizyo ? kathana gyAMne anurUpa. 27 garvarUpI parvatanA zikhara para caDhelo prANI guruone paNa laghu svarUpe kahe (gaNAve) temAM zuM acaraja che? kAraNa ke - kathana jJAnane anurUpa hoya che. 27 ATha zikhara girirAja ke, ThAmeo vimalAloka; to prakAza sukha kayuM lahe ? viSama mAnavaza loka. 28 mAnarUpI girirAjanA ATha zikhara jJAnanA nirmaLa prakAzane roke che. tethI viSama evA mAnane vaza evo loka, prakAzanuM sukha kevI rIte pAme ? arthAt na pAme. 28 mAna mahIdhara cheda tuM, kara(ra) mRdutA pavighAta; jyu sukha mAraga saralatA, hovi citta vikhyAta. 29 namratArUpI vajano ghAta karI tuM mAnarUpI mahIdharane chedI nAkha, jethI saralatArUpI sukhano mArga tArA cittamAM pratiSThA pAme-sthira thAya. 29 mRdutA komala kamalathe, vajasAra ahaMkAra; chedata he Ika palakameM, acaraja eha apAra. 30 namratA te kamalathIya komala che ane ahaMkAra vaja jevo kaThina che.chatAMya, te namratA eka palakArAmAM ahaMkArane chedI nAkhe che. A mahA Azcarya che. 30 pa7 parvata M. 58 caDho. J. 59 kahe tahAM. M. 60 ThAme. J. 61 kamala vai. J. 62 hai J. 63 palaka mai.J. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAnAtaka vikasita mAyA bali ghara, bhava aTavI ke bIca"; sovata he nita mUDha nara, nayana gyAna ke mIca7. 31 bhavaaTavInI vacamAM jyAM vikasita evI mAyArUpI velaDInuM ghara che, tyAM mUDha puruSa potAnA jJAnarUpI nayanone mIMcIne haMmeza sUI jAya che. 31 komalatA bAhira dharata, karata vakragati cAra; mAyA sApiNi jaga hase, grasela sakala gunasAra. 32 bahAra komalatAne dhAraNa karatI ane vakragatine AcaratI mAyArUpI sApaNa jagatane Dase che ane temanA sakala guNonA sArane grase che. 32 tAke nigraha karanakuM, karo ju9 citta" vicAra; samaro RjutA jaMgulI, pAThasiddha niradhAra. 33 te (sarpiNIno nigraha karavA mATe jo cittamAM vicAra karatA hoya to pATha karavA mAtrathI niHzaMkarIte siddha thanArI te RjutArUpI jAMgulIvidyAnuM smaraNa karo. 33 lobha mahAtara sira caDhI, baDhI ju9 hisanA veli; kheda kusuma vikasita bhaI, phale duHkha riu meli. 34 lobharUpI mahAna vRkSanA mastaka para caDhI tRSNArUpI velaDI vRddhi pAme che. te khedarUpI puSpothI vikasita thAya che ane duHkhothI te sadA phaLe che - eTale duHkhorUpI phaLone te sadAkAla - bAremAsa Ape che. 34 64 ghara. J. 65 bIci J. 66 hai nituM J. 67 mIciM.-J. 68 DasiM. . 69 grasI J. 70 kyuM. M. 71 citti. J. 72 zIra. M. 73 kyuM. M. 74 ritu.M. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zatakasaMdoha lobha megha unnata bhaye, pApa paMka bahu hota; dharama haMsa rati nahu lahai, rahe na gyAna udyota. 35 lobharUpI megha unnata thatAM-AkAzamAM caDI AvatAM pAparUpI kIcaDa ghaNo thAya che. te samaye dharmarUpI haMsa rati-AnaMda pAmatA nathI ane jJAnano udyota paNa raheto nathI. 35 Agara sabahI doSako, guna dhanako baDora; vyasana beliko kaMda hai, lobha pAsa cihuM ora. 36 lobha badhA ja doSonI khANa, guNarUpI dhanano moTo cora ane kaSTorUpI velaDIno kaMda che. A lobhano pAza-phAMso cAre tarapha phelAyela che. 36 kou sayaMbhUramanako, je nara pAvaIpa pAra; so bhI lobhasamudako, laheja na madhyapracAra. 37 je koI manuSya svayaMbhUramaNasamudrano pAra pAme che. te paNa lobharUpI samudranA madhyabhAgane prApta karI zakato nathI. 37 manasaMtoSa agastikuM, tAke zoSa nimitta; nita sevo jini7 so kiyo%, nija jala aMjali mitta. 38 tenA - te lobhasamudranA zoSaNa mATe jeNe samudrane potAnA hAthanI aMjali mAtra karyo che evA mana satAparUpI agastine nitya sevo. 38 75 5 ve. M. 76 hai. J.77 jIni. M. 78 kiG. . Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAraka 181 thAkI lAlathi tuM phire 9, cita ! ita uta DamaDoladeg; tA lAlaci miTi jAta ghaTa, prakaTi sukha raMgarola. 39 he citta ! jenI lAlace tuM Amatema DAmADoLa thaIne phare che te lAlaca (aMtaramAMthI) maTI jatAM-naSTa thatAM aMtaramAM raMgarola sukha pragaTe che. 39 dhana mAnata girikRttikA, phirata mUDha dUradhyAna; akhaya khajAno gyAMnako, lakhela na sukha nidAna. 40 mUDha puruSa pahADanI mATIne dhana mAnIne durgAnamAM pharyA kare che paNa je sukhanuM kAraNa che te jJAnano akSaya khajAno (je potAnI pAse che) tene te oLakhAto nathI. 40 hota na vijaya kaSAyako, binu indriya vazi82 kina; tAta IndrI vaza kare, sAdhu sahaja guNalIna. 41 indriyone vaza karyA vinA kaSAyono vijaya thato nathI tethI sahaja guNomAM lIna banelA sAdhupuruSe Indriyone vaza karavI joIe. 41 Api kAjiya parasukha hare, dhare na komyuM prIti, indriya durajana pari dahai, vahai na dharma na nIti. 42 potAnA svArtha mATe pArakAnuM sukha haranAra ane koIthI paNa prema na rAkhanAra evI indriyo durjananI mAphaka prANIone bALe che ane dharma ke nItine dhAraNa karatI ja nathI. 42 79 tU phIrI. J. 80 citte tuM DamaDola M. 81 lasi. J. 82 vaza. M. 83 indriya. M. 84 sahita gula ona. J. 85 Apa kAja. M. 86 konuM M. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zatakasaMdoha athavA durajana thai bure, Iha parabhava duHkhakAra, Indriya durajana detu hai, Iha bhavi duHkha IkavAra. 43 athavA to indriyo durjanothI paNa kharAba che, kAraNa ke - te A bhava ane parabhavamAM duHkha Ape che, jyAre durjano to A bhavamAM eka ja vAra duHkha Ape che. 43 nayana pharasa janu tanu lage, dahi87 draSTiviSa sApa, tinase bhI pApI viSe, sumare karinja, saMtApa. 44 potAnAM netrono-dRSTino sparza prANInA zarIrane lAge tyAre ja dRSTiviSa sarpa tene bALe che; jyAre tenAthI paNa pApI evA viSayo smaraNa karavA mAtrathI saMtApa karAve che . bALe che. 44 icchAcArI(c) viSayameM, phirate indriya grAma, baza kIjai pagameM dharI, yaMtra gyAna pariNAma. 45 viSayomAM svecchAthI pharatA indriyonA samUhane jJAna pariNAmarUpI yaMtra pagamAM dhAraNa karIne vaza karavo joIe. 45 unamAragagAmI asaba, indriya capala turaMga, kheMcI" naraga araNyameM, liI jAI nija saMga. 46 unmArge cAlanArA ane kAbUmAM na rahenArA indriyorUpI capala azvo prANIne kheMcIne (potAnA saMgathI) narakarUpI araNyamAM - jaMgalamAM laI jAya che. 46 87 dahe. M. 88 91 khaIcI J. viSe. M. 89 kare. M. 90 0cAri. J. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAzataka 183 je najIka hai zramarahita, ApahI (hi) meM sukha rAja, bAbata hai tAkuM karana, Apa aratha ke kAja. 47 je sukha najIka che, jene meLavavAmAM kazo zrama nathI paDato, je potAnA AtmAmAM ja che, te sukhane kevaLa potAnA svArtha mATe indriyo roke che. 47 aMtaraMga ripu kaTaka bhaTa, senAnI balavaMta, Indriya khinume(r) harata hai, zrutabala atula anaMta. 48 aMtaraMga duzmanonA subhaTomAM balavAna evo Indriya senApati kSaNavAramAM atula ane anaMta evA paNa zrutanA sainyane bhagADI mUke che. 48 aniyata caMcala karaNa haya, padapravAharajapUra, AzAchAdaka karatu he, tattvadRSTi bala dUraja. 49 kAbUmAM nahIM rahenArA, capala, indriyorUpI azvonAM pagalAM paDavAthI UDela rajano samUha ke je dizAone DhAMkI de che, te balapUrvaka tattvadRSTine dUra kare che. 49 paMca bANa indriya karI, kAma subhaTa jaga jIti, sabake siri paga detu che, gaNelpa na kosuM bhIti. 50 kAmasubhaTa pAMca indriyone pAMca bANa banAvIne jagatane jItI laI sarvanA mastaka para paga mUke che ane koIthI bhaya rAkhato nathI. 50 92 senAni. M. 97 kSaNameM. M. 94 du2. M. 95 zIra. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zatakasaMdoha vIra paMca indriya lahI, kAma nRpati balavaMta, kare. na saMkhyA pUraNI, subhaTa zreNikI taMta. 51 bavavaMta evo kAma nRpati pAMca indriyorUpI vIrone meLavyA pachI bIjA subhaTonI zreNInI paraMparAvaDe saMkhyA pUravaNI karato nathI. 51 du:kha sabahi sukha viSayako, karama vyAdhi pratikAra, tAkuM manamatha sukha kaheltha, dhUrata jaga. duHkhakAra. 52 viSayanAM sarva sukho te duHkha che, karmarUpI vyAdhinA pratikAra samAna che, tene kAmadeva sukha tarIke manAve che, kharekhara ! jagatane duHkha ApanAro te dhUrta che. 52 Thage kAmake sukha gineM, pAI viSayake bhIkha, sahaja rAja pAvana nahIM', lagI na sadguru sIkha. 53 viSayonI bhIkha prApta karIne tene sukha manAvato kAma lokone Thage che, chatAM mUrkha manuSyo potAnA AMtarika rAjyane prApta karatA nathI ane temane sadgurunI zikhAmaNa paNa lAgatI nathI. 53 105 apramAda pavi daMDaEi03, karI14 moha cakacUra 5, jJAnI Atamapada lahai, cidAnaMda bharapUra. 54 jJAnI puruSa pramAdatyAgarUpI vajadaMDathI mohane cakacUra karI jJAna ane AnaMdathI bharapUra evA Atmapadane (mokSane) prApta kare che. 54 M. 96 gaNi. M. J. 97 kari. J. 98 sabahI. J. 99 kahi. J.100 dhUrta jagata. M.101 nahi M.102 zIkha. M. 103 daMDasthe M. 104 kare. J. 105 cakyucara. M. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 ramatA zataka thAkeba rAja vicArameM, abalA eka pradhAna, so cAhata hai jJAnajaya, kaise kAma ayAna. 55 jene potAnA rAjyanI vicAraNAmAM strI ja mAtra pradhAna che te ajJAnI evo kAmadeva, kevI rIte jJAna upara jaya meLavavA Icchato haze ? papa urabhAtti miTi jAta hai, pragaTata gyAMna udyota, gyAnIkuMbhi viSayabhrama, disA moha sama hota. pa6 (vaTemArgune) dizAno bhrama thAya tyAre jema UlaTI dizA sAcI lAge che, te pramANe ja jJAnIne viSayano bhrama thatAM thAya che; paraMtu jyAre jJAnano prakAza pragaTe che tyAre hRdayanI bhrAMtinuM nivAraNa thAya che. pa6 dAkhe 9 Apa vilAsa kari, jUThekuM bhI sAca, indrajAla parideg kAminI, tAsu tU' mata rAca. 57 IndrajAlanI mAphaka potAnA vilAsothI je jUThAne paNa sAcuM karI batAve che te kAminImAM tuM rAca nahi. pa7 hasita phUla pallava adhara, kuca phala kaThina vizAla, priyA dekhI mati rAzi tuM, yA viSaveli rasAla. 58 strInuM hAsya te phUla che, tenA adhara te pAMdaDAM che, tenAM vizAla ane kaThaNa stano te phaLa che; ema mAnIne, strIne dekhIne tuM temAM AnaMda na mAna, kAraNa ke - A rasavALI viSanI velaDI che. 58 106 jAke. M. 107 kesi. J. 108 dizA. J. 109 dAkhi. J. 110 pare. M. 111 tuM. M. 112 birala. J. 113 mata rAca tuM M. 114 velI. M. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 'zatakasaMdoha carama maDhita hai kAminI, bhAjana mUtrapa purISa, kAma kITa Akula sadA, parihara" suni guru sIkha. 19 kAminI e cAmaDAthI maDheluM mUtra ane viSTAnuM bhAjana che ane te kAmarUpI kIDAthI sadA bhareluM che. gurunI zikhAmaNa sAMbhaLI tuM teno parihAra kara. 29 virSa8 tyaji59 sau saba tyaji20, pAtaka doSa vitAna, jaladhi tarata navi kayuM tareI, taTinI gaMga samAna. 60 pApo ane doSono vistAra karanArA viSayone je tyaje che, te badhuM ja tyajI zake che. je mANasa samudrane tarI jAya te gaMgA jevI nadIone kema na tare? 60 cATe nija lAlAmilita, zuSka asthi kyuM sthAna, tese rAce viSayameM, jaDa nija rucipa anumAna. 61 jema zvAna potAnI lALathI vyApta zuSka hADakAne cATe che ane temAM rAce che; tema jaDa prANI potAnI rucinA anumAnathI viSayomAM rAce che. 61 bhUSana bahuta banAvatai, caMdana caracata deha, vaMcita Apa hI ApakuM, jaDa dhari7 pudgalaneha. 62 jaDa prANIo pugalapara - zarIrapara sneha dhAraNa karIne ghaNAM ghaNAM AbhUSaNo banAve che, caMdanathI dehane sajAve che ane tema karI potAnI jAte ja potAne Thage che. 62 115 mUta. M. 115 M. purISa. M. 116 pariharI. J. 117 zIkha M. 118 viSaya. M. 119 taJ. M. 120 tA. M. 121 pAtika. M. 122 navi kala.J.123 hADa M. 124 tirsi. J. 125 rUcI M. 126 bahu, M. 127 dharI. e. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 samatAzataka duradama28 manake jaya kiye, indriya jaya 29 sukha hota, tAteM manajaya karaNakuM, karo vicAra udyota. 