Book Title: Jain Hitechhu 1919 12 to 1920 10 Author(s): Vadilal Motilal Shah Publisher: Shakrabhai Motilal Shah Catalog link: https://jainqq.org/explore/537771/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka rUpiyAnI che ane amUla, yutika bheTe letA sArI A "kane che (Tepa &aa paravI ja ra ma , jenahitecchu THE JAIN-HITECHHU. A friend of the Lover of Victory whoever he may be. Sin organ that aims at nothing but searg'ing fer, finding, admiring and preaching the Dill-to-Power from all quarters friendly as well as inimicel. duniyAbharamAM jahu jahAM jena chUpAyeluM hoya huAM tyAMthI hene bahAra lAvanArU', prathA sanArU', vikasA vanArU' ane mAtra jainavIne ja pUjanAra patra pustake rara mukhya lekhaka: vA, mA. zAhu [ sapTemba219 3 zarAbAi motIlAla zAha, TekanolojIkala spInara, amadAvAda hAlamAM , 20, merIDa lena, kITa, muMbai [ A patrane lagatA tamAma patravyavahAra prakAzakanA muMbainA zi 2nAme ja karava* ] - vArSi ke mUlyaH paTeja sahita rU. 1) agAuthI. A aMkanI chUTaka matanuM mUlya rU. 2) (nakala zIlIkamAM haze te nA navemagara vyAM machavAnI meTa: " mitratA." mi a kamAM ekadare 288 pRSTanuM vAcana che, | pratyeka aMkanuM pAkuMbAinDIMga karAvI levA bhalAmaNa ke. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amRtalAla zeThanu aThavADIuM. - A rasIlI ane lokapriya thaI paDelI adhurI rahelI kathA hAlamAM purI lakhAI rahI che. te kathA ( zarUthI Akhara sudhI ) Dise aramAM ApavAmAM Avaze. paraMtu te mAtra lavAjama cUkate kahyuM haze hemane ja maLaze. - papa viSayAnukrama. 1 prastAvanA, prakAzakanA bAla, vAMcanArane vinati. re svAmI vivekAnaMdanA svAnubhavA. 3 duniyAnuM bhUta, vattamAna ane bhaviSya.... 4 vicAra-vividhatA (3) satyAthI enAM kattavya. (4) manuSya... laya.. . (6) nagna satya. 5 hajI paNa jaina nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? pacha 6 samayanA pravAhamAM ( cAlu co)... 9 Ava, uMcI AzA ApatA javAna, Ave. ( The Instruments of Shakti (zaktinAM sAhityo). 164 8 vamavaza vRna... 173 10 gaeNta sTanaranA tatvajJAna parathI eka jainane kurelA vicAre. 174 11 lIlAvatI virUddha sAmAnyA. 18 12 prAyazcitta 200 13 zakita. 207 14 lAInA satyanuM asala svarU5. .. 15 samAlocanA. ... 218 16 keTalIka apriya carcA... rarara 17 mitratA. 2para AmatraNapatrikA jaina paMDita udayalAlajI, mAleka, ' gAMdhI hiMdI pustakAlaya ' eemAM eka vidhavA sAthe jaina vidhithI vijayAdazamInI apere lagna karaze. suprasiddha jaina paMDita analAlajI seThI B. tene lagna kriyA karaze. lagna kriyA nIce sahI karanAranA rahevAnA sthAnapara thaze. gAma paragAmanA je jaina temaja janetara sajajatA hAjarI Apaze teo nIce sahI karanArane upakRta karaze. traNa yuropIana baMgalA - ghATakopara muMbaI vADIlAla kAtIlAla zAha Printed by Sancalchand Harilal Shah at the Satya Vijay P. Press, Panch-Koowa, Ahmedabad, and publishod by Sakarabhai Motilal Shah, Sarangpur, Ahmedabad, 211 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu. * E , purAka 21-21 Disembara 1919 thI saNakhAra 1920, prastAvanA. kaTAra, 1818 mAM, vAcaka ! ApI chellI mulAkAta thaI hatI. tyAra pachaDisembara 1818, mArca 1920 tathA juna 1920 ema traNa vadhu mulAkAtanI AzA rAkhavAne hamane hakka hatA. e AzA beTI paDI che-zuM huM gunhegAra ' nathI,? zuM mahane te mATe "pazcAttApa e joIne nathI ? - "nAhame AzA nahi rAkhI hoya evo javAba ApatAM huM kahIza "haragIjha nahi." "AzA" te zuM paNa "vacananI ye saphalatA karavI e zuM AjakAla raja" ke "nIti manAya che? TakI bAbatamAM ApaNA ISTadeva sarakAre ApeluM vacana zuM paLAyuM che? agara vacana irAdApUrvaka teDavA MaaN e mATe jarA pazcAttApa paNa bApune thayo che? eka yuddha vaDe sahAnAM yuddho rekavAnI AzA ApanAra mitrarAjyae AzA phaLIbhUta karI che ? pelA babalA ane dhamamakti tarIke amerikAnA svargamAMthI utarI AvelA vilsana deve zarUAtamAM ApelI AzA caritArtha karI che ? yuddhanA kaTokaTInA vakhatamAM hiM, dane ane AyaDane apAyelI saMgIna AzI paripUrNa thaI che ? AzA ? bhalA thaI hArA sivAya anyatra ja e vAta uccArajo! AzAne caritArtha karavA koI baMdhAyeluM nathI e jamAnAmAM hame mane ja pazcAttApa karavAne baMdhAyelo mAne te huM kema svIkAruM ? jIvatI jAgatI duniyAne vyavahAra cheDI zuM huM eka ja "AdarzanI kalpita duniyAmAM bhaTakuM ema hame icchAte paNa hajIe-hamezane mATe ? ane bhalA e te kahe ke huM hAre vacana ApyuM hatuM ke huM hamane niyamita vAcana ApIza ja ? zuMrothI vadhAre aniyamita hovAne ekarAra huM mULathI ja karate . A nathI ? Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ane te chatAMya hamAruM hRdaya mahene na ApavA khAtara kaheze (je inasA e koI cIja haze ane jene inasApha ApavAnA vRtti atyAre Agamaca duniyAmAMthI neka ja adeya nahi thaI ha ti) ke, jo ke mahArI AzAo game teTalI niSphaLa nIvaDI haze ane duniyAmAM koIpaNa khUNe AzAnuM pUla zarIra DhuMDhavAmAM huM game eTalo nirAza thaye haIza te paNa, chellAM be varSanuM nAmamAtranuM mUlya nahi udharAvavA chatAM puruM vAcana ropavAmAM te huM pachAta rahyo nathI. game tema, paNa hajI huM hamAre deNadAra to banya nathI ja ! hAre duvA kare huM hArA sItArAne ! deNadAra thayuM bahu buruM che. upakAra karavo sugama che, paNa upakRta thavuM mahA jokhama -bharyuM che. chellA aMkanI prastAvanAmAM mahA suda belI gayuM hatuM ke eka varSa pachI, je mahArI zArIrika ane Arthika paristhitio anukuLa haze te, A patrane mAsika ke sAmAyikanA rUpamAM pragaTa karavAnuM vicAre che. koI jAtane mahe ra0 nizcaya karyo nathI, nizcaya karI zakavA jevI paristhitio nathI, tethI vacana kaMI ApatuM nathI-mAtra irAdAne izAre karuM chuM." e lakhavAnI tArIkhathI Aje barAbara eka varSa thayuM che. Aje huM zikhyo chuM ke irAdo IzArAmAM paNa vyakta karavo e aMdara nAjuka bALakane jherIlI AMkhonI "ceTane AdhIna banAvavA barAbara che ! "vacanaguNi" nahi jALavavAnI zikSA tarIke huM Aje mAnasika paristhitio paNa pratikULa banelI anubhavuM chuM. I feel I am losing my head-Day oft my very self'! Vever did I feel the need of a Saviour-a Saviour born for me aloneso much as now. Never did I long for salvation from the world of Hope, Imagination and Inter llect so much as now. I hope against Hope. - " paNa ame hArI kathA sAMbhaLavA navarA nathI beThA ! " hamArAmAMthI koI bolaze. hA, e te ne bIra kahAranAe kahI - gayA che! huMya have hamajI gayuM chuM ke have duniyAmAM kaI koInI - suNavA navaruM beTuM nathI; ane tethI huM paNuM chuM ke "priya ka! . huM paNa kahyAM hArI mAgaNI suNavA beTho chuM ? zuM tahane raMjana Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 3 pharavA khAtarahArI pAse huM hAjara thAuM chuM ? zuM hArUM kalyANa karavA -hArA upadezaka banavA-lITA kahAhuM chuM ? rAma sukha kara ! e bheda era ja cheH hu" mAnuM chuM ke A dvArA huM mhArA zekha' tRpta karUM chu ane prakRti (mAyA) mAne che ke jagatanA amuka bhAgamAM je asarA upajAvavA teNI Icche che hemAM teNI mtane jaDa hathIAra tarIke vApare che ! 22 tr huM prakAzuM chuM ema mAnI khuzI thai tharSane kUdatI talavAra bicArI eka ceAhvAnI gulAmaDI che ane yAddo pete senAvipatine, senAdhipati rAjAnA ane rAjA vaLI itihAsanA nAca che nAca! mAtra nIce ! sa kAMI ane sarva kASTha mAtra zaktimaiyA urphe mAyAsuMdarInA nAca-ane bIjuM kAMi nahi ?-che. nAcanAra vyakti evI ustAda che ke enA nAcamAM dharAe nAce che, vISNuAe nAce che, paga taLenI jamIna paNa nAce che, dRSTAe nAce che, havAe nAce che-re prakAzR paNa nAce. che !--sAAArA jharA' Becoming' ) nAce che ! talavAra nAcI rahI che svA nAcI rahyo chenAcI rahI cheAstInA nahiM mAnA ? tamAma dRzya duniyA para buddhi nAcI rahI che--parApakAranA svAMga sAthe rAjadvArI kunehanA AcchAdana taLe kSudratA svAMga taLe adhamAdhama droha nAcI rahyo che--zo athavA majura vanI mahatvAkAMkSA nAcI rahI cheH e to mAnaze ? zu thAre " nAca'nA jakhAtA nathI ? .. huMya nAcIza thAre kAgaLa para ! huM mana manAvIza ke A nAcanA nimitte duniyAvI Apatti ane jvarImAMthI e mAsanI 'chUTTI' pAmuM chuM ane hyume manamanADA karo ke hamane bhale ke yureza cAra cha mAsa cAle teTalA khArAka' maLe che ! zarata mula hoya te "A rahyAM--pRSTo hamArI 'sevAmAM' ! mAthu TIpITIpIne hADeluM e pANI che, kASTa - e ghaDInI gammata ' jevI vAtA' nathI ! anubhava bhUmi para mUkAtA pagalAnA 'avAja' che! kAI vakhata khAkharA te koi vakhata rUperI dhaMTaDI jevA, kAi vakhata paDadhama jevA te kAi vakhata madhamAMkhanA gaNagaNATa jevA, jevI jevI bhUmi para paga paDate gaye tevA tevA 'avAja' uThatA gayA ane grAmeAphAnamAM"mAM utarate gayA. heMne je avAja ' rUce ke jarUranA lAge teNe te khuzIthI pIve. < Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 paNa eka vAta jarUra kahIza. . pachInAM pRSTho paranA lITA mATe game tema TIkA karavA hame svataMtra cheH ema karavA mATe huM rahamane zApIza nahi, parantu e hame mhane kAi paMtha ke pakSa, skula ke vyaktine pratinidhi ke ziSya mAnyA teA hu hamane jarUra zApIza! te haMme AmAMnA eka paNa zabdane hamArA priya dhArmika Azaya ke sAmAjika Azaya ke rAjadArI Azaya ke kAi paNa Azaya sAthe sAMkaLyA tA me mhArA drohI banaze. kAi paNu Azaya hata lakhavA preratA nathI, sivAya ke mAtra bakavAne ! ane peAtAnA hRdayane bakavA devuM khulavA devuM-pradarzana'mAM sUkAvA devuM enA jevI mUrkhAI khIjI kaI che ? paNa mUrkhatA ja jhAM 'kiMmata' pAme che te jamAnAmAM kANu kahevAnI dhITatA karI zakaze ke mUkha che vADIlAla ? prakAzakanA be bola. grAhaka mahAzaya jANe che tema A patranA lekhA lakhavA, puTTa vAMcavAM ItyAdi kAma mukhya lekhakane zira che. taiyAra aMka peSTi karAvavAnuM ane hisAba rAkhavAnuM kAma mArUM che. mukhya lekhaka pAse vAraMvAra udharANI karatA rahevA chatAM emanA saMjogA ane mAnasika sthiti emane mArI chAne anukULa thavA ke tema na hovAthI vilaMba dhRNA thayA che. A aMkamAMnA keTalAka lekhA AjathI ATha mAsa upara lakhAyA ane chapAyA hatA, keTalAka cAra mAsa upara ane keTalAka hamaNAM chapAyA che. mArA dhyAna bahAra nathI ke Disembara 1919, mArca 1920, juna 1920 tathA sapTembara 1920 ema 4 aMko eTale 3-4 pRSTonuM vAcana ApavAnu bAkI che. A aMkamAM te paikI sumAre 300 pRSTonuM vAcana apAze ane bAkInuM AvatA aMkamAM Avaze. AvatA a| DisembaramAM bahAra pADavAnI umeda che. A patranuM 1816-1917-1918nuM kula lavAjama skolarazIpa kUMDamAM ApI devAmAM AvyuM che te grAhaka mahAzayeAne vikti ja che. tyAra pachI 1919 ane 1920 nuM lavAjama caDyuM che, je ubarAvavAnu bAkI che.. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ velyuebalathI lavAjama vasula karavAnI khaTapaTa niyamita - risa laI besanArane ja pAlave. mukhya lekhaka ke prakAzaka bemAMthI ene evI savaDa nathI. vaLI A patra kAMI dhaMdhA tarIke kahADavAmAM paNa nathI AvatuM. jemane e patra-te jevuM che tevuM-pasaMda paDatuM hoya temaNe ja grAhaka thavAnuM che ane khuzIne do" hAI levAjamanI ugharANI karAvavA jevuM karavuM te vAjabI gaNeze nahi. jAhera karavAnI rajA lauM chuM ke, je grAhaka mahAzaye nIce mujaba lAvAjama tA.1lI navembara 1920 sudhImAM manIorDarathI mokalI Apaze temane mitratA" nAmanuM rU. 1) nuM ghaNuM kimatI upadezathI bharapura pustaka bheTa tarIke mekalavAmAM Avaze. manIorDaranI vigata - rUA. be gayA varSa (I. sa. 1918) nuM lavAjama-caDeluM rUA. 1). cAlu varSa (I. sa. 1920) nuM lavAjama-caDeluM rU. 1) AvatA varSa (I. sa. 1921) nuM lavAjama agAuthI rUA. 0) bheTanA pustakanuM piSTa ja pekIMga vagere kharca. ema kulle rU. 2-1-ne manIoNrDara kare. te rakamamAM pAchaluM tathA 1921 nA Disembara sudhInuM lavAjama samAveza pAmaze. " beTa ne haka tA. 1 navembara 19ra0 sudhImAM manIoNrDara karanArane ja che. - velyuebalathI ja bheTanuM pustaka meLavavA jemane Agraha haze teoe 0-4-0 vadhAre bharavA paDaze ane rU. 2-14-0 nA velyuebalathI bheTanuM pustaka mekale " ema eka piTakAthI likhI jaNAvanArane ja velyubila karI zakAze. - jeo tA. 1 navembara 1920 sudhImAM banIDara paNa nahi mokale tema velyuebala mATe paNa kAI nahi lakhe teonAM nAma kamI karavAnAM che ema samajI have pachInA aMka nahi mokalavAmAM Ave ane kaheNa thaI cukelA lavAjama peTe marajI mujaba rakama melI udharANIne zrama bacAvaze ema AzA rAkhavAmAM Ave che. tanahi ja mele te hA. nAkhIzuM! ATalA hajara upara eTaluM vaLI vadhAre nukasAna ! bIjuM zuM thaze? Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bheTanuM pustaka kharekhara amUlya thaze. emAM tattvajJAna, dharma, bhAnasazAstra vyavahArIka buddhi vagere daSTibiMduethI ghaNe ~i matI bedha lakhAyelo che. dareka manuSya e pustaka vAMcavuM ja joIe. 'janahitarachu ne lagatA manIorDara, patravyavahAra vagere ghATakepara (jI. thANuM) e ThekANe mokalavAthI ThIka raheze. 20, TamerIMDa lena, keTa ane 229-233 nAgadevI strI, e be sthaLe mukhya lekhakanA dhaMdhAnI ophisa che kharI, paNuM dhadhAnI piSTa sAthe "jainahitecchu" nI piSTa bheLaseLa thavAthI amala thavAmAM vilaMbane saMbhava che. . zakarAbhAI metIlAla zAha vAMcanArane vinaMti. - Apa A patranA"grAhaka he vA nA he paraMtu mAtra vAMcanAra he tepaNu Apane be bela kahevAnI mane chUTa levA deze. A patranA mukhya lekhakanA rIvana ke vicAronuM chUpuM rahasya samajavA huM zaktimAna nathI. bIjAo jyAM zAnta rahevA irache tyAM te gusso kema kare che ane bIjAo jyAM gusse thAya tyAM te zAnta kema rahe che, te mArA jevA sAmAnya mANase samajI na zake, tevI ja rIte A patra lakhavA mATe mahInAo sudhI magajanuM valoNuM ane dhaMdhAne bhega bane sahana karavA mATe kharca karIne ulaTA seMkaDe mANasonA zatru kema bane che ane te chatAM A saghaLuM "parepakAra mATe nahi paNa pitAnA AnaMda khAtara ke prakRtinA ramakaDA tarIke kare che ema kahIne pare5kAranA mAnathI paNa hAtha zA mATe e che ke huM to samajI zakatA nathI; huM te A patrane aMge je kAMI mAra khAMktipaNe karavuM paDe che te janasevAnuM kArya samajIne ja karuM chuM. mane tathA mArA sevAparAmaNa laghubaMdhune A patrane aMge je ujAgarA AthaDapaTTI tathA keTalAe vAcakonI eka yA bIjA prakAranI sevA je ityAdi rUpamAM je kAMi khamavuM paDe che te mAtra sevAbhAvathI ja khamavuM zakya che ane e sevAbhAva A mukhya lekhakanA jIvanaSAMthI ja amane maLyo che. te game teTalA ugra upadeza bApe, emanA Azaya bharte amArAthI na samajI zakAya, paNa emanA hadayanI komaLatA ane prakRtijanya bhalAI koI kALe thyiA thanAra nathI. