________________
૨૧૨
શતકસંદોહ
સો કહીએ સો પૂછીએ, તામે ધરીયે રંગ; યાતે મિટે અબોધતા, બોધરૂપ હુઈ ચંગ. ૫૦
માટે તે જ આત્મસ્વરૂપ કહેવું, તે આત્મસ્વરૂપ જ પૂછવું. તેમાં જ આનંદ ધારણ કરવો જેથી અજ્ઞાનદશા નાશ પામે અને સુંદર શાનદશાને - જ્ઞાનમય - આત્મસ્વરૂપને પામે. ૫૦.
નહિ કછ ઇંદ્રિય વિષયમેં ચેતન કુ હિતકાર; તો ભી જન તામેં રમેં, અંધો મોહ અંધાર, ૫૧
ઇન્દ્રિયોના વિષયમાં ચેતનને કાંઈ હિતકારક-લાભ નથી. તો પણ મોહરૂપ અંધકારથી અંધ બનેલા જીવો તેમાં ઇંદ્રિયોના વિષયમાં રમે છે- આનંદ પામે છે. ૫૧
મૂઢાતમશું તે પ્રબલ, મોહ છોડિ શુદ્ધ; જાગતે હે મમતા ભરે, પુદ્ગલ મેં નિજ બુદ્ધિ. પર
મોહથી શુદ્ધાત્માસ્વરૂપની શુદ્ધિ જેણે છોડી છે એવા મૂઢાત્માને પુદ્ગલદ્રવ્યોમાં અહંપણાની બુદ્ધિ જાગે છે અને પરદ્રવ્યમાં મમતા કરે છે. પર
તાકું બોધન-શ્રમ અફલ, જાકું નહિ શુભ યોગ; આપ આપકું બૂઝવે નિશ્ચય અનુભવ ભોગ. પ૩
જે જીવને શુભયોગ પ્રગટયો નથી-પોતાના આત્મસ્વરૂપ પ્રત્યે રુચિ થઈ નથી તેને બોધ કરવાનો શ્રમ કરવો તે નિષ્ફળ છે. નિશ્ચયથી જોતાં પોતે જ પોતાના આત્માને સમજાવી શકાય છે, એમ અનુભવી મહાપુરુષો કહે છે. પ૩ .
પરકો કિસ્સો બુઝાવનો, તું પર-ગ્રહણ ન લાગ; ચાહે જેમેં બુઝનો, સો નહિ તુઝ ગુણ ભાગ. ૫૪