63 prathama durdama evA manano jaya karavAthI ja indriyono jaya sukhe karI zakAya che, mATe manano jaya karavA vicArono udyota karosuMdara vicAra karo. 63 viSayagrAmanI sImameM 30, IcchAcAri caraMta, jinaAnA aMkuza karI, mana gaja basa karu1 saMta. 64 he saMto ! viSayorUpI gAmanA sImADAmAM IcchAnusAre pharatA manarUpI hAthIne zrIjinanI AjJArUpI aMkuzathI vaza karo. 64 eka bhAva mana pInako, juTha72 kahe graMthakAra, yArDe pavanahi 33 adhika, hota cittako cAra. 65 mana ane pavananuM ekatva che evuM je graMthakAro kahe che te jUThuM kahe che kAraNa ke cittano cAra-tenI gati-pavanathI paNa adhika che. 65 jAmeM rAce 4 tAhimeM, birace (te) kari35 cita cAra, ISTa aniSTa na viSayako, yuM niharyo niradhAra. 66 jemAM mana rAce che temAM ja mana virakata thAya che. tethI viSayo ISTa ke aniSTa nathI paraMtu cittanI bhAvanA ISTa aniSTa che. e tuM nizcayapUrvaka mAna. 66 128 dUrdama. M. 129 jaga. M.130 sImiM J. 131 karo. M. 132 jUTha J. 133 pavanahIte. M. 134 pAmi rAci. J. 135 karI. M. 136 nizcaya M. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakarAMdoha kevala tAme karamako, rAga dveSa te baMdha, parameM 38 nija abhimAna dhari39, kAhi phiratu haiv0 aMdha. 67 mAtra te viSayomAM rAga ane dveSa te karmabaMdhanAM kAraNa che. mATe he aMdha ! para vastuomAM A potAnI che evuM abhimAna dhAraNa karI zA mATe phare che ? 67 jaImai lalanA lalitabheMjara bhAva dharatu (ta) hai sAra, taIseja maitrI pramukhameM, cita dhari karija suvicAra. 68 jema tuM strIonA vilAsamAM suMdara bhAvane dhare che; tema sArI rIte vicAra karI maitrI vagere bhAvanAomAM cittane dhAraNa kara. 68 bAhira bahuri" kahA phire, ApahimeM hita dekhi7, mRgatRSNAsama viSayako, sukha saba jAni uvekhi8 69 he bAvarA ! bahAra zuM kare che? AtmAmAM ja tAruM hita che, te jo. viSayonAM saghaLAM sukho mRgatRSNA samAna che, ema jANI tenI upekSA kara. 69 priya apriya vyavahAra nija, rucix9 rasa sAco nAhi, aMga ja vallabha suta bhayo, yUkAdika50 nahi kAMhi. 70 amuka vastu priya hovI ke apriya hovI e potAnI rucino rasa che, vAstavikarIte sAco nathI. nahIMtara aMgathI pedA thayelo putra vahAlo lAge che paNa jU vagere kema priya nathI lAgatA ? 70 137 zreSako J. 138 paramai. J. 139 dharI. M. 140 kyA phiratA ho. M 141 jaise. M. 142 lalIta meM. M. 143 taiseM. M. 144 karI. M. M. 145 bahori. M. 146 ApahI meM. J. 147 dekhI J. 148 uvekhI. J. 149 rUci. M. 150 cUkAdi. J.. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tue hovata sukha nRpa reMka, nobata sunata samAna, ika bhogeTM ika nAhiSara so, baDhyo53 cita abhimAna. 71 103 rAjA ane reMkane nobata sAMbhaLatAM sarakhuM ja sukha thAya che. paraMtu eka te sukhane bhogave che eTale ke potAne teno bhoktA mAne che, jyAre bIjo tema nathI mAnato. bannene sukha thatuM hovA chatAM ekanA cittamAM abhimAna vadhe che (te ja vadhArAnuM che) bIjAmAM nahi. 71 bhavako sukha saMkalpabhava, kRtrima jisyo54 (jiso) kapUra, raMjata hai jana mugaDuM, varajitaSa gyAMna aMkura. 72 saMsAranAM sukho mananI mAnyatAthI ja pedA thAya che. te vAstavika sukha nathI. jema banAvaTI kapUrathI bhoLA mANaso rAjI thAya che, tema AvAM saMsAranAM sukhothI, jemanA manamAM jJAnanA aMkurA pragaTyA nathI tevA manuSyo ja rAjI thAya che. 72 guna mamakArana bastuko, so vAsanA nimitta, mAMne sutameM suta adhika, dorata haiM hita citta. 73 vastumAM mamatvarUpI guNa je che, te kevaLa vAsanAnA nimitte ja che, pitA potAnA sarva putromAM savAyo putra tene ja mAne che, ke je potAnuM hita karanArI pravRttimAM cittane dore che. 73 mana kRta mamatA jUTha he, nahIM vastu parajAya, nahi56 to bastu bikAIthai, kyuM57 mamatA miTi jAya ? 74 151 bhogI. J. 152 nAhI. J. 153 baDhiu. J. 154 jIso. M. 155 varjIta. M. 156 nahI M. 157 kauM. J. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zatakasaMha mamatA kevaLa mananI mAnI lIdhelI che ane te khoTI che. te vastunA yoge utpanna thayelI nathI. nahIM to jyAre vastu vecI devAmAM Ave che, tyAre te mamatA kema maTI jAya che ? 74 - jana janakI ruci bhinna hai, bhojana dUra kapUra, bhAgavaMta jo caK, karama kare 59 so dUra. 7pa - pratyeka vyaktinI ruci judI judI hoya che, kUra ane kapUranAM bhojana ke je bhAgyavAnane ruce che, tene UMTa AghA mUke che - tene te gamatAM nathI. 75 karabha hase nRpa bhogavuM, harse karabhakuM bhUpa, udAsInatA binu nahIM, dourphe rati rUpa. 76 rAjAnA bhogone UMTa hase che ane rAjA UMTane hase che. jo baMnene potapotAnA bhogomAM udAsInatA pragaTe to baMnene sukha thAya. 76 paramera rAce parasaci, nijaruci 44 nijagunamAMhi, khele prabhu AnaMdaghana, dhari (rI) samatA galabAMhi. 77 paramAM rucivALo AtmA paramAM rAce che ane nija AtmAmAM rucivALo jIva nijaguNomAM - potAnA guNomAM rAce che. AnaMdamaya evo AtmA, samatArUpI strInA gaLe hAtha rAkhIne sadAkALa khelyA kare che. 77 158 rU. M. 159 kari. J. 160 donukaM. M. 161 ratI. M. 162 parami J. 162 parami J. 163 rAci J. 164. rUci M. 165 kheli J. 166 gali M. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAzataka mAyAmaya jagako kahyo67, jihAM sabakI .vistAra, gyAnIkuM hobata kahyAM, tahAM zoke ko cAra. 78 jyAM jagatano saghaLoya vistAra mAyAmaya kahevAmAM Avyo che tyAM jJAnIne zokano pracAra kevI rIte thAya ? 78 socata nAMhi8 anityamati", hovata mAla malAna, bhAMDa bhI socata bharga, dharata nitya abhimAMna. 79 191 je manuSyo jagatanA sarva padArthone anitya mAne che, teo potAno saghaLo mAla khalAsa thaI jAya to yaM zoka karatA nathI jyAre dareka vastumAM nityapaNAnuM abhimAna dharanArA, mATInuM bhAMDuM-vAsaNa bhAMgI jAya toya zoka kare che. 79 phUTa vAsanA gaThita hai, AsA (zA) taMtu vitAna, chede tAkuM zubhamatI, kara171 dhari bodha kRpAMna. 80 AzArUpI taMtuonA vistArathI kUTavAsanA rUpI jALa gUMthelI che. zuddha buddhivALo puruSa hAthamAM jJAnarUpI kaTArI laIne tene chedI nAkhe che. 80 jananI moha aMdhArika, mAyA rajanI kura, 73 gyAMna bhAMna Alokaai, tAkuM7 kIje dUra. 81 krUra evI mAyArUpI rAtri ke je moharupI aMdhakArane utpanna karanArI che, tene jJAnarUpI sUryanA prakAzathI dUra karavI joIe. 81 167 kahIu J. 168 nahi. M. 169 matI. M. 170 haya. J. 171 kari J. 172 bhAnuM Alokate tAko. J. 173 kIMjI. J. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zatakasaMdoha udAsInatA magana huI, adhyAtama rasa kUpa, dekhe nahi74 kabu ora jaba, taba dekhepa nija svarUpa. 82 adhyAtmarUpI rasanA kUvA jevI udAsInatAmAM magna banela AtmA, jyAre bIjuM kaMIpaNa na jue tyAre potAnA rUpane jue che. 82 Age karI nisaMgatA, samatA sevata jehu, ramaiM parama AnaMdarasa, satyayogamai tehu. 83 77 ni:saMgabhAvane AgaLa karI je samatAne seve che, te parama AnaMdanA rasasamAna yogamAM sAce sAca rame che. 83 daMbhahI janita asaMgatA, ihabhavake sukha de, daMbharahita nisaMgatA, kauna79 dUra sukha de. 84 daMbhapUrvakanI niHsaMgatA paNa A bhavanA sukha Ape che, to pachI daMbhavinAnI niHsaMgatAmATe kayuM sukha dUra che ? 84 mata ho saMganivRttakuM, prema paramagati pAI, tAko samatA raMga puni, kinahI kahyau na jAI. 85 saMgathI nivRtta thayelAne kadAca sukhadAyaka paramagatinI prApti na thAo paNa tene je samatAno raMga che (te samatAnA raMganuM sukha che) te koIthI kahyuM jAya tema nathI. 85 tisanA vidruma vallighana, viSaya ghumara bahu jora, bhIma82 bhayaMkara kheda jala, bhavasAyara cihu ora. 86 174 nahIM. J. 175 dekhi. J.176 Agi. J. 177 sattvayogameM. M. 178 nitsaMgate. J. 179 kona. M. 180 jAya. M. 181 ghUmara. J. 182 jIma. J. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marias - - 12 tRSNAorUpI paravALAMonI vallio jemAM phelAyelI che evo, viSayonI ghUmarIonuM jemAM bahu jora che evo ane atibhayaMkara khedarUpI jala jemAM che evo, A saMsArarUpI samudra cAre tarapha phelAyelo che. 86 cAhe tAko pAra to, saja karija samatA nAu, zIla aMga dRDha pATie85 sahasa aDhAra banAu. 87. FAthaMbha87 zubha yoga pari%, bahaThi mAlima 89 gyAna, adhyAtama saDhi bali cale (c), saMyama pavana pramAna. 88 jo te bhavasamudrano pAra pAmavA tuM cAhato hoya to jemAM aDhAra hajAra zIlanAM aMgorUpI pATiyAM che, zubhayogarUpI kUvAthaMbha che, jyAM jJAnarUpI mAlama-sukAnI beTho che ane je adhyAtmarUpI saDhanA balathI saMyamarUpI pavananA yoge cAle che, te samatArUpI naukAne sajaja kara. 87-88 yogI je bahu 91 tapa kare, khAI jhure tapAta, udAsInatA vinu bhasama, hutimaila sobhI 95 jAta. 89 yogIo ke je ghaNA tapa kare che, paDI gayelA vRkSanAM patrone khAya che temano te tapa paNa udAsInabhAva vinAno hoya to bhasmamAM AhutinI samAna che. 89 chUTi bhavake jAlatheha, jima nahi tapa kare 90 loka, so bhI mohe kahayuM, deta janamako zoka. 90 183 cAhi. J. 184 kara. M. 185 pATIe. M. 186 aThAra. J. 187 kUvAthaMbha. M. 184 parI. M. 189 baiThe mAlIma. kha. 190 saDha base cale. M. 191 jabahu. M. 192 kari. J. 193 jure tarUpAta. M. 194 hatime. M. 15 bhi. M. 196 jAlathe. M. 197 karI. M. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zataphasaMdoha je tapa karyA vinA bhavajAlathI koInI mukti thatI nathI te tapa paNa mohathI koIkane janma maraNanA zokanuM kAraNe thAya che. 90. viSaya 98 upadrava saba miTe99, hovata sukha saMtoSa, tAte viSayAtIta hai, deta zAntarasa poSa. 91 viSayonA sarva upadravo maTI jAya tyAre saMtoSanuM sukha prApta thAya che tethI te sukha viSayAtIta che ane zAntarasanI prApti karAvanAruM che. 91 * * * * * * bina lAlaci01 baza hota hai, vazA bAta eha02 sAca, yAte karaI03 nirIha ke, Age sama rati nAca. 92 - lAlaca na hoya tyAre strI vaza thAya che, e vAta sAcI che. kAraNa ke, nirIha-niHspRha puruSanI AgaLa ja samabhAvamAM ratirUpI strI nRtya kare che. 9ra. diI205 parimala samatA latA, vacana agocara sAra, nitta biDara bhI jihAM vase, lahi06 prema ma(3)hakAra. 93 samatArUpI latA vacanane agocara tathA sArabhUta evI sugaMdhI pragaTAve che ke jenA yoge nitya vairavALA jIvo paNa paraspara prema dhAraNa karIne sAthe vase che. 93 senA rAkhasa mohakI, jIpi sukhi07 prabuddha, brahmabAnIka% (brAhyabAna Ika) leIkibda, samatA aMtara zuddha.94 198 viSe J. 199 misyo . 200 vai. J. 201 bina lAlaca. M. 202 para. M. 203 kare. M. 204 Age. M. 205 de M. 946 nitya bIhIrI bhI jyAM vase lahatuM. M. 207 jIpe sukhe. eoma. 208 brAbAnikaI. M. 209 leIke. M. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAzataka 195 jenuM hRdaya samatAnA yoge zuddha thayeluM che evo prabuddha AtmA, moharUpI rAkSasanI senAne samatArUpI eka brahmabANa laIne sukhapUrvaka jIte che. 94 kavi mukha kalapita amRtake, rasameM mUjhata kAhi10, 2: bhajo eka samatAsudhA, rati dhari zivapada mAhi11 95 : kavinA mukhathI kalpita amRtanA rasamAM zuM muMjhAva cho ? zivapadamAM rati dhAraNa karIne eka samatArUpI amRtane sevo. 95 yogagraMtha jalanidhi matho, mana karI meru mathAna, samatA amarata17 pAIkai4, ho anubhau rasu jAna. 96 yogagranthorUpI samudrane manarUpI meruno ravaiyo karI matho, jethI samatArUpI amRtane prApta karIne anubhavarUpI rasanA jANakAra thAo. 96 udAsIna mati15 puruSa jo, samatAnidhi zubha veSa, chorata tAkuM krodha. kidhu, ApahI karma azeSa. 97 je puruSa udAsIna buddhivALo che, samatAno nidhi che, zubha dekhAvavALo che, tene saghaLAM karmo potAnI meLe ja, jANe ke tenA para krodha Avyo na hoya tema, choDI de che. 97 zuddha yoga zraddhAna dharI, nitya karamako tyAga, prathama kariya19 jo mUDha so, ubhaya bhraSTa nirabhAga. 