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe vAcaka mahAzayane araja karuM chuM ke A patranA dareka zabdane guDha Azaya samajavA darakAra karaje. khAsa karIne A vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke lekhaka janasAdhAraNa mATe lakhatA nathI, paNa vikasIta vyaktione uddezIne lakhe che. thoDIka gAravazAlI vyakitao janasAdhAraNamAMthI nIkaLI Ave ane teo vijayI purUSa tarIke dIpI uThe tathA janasAdhAraNarUpI kIcaDamAMthI paNa sArA sArA "ghATa ghaDe, e lekhakanI ugra IcchA dareka lekha, dareka upadeza, dareka TIkA, dareka avalokanamAMthI TapakatI jaNAya che. " samayanA pravAhamAM 2 e mathALA taLe cAlu banAvanI je carcA thAya che tyAM paNa cAlu banAvane kAMI mahatva ApavAnI lekhakanI icchA nathI, paNa loko tattvajJAna vAMcavA karatAM cAlu banAnA samAcAra vAMcavA vadhAre tatpara hoya che ema samajI nAnI naidha dvArA ane mUlya siddhAMte vAcakanA magajamAM dhusADavAnI ja temanI IcchA che ema agAu piote ja lakhyuM hatuM. - e paNa dhyAnamAM rahe che, lekhaka jaDavAdI nathI. koIpaNa * vAdanA gulAma banavAnI te sthaLe sthaLa manA kare che te pachI jaDavAdanA gulAma to bane ja kema? je koI vAda dAsa banavuM emane mATe zakaya hoya to te AtmavAda che ke jemAM bAvIsa vafthI emane nivAsa che. paNa anubhave emane pAchaLathI samajavyuM che ke ekalo AtmavAda paN "sapUrNa satya ? hoI zake nahi. duniyAmAM je kAMI che te badhuM "satya" mAM samAveza pAme che. jaDavAda e paNa AtmavAda athavA cetanavAdane laIne ja hayAtI dharAve che. AmavAda che tyAM sudhI jaDavAda paNa rahevAno ja AtmavAda e bheda ja jyAre dUra thAya tyAre jaDavAda zabda tevA manuSya mATe adazya thAya tyAM sudhI jaDavAdane nakAravo ke dhikkAravo te satyanA eka bhAgane nakAravA ke dhikkAravA barAbara ja ajJAna " ja che. ane e ajJAna AtmavAnA abhimAnamAMthI prerAya che. e ajJAna prajavane pAyamAla kare che ane vyakitatvane yatheccha khIla thavA detu nathI. jaDa padArthomAM paNa eTalA badhA camatkAra ane eTalI badhI zakti che tathA jaDanI cetananA vikAsamAM eTalI badhI sahAyatA che ke jaDane lagatA jJAnane ane vyavahArane "pApa"mAnI mAtra AtmavAnAM gIta gAvAmAM ja aMdagI vItADavI e Atmadroha karavA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAna che. A hetu jeo samajaze temane A patranA lekhakanA amuka, upadeza ane siddhAMtathI camakavA jevuM raheze nahi. aMkamanA lekho jude jude samaye chapAyAM che. keTalAka lekha ATha mahInA upara lakhAyA-chapAyA hatA ane keTalAka te pachI jUde jude samaye bIjIvAranAM pupha tapAsavAnuM banI zakyuM nathI tethI keTalIka bhUla rahI gaI che. je buddhizALI vAcaka vAMcatI vakhate sAmAnya akalathI sudhArI zakaze ema vizvAsa che. grAhaka mahAzaya pote aMka vAMcI rahe tyAre pArka : baMdhAvIne bIje yogya puraSone vAMcavA dhIre te vicArono pracAra sArA pramANamAM thaI zake. kAkarAbhAi mo. zAha. svAmi vivekAnaMdanA svAnubhavo.. svAmI vivekAnaMde pitAnuM mizana" zarU karyuM e vakhate hemane mAthe tevaDe beje ho (1) jema jema pitAne vikAsa thatA gaye ane dRSTi vistAra pAmatI gaI tema tema nIrAkaraNa mAgatA prazna paNa magajamAM vadhavA lAgyAM; (2) hemanuM dhyeya hatuM hiMdasevA paNa te kAma mATe joitAM be mukhya sAdhana (dravya tathA jeene mATe kAma karAya che teonI je kAma kare che henA upara zraddhA ane bhaktibhAva) te ahIM hatAM ja nahi tethI te mATe yuropa amerikA jaI hAM dravyaprApti karavA sAthe lokomAM zraddhA utpana ravI paDI ane te zraddhA ane te dhana vaDe hiMdamAM kAma zarU karyuM; (3) koI paNa maTha ke matamAM na huMcAtAM svataMtra rahevAnI IcchA chatAM maTha sthApyA vagara hemanuM dhyeya hiMdusevA-saphala thAya tema na hovAthI maTha sthApa paDaze ane vyavasthAne kIcaDamAM kharaDAvuM paDayuM. AvA bIjA sAthe sevAdharma bajAvatAM emane zuM zuM anubhava thayA te sevAdharmanA " vaTemArga " e jANavA jarUranA che prazaMsake ane bhakato kevA hoya che te bAbatamAM eka patradvArA jaNAve cheH " koI koI to amAruM nAma laI prazaMsAnI vAta karavAne hameza taiyAra rahe che, pazu hAre amArA pratyenI kaI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharaja bajAvavAnI Ave che tyAre pAchI pAnI kare che. duniyA khare matalabI che !" samAjano uddhAra zAthI thAya te bAbatamAM eka patradhArA kahe che: " zakti vinA jagatano uddhAra nathI thato. ApaNe deza sa karatAM adhama kema che?-- kAraNa ke ApaNe tyAM zaktinI to avagaNanA-avalehaNI ja thAya che.......zaktinI kRpA vagara kAMI ja mahAna nIpaje nahi. yuropa-amerikAmAM hame zakti pUjA thAya to pUchavuM ja zuM ? mahArI AMkhe dina prati dina khulatI jAya che. divase divase huM saghaLuM hamajAte jAuM chuM." hiMdu-musalamAnanAM ekya vaDe ja hiMdanI mukti zakya che evI bha0 gAMdhIjInI zraddhAne svAmI vivekAnaMde 1888 mAM A zabdomAM * pragaTa karI hatI - "vedAnta rUpI magaja ane salAmarUpI zarIraH e vaDe ja vartamAna astavyustatA ane dhamasANamAMthI kIrtivaMta, ajIryA ane saMpUrNa evA bhAvI bhAratanI mUrtine udaya pAmatI he mahArA daSTipathamAM jouM chuM." lekasevA nAmanA tatvanI keTalI "kiMmata" ane zuM "upayoga" che te, satanubhava maLyA pachI nIcenA zabdomAM svAmIjI jaNAve che: " mAyAnA yoge ja A paropakAra vagere karavAnuM horA magajamAM sUjhayuM. have mahArI e vRtti jatI rahI che. mahArI vadhAre ne vadhAre khAtrI thatI jAya che ke paropakAra Adi karma mAtra sva- AtmAnI vizuddhi karavA mATe ja jarUrI che. e sivAya karmamAM (kriyAmAM) bIje kAMI ja hetu rahelo nathI. A duniyA enAM balA" - teja "burAM " svarUpamAM cAlyA ja karavAnuM, mAtra eTaluM ja ke bhalAI ane burAI navAM navAM nAma ane sthAne dhAraNa karaze..... mATe have to huM mane kahuM chuM. "ekalA raho, ekalA rahA !" , kAma karIne maravA nA paDe, ema karavAmAM kAMI mAla nathI yAda rahe ke, kartavya athavA pharaja e madhyAhu kAlane sUrya che, jenAM prakhara kiraNe mAnava samAjanA khuda mamasthAnane dahe che. saMyamananI khAtarI thoDe vakhata enI jarUra avazya che paNa pachI te te vicArI svama jevuM che. madada karavAnA hetuthI ApaNe hAtha laMbA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIe ke na lakhAvIe te paNa jagatane vyavahAra te jema cAle che. tema yathAsti cAlyA ja kasthAne. bhramamAM paDI ApaNe mAtra khAlI TuTI jaIe chIe." netA" ke " upadezaka ? ke have joIe e bAbatamAM svAmIjI kahe che: " mIThThA bolA thavuM e sAMsArika phAyadA mATe sAruM che e huM arachI rIte jANuM chuM. paraMtu hAre AMtaruM satyanI sAthe brayaMkara tADa jeDa (compromise) karavAne prasaMga Ave che tyahAre huM majabUta ane spaSTabhASIja banuM chuM ... ..namratAmAM mane zraddhA nathI. eka jaNa potAnI jAtane AsapAsanI paristhitione anukuLa banAvI laIne, samAja ke je AvAM mANasane sarva kAMI sArA padArtho ApanAra che henI pAsethI sarva lAbho prApta kare che, tyAre bIje mANasa pote eka alaga ubhuM rahI samAjane uMce AkarSavA mathe che..... lenAra mANase hAtha nIce dhara ja paDe, paratu denArane te hAtha UMce ja rahe ! nahi to te ApI ja zake nahi.... saMjogone anukuLa thai vartanArane mAruM gulAba je suMvALo hoya che, jyavhAre paristhitine vaza na thanAranI mAga kaMTafmaya hoya che... parantu cekasa mAnaje ke, "paMca bole te parazvara ' evuM mAnanArAo, arthAta samAjanA avAjane ke bahumata vAdane adhIna vartanArAo aMte te sarvata sukha nAzanA ja mukhamAM ja paDavAnA..... huM kaI rIte pitAne sarvapriya nathI ja banAvI zakavAne. aneka prayatna karavA chatAM huM tema te nathI ja karI zakate. huM mahArA paMDane ja vaphAdAra-ekaniSTa rahIM kAma karI zakuM; ane enA karatAM bIjI sthiti mahArI bhAgye ja hoI zake. bhagavAna satyadeva ! tuM ja mahAre mArgadarzaka thA ! mIThThI mIThThI sAkaramAM rUpAntara pAmavA jeTaluM hajIe zuM nhAne rahyo chuM ?" "he maharSio! hame satya ja kahyuM hatuM ke, je mANasa bIjA koIne ane jarApaNa vaLagelo hoya che henAthI satyane saMpUrNapaNe sevI zakAya ja nahi.zAnta thA,mahArA Atmana ! aLage thA! "ekalo thA! jIdagI e kaI cIja nathI, nathI mRtyu paNa ! A badhuM carAcara " kaMI ja nathI, mAtra ekalo tuM che-Amana che-brahma che. Dara nA, Atmana ! "e " thA na thA! Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 10 duniyAne priya thaI paDuM evI rIte vartavAnA mhete samaya kharaveLA maravu paDe te kabula, pazu dvidhA jIvana chatravuM S k ja nathI. ane mUkha duniyAnI pratyeka jarUrIAtane tAme thayuM vartavu e mhane tA asara lAge che. me te dhAratA hai| ke mhAre ahI kAMI ka ravAtuM' che~~ teMg ' che te tema mAnavAmAM hame gaMbhIra bhUla karI che. mhAre A lekamAM ke apara lekamAM kAMI ja kAryo ke chettavya ke RNu nathI ! mhArI pAse te cAsa saMdeza che ane te hu eka ja rIte--mhArI peAtAnI rIte ja sthApI zakIza... ene mhArA ja sIkko mArIza...... mukti ' e ja mhArA maMtra che ane je kAMI hetu virAdhI haze vhenAthI tA laDIza agara tema nahi khane te chevaTe dura rahIza . ...khIjAene pasa, paDhavA khAtara mhAre zuM ciMtA karavI ? . . A mhArA A kahevAnA khATA artha nA karatA. hame hujI bAlaka che. bAlake te gurUjana zikSaNa pAsethI levAne taiyAra rahevu joie, nahi ke gurUne peAtAnI icchA mujaLa vartAtA jovA icchavu joie. me hajI e jharAtuM pANI pIdhuM nathI ke jo buddhine amuhi, mate amara, A jaga zUnya ane manuSyane izvara khanAve che! jagata'rUpI bhAvanA ke je mUrkhatAnI jALamAMthI banelI che hemAMthI--ane te--bahAra nIkaLI Ave hAre ja hu hamane vi zvetA ke svataMtrAtmA kahIza. hamArAthI te na banI zakatuM. hAya tA ATaluM jarUra karI ke je leAkeA A asatyarUpa izvarane arthAt leka varganA vipula DhAMgane pagataLe kacaDavAnI hAma bhIDatA heAyamanI pITha thAbaDI utsAha Ape| ane tema na banI zake tA. maherabAnI karI cupacApa joyA kareA pagu " tADajoDa karI, bhalA ' thA, _priya ' thAe " evA miththA pralApeA vaDe Tyusane karI pAchA kIcAmAM ghasaDavAne prayatna tA nA ja karatA. huM A saMsArane--A svapna-A dhAra svapnane--dhikkAruM chuMH A mAmadIranA nAmavALA prapa canA akhADAo, dharma zAstronA nAme cAlatI dhR tAA suMdara caherA nIce chupAyelAM jUThAM hRdayA, pramANikatA ke sevAnA nAma nIce calAvAtI peAlapAla ane pavitra nAma taLe cAlatI dukAnadArIvALI duniyAne huM ghRNAnI najarathI jouM chuM. enA pratye hu namra ane sahanazIla banI zakuM ja nahi. zuM! zuM ! mhArA AtmAnuM mApa ." Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saMsAranA gulAma kADhe....bhAI, adhyAtmIne artha hame hajI jANatA nathI. *te denAya mastaka para birAje che ema khuda veda vade, che! kAraNa ke, te deva, pathe, dharmo pegambara ane zA thIya svataMtra che! potAnA ke pArakA ne bhasavuM hoya te bhale bhasyAMkara, mahArA upara humalo karavA hAya hene pitAnA saghaLA baLathI te karavA de, paNa huM te harinA zabdamAM kahIza ke gI tuM hAre jAte cAlyA kara ! koI kaheze ke Ane ghelachA AvI che to koI kaheze ke te to cAMDAla che, vhAra kaI vaLI yogI kahI paNa zA karaze badhA katarAnA bhasavAthI nilepa rahe. saMsArIpanAkhA pralApothI tu prasanna ke dukhI ne thato. koI paNa mAhAna AtmA ke padArtha ke banAvanI pALa bhasanArA kutarA paDavAnA ja...A gharaDI DAkaNa 5 duniyAthI huM kadI aMte ke nA najara baMda thato ! ". :: konI prakRtino anubhava pAmIne lakhe cheH amuka maMDaLI mahArI badanakSI karavAmAM ja AnaMda le che e sAMbhaLI hamane Azcarya thaze. juo zrImatI bahena ! kevI navAinI duniyA che ke jemAM game tevuM sAruM vartana calAvanAra manuSya viSe paNa haDahaDatAM jUThANuM ubhAM karanArA leke astItva dharAvI zake che !" : " misa ha-hane ghaNI sahAya kare che. te sahadaya ane satyaniSTa paNa che. te "right kind of people" eTale ". kharI jAtanA loke" sAthe mahArUM pIchAna karAvavA Icche che. paNa huM kahuM --chuM ke " kharI jAtanA loko to mAtra teo ja che ke jahe mane prabhu pAse mokale che. mArI jIMdagIne anubhavathI mahArA hama- javAmAM te ema ja AvyuM che ke teo ane mAtra teo ja mahAra kAma jevA kAmamAM madadagAra thaI zake; bAkI to-bIjAone te prabhu madada kare ane mane hemanAthI bacAve ! Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hva: TFEN ', ' *74EURt": Taje? samAja AgaLa:vadhe che ke pAchaLa haThe che ? duniyAnuM bhUta, vartamAna ane bhaviSya. 41244412:41. L. RUGS... "Brahman, the Lord, is one and all-blissful, but free from limitation by His unity; allpowerful, He is able to conceive Himself from multiple centres in multiple fornis from which and upon which flow multiple currents of energy, seen by us as 'actions' or 'play of forces.' When He is thus multiple, He is not bound by His multiplicity, but amid all variations dwells eternally in His oun oneness. He is Lord of Vidya and 'Avidya. They are the two sides of His self-conception ( Maya ), the twin powers of His Energy ( Chit-Shakti ) ..... ......... The purpose of the Lord in the world cannot be fulfilled by following Vidya alone or Avidya alone..........., Brahman embraces in His manifestation both Vidya and Avidya and if they are both present in the manifestation, it is because they are both necessary to its existence and its accomplishment. Avidya subsists because Vidya supports and embraces it; Vidya depends upon Avidya for the preparation and the advance of the soul towards the great Unity. Neither could exist, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahiteccha. without the other.... .. ... The perfection of man is the full manifestation of the Divine in the individual through the supreme accord between Vidya and Avidya; Multiplicity must become conscious of its oneness, Oneness enbrace its multiplicity."-Shri Auro' bindo Ghose. "nIti" ane "anIti," "bhaluM" ane "buruM", "kha" ane "khoTuM', "sukha ane duHkha A saghaLAM koI vastu" (thing-in-itself) nathI, paNa buddhinI kalpanA che. jIvananI jarUrIAtoe utpanna karelI "bhAvanA' (concepts) che. te pite "sthIra satya" nathI, jo ke sthIra satyamAM pahoMcavAne upayogI sAdhana avazya che. ane je te sAdhana che, te banne sAdhana cheH nIti temaja anIti, bhaluM temaja buruM, kharuM temaja khoTuM, sukha temaja duHkhada banene jagamAM sthAna che, bannenI AvazyakatA che, bane vaDe ja "duniyA" che. duniyAmAMthI anIti, buruM, huM, duHkha e sarvane saMhAra karavAnI vAto karanArA azakyanI vAta kare che eTaluM ja nahi, paNa jo tema thavuM zakaya hota to paNa hitAvaha nahotuM. duniyAmAM ekalA purUSo ja janme ke ekalI strIo ja janme e jema zakya nathI temaja hitAvaha paNa nathI, temaja dhaMdho paikInI eka eka bhAvanA ja janme ke kAyama rahe e zakya nathI temaja hitAvaha paNa nathI. purUSavarga strIvarga hAme anAdikALathI pharyAda karato rahyo che ane strIvarga purUSavarga hAme bakhALA kahADato rahyo che, ane chatAM bannene ekabIjA vagara cAlatuM ja nathI; tema nIti anIti sAme ane anIti nIti hAme bakhALA kahAlyA ja kare che, paNa eka lUgara bIjIthI rahI zakAya ja nahi. samAjanA vikAsa mATe temaja vyaktinI pragati mATe ukta sarva ane bIjAM tamAma iMdo jarUranAM hevAthI ja hayAtI bhagave che ane jyahAM sudhI samAja ke vyakti hayAta che hAM sudhI teo hayAtI meLavavAnAM ja, ane ema heI, anaMtakALa sudhI te do paikInA aneka vibhAga hAme niraMtara bakhALA kahADayA karavA, ghurakIA karyA karavA, e kaI rIte hitAvaha ke IrachavA joga nathI. manuSya e dAnI uitpatti ane upAma hamajavAnI darakAra karavI joIe che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunha, kAyadaH e zuM che? 3 ispItAlamAM nastara mukanAre DAkaTara paNa haze ja, ane pATA bAMdhanArI, paMpALanArI tathA vinAmUlya khANuM ApanArI "nasa' paNa haze ja; DAkaTarane dUra karavAthI IspItAla raheze nahi. roganI hayAtI che yahAM sudhI DAkaTara ane narsa bannenI hayAtI Avazyaka che. rogarahIta banelo manuSya DAkaTara temaja narsanI AvazyakatA upara hasI zake che. paraMtu Azcarya te e vAtanuM che ke Aje regI, DAkaTaranI hayAtI para dAMtI kare che !