________________
દેશનાશતક
આ શતકની ૧૧૫ પૂર્વે છપાયેલી પોકેટ સાઈઝની એક પુસ્તિકા વિહારમાં કોઈ ગામમાં ધૂળ ખાતી જોવામાં આવી. ઉપયોગી હોવાથી ત્યાંના શ્રાવકની રજા લઈ પુસ્તક સાથે લીધું. પુનઃ મુદ્રણની ભાવના હતી પણ ઘણો સમય નીકળી ગયો! એની મૂળભૂત પ્રસ્તાવનાનો ઉપયોગી ભાગ નીચે મુજબ છે.
આ ગ્રંથનો વિષય સંસારની અસારતા - અનિત્યતા બતાવી આપવાનો છે અને તેથી જ પ્રારંભમાં ‘સંસારે નલ્થિ સુહં' એવા વસ્તુ નિર્દેશાત્મક શબ્દો મૂક્યા છે. આગળ પ્રતિપાદન કરતાં ગ્રંથરચયિતાએ રાગ-દ્વેષથી રહિત પરમામાએ કથન કરેલાં તત્ત્વોમાં જ્ઞાનપૂર્વકની રુચિની- બોધિની જીવોને દુર્લભતા છે; એ બતાવવાની સાથે તે સંસારસમુદ્રથી તરવાનું સાધન છે - એમ જણાવી આપ્યું છે. આ આવૃત્તિ બે પ્રતો ઉપરથી તૈયાર કરવામાં આવી છે. તેમાંની એક વડોદરા જૈન પુસ્તકાલયના મેનેજર સાહેબ પાસેથી મળી હતી અને બીજી, એક ફાઁ મુદ્રિત થયા બાદ શ્રીમદ્ મોહનલાલજી મ.ના શિષ્ય શ્રીકાંતિમુનિજી પાસેથી હાથ લાગી હતી. બંને પ્રતો બાલાવબોધ (ટબા. Gujaratigloss) સમેત છે. બાલાવબોધની સમાપ્તિ ‘ઇતિશ્રી આદિનાથદેશના એ દ્વાર’ વાક્યથી થાય છે. તે ઉપરથી આ ગ્રંથના કર્તાશ્રીઆદિનાથ • ૠષભદેવ ભગવાન પ્રથમ જૈનતીર્થંકર હોય એમ લાગે છે, પરંતુ એ બાબતમાં વિશેષ આધાર નથી માટે આ કૃતિ કોઈ જૈન મહાશયની છે, એટલું જ કહેવું દુરસ્ત થશે.
હવે આ ગ્રંથની પ્રતો આપનાર સાહેબોનો ઉપકાર માની અને મૂળનું સંશોધન કરવામાં, ગુજરાતી અનુવાદ કરવામાં તથા પ્રૂફ સુધારવામાં મારા જે મિત્રોએ ઉમંગભેર લાભ લીધો છે, તેમને
-
