________________
૨૧૪
શતકસંદોહ
જૈસે નાશ ન આપકો, હોત વસ્ત્રકો નાશ; તૈસે તનકે નાશર્તે, ચેતન અચલ અનાશ. ૫૮
જેમ વસ્ત્રનો નાશ થવાથી પોતાનો નાશ થતો નથી તેમ શરીરનો નાશ થવાથી આત્માનો નાશ થતો નથી. ચેતન તો અચલ અને અવિનાશી છે.૫૮
જંગમ જગ થાવર પરે, જાકું ભાસે નિત્ત; સો ચાખે સમતા-સુધા, અવર નહિ જડ-ચિત્ત. ૧૯
હંમેશા જેને હાલતું - ચાલતું જગત (શરીર આદિ) સ્થાવર પથ્થર આદિની જેમ જડ લાગે છે, તે સમતારૂપી અમૃતરસને ચાખે છે, બીજો જડબુદ્ધિવાળો તે સમતારૂપી અમૃત ચાખી શકતો નથી. ૫૯
મુગતિ દૂર તાકું નહિ, જાકું સ્થિર સંતોષ; દૂર મુગતિ તાકું સદા, જાકું અવિરતિ પોષ. ૬૦
જેના મનમાં સ્થિરપણે સંતોષે નિવાસ કર્યો છે, તેને મુક્તિ દૂર નથી- મુક્તિ તેની નજીકમાં જ છે અને જેને અવિરતિની પુષ્ટિ થાય છે. જેના હૃદયમાં સંતોષ નથી તેનાથી મુક્તિ હંમેશાં દૂર છે. ૬૦
હોત વચન મન ચલિતા, જનકે સંગ નિમિત્ત; જન-સંગી હોવે નહિ, તાતેં મુનિ જગ-મિત્ત. ૬૧
મનુષ્યોના સંસર્ગથી વચન અને મનની ચપલતા થાય છે, તેથી મુનિઓએ મનુષ્યનો સંસર્ગ ત્યજવો અને સંસર્ગનો ત્યાગ કરનાર મુનિઓ જગતના મિત્ર છે.
અહીં મનુષ્યોનો સંસર્ગ તજવાની વાત છે, તે સાપેક્ષદૃષ્ટિએ અથવા અવસ્થાવિશેષે સમજવી. સંસારરસિક, ભવાભિનંદી, રજોગુણ