98 210 kAMhI M. 211 mAMhI. M. 212 karI merU. M. 213 amRta. M, 214 pAiki. J. 215 matI M. 216 subha. M. 117 krodhi. M, 218 kidhuM. 3. 219 kare. M. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zaradoha kevaLa yoga upara ja zuddha zraddhA dhAraNa karI je nityakarmono tyAga kare che, te nibhaMgI mUDhomAM prathama che ane ubhaya bhraSTa thanAra che. 98 kiyA mUDha jUThI20 kriyA, kara na thApe gyAna, - kiyA bhraSTa Ika gyAna mata, chede kiyA ajAna. 99 kiyA pAchaLa mUDha banelo AtmA phogaTa kriyA kare che. paNa te jJAnane AtmAmAM sthApana karato nathI. bIjo diyAbhraSTa che, te jJAnane ja mAne che ane ajANa evo te kriyAno cheda kare che. 99 te donuM the dUri ziva, jo nija bala anusAra, mAraga ruci 24 mAraga rahi35, so ziva sAdhANahAra. 100 A baMneya AtmAthI mokSa dUra che paNa je potAnI zakti anusAre mArgamAM ruci rAkhI, zuddha mArgamAM rahe che te ja mokSane sAdhanAro che. 100 nivRtti lalanAko sahaja, acarajakArI koI,27 jo nara 28 yAkuM rucata 29 hai, yAkuM dekhe 70 soI. 101 nivRttirUpI strIno svabhAva koI AzcaryakArI che. je manuSya tene ruce che te nara ja tene (zivane) dekhI zake che. 101 mana pArada murachita bhayo, samatA auSadhi AI, sahija (sahastra) dhirasa paramaguna, sovana siddhi kamAI. 102 220 jUThI J. 221 kari na thApi. J. 222 matI M. 223 bali. J. 224 rUcI M. 225- gahe. M. 226 lalanAke. M. 227 acarijakArI kole. M. 228 nahi. J. 229 rUcata. M. 230 dekhi. J. 231 vedha. M. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatArataka 10. samatArUpI auSadhi jyAre AvI tyAre manarUpI pAro mUrzita thayo ane sahajavedha - sahastravedhI rasa utpanna thayo jenA pariNAme parama guNorUpI suvarNanI kamANI thaI. 102 bahuta graMtha naya dekhike, mahApuruSa kRta sAra, vijayasiMhasUri kio, samatAzatako hAra. 103 bhAvata yAko33 tattva mana, ho samatA rasa lIna, puMja prakaTe tujha sahaja sukha, anubhau5 gamya ahIna. 104 ghaNA graMthone joIne mahApuruSakRta graMthonA sArabhUta A samatAzatakano hAra zrIvijayasiMhasUrie karyo che. jenuM tattva manamAM bhAvatAM samatArasamAM lIna thAva. jethI tamane evuM svAbhAvika sukha pragaTa thAya ke je mAtra anubhavagamya ja hoya ane jeno kadI nAza na thAya. 103-104 kavi jayavijaya susIkha e,37 Apa ApakuM deta, sAmyazataka uddhAra kari38 hemavijaya muni heta. 105 kavi jazavijaya A suMdara zikhAmaNa pote potAne ja Ape che ane kahe che ke hemavijaya nAmanA muni mATe meM A sAmyazatakano uddhAra karyo che. 105 kAma krodha mada lobhakI, jabalaga manameM khANa; tabalaga paMDita mUrkha, dono eka samAna. 1 kSamA sabhI ko meM karuM, mujako kare saba koya; sabase merI mitratA, vera kahAMse hoya.2 ra3ra biche. J. 233 jAkuM. M. 234 jiuM. J. 235 pragaTe M. ra36 anubhava. M. 237 yazavijayanuM zi e. M. 238 karI M. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizataka mahopAdhyAya papU. yazovijayajI mahArAje raceluM A samAdhizataka, A graMthamAM ApelA badhA ja zatakomAM AgavI vizeSatA dharAve che. A eka alaukika zataka che. mokSamArganI ArAdhanAmAM ja samAdhi-cittanI svasthatA prANarUpa che, zvAsasvarUpa che. e samAdhine pU. upAdhyAyajI mahArAja pacAvI gayA hoya evuM A kRti vAMcatA lAgyA vagara na rahe. A bhavya kRti pU. upAdhyAyajI mahArAjanA jJAnAmRtanA bhojanano oDakAra kahIe to paNa cAle. jainazAsananI anupama samAdhinA rahasse teo zrI ArapAra pAmI gayA hoya ene spaSTa jovAno arIso A samAdhizataka che. A samAdhi zatakano svAdhyAya karavAthI koI apUrva AtmamatI anubhavavA maLaze. emAM koI zaMkAne sthAna nathI. pa.pU. paramazAsanaprabhAvaka zAsanasaMrakSaka vyA.vA. tapAgacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI divyakRpAthI, pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayamitrAnaMdasUrIzvarajI mahArAjAnI zubhanizrAmAM 23, dazAporavADa sosAyaTInA "prazama' baMgalAmAM saM. 2055nI cAturmAsika tathA bhAdaravA suda udayAt cotha somavAranI karelI ArAdhanAnA AnaMdamAM A zatakasaMdoha graMthanA prakAzanamAM jJAnakhAtAnI UpajamAMthI dravyano savyaya karI anumodanIya lAbha lIdho che. li. pU. paM. zrI padmavijayajI gaNivara jaina graMthAlayanA TrasTanuM TrasTI maMDaLa | Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizataka samarI bhagavatI bhAratI, praNamI jina jaga baMdhu; kevala Atama-boghako, karazuM sarasa prabaMdha: 1 bhagavatI bhAratI sarasvatI mAtAnuM smaraNa karIne, jagatanA baMdhu zrI jinezvara bhagavaMtane praNAma karIne jenAthI kevaLa Atmabodha thAya, te Atmabodhano sarasa prabaMdha racIzuM. 1 kevala Atama-bodha che, paramAratha ziva-paMtha; tAme jinakuM maganatA, soI-bhAva nigraMtha. 2 phakta Atmabodha ja paramArthathI mokSano mArga che, te AtmajJAnamAM jemanI magnatA che, te ja bhAvanigraMtha jANavA. 2 bhoga jJAna kyuM bAlako, bAhya jJAnakI dora; tarUNa bhoga anubhava jisyo, magana-bhAva kachu ora. 3 pukhta vayanA puruSane jevuM bhoganuM jJAna hoya tevuM bhoganuM jJAna jema bALakane hotuM nathI, tevI ja rIte je jIvo bAhyajJAnanI doramAM jyAM tyAM bhrAMtithI sukhanI buddhi dhAraNa karI rahyA che, teone AtmajJAnathI thatuM sukha ane tenI magnatAnuM bhAna hotuM nathI. arthAt temane anubhavajJAna hotuM nathI. Atmamagna bhAva koI judo ja che! 3 Atama - jJAne magana jo, so saba pugala khela; iMdrajAla kari lekhave, mile na siMhA mana-mela. 4 je AtmA AtmajJAnamAM magna che, te sarva sonuM, rUpuM, AbhUSaNa tathA AhAra vagere pudgalanA khelane IdrajAla samAna gaNe che, te Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zatakarAMdoha paudUgalika padArthomAM tenA manano meLa maLato nathI tenuM mana coMTatuM nathI. 4. jJAna binA vyavahAra ko, kahA banAvata nAca ? ratna kaho kou kAcakuM, aMta kAca so kAca 5 jJAna vinA phakta ekalA vyavahArathI (kriyAkAMDathI) muktinI sAdhanA karavI te nATaka samAna che, koI kAcane ratna mAnI grahaNa kare paNa chevaTe to kAca e kAca ja che, tevI rIte jJAna vinA kevaLa bAhya kriyAthI mukti thatI nathI. 5 rAce sAce dhyAnameM, yAce viSaya na koI; nAce mAce mugati - rasa, Atama-jJAnI" soI. 6 AtmajJAnInuM lakSaNa kahe che. je sAcA evA dharmadhyAna ane zukladhyAnamAM mArI rahe - magnatA dhAraNa kare, pAMce IdriyonA viSayonI yAcanA kare nahi, phakta mokSanA rasamAM layalIna thaI- magna thaI nAce - AnaMda pAme tene ja AtmajJAnI jANavo. (6) bahira aMtara parama e, Atama-pariNati tIna; dehAdika Atama-bharama, bahirAtama bahu dIna. 7 AtmAnI pariNati traNa prakAranI che. (1) bahirAtmA (2) aMtarAtmA ane (3) paramAtmA. temAM prathama deha-vANI-mana AdimAM jene AtmapaNAnI buddhi che, te dIna-bIcAro bahirAtmA che. 7 cittadoSa Atama-bharama, aMtara Atama khela; atinirmala paramAtmA, nahi karma ko bhela. 8 zarIra vagerene AtmA mAnavArUpa cittanA doSane je Atmabhrama Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlizataka 01 mAne che, kAyA vagerene sAkSIrUpa mAne che ane je AtmAmAM rame che te aMtarAtmA che. arthAt jeonI zarIra vageremAM AtmapaNAnI buddhi nathI paNa je zarIrAdikanA sAkSIrUpe varte che te aMtarAtmA che ane jeomAM karma maLelA nathI- karmathI jeo rahita che ane tethI jeo atyaMta nirmaLa che te paramAtmA che. 8 naradehAdika dekha ke, Atama-jJAne hIna; iMdriya bala bahirAtamA, ahaMkAra mana lIna. 9 manuSyadeha vagere joIne bahirAtmA potAne manuSya mAne che ane AtmajJAnathI hIna pAMca indriyomAM ane tenA baLamAM AtmabhAva dhAraNa karI ahaMkArathI manamAM lIna thaI karyagrahaNa kare che. 9 alakha niraMjana akala gati; vyApI rahyo zarIra; lakha suzAne AtamA, khIra lIna kyuM nIra. 10 alakSya (= lakSamAM nahi AvanAra), niraMjana (= karmarUpI aMjanathI rahita), ane jenI gati kaLI zakAya nahi evo AtmA zarIramAM asaMkhyAta pradezathI vyApI rahyo che, te jJAna vaDe oLakhAya che, dUdhamAM jema pANI maLI gayuM hoya tema AtmA zarIramAM vyApI rahyo che. 10 ari mitrAdika kalpanA, dehAtama abhimAna; nija para tanu saMbaMdha mati, tAko hota nidAna. 11 dehane viSe AtmabuddhinA abhimAnathI zatru, mitra vagere kalpanA thAya che. A pArakuM ane A potAnuM evo adhyavasAya pudgala bhAvamAM utpanna karavAmAM kAraNabhUta dehamAM AtmabuddhinuM abhimAna che. 11 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zatakasaMdoha dehAdika Atama-zva, kalpe nija para bhAva; Atama-jJAnI jaga lahe, kevala zuddha svabhAva. 12 deha AdimAM Atmabuddhino jene bhrama che, tevo puruSa "A potAnuM ane A pArakuM che ema kahyuM che, AtmajJAnI kevaLa Atmika zuddha svabhAvane jagatamAM potAno mAne che. 12 sva-para vikalpa vAsanA, hota avidyArUpa; tAte bahurI vikalpamaya, bharama-jAla aMdhakUpa. 13 sva ane paranA vikalpathI avidyArUpa vAsanA utpanna thAya che. tethI bahu vikalpa thAya che ane bahu vikalpamaya bhramajALarUpI aMdhakRpamAM cetana paDe che. 13 putrAdikakI kalpanA, dehAtama-bhrama bhUla; tAkuM jaDa saMpatti kahe, hahA moha pratikUla. 14 jene sva ane paranuM bhedajJAna thayuM nathI te putra vagere pratyakSa potAthI bhinna dekhAtA bhAvone kalpanAthI potAnA mAne che, zarIra Adine potAnA mAnavA e bhramanuM mULa che, jaDabuddhivALA tene potAnI saMpattirUpe jANe che, ahA ! A te kevI mohanI pratikULatA che? 14 yA bhrama-mati aba chAMDa do, dekho aMtara-daSTi; moha-dRSTi jo choDie, pragaTe nija-guNa-sRSTi. 15 he cetana ! have bhrAMtivALI buddhino tyAga karI aMtaradRSTithI tuM AtmAne jo. mohadRSTine choDI devAmAM Ave to potAnA AtmAnA guNonI sRSTi pragaTa thAya che. 15 rUpAdikako dekhavo, kahana kahAvana kUTa; Idraya yogAdika bale, e saba lUTAlUTa, 16 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizataka 203 rUpa Adine jovuM, tene kahevuM - kahevarAvavuM e badhuM kUTa - mithyA che, pAMca indriyo ane mana-vacana-kAyAnA yogathI AtmA parabhAvamAM ramaNa karavAthI AtmaRddhinI lUMTAlUMTa thAya che. 16 parapada Atama dravyakuM, kahana sunana kachunAMhi; cidAnaMdaghana khela hI, nijapada to nijamAMhi. 17 Atmadravyane parapada-abhyapada-pIgalika padArtha aMge kAMI kahevAnuM ke sAMbhaLavAnuM prayojana nathI. kAraNa ke jJAna ane AnaMdano ghana evo AtmA to potAnA svarUpamAM ramaNa kare che. potAnuM pada to potAmAM ja che 17 grahaNa ayogya grahe nahi, graho na choDe jeha; jANe sarva svabhAvate, svapara-prakAzaka teha. 18 AtmajJAnI puruSa grahaNa karavA mATe ayogya evI padgalika vastune grahe nahi, ane grahaNa karavA yogya zuddhasvarUpane grahaNa karIne choDe nahi, sarva padArthane svabhAvathI jANe che ane te sva-para prakAzaka nirmaLa AtmajJAnI thAya che. 18 rUpeke bhrama sIpameM, nyuM jaDa kare prayAsa; dehAtama-bhramarte bhayo, huM tuja kUTa abhyAsa. 19 jema jaDa mANasa chIpamAM rUpAno bhrama thavAthI tene levA prayAsa kare che, tema te cetana ! tane dehamAM AtmabuddhinA bhramathI khoTo abhyAsa thayo che. 19 miTe rajata bhrama sIpameM, jana pravRtti jima nAhi; na rame Atama-bhrama miTe, huM dehAdikamAMhi. 20 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zatakasaMdoha chIpamAM thatI rajatabuddhino bhrama maTI javAthI mANasa chIpane grahaNa karavAmAM pravRtti karato nathI, tema dehAdikamAM thato Atmabhrama nAza thavAthI te te deha AdimAM ramaNa karato nathI- dehAdikamAM rAga karato nathI 20 phire abodhe kaMThagata, cAmakarake nyAya; jJAna-prakAze mugati tuja, sahasa siddhi nirupAya. 