---anIti', "buruM,""beTuM', "duHkha" e sarvanI hayAtI ja na joIe ema Aje khuda bImArI duniyA -khuda gunhegAra duniyAbakyA kare che! aMgrejo yuddha jagADanAra jarmana ziradArene "gunhegAra' TharAvI zikSA karavA mAMge che; jaje cora" ane "lUTArA"ne "gunhegAra TharAvI sajA karavA Icche che; samAja vezyAne temaja punarlagna karanArane ane samAjanA ane nyAnya " kAyadA" ke "nAti'ne bhaMga karanArane sajA pharamAve che. A badhA ema dhAratA jaNAya che ke e sajAthI teo duniyAmAMthI anIti, buruM, khoTuM, duHkha ityAdinI eka bAju-nirmaLa karI zakaze. anAdi kALathI "sA' karavAnuM cAlu hovA chatAM hajI sudhI te A cIja nimeLa thaI zakI nathI, kadAca vadhatI jatI jaNa che -chatAM mANasa, "sajA karavAnI nIti' rUpI bhramaNane tyAga karI zaka nathI ! "sajA" rUpI kAryanuM ATalA kALanuM pariNAma jotAM khAtrI thAya che ke, "sajA" e koI "sa ya' nathI paNa chUpA vairanI tRpti mATenI lAgaNInuM prakaTIkaraNa che. ane e vyAkhyA uDe vicAra karanArane satya ja jaNAze. corIne "gunha" TharAvI cerane "sajA' karavAnI icchA manuSyane kema thaI? hAre "mAlakI" nI bhAvanA samAjamAM dAkhala thaI hAre milakatanA rakSaNa mATe manuSyane "corI" e "gunho " che ema TharAvavuM paDayuM. ane te paNa keNe TharAvyuM ?jeo pAse milakata che evA vage. jahemanI pAse milakata nathI evA vage te mAlekInI bhAvanAne ja "gunhA" mAnyo ane jema milakatavALAo corI mATe sA" karavA lAgyA tema milkata vagaranA mAlakInI bhAvanAvALAone lUTIne e rIte hemane "sajA' karavA lAgyA. bane ekabIjAne sajA" kare che. have sajA e zuM tatva che te vicAravuM saheluM thaI paDazeH sA e manuSyanA mAnelA sukhamAM ADakhIla Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitarachu. karanAra tarapha hayAtI dharAvatI chUpA vairanI lAgaNInuM prakaTIkaraNa mAtra che, nahi ke koI avyAbAdha satya che. - samAja vezyAne bahiSkAra kare che ane tiraskAre che. zA mATe? samAje eka purUSane eka strIne kabaje ane eka strIne eka purUSane kabajo Apela che; vesthAnI hayAtI samAjanI strIomAM niraMkuzatAne cepa lapADanAra thai paDe evo samAjane "bhaya" che. Aje game tevo namAlo purUSa 5NuM samAjanI nIti'nA Azrayane lIdhe eka strIne laI potAnuM ghara banAvI zake che ane te strIne game teTale asaMtoSa ane anyAya maLato hoya to paNa henA nirmAlaya patine samAjabaMdhAraNa (eTale ke samAje bAMdhelI nIti) rakSaNa Ape che. e rakSaNane vezyAnI hayAtI bhaya rU5 che. mATe ja, jIdagI patinI strInI mAlikInI bhAvanA ( arthAta "lagnane vyavahAra') vasthAnI bhAvanAne (arthAta strI-purUSanA saMbaMdha viSayaka svAtaMtryanI bhAvanAne) "bhaya" nI najarathI jue che; ane bhaya tiraskAranuM rUpa le che, tiraskAra kAnuna race che ane gunho tathA daMDa" evA zabdo ghaDe che. "gunha " e manuSyanA eka vage bIjo varganA je kRtyathI potAnI hayAtI muzkelImAM AvI paDe tevA kRtyane pote ApeluM ( ryAda pakSe ApeluM-svArthI pakSe ApeluM) nAma ( concept=bhAvanA) che. ane eka pakSe banAvelI e bhAvanA heI satya hoI zake ja nahi. - "gunha" e je "sthIra satya" nathI to "daMDa" ke je gunhA" nI bhAvanAmAMthI utpanna thayelI bhAvanA che te koI rIte "satya" heI zake nahi. "gunhA" nI bhAvanAnuM koI sthIra-cokasa-svarUpa nathI. eka kALe amuka kAryane gunha gaNAya che, bIjA kALamAM te ja kAryane saguNa manAya che. eka ja kALamAM paNa eka prajA je kAryane gunho mAne che hene ja bIjI prajA sadaguNa ke nIti mAne che. guhe " badalAtI bhAvanA che temaja gunhAmAMthI janma pAmatI "daMDa" ke "zikSAnI bhAvanA paNa badalAtI" che. eka vakhate Ija karanAra vyaktine IjA pAmelI vyakti pote "zikSA" karatI; Aje ema karavuM e "gunho " gaNAya che, ane "zikSA karavAnI sattA rAjya ekahAtha karI che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunhA, kAyadeH e zuM che? kaisarane, mAra siMdhavANIne, kacchI mhAravaTIA jesalane gunhegAra ' TharAvI peAtAne satyanA pUtaLA' tarIke pUjAvavA IcchatA nyAyAdhIzeA pAte te te gunhegArA karatAM ochA utaryAM che ke ? e savAla bhAvanAsRSThinA zeAdhaka mATe Avazyaka che. kAraNa ke e- praznate vicAravAthI, e bhAvanA para vicAraka rUpI zaavadhanI kApaphUTathI, enI aMdaranuM tattva jaDI Avaze ane hajAro ke kAyadA' . ane nIti' e samAjanA eka vagere kAne pAtAnI rakSA . . mATe Avazyaka tattvane ApeluM mhATu nAma mAtra che; ane samAjanA saMjoge hamezAM khavAtA hAi ja lokamata ' paNa haMmeza badalAtA ja rahe che, jethI leAkramatanA pAyA para caNAtI nIti ane kAyadA ' nI ImAratA asthIra ja che. AjanA ' ja ' kAlIA < * < . aMdhave| ' ( kedI ) bane che ane gai kAlanA aMdhavA ' Aje DenIala athavA nyAyamUrti tarIke-jIzvarI aza tarIke-pUjAya che ! " krAisTanA eka vakhate mahA bhayaMkara purUSa tarIke bhUMDe hAle vadha karavAmAM AvyeA ane pAchaLathI enA vadhasthaMbhanI tathA enA citranI pUjA thavA lAgI ! ekanane eka vakhate dhikkAravAmAM AvatA Aje hete * Adhunika vicAranA netA ' manAya che. vyAja khAnA rane eka vakhata mahApApI gaNuvAmAM AvatA Aje mhATA zAhukAra ane nyAyAdhIzA ane sarakAreA vyAja khAya che ane vyAja khAnArAo vaDe ja AjanI samAjavyavasthA nabhe che ema manAya che! pAMca pAMDavAnI patnIne te vakhate mahAsatI tarIke mAna maLatuM, Aje mAtra e ja pati karanAra ane bIjA tamAma purUSA pratye sampUrNa aMdhubhAvathI jonAra strIne mahA pApI' gaNI raskAravAmAM Ave che. garIba bicArA 'nyAya ' jokhanArA ! tee theADuM ja jANe che ke nyAya ' jovA jatAM te pAtAne bIjA jamAnAnA ke ekaja jamAnAnI khIjI prajAnA gunhegAra ' banAve che! " > . mahAyuddha pahelAM kaisarane iMglaMDamAM Adarza purUSa mAnI hainuM bhavya ane bahumUlyavAna bhAvatuM pATanagaramAM agrasthAne khIrAjamAna karavAmAM AvyuM hatuM ane AkhI duniyAnA vidvAnA, kavio, tatvajJAnIo, rAjaDhArIe, yeAhA, zASakA ityAdine jANe ke teo kesarathI utaratA haiAya tema nhAnA AkAramAM haeNnA bAvalAnI AsapAsa geAThavavAmAM AvyA hatA. Aje e ja kaisarane duniyAne . Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahitecchu. maheTAmAM heTa-aparAdhI TharAvavAnI tajavIja cAle che! zuM teNe yuddha AraMbhya mA. nAnaema te dareka prajAe aneka vakhata yuddha upajAvyAM che. je yuddha upanna karavuM e kharekhara guno' heya te AkhI duniyAnA bhUta temaja vartamAnakALanA tamAma rAjAo ane rAjadvArIo, sainIko ane yuddhane madada karanArA vyApArIo gunhegAra che ane e sarvato saMhAra thavo ghaTe. paraMtu Aja sudhImAM chatelA ke chatAyalA kaI paNa rAjAe yuddha utpanna karavAnA kAryane "guhe mAnya nathI ane guhAnI tapAsa karavAne hakaka raju karyo nathI. tyAre A " no haka' hAthI ane kevI rIte utpanna thayo ? " navA bhayamAMthI, ane nahi ke hAnI prajAonA rakSaNano mArga majabuta karavAnA prakAzita "satyamAMthI ! paropakAra buddhithI nahAnI prajAonuM rakSaNa keIe kadApi karyuM nathI, karavAnuM nathI ane hAM sudhI chellA jagavyApi yuddha jevAM yuddho pUrAM laDAya nahi ane e dvArA kudaratanA-"becoming in being"nAkharA pATha zikhAya nahi tyahAM sudhI koI prajA paropakAra buddhithI bIjI prajAnuM rakSaNa karavA mATe Amabhega Ape e saMbhavita paNa * nathI. hAre hAre moTA rAjyo nahAnAM rAjyonA rakSaNa mATe talavAra kheMcavAnuM jaNAve che tyahAre hAre paropakAra ane dhArmikapaNAnA ugAro pAchaLa kAMI judu ja aMgata karaNu chUpAyeluM hoya che. manuSya zarIra temaja rAjya tyAre ja moTuM bane che hAre bahArathI annAdi ane rAjyane hajama kare che. dareka heTAM rAjya heTAM " banavA pahelAM nhAnAM ke nirbaLa rAjyane trAsa ApI hajama karyA hatAM ane moTA' banyA pachI "paropakAranA suMdara AkarSaka khAnA vaDe pitAnuM mahesuM zarIra " jALavavA " haMmeza prayatnazIla rahevuM paDyuM hatuM. duniyAmAM laDAIne azakya banAvavA mATe "cAMda mudA" ubhA karanAra vilsana AkhI duniyAnAM rAjyanAM lazkara ane kAphalAnuM baLa ochuM karavAnuM TharAva karAvatI vakhate ja khuda amerikAmAM lazkara tathA kAphale vadhAravAnI AjJA zA mATe ApatA hatA? " rakSA" nuM ujaLuM nAma badhAne mukhe ramI rahyuM che, paNa sarvanA hRdayamAM to "bhaya" tuM ja bhUta chupAyeluM che. dareka rAjyane pitAne te mAluma hovI ja joIe ke pote kevA julama ke gajaba karelA che, ane henuM zuM pariNAma Avaze te paNa te kalpI zake che. te pariNAma bhayaMkara hAI emAMthI bacavA kAMI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunhA, kAyadAH e zuM che? nahi te kAMi ghAMTa ghaDavA ja paDe; ane e ' ghATa 'te kAMIka ujaLu nAma paNa ApavuM ja paDe. yuddhanA kAraNane te kANe ane kyAM kharAM kAraNeAthI utpanna karyuM" hA, yuddha daramyAna zuM zuM banyuM haeNnA, hAra ane chata keAnI ane keTale aMze thaI hatA, temaja sulehanI vAtA kevA rUpamAM prathama ArabhAi ane heMNe pachI kevA rUpabadhdhA karyAM te sanA kharA itihAsa ApaNI pAse meAjIda nathI, kadAca kharA itihAsa se| varSa pachI lakhAvA zakaya banaze. paraMtu eTaluM te spaSTa dekhAya che ke, kaisaramAM kAMIka evuM tattva hovuM joie ke je mitrarAjyAne bhayaMkara lAgatuM hAya ane haeNne gunhegAra TharAvI sajA karI kAMTA dUra karavAnI jarUra jaNAtI haiAya. yuddhathI je na banI zakyuM te have jaganI sulehanA zastrathI karavAnI AzA rakhAya che. kaisaratuM game te thAe, paNa agrejo ane phrencA kaisaranI ane jarmanInI hayAtI nAbuda karavA jatAM peAtAnI hayAtI keTalI badhI jokhamamAM lAvI muke che hetu hemane bhAna nathI. keMsaranA janmanIe sAyansamAM, kalAmAM, vidyAmAM, tatvajJAMnamAM ane chevaTe yuddhakalAmAM AkhI duniyA para sAmrAjya bhAgavyuM cheH e vAtanI te enA zatrudhI paNa nA kahI zakAze nahi; ane have jtAre te paDavA' lAgyuM che thAre paNa badhAne pADIne paDavAnI kalA ' mAM peAtAnuM sarvoparIpaNuM batAvI Ape che. sthUla zastra cheDavAnI sthitimAM mUkAyuM te elsevIDmanuM sUkSma zastra teNe ugAmyuM che ane e vicitra zastra vaDe teNe zatrunA dharamAM ja Aga lagADI che. A Aga kAi ceAddo mujhAvI zake nahi, kAI zastra hete haTAvI zake nahi. mitrarAjyeA aMtaHkaraNapUrvaka janInA sadaMtara nAza icche che, ane ekalA ja nInA nAza zakya na heAvAthI, enA upara te vaira levA mAgatA nathI evA dekhAva kare che. paraMtu aMta:karaNa badalAya nahi tyAM sudhI peAtAnI hayAtIne mAthe AvI paDeleA bhaya paNu dUra thAya tema nathI. jarmanI jIvI jANutuM hatuM ane chatI jANatuM hatuM tema paDI jANe che ane pAMDI jANe che. savAla mAtra jANapaNA'nA che. jyunA janma che te saOA nAza paNa che tethI janI paDaze paNa kharuM, paraMtu paDatAM paDatAM pADanArate paNa dAkhI mAraze e hajI mitrarAjyAnA humajavAmAM nathI sabhavye! ane e vAta humajavAnI lAyakI jarmanI jeTaluM tatvajJAna zikhyA vagara AvavI zakya paNa nathI. iMgleMDa ane jamnInI prakRti humajavA jevI che. jarmanI mAla peDhA karatu ane IMgla . * Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitecchu vecatuM, sAyansa ane tatvajJAnane lagatI zo jarmanIthI karAtI ane iMgleMDathI hene pracAra thato. matalaba ke, kudarata (becoming, mAyA) sAthe dostI jarmanIne che, kudaratane te "hamajI" zakayuM che, jo ke Arthika lAbha iMglaMDa bhegave che. kudaratane pIchAnanAra kudaratanAM aneka chupA tane upayoga karI zake che. tethI laMDa ekalA manIne nimULa karavAmAM phAvI zakaze nahi, balake pitAne evI buMcavaNemAM nAkhI deze ke, hemAMthI mukta thavAne rasto te kadAca kahAMDI paNa nahi zake. iMglaMDane mATe sahIsalAmata ane AkhI duniyAne mATe sahIsalAmata mArga e ja hato ke yuddha Akhara sudhI latuM ane pachI bahAdUra vIranI mAphaka eka bIjAnA hAtha meLavI "zekahaeNnDa' karI aiya racavuM. yuddhane dhikkAratA javuM ane laDatA javuM, tathA suleha karavAnA bahAne dhuMdhavAto agni utpana kara e AkhI duniyA mATe aniSTa che. ane A sarva anartha mAtra beTA tattvajJAnamAMthI- nIti" ane "nyAyanI khATI bhAvanAmAMthI ja utpanna thAya che. yuddha jarUranuM tattva che ane te kudarate ja upanna kareluM che. jarmanI ane mitrarAjyo te kudaratanAM ramakaDAM che. manuSyajAtanA vikAsa mATe manuSyamAM vyApAranI-mAkInI-milkatanI bhAvanA kudarate keTalAka saikAthI perI che ane e bhAvanA vaDe manuSyajAtane amuka vikAsa karyA bAda e "bhAvanA. ne ja nAza karavA kudarate mahAyuddha karyuM chee bhAvanAnI pahelAM * yuddhane mitrarAjyo to zuM paNa AkhI duniyAne game te saMyukta prayatna paNa azakaya banAvI zake ja nahi. evI vAta karavI e navI bAlIzatA che, ane jyahAM bAlIzatA na hoya to irAdApUrvaka thatI dhUrtatA hoya khuda deva ane devonA deva paNa duniyAmAM muddala yuddha ja thavA na pAme ema karI zakI nathI ane karI zakaze nahi yuddha duniyAnI, astitvanI, vikAsanI niSphara AvazyaktA che. yuddhane gALo denAra sAdhu !) karatAM maradAnagIthI-praDhatAthI-ucca niyamane anusarIne yuddha karanAra manuSya duniyAne suMdara Adarza bane che. koI paNa kriyA kriyA tarIke "gunha nathI: mahAna AzacathI ane praDhatApUrvaka thatI eka kriyA anu. karaNIya ane pUjanIya gaNavI joIe, hAre tuccha AzayathI ane hIcakArI rIte thatI eja kriyA tyAjya ane niMdanIya gaNAvI joIe. kAryanI kimata pariNAmathI paNa aMkAvI na joIe. pratApI purUSanuM 5tana paNa dIvya dRzya che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunha, kAyadeH e zuM che? 8 kSAtratva vagere bhAvanAonuM sAmrAjya kudarate karyuM hatuM, ane e bhAvanAnA nAza pachI majurInI bhAvanAnuM sAmrAjya thavAnuM bAkI che. saMpUrNatA pAmyA pahelAM manuSyajAtie aneka akhatarAmAM- aneka yuddhomAM-javuM ja joIe. nirdoSatA, kSAtratva, vaizyatva ane ane zraddhatvanI-cAre-bhAvanAone sAmrAjyamAM pasAra thayA bAda manuSya hamajaze ke koI paNa eka "bhAvanA'mAM. "satya sarva samAI zake nahi ane saMpUrNatA tyAre ja saMbhave ke jyAre cArene yogya sthAna ApI cAranuM suvyavasthita aikaya racavAmAM Ave. nIti "kAyado gunhA vagere bhAvanAonI asthIratAM tapAsatAM ApaNe eka muddA para vadhu AgaLa cAlyA gayA. have mULa carcA para AvavuM joIze. " - jema vyakti temaja samAja eka sthitithI bIjI sthitie ane hAMthI trIjI sthitie ema niraMtara gati kare che ane gati karatI vakhate amuka "siddhAMto" bAMdhI le che,-bhAnapUrvaka ke ajANatAM paNa siddhAMta bAMdhI le che. jema jema te AgaLa ne AgaLa, gati kare che tema tema enA manamAMnA siddhAMta paNa gati kare che- sthAna badale che, rUpa badale che, raMga badale