________________
ધ્યાનશતક
૧૩૯ ધ્યાન હોય છે. એમને જે શૈલેશ પામતાં મેરુની જેમ તદન સ્થિર (નિશ્ચલ આત્મપ્રદેશ) થયે બુચ્છિન્ન ક્રિયા અપ્રતિપાતિ નામનું ચોથું શુક્લધ્યાન હોય છે. ૮૧-૮૨ .
पढमं जोगे जोगेसु वा, मयं बितियमेकजोगंमि ।। तइयं च कायजोगे, सुक्कमजोगंमि य चउत्थं ॥ ८३ ॥
પહેલું શુક્લધ્યાન એક યા સર્વયોગમાં હોય, બીજું એક (જ) યોગમાં હોય, ત્રીજું સૂક્ષ્મ કાયયોગ વખતે અને ચોથું અયોગ અવસ્થામાં હોય છે. ૮૩
जह छउमत्थस्स मणो, झाणं भण्णइ सुनिच्चलो संतो । । तह केवलिणो काओ, सुनिच्चलो भण्णए झाणं ॥ ८४ ॥
જેવી રીતે છવાસ્થને મન સુસ્થિર થાય એને ધ્યાન કહે છે, એમ કેવળજ્ઞાનીને સુસ્થિરકાયા એ ધ્યાન કહેવાય છે. ૮૪
पुव्वप्पओगओ चिय, कम्मविणिजरणहेउतो वावि । सहत्व बहुत्ताओ, तह जिणचंदागमाओ य ॥ ८५ ॥ चित्ताभावे वि सया, सुहुमोवरयकिरियाइ भण्णंति । जीवोपओगसब्भावओ, भवत्थस्स झाणाइं ॥ ८६ ॥
(અયોગમાં ધ્યાન કેવી રીતે? તો કહે છે કે, (૧) પૂર્વ પ્રયોગના લીધે, (૨) કર્મનિર્જરાનો હેતુ હોવાથી, અથવા (૩) શબ્દના અનેક અર્થ થતા હોવાથી તથા (૪) જિનેન્દ્રભગવાનના આગમમાં કહ્યું હોવાથી. સૂક્ષ્મક્રિયા અને વ્યચ્છિન્નક્રિયા, - આ બે અવસ્થા ભવસ્થ કેવલીને ધ્યાનરૂપ હોય છે. જો કે ત્યાં ચિત્ત નથી છતાં જીવનો ઉપયોગ પરિણામ (ભાવમન) હાજર હોવાથી, ભવસ્થકેવલીને, ધ્યાનરૂપ કહેવાય છે. ૮૫-૮૬.
सुक्कझाणसुभाविअ-चित्तो चिंतेइ झाणविरमेऽवि । .. पियवमणुप्पेहाओ, चत्तारि चरित्तसंपन्नो ॥ ८७ ॥
