________________
૧૪૮
શતકસંદોહ
रागद्वेषपरित्यागा-द्विषयेष्वेषु वर्तनम् । औदासीन्यमिति प्राहु-रमृताय रसाञ्जनम् ॥ ९ ॥
આ પાંચેય ઇન્દ્રિયોના વિષયોમાં રાગ અને દ્વેષનો ત્યાગ કરીને પ્રવૃત્તિ કરવી તે ઔદાસીન્ય કહેવાય છે અને ઔદાસીન્ય, અમૃતમોક્ષમાટે રસાંજનરૂપ ઔષધિ છે.* ૯
तस्यानघमहो बीजं, निर्ममत्वं स्मरन्ति यत् । तद्योगी विदधीताशु, तत्रादरपरं मनः ॥ १० ॥
અહો ! તે ઔદાસીન્યનું અવંધ્યબીજ નિર્મમતા છે, તેથી યોગીએ શીઘ્ર તેમાં જ આદરવાળું ચિત્ત રાખવું જોઈએ. ૧૦.
विहाय विषयग्राम - मात्माराममना भवन् । નિર્મમત્વસુરવાવા-નાન્મોતે યોગિપુવઃ ॥ ૨ ॥
વિષયોના સમૂહને છોડીને આત્મામાં રમણ કરતું છે મન જેનું એવો યોગીપુંગવ મમતાના અભાવરૂપી સુખના આસ્વાદથી આનંદ અનુભવે છે. ૧૧.
येऽनिशं समतामुद्रां विषयेषु नियुञ्जते । નૈશ્વર્યથુપ્તે, યોશિનો ફ્રિનિયોનિઃ ॥ ૨૨૮॥
જેઓ હંમેશા વિષયોમાં સમભાવરૂપી મુદ્રાને યોજે છે, તે ઇન્દ્રિયોનું સ્વામીપણું કરવામાં આગેવાોગીઓ જ ખરેખરા અધિકારીઓ છે. ૧૨
ममत्ववासना नित्य-सुखनिर्वासनानकः । निर्ममत्वं तु कैवल्य - दर्शनप्रतिभूः परम् ॥ १३ ॥
મમતાની વાસના તે નિત્યસુખને દેશવટો દેનારો-૨વાના કરનારો