che. ' ' jyAre samAjane siddhAMta ke Adarza arthaprAptimita- "mAlekI" hAya hAre svAbhAvika rIte ja "cora" ke "lUTAra" e samAjane khAsa tiraskArane viSaya bane, ane corI ke luTa e anIti' ke 'gunhA" manAya. ane e vakhate e ja matalabanuM sAhitya lakhAyaH kAyadA, nItizAstra, upadeza, kathAo vagerenA AkAramAM. paraMtu ahIM eka prazna pUchavo joIe. lakhapatinA gharamAMthI hajAra rUpiyAnI thelI uThAvanAra, samAjane tiraskArane viSaya manAya, "to mAla eka hAtha karI tenI dazaguNI kiMmata laI lAkha rUpiyA lUTanAra vyApArI, tathA zera bajAra ane rU bajAranA bhAve rahaDAvI daI jotajotAmAM lAkhonI ne khIssAmAM mUkanAra saTerIAe, kAyadApUrvaka rajIsTara karAvelI kaMpanInA nAme lAkhonA zera bharAvI, zera, anDara rAkTa karI tathA bIjA hajAra tarkaTa karI kaMpanInuM kAma zarU thatA pahelAM te zrImaMta banI besatA sAhasika, ane dezI rU tathA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu. * dezI majurI chatAM kApaDanA bhAvA cAraguNA vadhArI dai majurAne kharanuM ja kApaDa mAMthu karI mAratu lohI cusI dhIMgA banelA mIlamAlekA ke je emane jIvananI jarUrIAte purate khalA ApavAmAM paNa muMjhAi jAya che, A sava zuM cera ane lUTArA tarIke samAjanA tiraskAranA viSaya banyA che? nA, haragIja nA. thAre enu kAraNa zuM? kAraNa e ja ke samAje Aje aprApti-milkatamAlekanI bhAvanA svIkArI che, e ja enA 'siddhAMta' banyA che. A bhAvanA sAyansanA janma sAthe janma pAmI ane sAyansanA vikAsa sAthe vikAsa pAmatI gai che. e paNa jarUrI hatI: manuSyane eka anubhava karAvI ene vikAsa karAvavA mATe e bhAvanAnA sAmrAjyanA eka ' hakatA ' ( jamAnA) manuSyane ApavA e paNu Avazyaka hatuM. prativarSa majabUta thatI jatI e bhAvanA Aje vhenI chellI TAya para AvI che. rAjAte, vyApArIne, kArIgarane, bhajIrane,~re zikSaka temaja dharmagurUne paNu-milkata ke mAlekInI prakhaLamAM prabaLa icchA Aje thavA lAgI che. e icchA eTalI prabaLa thai cUkI che ke have e pUrA bharAyalA dhaDe phUTayA sivAya rahI zake ja nahi. ane e ja navayuganI zarUAtanuM cinha che. . * > kAraNa rUpa mAne che, . dhara phADanAra cera ane samAjane vyApAra vagere ujaLA mho nAthI lUMTanAra zAhukAraH e bannenI sthitimAM phera hoya te te e ja ke, pahelAne samAjanA pratrAhanI hAmI dizAe cAlavuM paDe che, jhAre khIjo samAjanA pravAhu sAthe vahetA heAya che. bAkI tA zAhukArane jema ceAra ' tiraskArapAtra ' lAge che tema ane teTale ja darajje cArane zAhukAra tiraskArapAtra lAge che; kAraNa ke zAhukAra ceArate peAtAnI milkata AchI thavAnA temaja ceAra zAhukArane potAnA bhUkhamarAtu * kAraNa mAne che. jo milkata ekahAtha karavAnA vartanane- mAlekI 'nI bhAvanAne--samAje nIti ' TharAvI na heAta, tA cArane cArI vagara pazu udaranirvAha karavAmAM muzkelI paData nahi. cerI karavAmAM pazu mahenata teA karavI ja paDe che, sAhasa-jokhama kheDavAnI hiMmatanuM tattva paNa hemAM avasya che, buddhi vAparavAnI paNa jarUra paDe che. zuM zAhukAra cAranA karatAM vadhAre mahenata, hiMmata ke buddhine lIdhe lAkhA rUpiyAne svAmI ane che ? agara zuM ceramAM zAhukAra karatAM ochuM manuSyatva ' ? ' * Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunha, kAyadeH e zuM che? 11 ethI ulaTuM, ghaNuM zAhukArAmAM je ucca guNa nathI hotA te kahe. vAtA cerImAM vikasita svarUpamAM jovAmAM Ave che. pAMca daza carAnI TukaDI banI jude jude sthAne cerI ke lUTa karavA deDI jAya che; ekane kAMI maLatuM nathI, bIjAne lAkha rUpiyA maLe che, paraMtu ekamekathI te rakama na chUpAvatAM saghaLA vaheMcI le che. (ane kahevAtA "zAhukAro bhAgIdArone-re bhAIone paNa ThagavA beTAM nAmAM lakhe che, rakamo adbhara kare che, nazAnA sedA chupAve che, nukasAnanA khAnagI sodA bhAgIdArImAM nAkhI de che, mAla addhara uDAve che ane kaI vakhata te sAdhanasahIta bhAgIdAra je bhAgIdAra vaDe Ijajata, na ane sthAyI vyApAra potAne prApta thaye hoya hene ja dhakako mArI zAhukAramAM khape che.) corano bhAgIdAra pakaDAI gayo hoya che te hene choDavavA henA sAgrIto pitAne jIva jokhamamAM utAre che-eTalo Atmabhoga ane baMdhuprema emanAmAM vikasita thayo hoya che, ke je zAhukAro ane vidvAnomAM paNa bhAgye ja jovAmAM Ave che. brAhmaNa ke pavitra purUSane lUTa nahi, kanyAne lUTavI nahi ityAdi keTalAka ucca siddhAMta teo custapaNe pALe che. lUTane heTo bhAga teo dAna karI de che. bahAravaTIAo dhADa pADatA tyAre zrImaMtone luTI AkhA gAmane miSTAnna jamADI keTaluMka dAna karI cAlyA jatA. kabula karIzuM ke Aje core ane lUTArAmAM pahelAM jeTalI ucca khAsIyata nathI rahevA pAmI; paNa henuM kAraNa che. pahelAM zAhukAranA mArga sIdhA hatA tyAre cAranA mArga paNa sIdhA hatA. zAhukArIe kRpA rastA karavA mAMDayA tyAre e chUpA rastAnuM-zuddhatAnuM-tattva ceromAM paNa svabhAvataH Ameja thavA pAmyuM. eNDavarDa kArpenTara nAmane samartha vidhAna kahe che ke " huM saMkhyAbaMdha core joyA che. ane kAM to daivayoge ja hane sArAmAM sArA namunA jovA maLyA hoya agara te hemanI tarapheNamAM pakSapAtI khyAla huM bAMdhI beTho heluM-game tema heya paranta mahane teo sarve sAmAnya rIte ghaNA sArA mANasa jaNAyA che. hA, eTaluM kharuM ke teo sarvamAM eka doSa hataH teo jamInadArone saMtAna mAnatA ! " A lakhanAra pitAne anubhava paNa jAhera karavA baMdhAyelo che. teNe eka patrakAra tarIke, eka dharmAdA milkata khAI janArA TrasTIne lagatA samAcAra pragaTa karyA hatA, je mATe mAnahAnInI pharyAda Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jainahitecchu. pAlIsa korTamAM thavA pAmI hatI. lakhANuM pAchuM kheMcI levAnI nA pADavAne pariNAme, hene jore ane lUTArAonA gharamAM be mAsa rahevA javAnuM svIkAravuM paDayuM hatuM, ke je duniyAne anubhava kadAca hene AkhI jIMdagImAM pustaka, zAstra ke zAhukArAmAMthI maLI zakyA na hota. e jelamAM amAnuSI julamane pAra nahote. jhAranA julama jelanI pilIsa AgaLa kAMI hisAbamAM nahatA. ane eTaluM chatAM, eka divasa jelanA kAyadAnI darakAra na karatAM koIe A lakhanAra mATe khorAkanuM paDIkuM pheM, je jelare dUrathI joyuM, paraMtu jelara najIkamAM Ave te pahelAM to eka aThaMga cere te paDIkuM guma karI dIdhuM. jelare saghaLA kedIonI jaDatI lIdhI ane kAMI hAtha nahi lAgavAthI te gusse thayo ane cAbukanI madadathI corI manAvavA taiyAra thaye. eka pachI eka kedIe cAbukano mAra sahana karyo paNa paDIkAnI vAta koie mAnI nahi. jelara thAkIne-kahe ke eka "turaMganA pakSI thI phATelI AMkhanI karIne-cupacApa pAcho javA lAgyo te ja kSaNe pelA aThaMga core te paDIkuM bahAra kahADI A lakhanArane te khAI javA Agraha karyo. paDIkAmAMthI thoDuM thoDuM badhAe vahecI khAvuM, ema kahevAmAM AvatAM te aThaMga core tema karavA sApha nA kahI, evI dalIla sAthe ke, teo sarve to vAraMvAra jelamAM AvatA hoI jelamAM maLatA bhArobhAra patharIvALA juvAranA roTalA ane saDelI DuMgaLInuM pANI khAI zakatA hatA paNa A lakhanAra je tevI cIja khAze to jelamAM ja cItA khaDakavI paDaze! ApaNe celeja karIzuM ke zuM A Atmabhoga ane mANasAInI parAkASTA kahevAtA "zAhukAromAM jovAmAM Ave che? kacchane luTAra jesala eka mahAyogI bane che ane enA nAmanAM bhajano gAnAre eka varga Aje paNa kacchamAM hayAtI dharAve che. . matalaba ke, cora ane luTArA jene samAje tiraskArane viSaya, mAnyA che teo kharekhara kAMI manuSyatvahIna, tiraskArapAtra nathI. hemanAmAM paNa ucca guNo che, vadhu nahi te zAhukAro jeTalA to kharA ja. vAta eTalI ja che ke, zAhukAronI daSTie cora tirasTArane viSaya che, corenI daSTie zAhukAra tiraskArane viSaya che. apekSAe bane sAcA che, "nizcaya thI (from the absolute stand-point) eke nahi. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunhA, kAyadeH e zuM che ? 1 jene Aje sudhArA athavA saMskRti ( Civilization ) kahevAmAM Ave che te duniyAmAM zarU thaye te pahelAM manuSyAmAM mAlejInI bhAvanA ja naheAtI. rAjA, sainya, dhana, mAlIkI, jamInadArIH e bhAvanA ' enI ja hayAtI naheAtI. manuSyanI AMtavRtti (instinet) te vakhate balavAna hatI ane nirdoSatA temaja zakti viroSa hatI. vyaktitva te vakhate khIlyuM. nahetuMH AtmA 2 " athavA * manuSyamAM vasatA kharA huM.' e vakhate. enI jANa mATe vyaktitva khIlavAna hatI bahAra hatA. ane tethI manu * ane jaDavAda, buddhivAda ane nItivAdamAM avataravuM '- nIce uta ravuM ' paDayuM. mahAna zikSaNunI krimata paNa mahAna ja hoya che ane ati trAsadAyaka du:khamAM gabaDayA sivAya AtmaprakAzanA anubhava' paNa thaI zakate! nA. tethIja bAjanI saMskRti ( civilization ) mAM manuSyane 'utAravA 'mAM AvyeA, ke je saMskRti dhIme dhIme * mArkeTI 'nI bhAvanA khIlatI gai ane te vaDe vadhu ne vadhu vedanA utpanna karatI gai. e vedanA chellI hade paheMcI che ane have duniyA A saMskRti cheDI AtmavAda para Avaze ja. AkhI duniyAmAM Aje banI rahelA banAvA A kathananI sAkSI pure che. A bAbata para vizeSa uhApAta have pachI karIzuM . agAu jamIna kASThanI mAlekInI naheAtI. harakeAI mANasa jamInanA upayeAga karI zakatA, khetI karI zakatA, ramata gamata karI zakatA, harakAI upayoga karI zakatA. ' hakka 'nI bhAvanA utpanna thai te pahelAMnA kALanI A sthitinu bhAna hajI manuSyamAM chUpAyeluM paDayuM che; tethI cAra ane bhAravaTIAnI AMtatti dhanavAna ane jamInadAranA " * khAsa ha 'nI vAta mAnI zakatI nathI. teo kharekhara ema mAne che ke jamIna, dhana vagere para satA sarakhA hakka hAvA joie ane jee dhaNIApuM karI bese che te ja samAjanA kharA cAra ane lUTArA ane mhAravaTIA che. zAhukAranI dRSTie cera jeTale gunhegAra che teTaleA ja cAranI daSTie zAhukAra gunhegAra che. sIjhara kahe che ke skevI leAkA ( Suevi ) ekaThA maLIne jamIna kheDatA ane emanAmAM khAnagI mAlekI jevuM kAMi hatuM ja nahi. pAsIzIka dvIpanA vatanIemAM Aje paNa ema ja cAle che. khAnagI mAlekI e mhAM cArI gaNAya che. jamInanA TukaDA kabaje Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI levo, hene vADa karavI, hRkSa lIdhA sivAya koIne hemAM khetI karavA na devI, e badhI AjanI "nIti " e junA kALamAM mhATAmAM mhoTI anIti ', " gu " gaNAta. e anIti divase divase prabaLa thatI gaI. ane "nIti " ke "sudhAro' manAvA lAgI! ane have e paNa vakhata Avaze-AvA ja joIe-ke vhAre AjanI nIti" (mAlakInI bhAvanA). anIti-gunhA gaNAze. - gharabAra ane dhanane saMgraha hove e pUrvakALe samAjane lUTavA barAbara gunA mA, ane akiMcanatva e uMcAmAM uMcI nIti pavitratA manAtI.asalI khristI dharmanA anuyAyIohiMdanA RSio. ane jaina dharmagurUo saMpUrNa akiMcanatvane lIdhe ja pUjAtAkahevAtA sudhArAnI vahelamAM mAlekInI bhAvanAe darzana ApyAM ane tevA Aje gharabAra vagaranA ke muDI vagaranA mANasane gAmamAM ke phaLIAmAM koI AvavA paNa detuM nathI. e mANasa tarapha Aje loko zakanI maMjarathI jue che ! uMcAmAM uMcI nIti " Aje mahaTAmAM moTo "gunho" gaNAya che! Aje "niyama" e "apavAda" banyo che, ane "apavAda" e "niyama bane che! lagna saMbaMdhI "nIti nuM paNa koI sthIra dhAraNa nathI. judA judA kALe, judI judI prajAomAM strI-purUSanA saMbaMdhane aMge judI judI bhAvanA hatI. Aje heTAmAM heTA gunhA ke pApa rUpa manAtuM bhAI-bahena vaccenuM lagna pUrvakALe pracalita hatuM ema pAzcAtya zodhako kahe che ane jena zAstro te duniyAnA ItihAsanI hAMthI zarUAta kare che te zarUAtanA kALamAM-eTale ke pahelA nareza ane pahelA tIrthakara RSabhadevanA jamAnAmAM tamAma joDakAM bhAI ane bahenathI ja banI zakatAM evo " niyama" (nahi ke apavAda) varNave che. ' jema "rAjAnI bhAvanA (Concept) temaja "lagnanI bhAvanA pahelaprathama RSabhadeve ja upanna karI ane pote ja sauthI pahelAM bIjA purUSanI bahena ane svAbhAvika patnI sAthe lagna karyuM. ahIM ekAda be muddA dhyAnamAM rAkhavA jevA che. RSabhadevanA jamAnAmAM samAja prakRtipUjaka hatA, mAlekInI bhAvanA mudala nahatI. manuSya nAge pharate ane na chUTake vRkSanI chAla paherato. kherAkI mATe vRkSanAM phaLa-phUlano upayoga karatA. khetInAmane prAthamika sudhAre" Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunhA, kAyadeH e zuM che? 15 * paNa te vakhate ajANyA hatA. ThaMDI ane dhUpathI mANasa TetrAyaleTa hatA ane emAMthI ja teA e zakti meLavatA. bahu jarUra paDe te vRkSanI chAyA nIce rakSaNa meLavatA. tethIja vRkSane " kalpatarU ' eTale icchA mAtrane puranAra cIja tarIke zAstrakAre varNavyuM che. e vakhate manuSyanI icchA ja ati alpa ane sthUla hatI ane te sadhaLI vRkSathI purI paDI zakatI tethI hene kalpavRkSa kahevAmAM kAMi harakta-nahetI. hAlanuM sAyansa paNa dhIme dhIme RsmajavA lAgyuM che ke mAMsAhAra karatAM vanaspatyAhAra vadhAre svAbhAvika ane uttama che ane khetInI pedAza karatAM paNa phaLa-phUla vadhAre naisargika ane uttama sAttvika kheAsaka che. RSabhadevanA jamAnAmAM khetI naheAtI ane phaLa-phUla para leke| gujArA karatA te vakhate hemanAM zarIra AjanA leke! na mAte evAM kadAvara ane AyuSya eTalAM lAMbAM hatAM. parantu emanAmAM buddhi tattva hajI khIlavavuM bAkI hatuM eTale sudhArA rUpI zastra vaDe samAjapara zastrakriyA karyAM vagara chUTake nahAtA. RSabhadeve prathama khetI dAkhala karI. lAkA kAcu anna khAtA ane pacAvatAM, paNu vakhata jatAM te pacavA na lAgyuM eTale pAkazAstra ( raseAInA hunnara ) dAkhala karanAra pazu RSabhadeva ja hatA. Ama uttarAttara kalA-hunnara-banAvaTI cIja--buddhivAdanuM lazkara--sudhArA AgaLa vadhatA gayA ane haeNnI sAthe sAthe ja kudarata ane manuSya vaccenuM aMtara paNa vadhatuM gayuM,- manuSya vadhAre suMvALA, nibaLa ane mAlekInI bhAvanAvALA banatA gayeA. e bhAvanAe vyApAra, zilpa, muDI, rAjya vagere bhAvanAone astitvamAM ANI, vyaktitva khIlavyuM. ' je vakhate RSabhadeve rAjApada svIkAyuM nahAtuM te vakhate bhAi mhena ja paraNI zakatAM, ema zAstrakathana che, ane * sudhArA ' mula nahAtA ema te ApaNe jANIe chIe, eTale bhAI-henanA paraNavAnA artha mAtra eTalA ja humajavA joie ke, koI paNa kriyAthI lagna thatAM ema nahi paNa bhAIhena tarIkene svAbhAvika prema hAvAthI te ja be vyaktie umaralAyaka thatAM ane svAbhAvika sacAgakSudhA utpanna thatAM paraspara saceANa karatI. AmAM kAMI kudaratavizya hAvAnI zaMkA paNa thatI nahetI. paraMtu RSabhadeve khetI dAkhala karI, seAi. kaLA takhala karI, ane lekAmAM pAcana zakti sada thI joi tethI * darada ke je Aja sudhI ajANI cIja Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jainahitecchu. hatI hetu' have Agamana RSabhadeve dIva daSTithI agAuthI joyuM ane tethI ekaja manuSyanI sa Mtati paraspara saMyAga karo tA janmadAtAnuM darada khannemAM hAvAthI saMtAna paNa daradI thaze ema nI bhAI-hena vaccenuM zArIrika joDANu dhIme dhIme 'lagna'nI navI yeAjelI bhAvanAvaDe baMdha karyuM. darada" nI hayAtI thavA pahelAM bhAM--mbrenanu zArIrika joDANa aniSTa na haiAya, paNa darada ' hayAtImAM AvyA pachI evuM joDANu iSTa nathI. AmAM nIti " ke rIkramAna ke pavitratAnA' kAMi savAla nathI. . " : > strI-purUSanA saMbaMdhane lagatI * nIti' e khIcha nIti ' e mAphaka eka ' bhAvanA ' ( concept) ja che, ane khIjI badhI bhAvanAonI mAphka A bhAvanA paNa judI judI prajAemAM ane jude jIde kALe badalAtI ja rahI che. keTalAka dezeAmAM eka purUSa sekaDe . . * A karI zake che, ane te anIti ' mAM gaNAtuM nathI. keTalAka dezAmAM eka strI ekI sAthe dhaNA purUSAnI patnI banatI (hiMdumAM paNa ) ane jemAM anIti manAi nahAtI. Aje madhya AphrikAmAM eka rAjA paNa parANAne satASavA khAtara peAtAnI strI tenA upayeAgamAM Ape che, jhAre hiMdI khAnadAneA game tevA khAnadAna pareraNAnI dRSTi pAtAnI strI para na paDavA pAme evI sAvacetI rAkhe che! jApAnamAM strI jhAM sudhI paraNe nahi saaN sudhI game te purUSa sAthe samAgama karI zake che, jo ke lagna pachI ekaja purUSa sAthe rahe che. (khAnadAna kuTumemAM pazu A 'nIti pracalita che.) ane eDavarDa kArpenTara kahe ke phrAnsamAM strIe lagna pahelAM badhanamAM rahevuM paDe che paNa lagna pachI te sacaiAga AmatamAM svataMtra thAya che.prAcIna grika ane rezamana prajAmAM theADAka apavAda bAda karatAM lagna e bahudhA sagavaDa ane gRharakSA mATe thatuM kA hatuM. strI e purUSanuM ghara jALavavA, sagavaDe! jALavavA rakhatI dAsI hatI. IzvarI premanI bhAvanA te vakhate lagnamAM bhaLI naheAtI. A vastusthitimAM kAMi kAMi banAveAe kAMi kAMi navAM tattvA umeryA ane chevaTe eka strI ane eka purUSanA krAyasI joDANanI sAthe dhArmika bhAvanAnuM vaLuM guMthavAmAM AvyuM. AgaLa vadhatAM strI- purUSanA sarakhA hakka'nI bhAvanA utpanna thavA lAgI ane sudhArAmAM agresara anelA curApa-amerikAmAM te bhAvanA vadhu prabaLa thai tathA hiMdamAM te prAthamika svarUpamAM dekhAi. AnuM svAbhAvika pariNAma Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunhA, kAyadeH e zuM che ? 