________________
૧૩
શીલા ઇચ્છારૂપે દઢ અધ્યવસાન (પ્રણિધાન) થાય. એ આર્તધ્યાનનો ત્રીજો પ્રકાર છે. ૮
देविंदचक्कवट्टित्तणाई, गुणरिद्धिपत्थणामईयं । अहमं नियाणचिंतण - मण्णाणाणुगयमच्चंतं ॥ ९ ॥
દેવેન્દ્ર, ચક્રવર્તીપણાનાં સૌંદર્યાદિ ગુણની અને સમૃદ્ધિની યાચના સ્વરૂપ નિયાણાનું ચિંતન થાય છે તે અધમ છે, અત્યંત અજ્ઞાનતાભર્યું છે. એ ચોથા પ્રકારનું આર્તધ્યાન છે. ૯
एवं चउव्विहं, रागबोसमोहंकियस्स जीवस्स । अट्टज्झाणं संसार - वद्धणं तिरियगइमूलं ॥ १० ॥
આ પ્રમાણે ચાર પ્રકારનું આર્તધ્યાન રાગ-દ્વેષ - મોહથી કલુષિત જીવને થાય છે. એ સંસારવર્ધક છે અને તિર્યંચગતિનું કારણ છે. ૧૦
मझत्थस्स उ मुणिणो, सकम्मपरिणामजणियमेयंति । . वत्थुस्सभावचिंतण - परस्स सम्मं सहतस्स ॥ ११ ॥ कुणओ व पसत्थालंबणस्स पडियारमऽप्पसावजं । तवसंजमपडियारं च, सेवओ धम्ममणियाणं ॥ १२ ॥
પરન્તુ (૧) “આ પીડા તો મારા કર્મવિપાકથી ઊભી થયેલી છે” એવા વસ્તુ સ્વભાવના ચિંતનમાં તત્યર અને સમ્યક સહન કરતા મધ્યસ્થ (રાગદ્વેષ રહિત) મુનિને (૨) અથવા (રત્નત્રયીની આરાધનાનું) પ્રશસ્ત આલંબન રાખી નિરવઘ કે અલ્પ સાવદ્ય (સપાપ) ઉપાયને કરતા મુનિને તથા (૩) નિરાશસભાવે તપ અને સંયમને પ્રતિકાર તરીકે સેવતા મુનિને ધર્મધ્યાન જ છે, આર્તધ્યાન નહિ. ૧૧-૧૨
रागो दोसो मोहो य, जेण संसारहेयवो भणिया । अटॅमि य ते तिण्णि वि, तो तं संसारतरुबीअं ॥ १३ ॥
