________________
૨૧૬
ભવિ શિવપદ દિઇ આપકું, આપહી સન્મુખ હોઈ; હે આતમા, અપનો ઔર ન કોઈ. ૬૪
તાતે ગુરુ
શતકસંર્દોહ
પોતાનો ભવ્ય આત્મા જ આત્માની સન્મુખ બની આત્માને મોક્ષપદ આપે છે. એટલા માટે વાસ્તવિક રીતિએ-નિશ્ચયનયથી આત્મા જ આત્માનો ગુરુ છે પણ બીજો કોઈ આત્માનો ગુરુ નથી. ૬૪
સોવત હે નિજ ભાવમેં, જાગે તે વ્યવહાર; સુતો આતમ-ભાવમેં, સદા સ્વરૂપાધાર. ૬૫
જે વ્યવહારમાં જાગે છે તે આત્મભાવમાં ઉંઘે છે, વ્યવહારમાં ઉંઘે છે, તે હંમેશા સ્વ-પોતાના રૂપના આધારભૂત એવા આત્મભાવમાં જાગતા છે. ૬૫
અંતર ચેતન દેખકે, બાહિર દેહ સ્વભાવ;
તાકે અંતર જ્ઞાનન્હેં, હોઈ અચલ દ્રઢભાવ. ૬૬
જેઓ આત્માને અંતરમાં દેખી અને દેહસ્વભાવને બાહ્યરૂપે દેખે, તેઓ અંતરના જ્ઞાનથી અચલ અને દૃઢભાવવાળા થાય છે. ૬૬
ભાસે આતમજ્ઞાન રિ, જગ ઉન્મત્ત સમાન; આગે દૃઢ અભ્યાસતેં, પથ્થર તૃણ અનુમાન. ૬૭
પ્રારબ્ધયોગી-એવા આત્મજ્ઞાનીને પ્રથમ જગત ઉન્મત્તની જેવું જણાય છે પણ આગળ દંઢઅભ્યાસથી તત્પર અને તૃણ જેવું ભાસે છે. ૬૭
ભિન્ન દેહનેં ભાવિયે, હું આપહીમેં આપ; જ્યું સ્વપ્નહીમેં નહિ હુએ, દેહાતમ ભ્રમ-તાપ. ૬૮
આત્માને શરીરથી ભિન્ન વિચારીએ તો આત્મામાં જ આત્મા