17 e ja AvI zake ane Avaze ke, strI-purUSanA jIMdagIbharanA saMbaMdha adRzya thaze, lagnagAMThe DhIlI thaze, kuTumba bhAvanAnI jagAe samAjabhAvanA khIrAjaze ane kArpenTaranA zabdamAM kahuM te * Communalization of social life' thaze.* * jema lagnanI bhAvanA tema dareka bhAvanA asthIra che--enI kAi sthIra kiMmata ' na hAi zake. musalamAne vyAja khAvAne mhA gunhA mAne che, hiMdu ane khristI emAM kAMi anIti nathI mAnatA, ane mAravADIe tathA yAhudIo hRdAMnA vyAjane nIti' mAne che. ' AtmahatyA " Aje ' gunDA ' manAya che,kAyade pazu AtmahatyAnI kAzIza karanArane gunhegAra TharAvI jelamAM mekro che; jhhAre pUrve AtmahatyA e nIti'ja mAtra nahi paNa bahAdUrI manAtI ane kIDAnI mAka jIvana peTe cAlIne purUM karavA jevI sthiti AratI jaNAtAM zAntithI jIvananA aMta lAvanArI saMthArA"nI kriyA karavA jaina zAstra AgaLa vadhelA AtmAene Adeza kare che.jAdu, maMtra ityAdicurApamAM eka vakhate bhayaMkara gunhA gaNAtAM,eTale sudhI ke peAtAnA dezanI rakSA karanAra jona Ar Arka nAmanI phrenca bharavADa kanyAne eka jAdugaraNI TharAvI iMgleMDe jIvatI bALI nAkhI hatI; ane hiMdamAM eka jamAnA evA hatA ke jAdu, maMtra, gupta vighA jAganArAe te khuda rAjAe 'gurU' ane vaDIka mAnI pUjatA ane peAtAnA mugaTa temaja jIMdagI paNa henA paga AgaLa aNu karatA. A badhuM jotAM saheja sDamajAze ke kAi paNu bhAvanA sadA kALane mATe ke saghaLI prajA mATe eka sthIra kimata dharAvatI nathI. pUrve mAlaMkI ' gunhA manAtI, pAchaLathI - mAlekI * e ja nIti ane dharabAra ke dhana vagaranA hevuM e zaMkAspada ane tiraskArapAtra manAvA lAgyuM, ane have mAlekInI ' chellI hadanI khIlavaTanA pariNAmeAthI trAsI gayelA manuSyAnA eka bhAge ( rasIaneAe ) karIthI * mAlekI 'ne gunhA' TharAvI navI jAtanI samAjavyavasthA racavAnI zarUAta karI dIdhI che. . " . . eka vicAraka kahe che: " aw represents from age . kArpenTare A vicAra 1889 mAM lakhyA hatA, ke je vakhate sevISma ' nAma paNa duniyAmAM nahAtuM. chatAM AjanA sevIe vA mAMDayuM. ArthI humAze ke kArpenTaranI kalpanA keTalI nara " e ja ane dIrdhadarzI che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahita chu. to age the code of the dominant or ruling class, slowly accumulated, no doubt, and slowly modified, but always added to and always admini. stered by the ruling class. " bhAvArtha ke, prabaLa athavA sattAdhArI varganI mAnyatA eja dezane "kAyade bane che. alabata emAM dhIme dhIme umero ane pheraphAra thatA jAya che paNa dareka pheraphAra mULa mAnyatAne vadhAre ne vadhAre majabuta ja banAvanAra thaI paDe che. kAyadAno amala paNa prabaLa ke sattAdhArI varganA ja hAthamAM hoya che. A jotAM je jamAnAmAM mAlakInI bhAvanAvALA varga prabaLa tha che te jamAnAmAM kAyada" mAlekIne nIti TharAve, mAlekInAM sAdhane eTale ke hareka jAtanA vyApAra ane sadAne nIti' TharAve ane kAnuna'nI yejanA kare, emAM kAMI Azcarya jevuM lAgaze nahi. AjanI khAnadAnI eTale paisAnI khAnadAnI. tamAma bAbata paisAnI tarapheNamAM che. paisAvALAnI sAkSInuM ghaNuM ja vajana paDe che. nyAya meLavavo e paNa paisALAne mATe ja zakya che, kAraNa ke nyAya maLe karavAmAM Avyo che. phaLIAmAM gaMjIphAnI ramata ramatAM pAI-paisAnI hAra-jIta karanAra garIbone gunhegAra" tarIke pakaDI javAmAM Ave che, hAre zera bajAra ane kApaDa bajAra ane kelAbAmAM eka mInITamAM lAkhkhanA saTTA karanAra zrImaMtone "AbarUdAra' mAnavAmAM Ave che ane je.pI., enararI mejIsTreTa ke sI. A. che. nA pUchatAM mukhyatve te vargamAMnA ja pAme che. bAra bAra kalAka majurI karavA chatAM jIMdagInI jarUrIAta na pAmatA muMbaInA mola- majuroe cupacApa kAma choDayuM ane mahInA mahInA sudhI bhukhe maratA majurone nyAya ApavA mAlakoe kALajI na batAvI hAre abhaNu aNaghaDa majuro pikI koIe thoDA patharA pheMkyA eTalAmAM to emanA upara, muMbainAM tamAma rochadAM patro jaNAve che tema, piolIsanI goLIo paDavA lAgI ane trAsa phelAye. AvA banAva IMglaMDamAM ghaNuM banyA che ane Aje paNa bane che paNa hAM goLI calAvavAmAM AvatI nathI. polIsa miktavALA ekalAnuM ja rakSaNa karavA mATe ane majUravarganuM jIvana azakya banAvavA mATe na hoI zake, ema hAMnI prajA hamajI zake che. hiMdanA mIlamAlekane hiMdI garIba kheDuta sastI kimate pAsa Ape che ane ochA pagAranA hiMdI bharoja sutara tathA kApaDa banAvI Ape che te chatAM mIla Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunhA, kAyadeH e zuM che ? 19: mAlekA asAdhAraNa zrImata banatA jAya che ane kheDutA ane majurA peTapUra anAja paNa pAmI zakatA nathI eTaluM ja nahi paNa gujarAna joga pagAra mAgavA jatAM sarakAra ane prajA emanAM du:kha dUrathI joI te ja cUpa rahe che ane cit pAlIsa gALI bahAra kare che, thAre bhukha ane trAsathI je chUpI asara hemanA magaja para thAya tyenI kalpanA karavI muzkela nathI. eja asare rUsiyAmAM majura vanA hAthe rAjyakrAnti utpanna karI che che e ApaNe najare joie chIe, chatAM pATha zikhI zakatA nathI. vacce vacce kahI levAnu prAma thAya che ke, A saghaLAmAM zrImaMta ke sattAdhArInA jema deSa nathI tema taphAnI majura varganA pazu deSa nathI; mIlkatanI bhAvanAnu sAmrA jya sthApavA jhhAre kudaratanI icchA hatI thAre kudarate ekanA pakSa karyAM hatA tema e:bhAvanAnuM sAmrAjya teADavA jhhAre kudarate inkyu che thAre bIjAne pakSa karI hene jItADe emAM Azcarya nathI. kudarata jude jude kALe judI judI bhAvanAnA akhatarA manuSya pAse karAve che ane anubhanna meLavavA ane e rIte vikAsa pAmavA prere che. eka vakhata AdhyAtmika bhAvanAnuM sAmrAjya thAya che, khIjI vakhata laDAyaka vRttinuM sAmrAjya thAya che, trIjI vakhata dezavratanu athavA vyApAranuM sAmrAjya thAya che. A sadhaLA anubhaveA bAda manuSya haMmaje cheke kAi paNa ekAMta vAda AdhyAtma iSTa nathI;sanuM suvyavasthita ekakaraNa jaSTi ane hitAvaha che.curApa karatAM vadhAre lAMbAvakhatathI saMskRti pAmelA hiMde aneka prayegA bAda vidyA, laDAyaka vRtti, DhAlata temaja majurI e cAre tatvAne ekI sAthe evI sarasa rIte eka samAjamAM joDI dIdhAM hatAM ke aniSTa kalahane sthAna ja maLatuM nahi. samAjanA prakRtisiddha vibhAgA karI eka eka vibhAgate mATe eka eka cIjanI prApti ane vRddhimAM ja tIti' TharAvI hatI ane rAjA'mAM cAre cIjone sayeAga iSTa TarAjyeA hateA. A baMdhAraNanI khUbI curApane hajI have zikhavAnI che ane hAlanA saMjogA kudarata eTalA ja mATe utpanna kare che; ane hiMda pAte peAtAnuM baMdhAraNu khIjI vadhAre prabaLa thayelI prajAnA prakAzathI aMjAi javAthI bhUlI gayuM hatuM te have ja hetu punaH na karavAne takra pAmaze. " ApaNe joi gayA ke * nIti " nuM kASTha sthIra avyAbAdha rUpa hayAtI dharAvatuM nathI. kAi paNa action-kAyane nIti 'OM * anIti haMmezane mATe kahI zakAya nahi. je vakhate je jAtanA kAya > - Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitecchu thI te vakhatanA lekanA mukhya bhAgane ijA thatI ke IjA thaze ema bhaya rahe te jAtanA kAryane te jamAnAmAM "anatta kahevAtI, ane tethI judI jAtanA kAryane nIti' kahevAtI. Herd morality (samAjanIti athavA laikika nIti)ne A ja siddhAMta che. paraMtu hareka - jamAnAmAM keTalIka asAdhAraNa vyaktie pAke che ke jeo - mAjanItithI baMdhAvA khuzI nathI hatI ane te hame hADa kare che. pati pAchaLa baLI maratI yuvAna tanadurasta khubasurata ane sadAcArI satI", saMsArane kalpanA ane asatya TharAvI "tyAgI" banela cagI, lakSmInA IjAradArone lUMTanAra bahAravaTIo, temaja gaNikA: A sarva "samAjanIti " hAme hullaDa karanA pAtro che. ene artha e nathI ke emanAmAM "nIti" nathIH emanAmA nAti alabata che paNa te samAjanItithI judI jAtanI nIti che ane (mAtra tatvazAnIo ja hamajI zakaze ke) emanuM astitva mAnavavikAsa mATe tathA samAjanuM samatolapaNuM jALavavA mATe jarUrI che. samAja A badhAM pANI nIti" ne anIti kahe ema nathI deza samAjene ke nathI deSa pAtrone. pUrvanA Arya tatvajJAnIo e barAbara hamajato hatA ane hemaNe A sarva pAtrane samAjamAM sthAna ApyuM hatuM e huM sarvavyApI emanuM raceluM baMdhAraNa hatuM. A vAtanuM rahasya AjanA jamAnAnA lake ekadama hamajI zake tema nathI. paNa dhyAnamAM rAkhavuM joie ke, je hullaDabera vargo upara gaNAvyA che te vargo "tucchatA mAMthI utpanna thatA nahi, paNa ubharAI jatI zaktinAM saMtAna hatAM. samAja athavA gheTAvargamAM je zakti hoya te karatAM vizeSa ' zakti hovAthI ja teonI prakRti samAjanItinuM baMdhana sahana karI zakatI nahi. emanuM hullaDa hughaDa karavA khAtara thatuM hullaDa nahatuM paNa svAbhAvika hullaDa hatuM. Aje jema bhUbathI ke bIjA koI duHkhathI rIbAte mANasa "sAdhu bane che tema pUrve nahi banatuM. te vakhate sabaLa manuSyane samAja eTale nirbaLa lAgatuM ke evI duniyAmAM ene kAMI majA paDatI nahi tethI te uraca bhAvane (Higher planes of existence) mAM AnaMda zodhavA duniyAthI-samAjathI chUTo thatA. samAjane dhikkAranAre, duniyAne tuccha cIja' mAnanAre e yogI duniyAno baLavAbAra ja che paNa kaMI tuccha vyakti nathI. AjanA vidvAno ke jeo nIti"ne Standard weight (sarva cIjanI kimata karanAra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunho, kAyadeH e zuM che? dhoraNa) mAne che teone nirbaLa AtmA, pUrvanA RSioe karelI saMsAranI niMdAne "anIti" TharAve emAM kAMI Azcarya nathI. tema AjanuM nirmAlaya dhArAzAstrI pati pAchaLa baLI maratI suMdarIne gunhegAra TharAve emAM paNa kAMi Azcarya nathI; kAraNa ke henA chIcharA AtmAne e jAtanI balavAna premabhAvanAnI kimata hamajAI nathI ke je prema-je mastI-je tallInatA-duniyAnI dareka cIjane ane zarIrane paNa turacha mAnI zake che. baLI maratI satI, te jamAnAmAM, bhaviSyamAM potAnuM gujarAna koNa calAvaze ane. pitAnuM rakSaNa koNa karaze e duHkhathI kAMI baLI maratI nahi, pUrvane lUTAro kAMI dhana ekaThuM karavA mATe ke koIne pIDavAnA irAdAthI ja lUTavAnuM kAma karato nahi paNa ati zrImaMta banI lobhI ane tuccha banelA vargane lUTavAmAM ja AnaMda mAnato, ane ghaNe bhAge samaya ane sthaLanI agAuthI cetavaNI ApIne lUTa, tathA lUMTa bIjAone vaheMcI Apate. te pote dharmamAM paNa Astika hatuM. tenA dIlamAM zaktinI sAthe manuSyatva ane kamaLatAne paNa vAso hatA. rAjA ane muDIvALAne turacha badamAsa thaI jatA aTakAvanAra e eka zaBalance of Power hato ! bhaya ' hato ! agAunI gaNikA paNa kAMI AjanI mAphaka peTa bharavAnA sAMsA paDavAne lIdhe ke viSayalAlasAnI tapti na thavAnA kAraNathI gaNikA banatI nahi; te ghaNI vicIkSaNa strI hatI ke jenAmAM rUpa, kalA, vidhA sarvane vAsa hato ane jenI prakRti tAkAdavALI hatI. te dhanavAnane mUrkhatAmAM ane pramAdamA DhaLI paDatA bacAvatI, samAjane lukhkho-nirasa-ekaraMgI (monotonous) thato bacAvatI. ene nAca paisAthI bhale kharIdAya, paNa enuM zarIra kAMi paisAthI kharIdI zakAtuM nahi. e te batrIsa lakSaNo purUSa ja meLavI zakato ane e purUSa haine kiMmata bharavAne badale ulaTo tenI sarva dolatane bhaktA banato. te kALanA zaktizALI narezo A gaNikAnI, bahAravaTIAnI, yogInI temaja satInI kadara karatA. samAja he nA tarapha bhaya temaja mAnanI lAgaNIthI joto. jyahArathI yAMtrika ane vyApArI jamAno yuropamAM pracalita thaze ane henuM ahIM paNa sAmrAjya thayuM hArathI ukta sarva "kSAnI prakRtimAM saDe peThe ane zaktimAMthI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jainahitecchu. pAkatA hullaDapyArAnI jagyAe kSudhA'mAMthI--paisAmAMthI pAkatA hullaDakheArA ubharAvA lAgyA, ane hemanAM kRtya * anIti ' tarIke gaNAvA lAge e svAbhAvika che. kRtyane kRtya tarIke nIti' ke, "anIti" TharAvanArA ajJAna che. pUrvanA udrISmane A siddhAMtanuM sampUrNa * jJAna hatuM. ahiMsAne - . . saiAthI vadhu agatya kahevAtA jaina dhame jaina samAja mATe je bAra nItie' gAThavI che te A kathanane TekA Ape che. 'hiMsAne eNe sarvadA ane sarva saMjogeA mATe anIti' nathI TharAvI. irAdApUrvaka ane vagara kAraNe thatI hiMsAne ja anIti' ane tyAjya TharAvI che. jana samAja yuddhamAM bhAga lai zakatA, ane tamAma jaina tIrthaMkarA ceAhnA ja hatA. milkata ' ne nIti' ke ' anIti 'nhAtI TherAvI; peAtAnA khAsa saMjogeAnA vicAra karatAM je je cIjo smekaja Avazyaka jaNAya 'tethI vadhunA karavAmAM anoti ' TharAvI hatI, ane peAtAnA saMjoga pote jANI zake teTalA keAi dhArAzAstrI na jANI zake eTalA mATe milkata ' nI maryAdA bAMdhavAnI svatatratA vyaktine peAtAne apAi hatI; jo ke pAchaLathI vyakti evI pAkI ke * jarUrIAta ' nA tattvane sthAne tRSNA' ke icchA'-- ne padharAvIne lAkha ane vIsalAkha rUpiyAnI maryAdA rakhAvA lAgI ane e pramANe kAyadA" te raMgavAnuM zarU thayuM. C . saMgraha C . 