21. jema koI ajJAnI potAnA kaMThamAM sonAnI mALA hovA chatAM mArohAra kyAM gayo ? ema kaheto phare che, paNa te bhrAMti dUra thavAthI potAnA kaMThamAM ja hAra che, ema tene satya samajAya che, tevI rIte ajJAnI jIva dehAdika paravastumAM AtmabhrAMti dhAraNa karI jyAM tyAM Atmatattva zodhe che paNa jJAnano prakAza thavAthI potAnAmAM ja AtmasvarUpa bhAse che, bIjA upAya vinA sahajabhAve muktinI siddhi thAya che. 21 yA bina tu sUto sadA, yoge bhoge jeNa; rUpa atIndriya tujha te, kahI zake kaho keNe ? 22 AtmajJAnanI prApti vinA tuM bAhyayogamAM ane bAhya vastunA bhogamAM sUto hato. have jyAre AtmajJAna pragaTa thayuM tyAre samajAyuM ke tAruM rUpa atIndriya che, tenuM varNana koNa karI zake ? arthAta tenuM varNana thaI zake tema nathI - te vacanAtIta che. 22 dekhe bhAkhe ora kare, jJAnI sabahi acaMbha; vyavahAre vyavahArasyuM, nizcayameM thira thaMbha. 23 zAnI je kAMI dekhe, je kAMI bole, ane je kAMI kare, zAnInuM te sarva kartavya AzcaryakAraka che. jJAnI vyavahAramAM zuddha rIte varte che Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlizataka 205 ane nizcayanaye potAnA zuddha AtmasvarUpamAM sthira thaMbha samAna varte che. 23 jaga jANe unmatta o, o jANe jaga aMdha; jJAnIkuM jagameM rahyo, yu nahi koI saMbaMdha. 24 jagata jJAnIone sAcI rIte jANI zakatuM nathI ane jJAnI jagatane ajJAnI jANe che. jJAnI jagatamAM rahetA chatAM te koInI sAthe saMbaMdhathI baMdhAto nathI. 24 yA para chAMhi jJAnakI vyavahAre jye kahAI; nirvikalpa tuja rUpa meM, dvidhA bhAva na suhAI. 25 jema vyavahAramAM jJAnanI parachAyA kahevAya che arthAt tyAM vikalpa dazA hoya che, tema nirvikalpa AtmA ! tArA nirvikalpa zuddha svarUpamAM be prakArano bhAva zobhato nathI- hoto nathI. 25. huM bahirAtama chAMDike, aMtara-Atama hoI; paramAtama mati bhAvie, jihAM vikalpa na koI. 26, ema bahirAtmabhAvano tyAga karIne aMtarAtmA thaI jyAM saMkalpa vikalpa nathI evA paramAtmAnI zuddhamatithI bhAvanA karavI. 26 so meM yA draDha vAsanA, paramAtama pada heta; IlikA bhramarI dhyAna gati, jinamati jinapada deta. 27 jJAna-darzana-cAritramaya AtmA chuM." evI daDha vAsanA paramAtmapadanI prApti mATe che, ilikA ane bhamarInA dRSTAMta rAgadveSarahita evI jinamati jinapadanI prAptinA hetubhUta thAya che. zrI jinezvaraparamAtmAnA dhyAnathI AtmA svayaM jina banI jAya che. 27 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zatakasaMdoha bhAre bhaya pada soI hai, jihAM jaDako vizvAsa; jinasuM o Darato phire, soI abhayapada tAsa. 28 jyAM jaDa upara vizvAsa che te ja sauthI moTuM bhayasthAna che = bAhyapadArthomAM Atmabuddhi karavI te ja moTuM bhayasthAna che. je jaDapadArthothI - bAhyabhAvothI A AtmA Darato phare che- dUra bhAge che, te ja tenuM abhayapada-nirbhayasthAna che. 28 iMdriya-vRtti nirodha karI, jo khinu galita vibhAva; dekhe aMtara AtamA, so paramAtamabhAva 29 iMdriyonI vRttino nirodha karI- saMyamana karI, vibhAvadazAne dUra karI je aMtarAtmAvaDe kSaNamAtra jotAM je jaNAya che te ja paramAtmAnuM tattva che. paramAtmabhAva che. 29 dehAdikaneM bhinna meM, mAthuM tyAre tehu; paramAtama-patha dIpikA, zuddha bhAvanA ehu. 30 huM deha, vANI ane mana AdithI bhinna chuM, ane te dehAdika mArAthI nyArA che AvI zuddhabhAvanA bhAvavI te paramAtmamArganI dIvI che. 30 kriyA kaSTa bhI nahu lahe, bheda-jJAna-sukhavaMta; yA bina bahuvidha tapa kare, to bhI nahi bhava aMta. 31 bhedajJAne (zarIra ane AtmA bhinna che tema jANavuM te) karI sukhI AtmA kriyAnA kaSTane pAmato nathI, ane te bhedajJAna vinA aneka prakAranA tapa kare - zArIrika kaSTakriyA kare to paNa tene bhavanosaMsArano aMta thato nathI. 31 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlizataka 200. abhiniveza pudgala viSaya, jJAnIkuM kahAM hota ? guNako bhI mada miTa gayo, prakaTata sahaja udyota. 32 AtmajJAnI ke jene potAnA jJAnAdika guNo saMbaMdhI paNa mada maTI gayo hoya che ane tene sahaja AtmasvarUpano udyota pragaTa thayelo hoya che tevA AtmajJAnIne pudgala saMbaMdhI abhiniveza hoto nathI. 32 dharma kSamAdika bhI miTe, pragaTata dharmasaMnyAsa; te kalpita bhava-bhAvameM, kyuM nahi hota udAsa ? 33 dharmasaMnyAsayoga pragaTa thatA kSAyikabhAve Atmadharma pragaTa thatAM, kSayopazama - bhAvanA kSamAdika bAhyadharmo paNa potAnI meLe zamI jAya che. to kalpita saMsAranA bhAvamAM jJAnI kema madhyastha na rahI zake? arthAt saMsAranA sarva bhAvomAM jJAnI madhyastha rahe che. 33 rajju avidyA-jAnita ahi, miTe raju ke jJAna; AtamajJAne huM miTe, bhAva - abodha nidAna. 34 aMdhakAramAM dUrathI doraDI jotAM ajJAnathI jIva doraDIne sarpa mAne che ane tenAthI bhaya pAme che, paNa e doraDI che evuM jJAna barAbara thavAthI tene doraDImAMthI sarpanI buddhi nAza pAme che tema dehAdikamAM avidyAnA yoge AtmabuddhinI bhrAMti thaI che, paNa jyAre AtmAnA vAstavikasvarUpanuM jJAna thAya tyAre ApoApa dehAdikamAM AtmabuddhinI bhrAMti TaLe che. 34 dharma arUpI dravyake, nahi rUpI paraheta; aparama guna rAce nahi, yuM jJAnI mati deta. 35 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakannadoha arUpI Atmadravyano dharma paNa arUpI che, te arUpI AtmadravyanA dharmano hetu rUpIdravya nathI kAraNa ke arUpI dharmamAM rUpIdravyanuM hetupaNuM. ghaTatuM nathI tema potAnI jAtithI bhinna evuM pudgaladravya che, te AtmadravyamAM nizcayathI jotAM kAraNabhUta thatuM nathI. aparama guNamAM rAcavuM nahi. ema jJAnI puruSo potAnI buddhithI vicAre che. 35 naigamanakI kalpanA, aparama-bhAva vizeSa; parama-bhAvameM maganatA, ati vizuddha nayarekha. 36 aparama - bhAva vizeSa naigamanayanI kalpanA che, paramabhAvamAM magnatA te atizuddha nayanI rekhA che mATe zuddha AtmabhAvamAM rAcavuM. ativizuddha - naya eTale zuddha nizcayanaya. 36 rAgAdika jaba pariharI kare sahaja guNa - khoja; ghaTameM bhI pragaTe tadA, cidAnaMdakI moja. 37 rAga-dveSa, parabhAva Adino tyAga karIne potAnA AtmAnA svAbhAvika guNo-jJAna AdinI khoja kare, to AtmAne potAnA ghaTamAM ja cidAnaMdanI moja pragaTe che.37 rAgAdika pariNAma cuta, manahi anaMta saMsAra; tehija rAgAdika rahita, jAne paramapada sAra. 38 rAga ane dveSanA pariNAmavALuM mana te ja anaMta saMsAra che ane rAgAdika rahita evuM mana te ja paramapada jANavuM. 38 bhava-prapaMca mana - jAlakI, bAjI jUThI mUla; cAra pAMca dina khuza lage, aMta dhUlakI dhUla. 39 bhavaprapaMcabhUta mananI banelI mAyAjALanI badhI bAjI jUThI che, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizataka 209 to paNa temAM rAcI rahelA jIvone cAra-pAMca divasa, thoDA vakhata sudhI bhale sukha lAge, paNa aMte to te pUlanI vastu dhUlirUpa ja thaI jAya che. arthAt bhavanA prapaMcamAMthI koI paNa sArabhUta tatva hAthamAM AvatuM ja nathI. 39 moha bAgurI jAla mana, tAme mRga mata houM; yAmeM je muni nahi pare, tAku asukha na kouM. 40 moharUpI vAgharI che ane manarUpI jALa che. temAM paDelo jIva mRgasamAna jANavo. he munio ! te manajALamAM tame paDazo nahi. je muni te manajALamAM paDe nahi tene pachI koI prakAranuM duHkha rahetuM nathI. 40. jaba nijamana sanmukha hue, citai na para guNa doSa; taba bahurAI lagAIe, jJAna dhyAna rasa poSa. 41 jyAre mana Atmasanmukha thAya che, tyAre pArakAnA guNa-doSa tarapha dRSTi detuM nathI. vizeSa prakAre A rIte mana jyAre AmA sanmukha bane tyAre tene AtmAmAM lagADavuM ke jethI jJAna ane dhyAnanA rasanI vizeSa puSTi thAya. 41 ahaMkAra parameM dharata, na lahe nija guNa gaMdha; ahaMjJAna nija guNa lage, chuTe parahi saMbaMdha. 42 paramAM eTale zarIra, mana, vANI, ghara, dhana ane strI AdimAM Atmabuddhi - ahaMkAra dhAraNa kare che, tyAre AtmA AtmaguNanI gaMdha paNa pAmato nathI paNa jJAnI puruSa jyAre AtmAmAM ane AtmAnA guNomAM aham vRtti dhAraNa karI paravastuthI- zarIra-karmaAdithI rahita thaI jAya che, tyAre muktipada pAme che. 42 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zatakasaMdoha artha triliMgI pada lahe, so nahi AtamarUpa; to pada karI kayuM pAIe ? anubhavagamya svarUpa,43 je A dekhAtA traNa liMga (strIliMga, puruSaliMga ane napuMsakaliMga) rUpa zarIrane AtmArUpe jANe che, te bahirAtmA che ane te AtmAnA sAcA svarUpane jANato nathI mATe liMgathI bhinna anubhavagamya AtmasvarUpa jANavuM 43. disi dAkhI navi Daga bhare, naya pramANa padakoDi; saMga cale zivapura lage, anubhava Atama joDI.44 zAstro to dizA mAtra batAvanArA che. dizA batAvIne UbhA rahe che temanuM kArya eTaluM ja che arthAtu nayazAstra ane pramANazAstranAM kroDo pada jovA mAtrathI AtmasvarUpa tarapha eka DagaluM paNa bharI zakAtuM nathI paNa AtmAnI sAthe anubhava joDavAthI te anubhava ja mokSanagarasudhI sAthe cAle che. 44 Atama-guNa anubhavata bhI, dehAdika bhinna; bhUle vibhrama-vAsanA, jore phire na khinna, 45 AtmAnA guNone anubhavato ane "AtmA e zarIrAdithI bhinna che" evI bhAvanA karavA chatAM paNa pUrvanI bhramavAsananA yoge pAchuM AtmasvarUpa bhUlAya che mATe kSaNe kSaNe AtmasvarUpa saMbhArI AtmasvarUpamAM ramaNatA karavI. 45 dekhe to cetana nAhi, cetana nAhi dikhAya; roSa toSa kinasu kare ? Apa hi Apa bujhAya. 46 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizataka 211 A je dekhAya che te (zarIra, mana, vANI, sAtadhAtu, gharabAra vagere vastuo) cetana nathI, cetana = AtmA e dekhAto nathI- arUpI che. to konAthI roSa karuM? ane konAthI toSa mAnuM? AthI potAnA AtmAne potAnI meLe oLakhI AtmasvarUpamAM ja magna rahevuM ucita che. 46 tyAga grahaNa bAhira kare, mUDha kuzala aMtaraMga; bAhira aMtara siddhakuM, nahi tyAga a3 saMga. 47 mUDha jIva bAhyavastumAM tyAga ane grahaNabuddhi dhAraNa kare che ane kuzaLa evo aMtarAtmA aMtaraMga-AtmAmAM tyAga (= rAgadveSano tathA ATha karmono tyAga) ane grahaNa (AtmAnA ATha guNa ane AtmAnI anaMta RddhinuM grahaNa) kare che. arthAt aMtarAtmA AvirbhAvanI apekSAe svaguNa - paryAyanuM grahaNa kare che ane siddhAtmAne bAhyathI ke aMtarathI tyAga ke grahaNa kazuM hotuM nathI. 47 AtamajJAne mana dhare, vacana-kAya-rati choDa; to prakaTe zubha vAsanA, guNa anubhavakI joDa. 48 mana jo vacana ane kAyAnI rati choDIne AtmajJAnamAM rati dhAraNa kare to aMtaramAM zubha vAsanA pragaTe che ane te AtmaguNanA anubhavane joDI Ape che. 48 yogAraMbhIkuM asukha, aMtara bAhira sukha; siddha - yogakuM sukha che, aMtara bAhira duHkha 49 yogAraMbhIne-AtmasvarUpano prathama anubhava karanArane bAhya vastumAM sukha ane aMtaramAM duHkha lAge che paNa siddhayogIne - yathArtha AtmasvarUpa jANanArane kevaLa AtmasvarUpamAM ja sukha lAge che ane bAhya viSayo duHkharUpa lAge che. 49 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zatakasaMdoha so kahIe so pUchIe, tAme dharIye raMga; yAte miTe abodhatA, bodharUpa huI caMga. 50 mATe te ja AtmasvarUpa kahevuM, te AtmasvarUpa ja pUchavuM. temAM ja AnaMda dhAraNa karavo jethI ajJAnadazA nAza pAme ane suMdara zAnadazAne - jJAnamaya - AtmasvarUpane pAme. 50. nahi kacha iMdriya viSayameM cetana ku hitakAra; to bhI jana tAmeM rameM, aMdho moha aMdhAra, 51 indriyonA viSayamAM cetanane kAMI hitakAraka-lAbha nathI. to paNa moharUpa aMdhakArathI aMdha banelA jIvo temAM iMdriyonA viSayamAM rame che- AnaMda pAme che. 51 mUDhAtamazuM te prabala, moha choDi zuddha; jAgate he mamatA bhare, pudgala meM nija buddhi. para mohathI zuddhAtmAsvarUpanI zuddhi jeNe choDI che evA mUDhAtmAne pudgaladravyomAM ahaMpaNAnI buddhi jAge che ane paradravyamAM mamatA kare che. para tAkuM bodhana-zrama aphala, jAkuM nahi zubha yoga; Apa ApakuM bUjhave nizcaya anubhava bhoga. pa3 je jIvane zubhayoga pragaTayo nathI-potAnA AtmasvarUpa pratye ruci thaI nathI tene bodha karavAno zrama karavo te niSphaLa che. nizcayathI jotAM pote ja potAnA AtmAne samajAvI zakAya che, ema anubhavI mahApuruSo kahe che. pa3 . parako kisso bujhAvano, tuM para-grahaNa na lAga; cAhe jemeM bujhano, so nahi tujha guNa bhAga. 