6 . . : ' strI-purUSanA saMbaMdhanI bAbatamAM paNa pUrvanA AryoMmAM aTreTa leAkhaDI baMdhavALI nIti' naheAtI. ' satI ' thavuM te anIti naheAtI, tema pati kAyama chatAM RSi pAsethI pAMca putra lAvanAra pAMDaveranI mAtAne keie anItimAna dharAvavAnI hiMmata dharI naheAtI. manuSyane ' nItivAna " ke anItivAna 'kahevA e satya nathI; temaja manuSyanA kRtyane ' nIti' ke `* anIti ' nI kAi sthIra kimata ApavI te satya nathI. nRtyanI pAchaLa vRtti (passion) kai che te jovAnuM rahe che. ane ethIe AgaLa vadhIne A vRttione tapAsavAnuM, prathakkaraNa karavAnu, hemanI pAchaLa rahela ethIe sUkSma tattva zeAdhavAnuM kAma kharekhara muzkela che. bhalabhalA tatvavettAo ahIM bhUlA paDe che. pluTAe khAtmAnuM eka suMdara rUpaka banAvyuM che, jema sadhaLA hiMdI tattvavettAee satyAne rUpakathI ja humajAvyAM che. phIsanA rathane lheNu e ave! jotaryAM che, eka zveta ane bIjo kALA. phIDasa eTale AtmA; ene ratha Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunha, kAyadeH e zuM che? 23 eTale manuSya; te azva eTale AkAzagAmI vRtti ( ucca vRtti); kALe azva eTale adhogAmI vRtti [tuccha vRtti ]. oNTe e rUpa thI hamajAve che ke, manuSyane pitAne ratha calAvavA mATe (jIvana jIvavA mATe) ane jAtanA anI hayAtI jarUranI che; heNe kALA azvane paNa mArI nAkhe joItuM nathI. paNa bane azvapara lagAma rAkhavI joIe che. tAtparya ke ucca ane tuccha vRttionI pAchaLa paNa " AtmA " evuM kAMI tatva che, ke jenA aMkuza taLe ja manuSya pitAne ratha calAvI zake ane rathanI gati mATe ucca temaja tuccha vRttione sAdhana" rU5-jo ke saMpUrNa bhAnapUrvaka ane kAbuthI-vAparI zake. advitIya vedAntI bAbu araviMda ghoSa vedamAMthI eja vani kahADI batAve che. jene tattvajJAnanA vAtAvaraNamAM vasa vaSa thI rahenAra mahane paNa jaina tatvajJAnano eja AtmA jaNyo. che. phreDarika nizaie to " Geneology of Morals' ane * Beyond Good and Evil'11740i uldildi yedi ad A mAnyatAne amara banAvI che. mahAvIranI sAdhusevAmAM lUTArA, khUnI ane vezyAnI paNa bharatI thaI zakI che, te je lUTa, khUna ane vyabhicArane "sthara kimata" ApavAne emane siddhAMta hata te. kadApi thaI zakyuM nahatateo kahevAtI "bhavAI"ne paNa aMkuzamAM rAkhI zakatA, ane kahevAtI "burAIne paNuM dAbI rAtA temaja narI bhalAI ke narI burAI rUpI azvathI kuca karatI rathanA. sArathI'ne ( AtmAne ) "jAgrata' karI zakatA. jo ke hemanAmAM dayA puSkaLa hatI te paNa sAdhana mUkyA vagara kuTuMbane doDI "tyAgI bananArane muMDavAmAM samAyeluM " ghAtakIpaNuM " teonI zakti bahAra nahotuM. potAnA parama bhakta gauttamane pitAnA aMta samaye ja dUra karI kalpAMta karAvavAnuM AzayavALuM-"ghAtakIpaNuM" hemanI zakti bahAra nahotuM. kRSNamAM paNa "bhalAI" ane "burAI'ne mAryA vagara bane para lagAma rAkhI ratha khelavAnI athAga zakti hatI. "narI bhalAI" athavA "Atmika apUrNatA" vALA ajunane zastra calAvato karavA mATe kRSNaje satya manuSyajAti AgaLa raju karyuM che henI purI kimata kaI AMkI zakaze nahi. dayA khAvAnI ke svArpaNanI zakti che ane junamAM hayAtI dharAvatI hatI te arjuna, hAMsudhI bIjI zaktimAravAnI zakitane svAmI na thAya tyahAM sudhI ene kRSNa pAkhaMDI" Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahiMtecchu 24 ( hypocrite) lo hatA! > pluTA, kRSNu ane araviMda ghASane jo barAbara humajavAmAM Ave / mANasamAMthI ' sakhtAi ' nA nAza thavAnuM kadApi icchavAmAM na Ave, temaja evuM paNa icchavAnuM na game ke ke AvA samAjamAM sadhaLA sarakhA-sarakhI prakRtinA-sarakhA sukhI duHkharahIta ane te kevuM sArUM ? - . .. ane sthAna leka ' a f . samAjanA temaja vyaktinA vikAsa paraspara varAdhI tattvA dvArA ja thAya che. vikAsa mATe * bhaluM " ane * khu, N kANuM anta tattvA Avazyaka che. nahi thavI joe gIja jagatamAM thatI ja nathI-thai zake ja nahi. dareka banAvane--dareka mAnyatAne mATe A jagatamAM sthAna hatuM hatu mATe ja hete janma maLyA che. dheTAnI prakRtinA rthAt sAmAnya janasamUha A vAta nathI joi zakatA ane duHkhatI lAgaNIthI kaMpatA hAi " kaDhaMgu " mAtrane - anIti, * * aniSTha' * asatya ' kahI dhikkAre che ane sarvatra khullA medAnamAM lIluRma jevuM zvAsa bAre mAsa khIlI uThatu hAya ane saghaLa! dheTA kai zikArI ke vAdhanA bhaya vagara caryAMja karatAM heAya evuM IcchavA lAgI paDe che! pazu tema thavuM zakya nathI temaja hraSTa paNa nathI. duniyAmAM jo lArathI du:kha thatuM lAgatu hAya teA badhI talavArene kadAca dUra karI zakeA, para`tu te chatAM duHkha tA rahevAnuM ja. paisA jamIna ane strI ( jara, jamIna ane jo)thI jo du:kha thatuM DrAya tA paisAnuM calaNa baMdha karIne, jamInane sArvajanika banAvIne tathA strI mAtranA saMhAra karIne kadAya hame e cIjothI svataMtra banI zakeA, paNa te chatAM duHkha teA javAnuM nahi ja. mATe kAi uDA tatvajJAnI e cIjonA deSa kahADatA navI, paNa e cIjonI vyavasthA evI rItanI karavA prayatna karaze ke jethI mAnavavikAsane uttejana maLe. mAlekanI bhAvanAne pUjanArA A yuganI zarUAtathI Aj sudhImAM mAtra mAlekInuM kSetra vistAravAnI darakAra karavAmAM AvI che, pazu samAjavyavasthA para bahu vicAra karavAmAM AvyeA nathI. mAlezInu kSetra vistAravAnI darakAre manuSyanI buddhine khIlavI che e vAta kharI che, paNa e buddhi samAjavyavasthAmAM hajI huve kAme lagAvAnI che. eka mazInamAM jema kharUM cakra khare sthAne ge ThavAya che ane dareka cakrane pAtapeAtAnI rIte gati karavAnI hoya che, tema sa * narama ane evI kA cIjane dareka Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunha, kAyade? e che? 25 mAjamAM kharI vyaktine khare sthAne goThavI henI prakRtine anukuLa kAma levAthI samAjavyavasthA vadhAremAM vadhAre sArI ane samAjapragati vadhAre jhaDapI banI zake che, e satya tarapha hajI ApaNuM muhie najara karI nathI. paraMtu kudaratanA lakSa bahAra kAMI nathIApaNI buddhine jAgrata karavA kudarate ApaNane prathama "mAlakI nI bhAvanA vaLagADI, ApaNe te bhAvanAne khUba khIlavI-eTale sudhI ke emAMthI jagavyApI mahAyuddhano janma thaye, ane have e yuddhane pariNAme he heTa mAM devALI ApaNunI sthiti, majura pakSane svachaMdI mIjAja ane eNlsavIma ityAdi to ugI nIkaLyAM. A tothI thatuM duHkha-ane mAtra e duHkha ja duniyAnAM rAjyane samAjavyavasthA para buddhine kAme lagADavAnI preraNA karaze -kahe ke pharaja pADaze. svAdISTa ane baladAyaka mAkhaNa hamezAM "valeNa"mAMthI ja pragaTe che. hRdayane AhAda ane zakti ApatAM prabhAtanAM sUryakIraNa gADha aMdhakAramAM thaIne ja dekhA de che. baeNnsevIma ke bIjI koI paNa bhAvanA-te sAcI ho vA kheTI-sArI he vA bUrI-paNa henI jarUrIAta vagara janmI zake ja nahi, ane nI jarUrIAta ApaNe eTale ApaNuM mAlekIvAde ja utpanna karI che hene have gALo devAthI, niMdavAthI, khoTA rUpamAM vagovavAthI, dArUgoLA pheMkavAthI kAMI dahADe vaLavAnuM nathI. jema mAjhIvAdane mATe kudarate eka yuga kahADI A hato ke te vAda kAMI satyanuM pUtaLuM nahotuM-temaja baeNsaeNvIjhama mATe paNa kudarate ja yuga mukarara karyo che-je ke te paNa "satyanuM pUtaLuM " nathI. henA kharA siddhAte ApaNI pAse AvatA aTakAvavAmAM Ave che tethI ApaNe henuM kharuM svarUpa jANatA nathI ane mAlekIvAdanA netAo ApaNane bhevImanA siddhAnto bAbata je khabara Ape te ApaNe zaMkAthI ja sAMbhaLI zakIe. ApaNe svataMtra rIte vicArI zakIe chIe ke, e vAdamAM "mAlakI" sahAme proTesTa" che ane samAjavyavasthAne navo akhatara" che. duniyAnI koI cIja eka kudake badalAI jatI nathI tema mAlekI" nI bhAvanAvALI duniyAne badalavAne mATe bAlsavIma ke koI paNa "dama" basa kahevAya nahi. te te mAtra ekapakSI (partial) prayatna ja hoI zake. paraMtu saghaLA sudhArA ekapakSI prayatna hoya che te paNa bhUlavuM joituM nathI. eNjovIjhama jara, jamIna ane jerUno nAza karavA nahi paNa tenI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahitecchu. navesarathI vyavasthA karavAno eka akhataro che ane te paNa manuSya kRta akhataro hoI sapUrNa ke 'satya sarva " to na ja hoya.enA pachI hajI ghaNuM sudhArA Avaze ane dareka sudhAro bausevIma jeTalI ja gALe khAvA chatAM padacinha mUkato jaze ane samAjavyavasthAnA kAryane AgaLa vadhArato jaze, ke je samAjavyavasthA tarapha muDInI bhAvanAe adyApi paryata aphasosajanaka durlakSa ApyuM che. prathama manuSyamAM vyaktibhAvanA hatI, pachI kuTumba ane jAti bhAvanA thaI, ane have dezabhAvanAno janma thayo che, jaDene bAlsavIma saMpUrNa vikasAvaze ane pachI te paNa adazya thai vizvabhAvanA lAvanAra vyavasthAne janma Apaze. hajI dezabhAvanA nAmamAtranI hatI,. meDhAnA bakavAda tarIke hatI, paNa sevIjhama jara-jamIna-jorUne nezanalAIjha" karIne saMpUrNa dezabhAvanA pragaTAvaze. ethI alabata prathama to bahu kaDavuM lAgaze, duHkha thaze, Aje ApaNe jene Conscience kahIe chIe ane je koI "mULa tatva" nathI paNa aneka pUrvanI ane aneka hAlanI asarathI banatI bhUmikA che te Conscience ne sakhta AghAta thaze; kAraNa ke vyaktinI ke kaTubanI bhAvanAne emAM sthAna maLavAnuM nathI. Aje raLavuM e pitA. mATe ( athavA bahu to putra mATe) manAyuM che, paraNavuM e pitA mATe ( ane bahu to kuTumbanI bhAvI rakSA mATe ) manAyuM che, jamInadAra thavuM e paNa pitA mATe ke kuTumbanI bhAvI sagavaDa mATe manAyuM che; paNa have pachI raLavuM, paraNavuM, bhaNavuM, zodhakhoLa karavI, putpatti karavI e sarva samAja mATe deza mATe karavAnuM che evI vRtti-evuM Conscionee (national conscience) banavA pAmaze. tethI pitAnA bhege loko dezane jALavavA temaja khIlavavA "prerAze ane rAjya harakoI bhege dareka vyaktine rakSavA ane khIlavavA prerAze. Aje eka zrImaMtane putra game te buDathala hoya te paNa kaeNleja riI ane khAnagI zikSakanI phI bacI zakato hovAthI lAMbe kALe paNa DAkaTara ke vakIla banI zake che ane DIgrI meLavavI e kAMI vaidyakIya ke vakIlAta saMbaMdhI yogyatAnuM pramANapatra nathI tethI te seMkaDo keso bagADI nAkhI zake che, tema have pachI nahi. thaI zake. tamAma bALako rAjyanI milakta gaNAze tethI rAjya ja hemane ucheraze, ane rAjya pAse sAdhana ane sattA puratA pramANamAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunha, kAyade: e zuM che? 27 hovAthI sArAmAM sArA zikSakane hAthe tamAma bALakone temanI prakRti anusAra keLavaNI maLavAnuM zakya thaze. mAbApanA khoTA lADa, mAbApanI garIbAI ke ajJAnatA, mAbApanA khoTA vahema ke saMkucita mAnyatAo e sarva bhaviSyanA bALakane ghaDavAmAM bhAga laI zakaze nahi ane tenA vikAsamAM Dakhala karI zakaze nahi. rahevAnA sthAnanI ane uMdarapuraNInA sAdhananI vyavasthA dareka vyakti mATe rAjya pote karI ApavAnuM hovAthI mAtra peTa bharavAnI ciMtAmAM ja je lAkha mANune pitAnI saghaLI baMdagI ane saghaLI uMcI zaktio kharcI nAkhavI paDe che teo have te nirmAlya ciMtAmAMthI mukta thaI zaktione vadhAre uraca kAryomAM kharcavAnI ane e rIte hemane jhaDapI vikAsa karavAnI sagavaDavALA banaze strI-purUSanA kajoDAM - ke jethI seMkaDe 88 gharamAM azAnita vyApI rahI che te kajoDAM phara jyAta rIte calAvI levAnuM dhoraNa nahi rahevAthI, bahAdura purUSa ane buddhizALI strInAM vadhAre kudaratI jeDakAM racAze ane emanAM tAna kharekhara mahattApUrNa pAkaze; kAraNa ke (zApanara kahe che tema) strInI buddhi ane purUSanI IcchAzakita saMtAnamAM utarI Ave che, mATe zreSTha saMtatI mATe buddhizALI strI ane bahAdura purUSanuM joDANa ISTa che. je kSatrIye amara nAmanA karI gayA che teone itihAsa jotAM jaNAze ke teomAM purUSa asAdhAraNuM baLa ane icchAzakti dharAvatA ane strIo buddhitattva dharAvatI. bIjI daSTie vicAratAM, - strI-purUSa vacceno sambandha ke je prathama zArIrika hato ane pAchaLathI AdhyAtmika-pavitra" banAvavAmAM Avyo hato te saMbaMdhanI pavitratA je koI joDakAmAM vadhAremAM vadhAre kALa sudhI TakI rahevI saMbhavatI hoya te te, baLa ane IcchAzakti dharAvatA purUSa ane buddhi dharAvatI strIthI banatA joDakAmAM ja, itihAsa sAkSI pure che. ke kSatriya komamAM jeTalI "satIo thaI che teTalI bIjI koI kAmamAM thaI nathI. satItvanI mahAna ane romantic bhAvanA pRthvI para punaH jevI hoya te je be tAnA joDANane pariNAme te bhAvanA agAu upajI hatI te be tanA punar joDANanI darakAra karavI ja paDaze be bhAga hAIDrojana ane eka bhAga okSIjana meLavyA vagara pANI utpanna thaI zakavAnuM nahi ja. purUSamAM zorya utpana ryA vagara ane strImAM buddhi utpanna karyA vagara, purUSa pAchaLa prANa ApanArI panI athavA "satItvanAM darzana kadApi kALe thavAnAM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta jainahitecchu. * zakti . nahi. samAjanA purUSavargamAM zAya ane vargamAM buddhitattva khIlavavA mATe Adhunika hiMdai kAMi prayAsa karyo nathI; ethI ulaTuM, purUSa vargane nAkara ' ane * vyApArI ' ane bahu tA chIcharA tarkavAdI banAvI zaiAhIna banAvI dIdhA che ane strIne hainI buddhinA vikAsa thavAthI rakhene te vyabhicAriNI bane e DarathI eka sthaLe gAMdhI rAkhIne henI buddhine kaTAvI dIdhI che. have A banne varganA iSTa dizAmAM vikAsa kA rAjA kAyadA vaDe lAMme kALa prayatna karatA ja thai zake, upadezathI tema thavA koi rIte zakya nathI. ane rAjA kAyadA vaDe AvuM mahAbhArata kAma upADe e paNa atyAre te zakya nathI ja. thAre have e kAma kudarata pAtAnA hAthamAM le e ja saMbhavita che. paNa kudaratanA mArga suMvALA-paMpALanArA-lIsA--sIdhI saDaDa jevA nathI hotA e kahevAnA bhAgye ja jarUra che. kudaratane AvA mhATA pheraphAra karavA hAya che thAre eka javALAmUkhI pahADane saLagAve che, eka mahAyuddhane janma Ape che, mANasa sadhaLI vaDe peAtAnuM rakSaNu karavA gatimAna thavA pAme evI bhayakara vastusthiti utpanna kare che. hAlanuM mahAyuddha ane te pachI hemAMthI ja janmeluM khAsevIjma e kudaratanI * bAjI ' che ke je vaDe purUSa vargamAM zAya ane strIvargamAM buddhinA saMcAra thavA pAmaze ane zarUAtamAM aMdhAdhuMdhI, ana+, agavaDA, anyAya, anIti rUpI aMdhakAra chAya raheze; paraMtu eja aMdhakAramAMthI zaiAya ane buddhinA pratinidhi sUrya dhImethI mastaka 'cu karaze. kudarate e bAjI zarU karI dIdhI che. yuddha zarU thayuM thAre kAine svapne paNa khyAla nahAtA ke yuddhanI chevaTe chaMda tRtIya jAgaze. me, 1918 mAM hame kruShAM ubhA che ? ' e mathALAnA eka lekha lakhavA mhane preraNA thai hatI, tyAre jo ke yuddha cAlu hatuM ane mitrarAjyeA pura ciMtAmAM hatAM ane hiMdapara zatrunA - kramaNanI ciMtA rakhAtI hatI, teA paNa kudarate mhane lakhavA preraNA karI hatI ke, hamaNAMnA yuddhamAM aMgrejo jItaze, ane hiMda para zatru nahi AvI zake, tathApi hiMdane mAthe ane AkhI duniyAne mAthe bhayaMkara muzkelIe jhajhumI raheze; AkhI duniyAnI bhAvanA badalAi jaze; svamamAM paNa khyAla na heAya evAM navAM sakA duniyA joze ane huMda hemAMthI mukata rahI zakaze nahi. aMdaranI temaja bahAranI sthiti hine gugaLAvI deze. e bhalA hiMdIo ! ge vidhinA AMkaDA mithyA thavAnA nathI; te sthitie haMme badalI . Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gu, kAyade. e zuM che? 2 zako nahi, te sahana karavA jeTalI to zakti hamArAmAM utpanna karo!...... A lakhANa bAda ApaNe joI zakyA chIe ke mitrarAjyo tyAM che. hiMda para zatranuM AkramaNa thavA pAmyuM nathI, ane te chatAM hiMdamAM zaileTa ekaTa, paMjAbane lazkarI trAsa vagere navAM saMkaTa jAgyAM hatAM. rUziyAmAM janma pAmeluM beMsevIma AkhI duniyAmAM ne khuda iMglaMDamAM eka yA bIjA rUpamAM phelAvA lAgyuM che. yuddha jude jude sthaLe cAlu rahyuM che ane hajI to amerikA eka taraphathI Arthika mahAyuddha karatA javA sAthe kAphala ane lazkara vidhAratuM jAya che. sahana karavA jeTalI to zakti utpanna karo: e mahArA zabdone AtmA mAhAtmA gAMdhImAM praveza pAmyo che, ke je satyAgraha* athavA sahana karavAnI zaktine nUtana dharma ja mA vavA lAgI paDayA che, ane nabaLA 'enuM ekanuM eka zastra (eka) teo hiMdu-musalamAna kemane ApavA lAgyA che. Igla DamAM majura varga heTI haDatAla pADavA lAgyo che, TImaroreve ane khANone prajAkIya banAvavAno Agraha karI hAlanI "vyApArI bhAvanA'ne nAza karavA kaTibaddha thayo che, IMglaMDanI nANAM prakaraNa sthiti ati bhayaMkara thaI paDI che, amerikA IgleMDane vadhu ne vadhu * TAITa" karI rahyuM che, sevIska lazkara vadhu ne vadhu phateha pAmatuM jAya che, sarvatra mugaTa ane muDIne bhaya lAgavA mAMDe che, hiMdamAM paNa majuroe mAthuM UMcuM karyuM che, manuSyanI khANAkharAbInAM sAdhana yuddha daramyAna hatAM tethI paNa vadhu bhayaMkara banavA lAgyAM che ane vyA * me, 1918 nA janahitecchamAM satyAgraha saMbaMdhe mahe lakhyuM hatuM ke - vijaya meLavavAnA duniyAmAM be mArga che -Active resistence ane Passive registencNa divasa ane rAtrI evA be bheda manuSyabuddhine lAge kharA, paNa vastutaH eka ja "kALa" nAM e be dekhAtAM rUpe ( phenomena) mAtra che; kharekhara te divasa paNa nathI ane rAtrI paNa nathI, mAtra kALa che. tema koIne Active resistence ja satya lAge ane koine Passive resistence ja satya lAge, e A phe, nomenal world mATe svAbhAvika che, paraMtu bannemAM eka ja tatva -Will-to-Power (vijigISA)-chupAyeluM che. duniyAdArI hamajI zakaze ke, hiMda jevA parAdhIna ane nirmAlya banI cukelA dezamAM Will-toPower rUpI sUryanI bIjI kalA (phase) arthAta Passive resistence ja anukuLa ane ISTa hoi zake. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu. * kAma karIne je pAranI khIlavaTanA mhAne banatAM erAplenA AgaLa vadhIne bhavianA ugra yuddhanA rastA sA* karavA lAgyAM cheH A sava zuM sUcave che ? zuM duniyAmAM zAnti che ? agara najIkanA bhaviSyamAM sulehaAvavI sabave che? haragIja nahi. duniyA hajI laDaze. je pAyA upara AjanI duniyAnuM rAjya cAle che te pAye hacamacI jaze htAM sudhI duniyAe laDavuM ja paDaze. vyApArI bhAvanA-milkatanI bhAvanA-- duniyAnA rAjyAsana parathI dhakakelI devAmAM na Ave daaN sudhI duniyAne kudarata laDAvaze. vyApAra ke milkata, je vastutaH manuSyazarIranA peDhane sthAne-madhya sthAne che te sAttama zira upara sTuDI peAtAnI prakRti mujabanI duniyA banAvavAmAM-- peTa bharI duniyA ' banAdhavAmAM dhAve e kudarata kadApi sAMkhI zake nahi. kudarate peTa' te eTalA mATe sarajyuM hatuM ke hAtha-paga ane mastaka upajAve ane mukha cAvIne je aMdara ' mekale hane peTa saMgrahe ane hAtha paga mastaka vagerene hemanI jarUrIAtanA pramANamAM vaheMcI Ape. vaizya ke zUdra, vyApArI ke majura sarvoparI sattA ane thAre samAja chellAmAM chellI hadanuM dayAjanaka citra bane e niHzasaya che. AsevIjhma jo manurezane sarvoparI banAvavA mAgatuM heAya te tethI paNa samAja * tuccha ' ja bane. paNa ema nathI. hamaNAM ja jAhera karavAmAM AvyuM che ke, AsevIskA tamAma mANase te-majurAne paNa-- eka yA bIjA prakAranuM kAma karavA pharaja pADe che ane ochAmAM badalI ApI puSkaLa kAma hemanI pAsethI levAnA kAyade kare che. A samAcAra eNsevIjhamathI duniyAnA majurAne cetavavAnA AzayathI pragaTa thayA che! parantu jo te evA ja kAyadA karatA hAya tA emAM bhaya pAmavA jevuM ke dhakkAravA jevuM kAMi nathI, paraMtu vakhANavA jevuM dareka che. samAjamAM kAine ALasu na rahevA devA, kAine muDI ekahAtha karavA na devI, ane badhA maLIne kAma karatAM je kAMi prApti thAya te zajyanI muDI ane rAjya eTale AkhA samAjanI bhAgIdArI bane ane sanA sAmAnya upacAga, rakSA ane vikAsa mATe henA vyaya thAya, AmAM bhayakara tattva zuM che te hamajI zakAtuM nathI. hiMdamAM jhAre mAleka vAda prabaLa naheAtA thAre gAmaDAnA leAkA AkhA divasa khetI karI ke nestInI dukAna karI je kAMi theADuM raLatA te thADAmAMthI paNa thADA vaDe udaranirvAha karatA ane thADuM bacAvI sArvajanika upayAga mATe dharmazALA, ma A 3o Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gunhA, kAyadeH e zuM che ? 31 * dIra, kuvA, banAvatA. vyaktinI milkata sArjanika kAmamAM vAparavAne kAMi kAyade| ' ke krUrajayAta tatva hayAtI dharAvatuM nahi, paNa. emanI bhAvanA ja e hatI. Aje jhhAre mAlekInI bhAvanA ekadama prabaLa banI gaI che tyAre Cooperative system. dAkhala karavAnu kAma kAyadAnA tera vagara banavuM zakya rahyuM nathI. paNa jovAnuM e che ke rUziyAmAM kAyadeza karanArA ane kAyadA amalamAM mUkanArA pAte zuM mAladAra banI zake che ? nA, teo paNa. bIjAnI mAphaka thADA jarUra puratA daramAyA laI jIMdagInA jokhame tanatoDa mahenata kare che ane tethI hemanA hAtha taLe kAma karanArAAta karyAMa karavAnuM kAMI kAraNa na ja maLI zake. < . 6 nIti kaheA ke * anIti " kaheA, sArUM " kahe| ke kharAba . > " kaheA, puNya ' kaheA ke ' pApa' heA, duniyAmAM e ane svarUpe. rahevAnAM ja che ane e ane ave! vaDe ja AtmAne ratha AgaLa vadhavAnA che. e rathe prathama evA samAjamAM dhADA doDAvyA hatA ke je samAjamAM brAhmaNu athavA dharmanuM sAmrAjya hatuM; e anubhava lIdhA bAda teNe evA samAjamAM gheADA dADhAvyA ke jemAM kSatrIya athavA caiAyatu sAmrAjya hatuM; e anubhava lIdhA bAda AtmAne ratha evA samAjamAM anubhava levA ghusyA ke jtAM vaizya athavA. vyApAra-mAlekInuM sAmrAjya che. have te ratha zudra athavA majurInA sAmrAjyavALA samAjane anubhava levA bruse tA emAM Azca pAmavA jevu kAMi nathI. ema thAya aine ' bhaluM' kahI zakAya nahi, tema 'murUM ' kahetAM paNa ApaNe vicAra karavA paDaze. e * nirmANa che--fated che-niSThura AvazyakatA che; kAraNa ke cAre raMga joyA pachI-anubhavyA pachI te cAre raMganuM suMdara sammelana karI zakAze. sAyansa kahe che ke zvetamAM sadhaLA raMgA samAyalA che. ane tattvajJAna kahe che ke adhyAtmamAM sadhaLA ' guNA ' samAyalA che. majura: ke zudranI sattAnA akhatarA purA thatAM je sattA Avaze te AdhyAbhika sattA kAI paNa * guNu ' ne dhikkAraze nahi, dUra karavA iccharo. nahi, paNa sadhaLA guNeIne yeAgya sthAne gAThavaze ane e rIte henuM uccIkaNu karaze. e vakhate ekatomAM vividhatA ane vivi. zvetAmAM ekatA e sidghAMta banaze. prakRti anusAra vyaktine jUdA jUdA vargamAM vaheMcI cha hemane anukULa kAme / sAMpavAmAM Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitachu. Avaze ane saghaLI jAtanAM kAmane "pavitra banAvavAmAM Avaze. ke kAma-pachI te laDavAnuM hoya ke zeAdha karavAnuM keya, vyApAranuM keya ke majurInuM hAya-hemAM pAraMgata thavImAM ja "sadgaNa manAze, nahi ke amuka kAmanI jAtamAM za" manAze. mANasa amuka jAtanuM kAma kare che e. khAtara ke e kAmathI amuka dravya meLave che te khAtara hene ucca ke nIca" mAnavAmAM nahi Ave, paNa kAma karelI zaktithI ane keTalI khubIthI, keTalI hada sudhI kare che te uparaja manuSyanI uccatA ke tucchatAne AdhAra raheze, ane e manuSyane agresara ziradAra jAdA jUdA sadhaLA guNo ane saghaLI tione dhAraka he joIze. tattvajJAnamAM temaja yuddha kaLAmAM, vANijayamAM temaja sevAmAM te kuzaLa have joIza; bIjA zabdomAM kahIe to AjanI mAphaka te mArA lokonA ApelA dhanathI gujAre karato zobhAnA putaLA rUpa purUSa nahi hoya paNa sadhaLA guNe ane saghaLI za ktaone pratinidhi je ize; ane ema hoi te pote lobhI ke pramAdI, Darapoka ke julamI, kAcA kAnano ke svacchedI hoi zakaze ja nahi, temaja samAjamAe kaTAra ke kalama, sikako ke supaDI ekahaththu sattA bhogavavAmAM phAvI jAya ema paNa nA amala nIce banI zakaze nahi. paraMtu hAla te eka bhaya duniyAne mAthe avazya jhajhumI rahyA - che. hAla to majurIe, muDInA trAsanA paDaghA tarIke, mAthuM upAkaryuM che ane thoDo vakhata te sarvatra vijaya pAme evAM dareka cinho jaNAya che. majurInI phayada vAjabI che, paNa majurInI buddhi vikasIta nahi hovAthI samAjavyavasthA karavAmAM te niSphaLa nIvaDaze. henA dhArA ane yojanAo kAgaLa upara suMdara lAgaze, paraMtu hene te vyavahAramAM yatheSTha rIte mUkI zakaze nahi. ethI prathama to samAjamAM aMdhAdhudhI ane geravyavasthA ane dhAMdhala cAlaze. aMdaroaMdaranI jhapAjhapIo svAbhAvika rIte thaze. ghaNI khANuMkharAbI pachI navI vyavasthA e aMdhAdhudhImAMthI ja janma pAmaze, ke jemAM tatvajJAnI, yuddho, vyApArI ane majura sarvene yogya sthAna maLaze ane e sarva aMgenI sahAyathI e cAre tattva dharAvatI vyakti rAjA tarIke kAma karaze. e vakhate sAyansanuM dRSTibiMdu badalAI jaze; vaidhaka zAstranuM, vyApAra zAstranuM, keLavaNInuM lagnanuM sarvanuM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti. gunha, kAyadeH e che? 88. dRSTibiMdu badalAI jaze. Indri, buddhi temaja AtmA traNenI. eka sAthe khIlavaTa karavAnuM lakSya kalpIne sarva vyavasthA thaze. piotAnI prakRti pratikuLa evA kAmamAM udaranirvAha mATe paDayA rahevAnI koI vyaktine te vakhate pharaja paDaze nahi. dhama navuM ane vyavahAra svarUpa pAmaze ane dhArmika vRtti prabaLa thaze. vyaktitva temaja samAjavAda ekI sAthe khAlavA pAmaze. zArIrika bImArI. utpanna thavA devA ane pachI viSarUpa davA zodhIne darado dAbI devA mathavuM evI hAlanI vaidaka zAstranI paddhati te vakhate kAyama nahi rahe. paNuM manuSyane gharasaMsAra, zikSaNa ane samAjaracanA evI rIte badalI nAkhavAmAM Avaze ke darada utpanna thavAnA saMbha ja naSTaprAya thaI jaze. tema dhananA atipaNAthI ke alpatAthI je badIo hA.. lamAM utpanna thavA pAme che te, dhananI suMdara vahecaNuM ane vyavasthAne lIdhe, te vakhate utpanna thavA ja na pAme evA saMjoge Avaze. TuMkamAM vyaktinA temaja samAjanA Azaye ja aneka ekAMtavAdI akhatarA karatAM anubhavelAM duHkhane lIdhe, badalAI gayA haze ane "vyakti vaDe samAjavikAsa ane samAja vaDe vyaktivikAsane na Azaya sarva vyavasthA navesarathI karaze. kudarata ane manuSya hAthamAM hAtha nAkhI cAlaze. kudarata jema narI "bhalI nathI tema narI "burI nathI, narI "sakhta" nathI tema narI "dayALu" nathI, tema vyakti ane samAjamAM te vakhate komaLatA temaja sakhtAIne suMdara saMga thaze, ane komaLatA temaja sakhtAIne AtmavikAsa mATe khapa karavAmAM Avaze, jo ke banne azvone AtmAnI lagAma kAbumAM rAkhaze. yogI ekavAra pharIthI rAjA upara paNa naitika uparIpaNuM bhogavaze, paNa A vakhate tyAgI nahi paNa gRhasthayegI e sattA bhegavaze. cetavaNI. uparano lekha mAtra vicArako mATe lakhAya che, tethI sAmAnya gaNu emAMthI udhe artha laI pitAne ane parane nukasAna karI na. bese eTalA khAtara cetavaNI rUpe be-bela kahevA jarUranA che. upara je lakhyuM che te anekAMta draSTithI lakhyuM che. sAmAnya. manuSyane emanuM ekAMta jJAna A vAta yathArtha hamajavA deze nahi. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 jenahitecchu. vicAraka ane sAmAnya varganI nIti judI hovI ja joIe. dazya athavA skUla sahAya (dayA) ne tyAga karavAne sAdhu hakadAra hoI zake, chUca nahi ja eka strIne eka purUSa ( hene pati ) AliMgana Ape e "nIti' virUddha nathI, paNa te joIne putra AliMgana na ApI zake sAmAnya manuSya uparanA lekha uparathI nIcenA pATha zikhavA joIe: (1) manuSya tarIke chI e tyahAM sudhI koI nahi ne koI siddhAnannatI, nItinI, samAjanI ane uparInI tAbedArI sivAya te cAlavAnuM nathI ja; paNa DAhyo mANasa te che ke je pitAne sukha cena " nahi paNa 'vikAsa' Ape evA "siddhAnta'nI, evI nIti - nI, evA "samAja" nI ane evA "upara" nI tAbedArImAM maka. pitAne kenI tAbedArImAM mUkave e bAbatamAM viveka karavAnI Ta hoya e ja, manuSyanI vadhAremAM vadhAre svataMtratA che. saMpUrNa svataMtratA to ghaNI dUranI vAta che. | (2) manuSya viSayaka ke siddhAta viSayaka "svataMtratA ane sthAne "svacada" na ghusavA pAme e khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI vAta che. parataMtratAnI baDI dUra karI svacchedanI beDImAM paDavuM e strInA pAsamAM -phasAtAM bacavA mATe kuMvArA rahI vyabhicAramAM paDavA jevuM kAma * mabhicArathI lagna (mukAbale) sAruM che, ane lagnathI akhaMDa brahmacarya sAruM che; tema svacchedathI parataMtratA sArI che ane parataMtratAthI svataMtratA sArI che. parataMtratAthI chUTavAne prayatna svataMtratA mATe hovo joie, nahi ke svachaMda mATe. svataMtratA saithI vadhAre vikAsa karI zake che, parataMtratA thoDo vikAsa karI zake che, ane svaccheda to vikAsane badale nirbaLatA ane namAlApaNuM ja Ape che. mATe manuSya pitAne ke pArako Apelo koI eka siddhAMta ke kAyado (arthAta satyanuM amuka svarUpa) potAne mATe "ISTi" mAnI henI tAbedArI svIkAravI ja joIe; ane hAM sudhI te "iSTa " nA pUjanathI maLelI zakti vaDe pote te "ISTa " thI AgaLa vadhe nahi ane vadhAre ucca "ISTa" zodhIne sthApI zake nahi tyahAM sudhI e "iSTa"ne vaphAdAra rahevuM joIe. ane bIjAonA iSTa tarapha tiraskAra' karavuM joIe nahi. temaja satyanI bahurUpatA hamane, pitAne pasaMda na paDatA evA ke sAmAjika sudhAraNAnA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti, gu, kAyadeH e zuM che? 35 AMdolanane joIne manamAM kheda ke gabharATa na thavA devo joIe. ane khAsa karIne sAmAnya manuSyoe sAmAjika sudhAraNAnA navA Adolano joine bakhALA kahADavA kUdI paDavAnI vRtti para aMkuza rAkhavo joIe, kAraNa ke e navI hIlacAlane hayAtImAM lAvanAra kAraNe, navI hIlacAlathI tAtkAlika ane dUranA bhaviSyamAM thavI. jega lAbhAlAbha, ane te amuka navI hIlacAlanuM kudaratamAM sthAna A sarva bAbato evI che ke je sAmAnya manuSya sahamajI zakato zakato nathI ane tethI mAtra navInatA" eTale ja bhayaMkaratA ema mAnI levA henI nirbaLatA hene prere che ane tethI bakhALA ane virodha vaDe te koI saMbhavita sAmAjika hitane nukasAna karI. bese che. | (3) lekhamAM hAM ailsavIjhamane prasAra karavAmAM Avyo che hAM ema nathI hamajI levAnuM ke huM ene "ISTa mAnuM chuM ke manAvavA icchuM chuM. huM jahene ISTa mAnuM chuM evI samAja vyavasthA te te che ke je lekhane aMte varNavI che. aisevIjhamane aMge te eTaluM ja kahevA irachyuM che ke, te eka nimANa che, ane evuM nirmANa che ke jene vyApAravAre athavA muDIvAde ja janma Apyo che. muDIvAda vagere traNe vAdAne akeka "haphato' maLyA pachI bAkI rahI gayelA majuravAdane eka "haphato' kudarata Ape e svAbhAvika che. aMte to cAre vAdanI ekAMta daSTi TaLI cArene suMdara sahayoga ja thaze ane te ja hitakara thaze. paraMtu hene hajI ghaNe samaya lAgaze. hAla to. vyApAra vAdanI chellI ghaDI ane majuravAdanI pahelI ghaDI vacce saMdhyA samaya che pAMca varSamAM majuravAda phAvaze ane ghaNe ukaLATa anubhavo paDaze. divasanI dIvyatA ke rAtrInI ThaMDaka bemAMthI ekake. raheze nahi. samaya ghaNo gaMbhIra Avaze. je "pApa" e kAMI cIja hoya ane je ekanAM pApa bIjAone paNa asara karI zakatAM hoya. te, huM bhAra daIne kahyuM ke, AjanI vyApAra paddhati ane vyApArI nIti eTalI vyabhicArI, eTalI "turacha, eTalI nIca ane eTalI adhama thaI gaI che ke enA pApe ja AkhI duniyA rIbAze. bIjAne kALI vedanA upajAvanAra vIMchaNanA vinAza enA ja saMtAnathI thAya