54 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlizataka 213 parane bIjAne kaI rIte bujhavavo? jene bodha karavA icchuM chuM te huM nathI, ane te AtmA tuM bIjAne grAhya nathI. tuM jenAmAM bodha karavAne Icche che, te tArA guNone bhogavanAra nathI. kema ke AtmA svasaMvedanagrAhya che. 54 jabalo prAnI nijamate, grahe vacana mana kAya; tabelo hi saMsAra thira, bheda-jJAna miTI jAya.55 manuSya jyAM sudhI mana, vacana ane kAyA e traNane vize Atmabuddhi dhAraNa kare che, tyAM sudhI teno saMsAra sthira jANavo ane e traNathI AtmA bhinna che, evuM bhedajJAna thAya tyAre teno saMsAra maTI jAya che. papa sUkSma dhana jIvana nave, kyuM kapare huM deha; tAteM budha mAne nahi, ApanI pariNati teha, pa6 jADuM vastra paheravAthI huM jADo chuM, ema jJAnI puruSa mAnato nathI tema zarIra jADuM thatAM AtmA paNa jADo che, ema mAnato nathI zarIra pAtaLuM paDatAM AtmA pAtaLo che, ema mAnato nathI; jJAnI to AtmapariNativALo ja hoya che. pa6 hAni vRddhi ujvala malina, kyuM kapare huM deha; tAteM budha mAne nahi; apanI pariNati teha, 57 jema kapaDAnI hAni-vRddhi thavAthI ke kapaDuM ujjavaLa ke malina thavAthI jJAnI potAne hAni ke vRddhi pAmelo agara ujjavaLa ke malina thayelo mAnato nathI tema zarIranI hAni-vRddhimAM ke ujjavaLatA ke malinatAmAM potAnA AtmAnI hAni-vRddhi ke ujjavaLatA ke malinatA jJAnI mAnato nathI. pa7 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zatakasaMdoha jaise nAza na Apako, hota vastrako nAza; taise tanake nAzarte, cetana acala anAza. 58 jema vastrano nAza thavAthI potAno nAza thato nathI tema zarIrano nAza thavAthI AtmAno nAza thato nathI. cetana to acala ane avinAzI che.58 jaMgama jaga thAvara pare, jAkuM bhAse nitta; so cAkhe samatA-sudhA, avara nahi jaDa-citta. 19 haMmezA jene hAlatuM - cAlatuM jagata (zarIra Adi) sthAvara paththara AdinI jema jaDa lAge che, te samatArUpI amRtarasane cAkhe che, bIjo jaDabuddhivALo te samatArUpI amRta cAkhI zakato nathI. 59 mugati dUra tAkuM nahi, jAkuM sthira saMtoSa; dUra mugati tAkuM sadA, jAkuM avirati poSa. 60 jenA manamAM sthirapaNe saMtoSe nivAsa karyo che, tene mukti dUra nathI- mukti tenI najIkamAM ja che ane jene aviratinI puSTi thAya che. jenA hRdayamAM saMtoSa nathI tenAthI mukti haMmezAM dUra che. 60 hota vacana mana calitA, janake saMga nimitta; jana-saMgI hove nahi, tAteM muni jaga-mitta. 61 manuSyonA saMsargathI vacana ane mananI capalatA thAya che, tethI munioe manuSyano saMsarga tyajavo ane saMsargano tyAga karanAra munio jagatanA mitra che. ahIM manuSyono saMsarga tajavAnI vAta che, te sApekSadRSTie athavA avasthAvizeSe samajavI. saMsArarasika, bhavAbhinaMdI, rajoguNa Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizataka 215 e tamoguNathI AvRtta thayelA arthAt rajoguNa ane tamoguNathI raMgAyelA manuSyono saMsarga sAdhakapuruSoe avazya tyAga karavo joIe. paraMtu jJAnI, guNI, yogI, adhyAtma ane gItArtha mahApuruSono to avazya saMga karavo joIe. kAraNa ke gurukulavAsamAM jIvananA aMta sudhI guNI puruSonI nizrAmAM rahevAnuM zAstromAM bhArapUrvaka pratipAdana karavAmAM AveluM che tethI tAtparya e che ke AtmasAdhanAmAM magna banelA yogIo sAmAnyajanone priya evI laukika pravRttimAM paDe nahi, manamAM laukika pravRttine sthAna Ape nahi. 61 vAsa nagara vana ke viSe; mAne duvidha abuddha; Atama-darzIkuM vasati, kevala Atama zuddha. 62 nagara ke vana e bene to ajJAnI potAnA nivAsa mAne chearthAt ajJAnI potAne nagaramAM rahetA nagaravAsI mAne che ane vanamAM rahetA vanavAsI mAne che paNa AtmadarzI evA jJAnIne to zuddhAtmA e ja rahevAnuM sthAna che. manamAM je vastuno saMkalpa na hoya te vastu para hoya to paNa hovA barAbara ja che. tethI vastImAM rahevA chatAM munio manathI to AtmAmAM ja - ekAMtamAM ja sthita hoya che, ema samajavuM. jo manamAM je vastuno saMkalpa vikalpanI bahulatA hoya to vanamAM rahe to paNa ekAMta kahevAya nahi. 62 Apa-bhAvanA dehameM, dehAMtara gati heta; Apa-buddhi jo ApameM, so videha' pada deta. 63 dehamAM Atmabuddhi karavI te bhavaparaMparAnuM kAraNa che paNa jo AtmAmAMja jo Atmabuddhi dhAraNa kare to te videhapada = deharahita pada = mokSapadano hetu che. 63 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 bhavi zivapada dii ApakuM, ApahI sanmukha hoI; he AtamA, apano aura na koI. 64 tAte guru zatakasaMrdoha potAno bhavya AtmA ja AtmAnI sanmukha banI AtmAne mokSapada Ape che. eTalA mATe vAstavika rItie-nizcayanayathI AtmA ja AtmAno guru che paNa bIjo koI AtmAno guru nathI. 64 sovata he nija bhAvameM, jAge te vyavahAra; suto Atama-bhAvameM, sadA svarUpAdhAra. 65 je vyavahAramAM jAge che te AtmabhAvamAM uMghe che, vyavahAramAM uMghe che, te haMmezA sva-potAnA rUpanA AdhArabhUta evA AtmabhAvamAM jAgatA che. 65 aMtara cetana dekhake, bAhira deha svabhAva; tAke aMtara jJAnanheM, hoI acala draDhabhAva. 66 jeo AtmAne aMtaramAM dekhI ane dehasvabhAvane bAhyarUpe dekhe, teo aMtaranA jJAnathI acala ane dRDhabhAvavALA thAya che. 66 bhAse AtamajJAna ri, jaga unmatta samAna; Age dRDha abhyAsateM, paththara tRNa anumAna. 67 prArabdhayogI-evA AtmajJAnIne prathama jagata unmattanI jevuM jaNAya che paNa AgaLa daMDhaabhyAsathI tatpara ane tRNa jevuM bhAse che. 67 bhinna dehaneM bhAviye, huM ApahImeM Apa; jyuM svapnahImeM nahi hue, dehAtama bhrama-tApa. 68 AtmAne zarIrathI bhinna vicArIe to AtmAmAM ja AtmA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAya. jethI svapnamAM paNa "deha e ja AtmA che." evA bhAmano tApa na thAya. 68. puNya pApa vrata avrata, yugati douke tyAga, avata pare vrata bhI tyaje, tAte dhari ziva-rAga. 69 puNya-pApa, vrata-avata athavA vratathI puNya, avatathI pApa ane te baMnenA tyAgathI mukti thAya che mATe mokSArthI mokSano rAga dhAraNa karI avatanI peThe chevaTe vatathI paNa nivRtta thAya che. dharmasaMnyAsa nAmano yoga prApta thAya che, tyAre yoga sAmarthyanA baLe pachI tene vratanI jarUra rahetI nathI. te avasthAmAM IcchA vinA paNa zubhayoganuM pravartana svAbhAvika rIte ja cAlu hoya che. jema prathama daMDanI preraNAthI cakanuM bhramaNa thAya che pachI daMDanI preraNAvinA paNa potAnI meLe ja cakabhramaNa cAle che tema yoganI uccabhUmikAmAM sahaja prayatna vinA ja AtmAnI pavitratA jaLavAI rahe che. 69 parama - bhAva prApti lage, vrata dhari avrata choDi; parama - bhAva - rati pAya ke, vrata bhI ina meM joDi. 70 prathama hiMsA vagere avratono tyAga karavo jarUrI che ane jyAM sudhI parama vItarAgabhAva prApta na thAya tyAMsudhI mahAvatone dhAraNa karavA joIe. pachI parama vItarAgatA rUpa pada pamAya tyAre vratane paNa temAM joDI devA. 70 dahana sameM kyuM tRNa dahe, huM vrata avrata chedi; kiyA zakti inameM nahi, yA gati nizcaya bheda. 71 jema agni tRNane bALIne pote temAM samAI jAya che, tema vrata paNa aMte vilayabhAvane pAme che. ane chedavAnI kriyAzakti vratamAM nathI. bAhya ane AtyaMtara be prakAranA avatane chedavAnI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. zatakasaMdoha zakti to nizcayanayathI AtmAnAM svabhAvamAM rahelI che. 71 vrata. guNa dhArata avruti, vratijJAna guNa hoI, paramAtamake jJAnaneM, parama-AtamA hoI. 72 avratI vrataguNa dhAraNa karIne ane vratI jJAnaguNa grahaNa karIne anukrame paramAtmajJAnathI saMpanna thaIne paramAtmA thAya che. 72 liMga deha Azrita rahe, bhavako kAraNa deha; tAteM bhava chede nahi, liMga-pakSa-rata jeha. 73 liMga eTale jaTA dhAraNa karavI, bhagavAM vastro paheravAM, daMDa dhAraNa karavo, amuka zarIra upara cihna dhAraNa karavA, te sarva dehane Azraya karIne rahelA che, ane deha te saMsAranuM kAraNa che, tethI jeo mAtra liMga-cihnamAM ja Agraha rAkhanArA che evA kadAgrahavALA jIvo mukti pAmatA nathI. 73 jAti deha Azrita rahe, bhavako kAraNa deha; tAteM bhava chede nahi, jAti-pakSa-rata jeha. 74 brAhmaNa, kSatriya Adi jAti te dehane AzrIne rahI che ane deha e saMsAranuM kAraNa che, mATe jeo mAtra jAtimAM ja rakta rahe che- jAtinuM ja abhimAna kare che, teo saMsArano cheda karI zakatA nathI- mukti pAmatA nathI. 74 W jAti-liMga ke pakSameM, jinakuM hai draDha - rAga; moha-jAlameM so pare, na lahe ziva-sukha bhAga. 75 je manuSyane jAti ane liMganA pakSamAM ja ekAMta dRDharAga che eTale jAti ane liMgane ja maktinuM kAraNa mAne che, te ajJAnI jIva mohanI jALamAM phasAyelo che. te mokSasukha pAmI zakato nathI. 75 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlizataka liMga dravya guna Adare, nizcaya sukha vyavahAra; bAhya liMga haTha naya maMti, kare mUDha avicAra. 76 dravyaliMga che te AtmaguNono svIkAra karavAmAM hetubhUta che, nizcayanayathI sAdhya je mokSasukha temAM dravyaliMgarUpa vyavahAra kAraNabhUta che, paNa dravyaliMga ekAMte mokSanuM kAraNa nathI, tema chatAM je mUDha kevaLa bAhyaliMgamAM ja haTha-kadAgraha rAkhe che, te vastunA yathArthasvarUpano vicAra karI zakato nathI. 76 . bhAva liMga jAteM bhaye, siddha panarasa bheda, tAte AtamakuM nahi, liMga na jAti na veda, 77 bhAvaliMga utpanna thatAM siddhanA paMdara bhedo thayA, mATe AtmAne liMga, jAti ke veda kazuM nathI. AtmA svaguNothI ja siddha thAya che, bhAvaliMga che te AtmAnA guNasvarUpa che. 77 paMgu dRSTi jju aMdhame, draSTi-bheda nahu deta; Atama-dRSTi zarIrameM huM na dhare guna heta. 78 jema samaju mANasa pAMgaLAnI dRSTine AMdhaLAnI dRSTi mAnato nathI tema je deha ane AtmAnA bhedane jANe che te guNanA heturUpa AtmAnI dRSTine zarIramAM dhAraNa karato nathI. arthAt aMtarAtmA zarIrathI nyAro varte che. 78 svapna vikalatAdika dazA, bhrama mAne vyavahAra; nizcayanayameM doSa-kSaya, vinA sadA bhramacAra. 79 vyavahAranaya svapna ane vikalatA-unmattapaNA Adi dazAne bhramarUpa mAne che, nizcayanayamAM to doSano kSaya thayela hovAthI sadAya bhramano cAra nathI. arthAt AtmadarzI aMtarAtmAne sutAdi avasthAmAM paNa viSama nathI to jAgrata avasthAmAM vizvama kyAMthI hoya ? 79 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTe nahi bahirAtamA, jAgatabhI paDhi graMtha; chUTe bhavarSe anubhavI, supanavikala nigraMtha. 80 bahirAtmA graMtho bhaNe, jAgato rahe to paNa karmathI chUTato nathI temaja anubhavI aMtarAtmA muni dRDha abhyAsane lIdhe nidrA leto hoya ke vikala hoya to paNa saMsArathI chUTe che - karmarahita thAya che. 80 paDhi pAra kahAM pAvano ? miTayo na manako cAra; rUM kohuke belakuM, gharahI kosa hajAra. 81 jo mananA vikalpo na maTe to bhaNIne paNa pAra zI rIte pAmI zakAya? koluno baLada Akho divasa pharyA kare ane manamAM jANe ke huM hajAro gAu cAlyo paNa te gharano ghera ja hoya che. 81 tihAM buddhi thira puruSakI, jihAM ruci tihAM analIna; Atama-mati-Atama-ruci, kAhu kona AdhIna ? 82 jyAM manuSyanI buddhi sthirapaNe coMTe che tyAM tenI ruci paNa thAya che ane mane paNa temAM lIna bane che, jene AtmaviSayamAM ja mati thAya che, AtmAmAM ja ruci thAya che - AtmAmAM ja prIti thAya che, te puruSa bIjA kone AdhIna che? arthAt te bIjA koIne AdhIna nathI. 82 sevata parama paramAtmA, lahe bhavika tasa rUpa; batiyAM sevata jyotikuM, hovata jyotirUpa. 83 paramAtmAnI sevA karavAthI bhavya jIva te paramAtmAnA rUpane pAme che, jema dIpathI bhinna evI vATa te dIpanI jyotine sevIne pote paNa jyoti svarUpa bane che. 83 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azika Apa ApaneM sthita hue, tarUE agni-udyota; sevata Apahi ApakhuM, huM paramAtama hota. 84 AtmA AtmAmAM sthira thavAthI paramAtmarUpa bane che, jema vRkSa potepotAnI sAthe ghasAtAM vRkSamAM agni pragaTe che ane pote agnirUpa thaI jAya che, tema AtmA paNa AtmAnuM dhyAna karatAM paramAtmarUpa thaI jAya che. 84 yAhi paramapada bhAviye, vacana agocara sAra; sahaja jyoti to pAIye, phira nahi bhava-avatAra. 85 A AtmA ja mokSapada che, ema bhAvIe ane tevI bhAvanAthI vacanane agocara evuM mokSapada pamAya che, ane tethI AtmAnI svAbhAvika jyoti kevaLajJAna) prApta thAya che ane tethI pharIthI saMsAramAM avatAra-janma thato nathI. 85 jJAnIkuM duHkha kahyu nahi, sahaja siddha nirvANa; sukha prakAza anubhava bhae, sabahi Thora kalyANa. 86 jJAnIne koI paNa prakAranuM duHkha nathI, jJAnIne sahaja rIte mokSa siddha thAya che. sukhano prakAza karanAra anubhava utpanna thatAM sarvatra kalyANanI paraMparA prApta thAya che. 86 ra supana-dRSTi sukha nAzateM, jyuM duHkha na lahe loka; jAgara-dRSTi vinaSTameM, huM buduM nahi zoka. 87 svapnamAM joyela sukhano nAza thavAthI jema loka duHkha pAmato nathI tema jAgrata avasthAmAM joyela zarIra Adino nAza thavAthI paMDitajanane zoka thato nathI. 87 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zatakAMdo sukha - bhAvita duHkha pAya ke, kSaya pAve jagAna; na rahe so bahu tApa, komala phUla samAna. 88 sukhabhAvita jJAna-zAtAvedanIyanA yoge bhAvita jJAna, duHkha prApta thatAM nAza pAme che. duHkhanA vakhatamAM TakI zakatuM nathI. jema bahu tApamAM komaLa phUla karamAI jAya che, tema sukhabhAvita jJAna duHkha paDavAthI rahe nahi. arthAt kaSTa vakhate sukhabhAvita jJAnavALAne samAdhi rahetI nathI paNa te asamAdhimAM paDI jAya che. 88 duHkha - paritApe navi gale, duHkha-bhAvita muni-zAna; vajagale navi dahanameM, kaMcanake anumAna. 89 ane duHkhanA paritApathI duHkha bhAvita-samatApUrvaka duHkhane sahana karanAra munivaranuM jJAna gaLI jatuM nathI- nAza thatuM nathI. jema agnimAM vaja gaLatuM nathI ane sonAne agnimAM nAMkhavAthI potAnuM mULa svarUpa tyAgatuM nathI paNa ulaTuM vadhAre zuddha thAya che, tema duHkhanA paritApathIpariSaha AdithI muninuM jJAna gaLI jatuM nathI paNa vadhAre zuddha thAya che. 89 .' - tAte duHkhanuM bhAvie, Apa zakti anusAra; che to daDhatara hui ullase, zAna-caraNa-AcAra. 90 tethI potAnI zakti anusAra zArIrika Adi kaSTa sahana karI AtmAne bhAvavo ke jethI AtmAno upayoga sthira thaI ullAsa pAme ane ema karavAthI jJAna ane cAritrano daDhabhAva thAya. 90 ranameM rite subhaTa jyu, gine na bAna-prahAra ; prabhu-raMjana ke heta huM, zAnI asukha-pracAra. 91 yuddhamAM laDatA subhaTo jema bANanA prahArane gaNatA nathI, tema Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlizataka AtmArUpa prabhune raMjana karavA mATe karmarUpI zatrunI sAthe laDatA jJAnI puruSo paNa duHkhanA pracArane gaNatA nathI. 91 - vyApArI vyApArameM, sukha kari mAne duHkha; kriyA kaSTa sukhameM gine, huM vAMchita muni-mukhya. 92 jema vyApArIne vyApAra karatAM aneka prakAranuM duHkha thAya che, chatAM tene te sukha karIne mAne che, tema munirAja paNa AtmasukhanI vAMchA karatA kriyAnA kaSTone-duHkhone paNa sukharUpa mAne che. pariSaha vagerethI utpanna thatAM duHkhone paNa sukharUpa mAne che. 992 kriyA yoga abhyAsa che, phala he jJAna abaMdha; donuMkuM jJAnI bhaje, eka-mati mati - aMdha. 93 yoga abhyAsarUpa kriyA che ane abaMdha (karmabaMdhano abhAva) rUpa phaLavALuM jJAna che. jJAnI puruSa jJAna ane kriyA e baMnene seve che. je ekanI mativALo hoya - jJAna ane kriyAmAMthI ekane seve ane ekane na seve te aMdha che- ajJAnI che. arthAt evo ekAMtavAdI tattvane pAmI zakato nathI. 93 icchA zAstra samarthatA, trividha yoga he sAra; icchA nija zakate karI, vikala yoga vyavahAra. 94 (1) icchAyoga (2) zAstrayoga ane (3) sAmarthyayoga A traNe yoga sArabhUta che. (je yogadRSTi samuccaya Adi granthomAM batAvyA che.) icchAyoga eTale potAnI zakti mujaba sUtrArthanuM IcchakapaNuM hoya paNa kriyA Adi AcaraNa barAbara zuddha na hoyavikaLa hoya - 94. zAstrayoga guna-ThANako, purana vidhi AcAra; pada atIta anubhava kahyo, yoga tRtIya vicAra. 95 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zass T 1 guNaThANAne yogya avikala arthAt pUrNa vidhiAcAravALo yoga hoya te zAstrayoga kahevAya che ane zAstramAM batAvelA je upAyo tenuM atikramaNa karIne zaktinA adhikapaNAthI dharmavyApArayoga Adare te trIjo sAmarthya nAmano yoga che. 5 , rahe yathA bala yoga meM, jhahe sakala naya sAra; bhAvajainatA so lahe, vahe na mithyAcAra. 96 yathAzakti yogabaLamAM rahI je sakala nayano sAra grahaNa kare che. arthAt madhyasthapaNuM dhAraNa kare che, te mithyAcArane Icchato nathI ane te ja bhAvajainapaNuM pAme che. 96 mAraga-anusArI kriyA, chede so matihIna; kapaTa-kriyA-bala jaga Thage, so bhI bhavajala mIna. 97 mokSamArgane anusaranArI je je zubhakiyAo zAstramAM batAvavAmAM AvI che, te zubhakriyAono je cheda kare che, te jIva matihIna jANavo. temaja kapaTakiyAnA baLathI je jagatane Thage che, te paNa saMsAra samudramAM masyanI jema paribhramaNa kare che. 97 nija nija matameM lari pare, nayavAdI bahu raMga; udAsInatA pariName, zAnIkuM saravaMga. 98 eka eka nayano vAda karanArA pota-potAnA matamAM paraspara khaMDana-maMDana karIne laDI paDe che. te nayavAdIono ekabIjAno jhaghaDo joIne je jJAnI che te to sarva rItie udAsIna-madhyasthabhAvamAM lIna rahe che. 98 dou lare tihAM Ika pare; dekhanameM duHkha nAMhi; udAsInatA sukha - sadana, para pravRtti duHkha chahi. 99 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhizataka be vAdIo laDe temAM eka paDe-hAre tyAM madhyasthabhAve rahIne nirIkSaNa karavAmAM duHkha nathI paNa temAM praveza karI nayavAdathI haThakadAgraha karavAthI duHkha thAya che. jJAnI AvuM nayavAdIonuM svarUpa jANIne udAsInabhAve rahe che. te udAsInatA e sukhanuM ghara che. paramAM pravRtti karavI te duHkhanI chAyA che, jJAnI paramAM pravRtti karato nathI. 99 udAsInatA suralatA, samatArasa phala cAkha; para-pekhanameM mata pare, nijaguNa nijameM rAkha. 100 udAsInatA e kalpavelI che. tenA samatArasa rUpa phaLane cAkho. potAnA svabhAvamAM potAnA guNane potAmAM rAkhI, para-padArthane jovAmAM paDIza nahi. 100 udAsInatA jJAna-phala, para-pravRtti hai moha; zubha jAno so Adaro, udita viveka-praroha. 101 udAsInatA e jJAnanuM phaLa che, ane paramAM pravRtti karavI e moha che. jene vivekano praroha utpanna thayo che, evA he bhavya jIvo ! je sAruM lAge teno Adara karo. 101 - za doSaka zatake uddharyuM, taMtra samAdhi vicAra; dharo eha budha ! kaMThameM bhAvaratanako hAra. 102 A samAdhinA vicArarUpI taMtra so doSakachaMdathI uddharyo banAvyo te paMDitapuruSo ! bhAvaratnono A hAra kaMThamAM dhAraNa karo. 102 samAdhi; jJAna vimAna cAritra pavi, naMdana sahaja muni surapati samatA zacI, raMge rame agAdhi. 103 XXX Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zatakasaMdoha jJAnarUpa vimAnamAM munirUpI Iddha bese che, hAthamAM cAritrarUpI vaja dhAraNa kare che. sahaja : samAdhirUpI naMdanavanamAM te munirUpI Iddha samatArUpI IndrANI sAthe agAdha AnaMda kare che. 103 kavi jazavijaye racyo, dodhaka zataka-pramANa; eha bhAva jo mana dhare, so pAve kalyANa. 104 kavi yazovijaye (upAdhyAyajI ma) dodhakachaMdamAM so loka pramANa A graMtha racyo che. A graMthano bhAva je manamAM dhAraNa karaze te kalyANane pAmaze. 104 khAnA pInA sovanA, milanA vacana vilAsa; jayajaya pAMca ghaTAIye, tyau tyau AtmaprakAza. khAvAnuM, pIvAnuM, suvAnuM, haLavA-maLavAnuM ane bolavAnuM A pAMca vastu jema jema ghaTADIe tema tema AtmaprakAza prApta thAya. * vAMcanamAMthI tAraveluM. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ verAgyazataka(gujarAtI) - pa. pU. zAsanasamrATa tIrthoddhAraka AcAryadeva zrImad vijaya nemisUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra kaviratna pIyUSapANi pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya amRtasUrIzvarajI mahArAjA eka viddhaddharya zIghrakavi AcAryadeva hatA. teozrInuM A gujarAtI vairAgyazataka huM ghaNI vAra (mitrAnaMdasUri) vAMcI gayo chuM. bALajIvone vairAgyapreraka hovAthI ahIM ene sthAna ApavAmAM AvyuM che. maMgala zrI AdIzvara zAntijinezvara, nemiprabhu ne pAsa jiNanda, viravibhu e pAMca prabhune, chaThThA zrI guru nemisUrInda; e sarvene praNaye praNamI, samarI sarasvatI mAta udAra, racuM "vairAgyazataka" A sukhakara, prAcIna uktine anusAra. 1 dharmakyiA karavAnI mosama bahukAle bahuvidha duHkha sahetAM, dharmakriyA karavAno kAla, narabhavarUpe prApta thayo che, puNyasaMcayathI cetana hAla; alpakAlasthAyI. sukhadAyI, sura samaktiI jene hAya, daza daSTAnta durlabha ene, hArI jaIne jana pastAya. 2 duSTAMta paheluM "cUlA bharatakSetramAM ghara ghara bhojana, brAhmaNane Ape cakrIza, cosaTha sahasa ataharI jasa narapati seve sahasa batrIza; daivayogathI eka ghare te, bIjI vakhate jamavA jAya, paNa sukA viNa gata narabhava te, pAcho cetana nahi ja pAya. 3 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sala zatakasaMgho 2. dhAnya bharatakSetranAM sarva dhAnyanI deveM kIdhI DhagalI eka, temAM pAlI sarasava nAMkhI, lAvyo DosI vRddha ja cheka; te vRddhAthI kadAca sarasava, sarva dhAnyathI bhinna karAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te, pAcho cetana nahi ja pamAya. 4 3. 'pAsA' daivI dhUtakalAthI jItI, zrImaMtone vAraMvAra, je cANakye caMdragupta nRpano, bharapUra bharyo bhaMDAra; mAnI le ke te maMtrI, vaNikajanothI paNa jItAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te, pAcho cetana nahi ja pamAya. 5 4. rAjasabhA' ekahajAra ne ATha stambhanI, zAlA stambhe stambhe hAMsa, aSTottarazata hAryA viNa te, sarva jItavA gRpanI pAsa; e ghaTanAthI jitI janakane, rAjaputra paNa rAjA thAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te, pAcho cetana nahi ja pamAya. 6 5. ratna' dUradezavAsI vaNikone, zreSThisutoe ApyAM ratana, pitRvacanathI pazcAttApe, te ja ratna meLavavA yatna; karatAM koI dina sarva ratnathI, janakahRdaya paNa saMtoSAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te, pAcho cetana nahi ja pamAya. 7 6. 'svAna' pUrNazazIne svapna dekhI, rAjaputrane raMka vizeSa, vivekavikala lahe raMka kSIrane, nRpasuta pAmyo rAjaya vizeSa; e.ja maThe sUtAM svapnAmAM, tene pUrNendva ya jaNAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te, pAcho cetana nahi ja pamAyaeN. 8 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAzaka che. rAdhAvela rAdhAnAM mukha nIce cako, savaLAM avaLAM pharatAM cAra, tailakaTAhImAM pratibiMba, nirakhato Ubho rAjakumAra; te rAdhAnuM vAmanetra te, capaLa virathI paNa vIMdhAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana nahi ja pamAya.9 8. pUrNacaMdra darzana kacchapa dekhI pUrNacaMdrane, drahamAM dUra thaye sevAla, Ananda e joNuM jovA, laIne Avyo nija parivAra; maLI gaye sevALa sudhAkara, kacchapathI ya kadI nirakhAya, paNa sukA viNa gata narabhava, te pAbe cetana nahi ja pamAya. 10 . ane samIlA pUrva podhimAMhe samolane, dhoMsarI pazcima jaladhimAMya, durdhara kallole kheMcAtA koIka samaye bhegA thAya; vaLI samola svayaM e yuganAM, vivaraviSe paNa pesI jAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana nahi ja pamAya. 11. 10. maNitaMbha koI kutUhalI deva maNimaya, stambhanuM cUrNa karIne jAya, merUzire e cUrNa naLImAM, nAkhI sarva dizA vikharAya; e aNuone vINI vINI, deve pAcho stanma karAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana nahi ja pamAya. 12 - puNya vagara narajanma na maLe Uge sUraja pazcimamAM ne, pUrvadizAmAM asta ja thAya, sAgara maryAdA mUke ne, siMha khaDane paNa khAya; caMdra thakI aMgAra jharene, vAsIde sAMbeluM jAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te, pAMcho cetana nahi ja pamAya. 13 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zatakasadoha cetana ne cetavaNI zAne mAna dhare che cetana, kema hase che thaI mastAna, . kanakakAminI jhakhe zAne, vyasanaviSe thaIne gulatAna; mRtyurAkSasa jo A Ave, narakakUpamAM nAMkhaNa kAja, ceta ceta cetana ! A samaye nahIMtara tArI jAze lAja. 14 jyAMnI durgandhAMza thakI paNa, nagaralokanuM mRtyu thAya, sAgaropamanAM AyuSya moTAM chellAM paNa te nava chedAya; karavatathI paNa kaThine sparza, jANe bhAlAno mAra marAya, e duHkha narakaNAM he cetana ! kahene tujathI kema khamAya. 15 - nArakInI ThaMDInuM varNana - koI samartha luhAraputrathI, pakSa divasa taka khUba tapAya, loDhAno goLo te laIne, zItanarakamAM jo mUkAya; nimeSa mAtramAM te goLo te, zaitya thakI kSaya pAmI jAya, e duHkhathI naraka taNAM he cetana ! kahene tujathI kema khamAya. 16 garamInuM varNana grISmatApathI Akula vyAkula, hastI puSkariNImAM nahAya, je zAntino anubhava ene, zItaLa jaLamAM nhAtAM thAya; manuSyalokanAM uSNakSetramAM, paNa nArakIo yuM harakhAya, e dukha naraktaNAM he cetana ! kahene tujI kema khamAya. 17 vividha duHkhonuM varNana svIyamAMsanuM bhojana ne, ukaLatAM tAmrarasonuM pAna, - tIvrazastrathI chedana bhedana ne, vaitaraNI mAMhe snAna; deha taNAM jyAM khaMDa karIne, tapta telamAM khUba taLAya che, e duHkha naraka taNAM hecetana ! kahene tujathI kema kharAI. 18 karavatathI kApe devone vaja prahAre cUrNa karAya, zAlmalI vRkSa upara Arope ne, kuMbhIpAke pakavAya; Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka tapta lohanI putaLI kerU, AliMgana te kema karAya, e duHkha narakataNAM he cetane ! kahe ne tujathI kema khamAya. 19 uchALe AkAza nIce, nAkhI chede nAka ne kAna, zake UnI retImAM, jene nahIM paranAM duHkhanuM jJAna; AMtaraDA kheMcIne raurava duHkha, dIye te naiva kahAya, e duHkha narakataNAM hecetana ! kahene tujathI kema khamAya. 20 sarvakSetranAM sarva dhAnyathI, narakajIvana nava eka dharAya, sarvasamudranuM jala pIve paNa, tRSA tehanI zAnta na thAya; IrSyAthI baLatAM e jIvo, ekabIjAne khAvA dhAya; e duHkha narakataNAM he cetana ! kahene tujathI kema khamAya. 21 kevaLajJAnI jinavaradeve sarva lokanA bhAva kahAya, sarva satya sadahato, paNa tuM, zAne saMsAre mUMjhAya? dIvo hAtha chatAM paNa amRta, zAne UMDe kUpa paDAya ? e duHkha narakataNAM he cetana ! kahene tujathI kema khamAya. 22 strImoha tyAgAdhikAra sarva-cetano bhavasAgaramAM, jene laIne DUbI jAya, karma nRpatie ema vicArI, suMdara zIlA eka ghaDAya; strI kAminI suMdarI, mahilA evA enAM nAma paDAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana zAne DAya. 23 sneha manohara vacana vadhUnAM, hariNagItanI jevAM jANa, zazIsama mukha te sukhakara nahi paNa, pataMga dIpanI jevuM mAna netrabANa e bANa ja, komala haiyuM jenAthI vIMdhAye, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana zAne sahAya. 24 hAvabhAva hastAdikano te, kAmapizAca taNo Aveza, AbharaNo che bhArabhUta ne, IndrajALa samo che veza; Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R zatako: cAla vagere jotAM jIvo, ke duHkhane dariye jAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana ! zAne DAya. 25 dUra rahelI alpamAtra, paNa durganyi dekhI duhavAya, mukha maraDene nAsikAne, DhAMkI jhaTapaTa dUre jAya; te durgandhithI ja bharelo, zuM nava nArIdeha jaNAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana zAne rahAya. 26 asthi majA AMtaraDAne, rUdhira mAMsa taNo bhaMDAra, carmasnAyu,malamUtra taNI, koThImAM zo lAge che sAra; azuci ne asthira padArthonA, phAMsAmAM koNa phasAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana ! zAne sahAya. 27 viSavallI paNa bhoMya na Uge, siMhaNa paNa guphA nahIM ThAma, moTo vyAdhi paNa vaidyonAM zAstra viSe nahIM enuM nAma; meha vinAnI eha vIjaLI kaho koNathI jANI jAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI strIne cetana ! zAne hAya. 28 daramAM nava rahetI paNa nAgaNa, lohamayI nahIM paNa taravAra, dekhA de dinarAta chatAM paNa, rAkSasIno eto avatAra; nahIM pravAhI paNa e madirA, jovAthI jano mUMjhAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, sIne cetana ! zAne DAya. 29 kSaNamAM rAgI kSaNamAM 'SI, kSaNa kSaNa jenuM mana palaTAya, svIyapatine chaMDI satvara, anya kane aMte jAya; kAmaNa TuMbaNa ne duSkarmo, kAryo jenAM nitya gaNAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana ! zAne sahAya. 30 bIkaNa thaIne moTAM moTAM, sAhasa kAryo karavA jAya, patiputra ke bhAI bahena paNa, kSaNamAM jenAthI haNAya; Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka divase kAga thakI bIve ne, nizie nadIe taravA jAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana ! zAne vhAya. 31 mRSAvAdanuM mandira kaMI bole ne, kaMI karavAne hAya, kapaTa pUtaLInAM mana kero, bhAva na koI thakIya jaNAya; suryakAntA sukumAlikA, jevAM dRSTAMto bahu saMbhaLAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana ! zAne chAya. 32 A bhavamAM paNa strIne yoge, cetana ! ciMtA adhikI thAya, putrAdikanAM pAlaNa - poSaNa, mATe dhaMdhA kaiMka karAya; zAMti ne sukhane vecI, saMtApa zoka vhorI levAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana ! zAne chAya. 33 neminAthajI rAjimatI, varjIne cAlyA zrI giranAra, zAlIbhadrajI batrIza nArI, chAMDI letA saMyamabhAra; mithilA nRpathI eka ja sAthe, eka hajAra ne ATha tajAya, sarva duHkhanuM sAdhana evI, strIne cetana ! zAne chAya. 34 suvarNavedhakarasane yoge, loha kanakatA pAme jema, jJAnI bhASita bhAvanAbhAvita cetana nirmaLa thAya ema; `maMtraprayoge jherI nAga taNuM, paNa zuM nava jhera haNAya, kaI vibhAva ramaNatA evI je, jinavacane naSTa na thAya. 35 bhAvanA bhavanAzinI 1. anityabhAvanA Ayu vAyu taraMga samuM ne, saMpatti kSaNamAM kSINa thAya, indriyagocara viSayo caMcala, saMdhyAreMga samAna jaNAya; mitra vanitA svajanasamAgama, indrajAlane svapna samAna, kaI vastu che sthira A jagamAM, jene icche jIva sujANa. 36 w 233 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zatakasaMdoha 2. azaraNabhAvanA je pakhaMDamahInA jatA cauda, rananA svAmI jeha, ne je sAgaropamanA AyuSyadhArI, svarganivAsI teha; dUra kRtAntamukhe TaLavaLatAM, zaraNa vinAnAM duHkhI thAya, tanadhana vanitA svajanasutAdika koI na ene zaraNe thAya. 37 3. saMsArabhAvanA lobha dAvAnaLa lAgyo che, jyAM lAbhajaLe je zAMta na thAya, mRgatRSNAsama bhogapipAsAthI, jaMtugaNa jyAM akaLAya; eka ciMtA jyAM nAza na pAme, tyAM to bIjI UbhI thAya, ema saMsArasvarUpa vicArI, koNa na vairAgye raMgAya. 38 4. ekavabhAvanA jJAna-darzana-cAritrasvarUpI, eka ja AtmA che nisaMga, bAhyabhAva che saghaLAM emAM, svAmIyatAno nahIM che raMga; janma jarA mRtyune karmaphaLono, bhogavanAro eka, ema vicAra karatAM jAgyo, namirAjAne cittaviveka. 39 5. anyatvabhAvanA jema nalinImAM jala nitye bhinna rahe che Apa svabhAva, tema zarIre cetana rahe che, anyapaNuM e rIte bhAva; bhedajJAna nizcaLa jhaLahaLatuM, sarvabhAvathI jyAre thAya, tajI mamatA grahI samatA cetana, tallaNa muktipurImAM jAya. 40 * 6. azuci bhAvanA chidra zatAvita ghaTa madirAno, madyabiMduo jharato hoya, gaMgAjaLathI dhove to paNa, zuddha karI zakaze zuM koya ? deha azuci che chidrAvita, malamUtrAdikano bhaMDAra, nahAvo dhovo caMdana caraco, to paNa zuddha nahIM ja thanAra.41 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka 7. AthavabhAvanA jyAM A jIva anubhavI sukhaduHkho, karmAMzane nirjhare, tyAM to Azravazatruo kSaNekSaNe karmo ghaNAe bhare; mithyAtvAdika cAra mukhya ripuo, rokI zakAye nahIM; ne A cetana karmabhAra bhariyo, jAye na mukti mahIM. 42 8. saMvarabhAvanA samyaktva mithyAtvadArane, saMyamathI avirati rokAya, cittataNI sthiratAnI sAthe, ArtaraudradhyAno nava thAya; krodha kSamAthI mAna mArdavathI, mAyA ArjavathI jhaTa jAya, saMtoSasetu bAMdhyo lobhasamudra, kadi nava vikRta thAya. 43 guptiyathI mana vacanane, kAyAnA yogo rUMdhAya, ema AzravanAM dvAro saghaLAM, saMvarabhede baMdha ja thAya; saMvarabhAvanA Ividha bhAvI, jo AcAra viSe ya mUkAya, to zuM saghaLAM saMskRtinAM, duHkhathI A cetana mukta na thAya. 44 9. nirjarAbhAvanA taqhavahninA tApa thakI jema, svarNamela te thAye dUra, dvAdazavidha tapathI A AtmA, karmavRdgha kare cakacUra; aNimAdika labdhio, enuM AnuSaMgika kArya gaNAya, dRDhaprahArI cAra mahAhatyAkArI, paNa mokSe jAya. 45 10. dharmabhAvanA 2435 sUrya caMdra Uge ne varase jaladhara, jaga jaLamaya nava thAya, zvApada janasaMhAra kare nahIM, vahUinathI nava vizva baLAya; zrI jinabhASita dharmaprabhAve iSTa, vastu kSaNamAMya pamAya, karUNAkara bhagavaMta dharmane, koNa mUrkha manathI nava vhAya. 46 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zatakasaMdoha 11. lokaravarUpabhAvanA kaTi para sthApita hasta prasArita, pAda puruSanA jevo jeha, padravyAtmaka loka anAdi, anaMta sthiti dharanAro teha; utpattivyaya dhrauvya yukta te, Urdhva adho ne madhya gaNAya, lokasvarUpavicAra karatAM, uttama janane kevala thAya. 47 12. bodhidurlabhabhAvanA prathama nigoda pachI sthAvaratA, trasatA paMcedriyatA hoya, manuSyapaNuM pAmIne dharmazravaNathI, samakti pAme koya; suramaNi suraghaTa surataru mahimA, enI pAse alpa gaNAya, bodhiratnanI durlabhatA te, eka jIbhathI kema kahAya. maitrIbhAvanA. hitaciMtanathI sarva sattvanI sAthe cetana maitrI joDa, vaira virodha khamAvI daIne, IrSyA andhApAne choDa; mAtapitAne badhurUpe, sarva jIva saMsAre hoya, SabhAvanA viNa A jagamAM, sabaLo zatru che nahi koya. 49 pramodabhAvanA jIlDA DAhI thaIne guNIne, guNanuM preme karaje gAna, anya kItine sAMbhaLavAne, sajja thajo te banne kAna; prauDha lakSmI bIjAnI nirakhI, netro tuma nava dharazo roSa, pramodabhAvanA bhAvita thAzo, to mujane tumathI saMtoSa. 50 karUNAbhAvanA. janma jarA mRtyunAM duHkho, aharniza sahetuM vizva jaNAya, tana dhana vanitA vyAdhinI, ciMtAmAM sAro janma gamAya; zrIvItarAga vacana pravahaNano, Azraya jo janathI ya karAya, te duHkhasAgara pAra jaIne, muktipurImAM saukhya pamAya. 51 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka 230 mAdhyasthabhAvanA karmataNe anusAre jIve, sArA narasAM kArya karAya, rAga dveSa stuti niMdA karavI, tethI te nava yukta gaNAya; baLAtkArathI dharmaprema, vItarAgaprabhuthI paNa zuM thAya, udAsInatA amRtarasanAM, pAna thakI bhavabhrAnti jAya. para asAra A saMsAramAM nathI, saukhya ke zAMti jarI, Adhi upAdhi vyAdhiothI, A badhI duniyA bharI; ema jANato paNa jIva tuM, Alasa are re ! kema kare ? kalyANakArI dharma jinano, kema tuM nava Adare? pa3 dhana putra prabhutA lADI gADI, cittamAM nitya ciMtave, Aje maLe kAle maLe ema, Urmio uramAM dhare; paNa aMjalinA jala pare jIva, AyakhuM tAruM ghaTe, te kema tuM jANe nahIM, DahApaNa bharI buddhi chate. pa4 je kAla karavuM hoya zubha te, Aja kara utAvaLo, "zreyAMsi bahu vidanAni" e, siddhAMta jANa kharekharo; nava sAMjanI paNa vATa jo, kalyANakArI kAryamAM, he baMdhu, pAmara jIvanI jema, sukhadasamayo hAra mA.55 joDe ramyAM jenI atizaya, prItathI joDe jamyAM, joDe nizALa viSe jatAM, paralokamAM te paNa gayAM; savAramAM joyela te paNa, sAMja nava dekhAya che, he mitra ! A saMsArano, kevo vicitra svabhAva che. pa6 A jAgavAno samaya che, hene viSe tuM kyuM suve, A nAsavAnA samayamAM, zAne vaLI besI rahe; tuja jIvanadhanane lUMTavA, traNa taskaro pUMThe paDyA, eka roga bIjI jarA trIjo, mRtyu e saune naDyAM. pa7 A kALarUpI reTane, zazI sUrya vRSabho pherave, dinarAta rUpa ghaTamALathI, tuja jIvanadhanane saMhare; Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zatakasaMdoha paNa parabhave pAtheya sarakhAM, dharmane nava Adare, - hA hAtha ghasato jaIza cetana, madha taNI mAkhI pare. 58 je zarIranuM sauMdarya nIrakhI, cittamAMhe tuM hase, hene ja jayAre kALarUpI, nAga jherIlo Dase; te same koI kaLA nathI ke, koI paNa auSadha nathI, nathI maMtra taMtra vijJAna evuM thAya rakSaNa jehathI. pa9 zeSa nAga e che nALavuM ne, pRthvI e to puSya che, che parvato te kesarA, sarve dizAo patra che; mANasarUpI makaraMda che, ene anAdikALathI, A kALabhamaro cUsato, saMtoSane dharato nathI. 60 dinarAta chidra gaveSato, chAyA taNe bahAne phare, A kALarUpa pizAca pApI, chaLa karIne saMhare; enA jhapATAmAM paDelo, jhUrI jhUrIne mare, hA hA karI nahIM dharmasiddhi, ema pastAvo kare. 61 caNI bora mULA mogarInI, jAtimAM paNa tuM gayo, viSTAtaNo kIDo thayo, thaI zeTha nokara paNa thayo; ema vividha karmavaza karI, saMsAranATaka saMcaryo, hA ! mitra tuM paravaza thakI, duHkhI thayo duHkhI thayo. 6ra mAtA pitAne putra putrI, baMdhuo bhAryA tathA, mitro sagAMvahAlAM sabaMdhI, zarIranAM che sarvathA; smazAnamAM e dehane, bALI rUve che svArthane, A svArthanA saMsAramAM zo, sneha lAgyo che tane. 63 he mugdhajIva ! vicAra A, saMsAramAM tAruM koNa che ! sarve sagAM tujane tajI, athavA tajIne tuM jaze; vitarAgabhASita dharma kevala, te same sAthe thaze, durgati kerA phUpathI, tatkAla te ja bacAvaze. 64 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 vairAgyazataka aDakarmarUpI baMdhane, baMdhAI kArAgAramAM, saMsAramAMhe tuM saDe che, mohanA sAmrAjyamAM; e baMdhanone AtmabaLathI, vIra thaIne toDaze, to muktinAM sAmrAjyane tuM, Atma sAthe joDaze. 65 je lakSmImAM lalacAIne tuM, dharmakaraNI nava kare, ne je sagAMvahAlAM kUte tuM, zvAnavRtti Adare; je viSayasukhanI lAlace, lalanA sadA citta dhare, te sarva kSaNanAzI kharekhara, patra jalabindu pare. 66 he vRddha ! tuja yauvanadazA ne, zakti saghaLI kyAM gaI, tuja aMganI zobhAtaNI, hA hA dazA A zI thaI ? lALA jhare tuja mukha thakI ne, mazkarI loko kare, te joIne paNa vRddha tuM, vairAgyane kema nAdare ? 67 ghanakarma rUpI badhano, bAMdhI are dasyu pare, cetana ! tane A moharAjA, bhAvanagaramAM pherave; viDambanA pAme ghaNIne, vividha duHkhone sahe, niHzaraNa A saMsAramAM, zo sAra che te tuM kahe ? 68 sarvajJa karUNAgAra prabhue, lAkha corAzI kahyAM, A jIvane utpanna thavAnAM, sthAna bahu dukhe bharyAM; e sarva sthAnomAM anaMtIvAra, cetana AthaDaDyo, kara dharma mAnavajanma hIro, Aja tuja hAthe caDyo. 69 bahu jAtiomAM bhramaNa karatAM, sarva saMbaMdho karyA, mAtapitA badhupaNe tuja, sarva sattvo sAMpaDaDyAM; paNa koIthI adyApi tuja, rakSaNa kadIe nava thayuM, he jIva! tAruM jIvana savi, eLe gayuM eLe gayuM. 70 jema alpajalamAM mAchalI, nizaraNa thaIne taraphaDe, tema jIvana aMte jIva A, pIDAya che vyAdhivaDe; Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zataroha mA mA' kare koI karUNasvarathI, azrunI dhArA vahe, dekhe sagAMvahAlAM tathApi, koI duHkha na saMhare. 71 A putra muja sukhahetu che, A strI sadA sukhadAyinI, mata jANaje ema mana viSe, e; buddhi che duHkhadAyinI; ema mAnatA ke nArakI, kaika tiryaMco thayAM, narajanma hIro hAthathI, hArI gayAM hArI gayAM. 72 mAtA marI strI thAya che ne, strI mAtA bane, thAye pitA te putra ne je, putra te ja pitA paNe; eka janmamAM paNa jIva A bahu raMgathI raMgAya che, kuberasena pare are, pIDAya che pIDAya che. 73 corAzI lAkha yoni viSe nathI, koI yoni vizvamAM, nathI jAti ke koI kuLa evuM jIva na gayo jehamAM; vaLI sthAna paNa evuM nathI, AkAza ke pAtALamAM, jyAM janmamaraNo nava karyA, bahuvAra zvAsocchavAsamAM. 74 je vividha viSayo bhogavyA, bahuvAra ne je je vasyA, parabhAvamAM pakaDAIne te, te are pAchA grahayA; paNa viSayasukhanI lAlasA, tArI hajIye nava maTI, zuM sIMcatA dhRtathI, kadIe agninI javAlA ghaTI? kapa che strI kharekhara zastra ne A badhuo bandhana khare; ne viSaya sukha che viSa samA, dolata vaLI dolata are ema jANIne he mitra ! mArA, virama A saMsArathI A lAkaDAnA lADavAmAM rasa taNo chAMTo nathI. 76 je kuTuMbane mATe kare che, vividha karmo hoMzathI, paNa karmane udaye kuTuMbI koI tuja sAthI nathI; Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 vairAgyazataka Avyo are tuM ekalo jaIza paNa tuM ekalo, ne parabhave duHkhI sukhI nA thaIza paNa tuM ekalo. 77 tuja zatru ke tuja mitra evI koI paNa vyakti nathI tArA vinA A vizvamAM e koI paNa zakti nathI. saMsAramAM saMsakta evo tuM ja hAro zatru che svabhAvamAM ramato kharekhara tuM ja tAro mitra che. 78 mithyAtvaviSadhara viSa caDe che je same A Atmane zraddhAMga thAya zithilane pramAdI te same; nirde vizeSe dharmijanane nAstikone saMgrahe, khullAM kare marmo gurunA pApa pravRttine vahe.79 jema prabala pavane zAMtajaladhi, paNa atizaya khaLabhaLe, tophAnamAM AvI taraMgI, prANane dhana saMhare; tema cittajaladhi viSayavRtti, vAyuthI DoLAya che, sadabuddhi naukA bahu guNonI, sAtha taLIye jAya che. 80 saMdhyAsamayanAM vAdaLAM, sarakhI samRddhi jANavI, jIvanadazA paNa pANInA, bubudasama nirdhAravI; nadI veganI jevI javAnI, keTalAM varaso rahe ? vicArIne he jIva ? tAruM, zreya zemAM te kahe ? 81 gulAba keruM puSpa A, zubhagaMdhathI mahekI rahyuM, janacittane kheMcI rahyuM, rUparaMgane rasathI bharyuM; sparze suMvALuM paNa are, kSaNavAramAM palaTAya che, jo jIva ! netro kholIne je, pagataLe cagadAya che. 82 muktinagaramAM jo javA, IcchA hRdayamAM che tane, vizrAMti leto nava ghaDIe, viSayaviSavRkSo taLe; Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zatakasaMdoha chAyA ya tehanI sattanAzaka, bhrAMtikAraka thAya che, pachI muktipaMthamAM jIvathI, pagaluM ya nava mukAya che. 83 nirjanavane nirbhaya thaIne, vilasato svecchA thakI, khAvA tarUnAM kisalayone, pAna jharaNAM jala thakI; te hastI vanano paNa prahAro, aMkuzonA je sahe, sparzanavaze thaI rAMkaDo, bahumArane mAthe vahe. 84 aticapala UMDA jalarUpI, nirbhaya gRhe vasato hato, svajAtisaMge raMgathI, ramato chato sukha pAmato; te maccha paNa hA ! hRdayabhedaka, rItathI ya haNAya che, jIhvA vinA e kaSTamAM kahe, koNa kAraka thAya che. 85 jhaMkAranA zabda karI, digdaza jeha gajAvato, puSpotaNo rasa cUsato, cAlAka zIghragati chato; te madhupa baMdhana puSpanuM, gajakarNanI lAto sahe, jo nAsikAne vaza paDIne, jhUrI jhUrIne mare. 86 pataMga paMcaraMgI rUpALuM, gaganapaMthamAM gAjatuM, AghAtathI ke sparzathI, kSaNavAramAM UDI jatuM; thaI nayanane vaza te, bicAruM jyotamAM jhaMpalAya che, ema jANIne paNa zIda cetana, nayanane vaza thAya che. 87 rahevuM gADha nikuMjamAM, viharavuM nirbhIka thaIne vane, sahevuM nA kadIe kaTuvayaNane, nA dekhavuM duSTane; jehane tehamRgo ya zrotravaza, thaI khove re prANane, ne sapaeNya thaI suzabdarasiko, kevA paDe baMdhane. 88 bhayapAmIne mRtyu thakI tuM, zIda gRha saMtAya che, Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyazataka mauktipramukhanI bhasma zAne, zakti mATe khAya che; bhayabhItane e mRtyurAkSasa, nava taje paNa janmane, ne nava bhaje hene tyajI kara, janmanAzaka yatnane. 89 mRtyutaNI sAthe nathI, maitrI karI te mAnavI, tehanA bhayathI rakSanArI, che suraMgo kyAM navI; nizcaya nathI kIdho maraNanA, samayano jJAnI kane, zAthI kahe che A sthitimAM, kAla karIzuM dharmane. 90 je divasa ne je rAtrIo, tuja jIvanamAMthI jAya che, kroDo upAye koIthI, kadIe na eha pamAya che; apUrva avasara A badho, eLe gumAve zIdane; nidrA tyajIne svastha kara mitra che, hArA, cittane. 91 tRNAgrajalabiMdu samuM che, jIvana ne A vaibhavo, samudra jalakallola kyuM, dekhAva de che navanavo; patnI pramukha prema te paNa, svapnanA sama jANavo, samasta A saMsAra jANo, lAkaDAno lADavo. 92 moTuM maMdira ne vinIta tanayo, lakSmI na khUTe kadI, ne kalyANa karI vadhu virahane, mitro zake nA sahI; mAnI vizva suramya ema, paDatAM saMsAramAM ke jano, jANIne kSaNanaSTa saMga tajatA, meM saMta e sarvano. 93 kalyANakArI vicAraNAo. sAkSAt zrI jinadevane nirakhazuM kyAre aho netrathI ! ne vANI manohArI citta dharazuM kyAre kaho premathI ! zraddhA nizcala dhArazuM jinamate zreNIkvan ke same, ne devendra vakhANapAtra thaIzuM kyAre supuye ame ! 94 kyAre deva calAyamAna karavA mithyAmati Avaze, ne samyakatva suratnanI ama viSe sAcI parIkSA thaze, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zatakasaMdoha kyAre pauSadhane grahI praNayathI sadbhAvanA bhAvazuM, ne romAMcita thaI tapasvI munine kyAre paDIlAbhazuM. 5 savairAgyarase rasika thaIne dIkSecchu kyAre thazuM, ne dIkSA grahavA munIzvara kane kyAre subhAgye jazuM, sevA zrIgurudevanI karI kadA siddhAratane zIkhazuM, ne vyAkhyAnavaDe samasta janane kyAre pratibodhazuM ? 96 gAme ke vijane surendrabhavane ne jhuMpaDe ye same, strImAM ne zabamAM samAnamatine kyAre dharIzuM ame; sarve ke maNimALamAM kusumI zayyA tathA dhULamAM, kyAre tulya thaze praphullita mane zatru ane mitramAM. 97 yogAbhyAsarasAyaNe hRdayane raMgI asaMgI banI, kyAre asthiratA tajI zarIrane vANI tathA cittanI; AtmAnanda apUrva amRtarase hAI thazuM nirmaLAM, ne saMsAra samudranA samudranA vamaLathI kyAre thazuM vegaLAM. 98 kyAre siddhagiri pavitra zikhare jaI zAntavRtti sajI; siddhonA guNano vicAra karazuM mithyA vikalpo tajI; vAsI candanakalpa thaI parisaho sarve sahIzuM mudA, AvI zAnta thaze aho amu kane zatrusamUho kadA. 99 zreNi kSINakaSAyanI grahI ane ghAtI haNIzuM kadA, pAmI kevalajJAna sarvajanane, dezuM kadA dezanA; dhArI yoganirodha koNa samaye jAzuM aho mokSamAM evI nirmaLabhAvanA praNayathI bhAvo sadA cittamAM. 100 zrImannemisUrIzanI, kRpAdRSTithI Aja, A vairAgyazataka racyuM, svapazreye kAje. 1| Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdhyAya... ravAdhyAya... vAdhyAya sajjhAyaM kuNamANo khaNe khaNe jAi vekhagaM / pAMca prakAranA svAdhyAyamAM magna AtmA kSaNe kSaNe vairAgya pAmato jAya che. rAganuM jhera UtaratuM jAya che. anaMta upakArI zrItIrthakarabhagavaMtonAM temaja paramaupakArI zrIgaNadhara bhagavaMtonAM mukhamAMthI nIkaLelAM maMtratulya vacanomAM rAgadveSanAM jhera utAravAnuM ajabagajabanuM sAmarthya che. ajJAnanAM gADha aMdhakaramAM athaDAtA AtmAne jJAnanA divya prakAzamAM lAvI devAnI zakti e vacanomAM che. pachI to AtmA tapa, tyAga, japa, dhyAna, yoga, adhyAtmanAM sopAna caDhato caDhato siddhinA zikhare pahoMcI jAya che. e svAdhyAya pratyeka sAdhakanuM kartavya che, anivArya kartavya che. emAM bhavya jIvoe- mumukSu AtmAoe lezamAtra pramAdanakarAya." = thA Li mitranI ci PRINTED BY : DHARNIDHAR PRINTERS, A'BAD. PH.: 6631074