che tema muDInA peTamAM ja utpanna thayelo majura varga muDInuM peTa cIrIne ja bahAra paDe te emAM Azcarya jevuM kAMI nathI. ka vicArakane A lekhamAMthI eka prakAranI jIMdagIno koyaDI, choDavAnI zakti maLaze ane duniyAnA vicitra raMga jotAM ghaNI vakhata hene je kheda thato te have nahi thavA pAme. jyahAM mULa vastunuM jJAna che hAM koI banAva" Azcaya rUpa lAgato nathI, ane Azca-. cenI lAgaNI nathI tyahAM mAnasika azAntine saMbhava nathI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahita chu. |ii vivAra-vividhatAM. Varieties of Concepts. bhinnabhinna patro, pustako, carcApatrIonA g] vivAranA mokSanuM khana. [FUNa satya-parama satya athavA satyasarva-buddhithI para che. manuSyanI saghaLI zaktio -khuda buddhi-e satyane pAmavA mATe niraMtara mathana kare che. buddhinI khIlavaTa karIne mANase sAyansa (vijJAna zAstra), nyAyazAstra vagerenI racanA karI ane e zAstronI madadathI-eTale ke sthUla prayuga ane tarkavAda vaDe-satyane pIchAnavAnI kozIza karI che ane kare che. paraMtu buddhi vA tarka vaDe mAtra Concepts ane percepts meLavI zakAya che, nahi ke satya. tamAma Concepts ane percepts e, satyanI vividha bAjunA paDachAyA--pratibiMba mAtra che, ane nahi ke asala satya. asala satya e buddhine nahi paNa anubhavane viSaya che ane te utkRSTa jIvanamAM ApoApa avatare" che-utarI Ave che. jene ucca jIvana vikasIta jIvana jIvatAM svAbhAvika rIte satyane sAkSAtkAra thAya che tevo manuSya-je te buddhie utpanna karelA nyAyazAstra vagerene jANakAra hoya che - te satyane kAMIka khyAla nyAyazAstranA siddhAnto mAraphata ApavA prayatna kare che, jo ke te dareka prayatna apUrNa ja nIvaDe che. ane je te manuSya buddhie utpanna karelA nyAyazAstrano jANakAra nathI hota to ghaNebhAge muMgo rahe che agara to dalIla ke kArya-kAraNanA saMbaMdhanI bhaMgajALathI dUra rahI mAtra Taka Taka TuMkAM AzAvacane (Commandments ) ane ukhANA ( riddles ) be le che. satyane sAkSAtkAra karelA purUSane nyAya, vyAkaraNa vagere AvaDatuM hovuM ja joIe evuM kAMI nathI; balake sAkSAtkAra pAmelA vargane maheTo bhAga nyAya-vyAkaraNuM to zuM paNa mUlAkSara paNa jANato hoto nathI. AmAM Azcarya pAmavA jevuM kAMI nathI. buddhi vaDe satyane pAmavA mathavuM e sIdhIbhAinA DAbAkAna jevI vAta che, TuMko rasto choDI ADA-avaLA bhaTakavA barAbara che. e, "akhatarA vaDe-bhUle khAtA javuM-paDatA javuM-ane dhIme dhIme AgaLa vadhatA javA jevuM-kAma che. cAga mAge arthAta ucca jIvana jIvavAvaDe satyanI najadIka ane Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra-vividhatA. . vadhAre najadIka AvatA javuM e sutare ane svAbhAvika mArga che. A yugamAM--A jamAnAmAM e AdhyAtmika mArga dabAi thayeA che jema agAu vAravAra vaparAtAM bhAMyarAM ane eka gAmathI bIje gAma saMkaTa vakhate nAzI chUTavA mATe karAyalA chUpA mAge Aje upayegamAM nahi AvavAthI dabAi gayA che ane jo ke teo yA tImAM teA che paNa paDatara rahevAthI emAM sApa-vIMchI-kacarA vagere bharAI gayA che ane keTaleka sthaLe bheAMyarA purAi paNa gayA che tema beyarA jevA arthAta bhItarane arthAt AdhyAtmika mArga Aje khAi gayA che ane buddhivAda prAdhAnya pAmyA che. Aje paNa keTa pUNekhAMcare yAgIe che avazya, jeoe cegamA-sIdhA sAkSAtkA nA mA jALavI rAkhyA che ane rAkhaze. paNa emanI saMkhyA bahu alpa che. Aje vizeSatA buddhivALI che, kAraNa ke manuSya jAtanI saghaLI zaktionA vikAsa ikudarate buddhi zaktinA vikAsa mATe A jamAnA niyata karyAM jaNAya che. buddhi eka cIja mAnI leche ane te upara pachI tarka karI AgaLa vadhI imArate caNe che. tethI buddhie zeAdhelAM satyA nheNe lIdhelA pAyAne sabaMdha che teTale sudhIja sAcAM che, arthAt eka nayathI sAyAM che, relative che, absolute nathI; khIjA zabdamAM kahIe te DhAMkayAM satya, A cchAdita satya, ekapakSI satya, satyAbhAsa, athavA vyavahAra' che, satya nahi. huM je A nIcenA vAkyamAM lakhuM chuM te ghaNAe ha hamajI zake paNa spaSTa slaeNmajAvavAnI mhArI zakti nathI ema kabula rIte kahIza ke, * Being ' ke je sadhaLAM vizeSaNA ane 'guNA'thI para che ane jemAM saghaLAM vizeSaNA ane guNAnA samAveza thaI jatAM paNa jagA rahe che, anAi-anaMta che, jJAnamaya che, AnadarUkha che, te Being ( satya ) mhAre Becoming ( 'vyavahAra' ) thAya che tyAre hene ApaNe 'duniyA'kahIe chIe te * dekhAya ' che. duniyAnI tamAma cIjo ekakhIjAthI saMbadha dharAve che ane tamA cIjonA saravALA rUpa duniyA, Being kAraNa che. tamAma cIjamAM ane cIjonA saravALA rUpa duniyAmAM-tamAma becomingmAM Being athavA satyanuM pratibiMba che tethI taiyAyikA samAM sa . . 37 che ema Nu eka nayathI kahI zake che ane tamAma cIja ane duniyA asatya che-mAyA che ema paNa kahI zake che. jUdI jUdI dRSTithI vicAranArA naiyAyikA jhhAre jhhAre jUdI jUdI vAtA prati Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu. : pAdana kare che thAre sAmAnya mANasA guMcavADAmAM paDI jAya che ane kAne na mAnavAnA durAgraha para AvI jAya che. AmAM nathI doSa te bhinnabhinna naiyAyikAnA, tema nathI doSa zraddhA gumAvanArAone nAnIe tA pAkArI pokArIne kahe che ke buddhivAda ke taka zAstrathI hame je siddhAMta ghaDe che te pramANe satya nathI-nathI-nathI-naiti nAti-ema nathI-ema nathI. jJAnIe upara hUDIne nIce dRSTi nAkhe che. buddhivAdIe nIce besI ja prayAgA vaDe upara mhAva sake che; bannenuM dekhavuM ' bhinna bhinna che. buddhivAdathI mahAmahenate . coDuM prApta thaI zake che, puNu hAla te e ja rAjamArga thaI paDaye che. koi ema kahe ke tyAre hame amane sahele raste satya huma vI de ne?' ene eTalA ja uttara nAnI ApatA AvyA ke, je humA pote ja prApta karI zake! evI cIja che te bIjI mAi hamane lAvI ApI hi, te ApavA--levAnI cIja nathI. thavA nI kriyA che. parI satya sAthe ceAga kareA jIvanane ceAgI. jIvana anAvA, uccatama vattana karI eTale emAMthI ApApa satyane sAkSAtkAra thaze; ATI e kAithI ApI apAtI cIja nathI. jeTalAe ApavA kAzaza karI che te adhAe hemane peAtAne paricita bhAvanAe--khyAle!-Conceptsne vANImAM--bhASAmAM utArIne ApavAnA prayatna karyo che; paNa e bhAvanA athavA Comcepts kAMi badhAne paricita na heAya, Se bhASA paNa badhAne paricita na haiAya; ane dareka mANasane paricita heAya evI bhAvanA ane,bhASA A bahurUpI duniyAmAM hAi zake nahi. duniyAnuM khIjuM nAma ja bahurUpatA-anekatA--che. duniyAnI-vyavahAranI pAra jAe tA tyAM ekatA avazya che. paNa te ekatAmAM bhASA nathI--bhAvanA. nathI; bhASA ane bhAvanA tA duniyA athavA vyavahAranAM zastra che. tethI jhAre duniyAmAM janmele kAI mANasa satyanA sAkSAtkAra karyo pachI satyane vyavahAramAM--duniyAnI bhASA ane bhAvanAmAM utAravA kAzIza kare che thAre hene peAtAne je bhASA ane je bhAvanA piracita hAya hanI ja madadathI te kAma te majAve che, ane tethI mAtra te ja hete hamajI zake che ke jeo tyenI samIpamAM hAyashenAthI thoDA ja utaratA darajjAnA hAya. 100 TakA satya jANunAra-mahAvIra jevAonu yana 6070 TakA vikasIta thayelA gAttama jevA ja humajI zake, 5 TakA vikasIta thayelA ApaNe narsAmajI jhukIe . 38 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra-vividhatA. kahI. : . tethI ja mahAvIranAM zAomAM jagAe jagAe A pramANe karyuM? evA zabdo najare paDe che. ( eTale saskRta, prAkRta ema nahi paNa kyA karelA ane krai bhAvanA (Concepts) mAratA te bhA e vAta ApaNAthI stamajI zakAya tema nathIH ApaNe eTaluM ka - zakIe ke zAstramAM je bhASA hAla joie chIe te bhASA gIttama pAse mahAvIre nahi ja vAparelI, ane gAttame je bhASA mahAvIra mukhethI sAMbhaLelI te ja bhASA AcAryAM pAse nahi heMNe uccArelI, ane zAstra racanA karanArA AcAryAe je bhASA dvArA pAte upadeza lIdhe te ja bhASA zAstramAM nahi ja vAparelI. AkAzamAMthI paDatuM jaLa jamIna para paDe teTalAmAM aneka tattvA haeNmAM bhaLavA pAme, rUpa-raMga-svAda badhuM badalAI jAya. varALa rUpamAMthI sthUla jaLanuM rUpa pAme, emAM vaLI havAmAMnAM tattvA bhaLe ane chevaTe pRthvInAM tattvA bhaLe. A badhuM kudaratI rIte banavA pAme che, AmAM kAneA irAdA kAraNabhUta nathI. dareka bAbatamAM Aya AreApavAnI prakRtivALA buddhivAdIe) ahIM ja bhUla khAya che! hame eka mANasane pote jue te eka vAta che, bIjo mANasa henA phATA jue te bIjI vAta che, trIjo mANasa AzarethI banAvelI nI pratikRti jue te vaLI jUdI vAta che, ceAthA mAsa hetu varNana sAMbhaLe ke vAMce ane te uparathI te mANasanA zarIranA khyAla kare e chUMdI vAta che, pAMcamA mANusa henAM lakhANA vAMce ane kAryo sAMbhaLe ane te uparathI enI AkRti ka2e e vaLI jUdI vAta che. kharekharA khyAla te! nara jonArane ja AvI zake. phATA paNa bhUlAve! khavarAve teve khanI zake che! Aje ghaNAe lekhake, rAjadvArIo ane zrImatA peAtAnuM kharUM svarUpa chUpAvI AkaSa ka ATA anAvarAvI zake che muddhivAdanA vikA sanA jamAnAmAM, je satya mULathI ja DhaMkAyaluM che henA upara vaLI buddhivAde eTalA badhA navA paDadA ajANatAM satyane khulluM pharavAnA prayatna karavA jatAM-nAkhI dIdhA che ke Aje AkhI duniyAnuM sAhitya vAMcIe te paNa satya hAtha lAge tema-tathI, ulaTA dhaNA * kAThA '- emAM ApaNe cAi jaie ane guMgaLAi bharIe-evuM viTa kAma khanI gayuM che! A gabharATa mhe. ghaNIvAra anubhavyA che ane eNe ghaNIvAra mhArI AMkheAmAMthI azruvahevaDAvyAM che. mhane AjanuM mAlusa yAjana--mApAtra-asahAyya-nirAdhAra lAge che ane keTalIka 39 mahAvIra gAttamane mahAvIre i bhASA zabda) nA upayAga Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . nahitecchu. vakhata mahArI e sthiti mATe kharekhara kaMpArI chUTe che, saghaLI himata ane jIvanapipAsA uDI jAya che, saghaLI jamIna' sujalI ane pelI "lAge che ane koI paNa sthIra bhUmikA-pachI te bhale game tevI heya-mATe taraNuM chuM-phokaTa tarasuM chuM. keI gInI kRpA mATe Akhare icchA karuM chuM, te kaI vakhata "kRpA e paNa pAlI jamIna rahevAno bhAsa thAya che tethI evI kRpA meLavavA prayatna thaI zikto nathI.prayatna nI pAchaLa IcchA zakti' joIe ane icchAzakti'' * samUrNa zraddhA-aMdha zraddhAmAMthI ja janme che; ene buddhizraddhAnI harIpha che A kakha kenI pAse raDavuM? raDavuM ane koInI sahAnubhUti irachavI e paNa nirmAlyatA che evuM bhAna thatAM vaLI e dIlAso meLavavAnI sAkayatA paNa havAmAM uDI jAya che! A mahA hRdayavedhaka dazA-A aMdhArI koTaDImAM koI joI na zake ane koine jevA na devuM evI haThapUrvaka bhAMgavAtI tIvra vedanAvALI dazA-kahAM sudhI raheze, zA. mATe e dazA AvI haze, kayA "mULamAMthI ane kyA bhUkha" mAM javA mATe, ane e dazAne jogavI levI ke balAtkAre tene tyAga karaH A prazna paNa muMjhAvI mAre evA che. eka kSaNe irachuM chuM ke buddhivAda-vicAraka dazA-mahane na prApta thaI hota to huM potAne bhAgyazALI mAnata; bIjI kSaNe buddhi kahe che ke e hArI icchAnI bAbata ja nahatIhAre zuM huM parataMtra che ? svataMtra nahi ja je sahaja AbhAsa thAya che ke parataMtratA ane svataMtratA e bheda ja buddhie ApyA che: "huM" mAM te che ja nahi. game te he, hAre 'samaya Avaze tyAhAre hamajAzeH cAhe khattAM ane kaSTa sahavAne raste che to koI bhegInA dIrdha samAgamathI hamajAze hAre joI levAze. (ahIM vaLI kALa nI tAbedArI!) tyahAM sudhI havAI gADuM calAvyuM javuM !-Concepts ane pereptsmAM musApharI karyA karavI. mahArA. Concepts ane perceptsne mahArI bhASAmAM utArI janasamAja samakSa raju karuM chuM tema bIjAnA Concepts ane percepts. teonI bhASAmAM teoe raju karyA hoya ane mArA saMbaMdhamAM AvatA vAcako samakSa raju karavA jevA mahane te jaNAtA hoya te A patramAM hene utAre karuM chuM. "vicAra-vividhatA" evA mathALA, nIce bIjAnA vicAre cuMTI cuMTIne ApavAmAM Avaze, evI IcchAthI ke koIne kAMI ane koine kAMi vicAra potAnI prakRtine anALa jaze ane tethI te tene vadhAre sahAyaka thai paDaze. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra-vivi tA. ka > ma kahevAnI bhAgye ja jarUra rahe che ke, " tamAma ' siddhAnta, tamAma vATa, tamAma Theories, tamAma formulre, tamAma bhA nyatAo, tamAma dharmo je kAi kahevAmAM ke lakhavAmAM AvyA che, je kAMi have pachI kahevA ke lakhavAmAM Avaze ane je kAMi kI 3khI zakAya te sarva mAtra avyAbAdha satya nAM pratibiMbe ja hAi zake ane te paikInA kAi ekane ekAMta satya ke emAMta kha satya kahI zakAya nahi. vicAraka mAtra eka interpreter ( atha karanAra, bhASAntara karanAra, eka. sthAnethI khIje sthAne lai janAra ) athavA Valuer ( kimata AMkanAra ) che, ane te peAtAnI buddhi rUpI seTI upara kasIne dareka cIjanI kimata AMke che mATe dareka siddhAnta, mANasa ( eTale ke kimata AMkanAra ) nI buddhi ( eTale kaeNseTI ) te sAcA ke khATA lAge che. amuka seTIne sAcI mAnI lakhaneja kimata AMkavAnu kAma manuSya kare che ane tethI dareka kismata' ( = dareka abhiprAyaparIkSA ) * seTI" nA paththaranI dRSTie ja sAcI ka jUThI che--nahi ke nizcayatha sAcI 'ke " jUhI '. dareka mAnyatA apUrNa che, ane darekamAM satya* nuM pratibiMba avazya che, jo ke te sAtheja e paNa dhyAnamAM rahevuM joie ke darekamAM asatya paNa che ja. kahegAnu tAtparya ke vicAravividhatAnAM mathALA nIce jo kAMi vicArA pAtAne paricita vicA rAthI jUdA paDatA jovAmAM Ave te! ethI vAMcanAre potAnA hRdayana khaLabhaLAvI nAkhavAnI jarUra nathI, temaja e vicAra lakhanAra upara khurA Azaya' tuM AreApaNu karavAnI paNa jarUra nathI. hitezru' mAM je kAMi lakhavAmAM Ave che te kAi eka mata ke amuka dharma patha ke siddhAMtane pazna karavA mATe ke kAi amuka vyakti ke pathane divijaya karavA mATe lakhAtuM natho : jaDenA sadA sA ane sarvathA digvijaya ja che ane raheze evA akathya parama satyanI zodha karavAnA ja A patranA ane A lakhanAranA Azaya che, ane e zeAdhanA kAmamAM te petAnA ane bIjA darekanA vicArI (Concepts & percepts) ne vaLAvA' tarIke ja vApare che. kalpanA kare ke padma satya e A bhrakhanArathI hAra mAila dUra ubheluM evuM maMdIra che. TThAM pahAMcavAnA rastA bhUlabhUlAmaNu temaja bhayaMkara che tethI 'vaLAvA" vagara-ta cAlaze ja nahi, huM jhAM ubhA hAMthI eka 'vaLAve ' (eka Concept-vicAra-mAnyatA laiza ke * E . . Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahitiSNu ghaNumAM ghaNuM pacIsa mAIla sudhI mahane derI jaze ane pachI aTakI paDaze. te pachInA mAga thI te paricita nathI. hAthI bIje bhamIe vaLAva-Concept-mhAre levo ja paDaze. te bIjA bhamIAnI sAthemusApharI zarU karI te vakhate-te vakhatanI hArI "sthiti nA daSTi biMduthI huM ema kahI zakuM ke pahelo vaLAva nakAmo che. paraMtu bIjA pacIsa mAIla "cAlyA pachI A bIje vaLAve paNa nakAme ja thaI paDe che? (vastutaH te kAmanee nathI ane nakAmee nathI. duhArI sthitinA dhoraNe eka vakhata huM ene kAmane ane bIje vakhate nakAme "mA " hato. A mAnyatA * athIra che e te have khulluM hamajAze. paNa e asthIra-badalAtI. mAnyatA ke Concept e jIvananI jarUrIAta che-vikAsakramanI * AvazyakatA che.) A pramANe 40 vaLAvA badaluM vhAre ja parama satyanA maMdIre pahoMcI zakuM. ahIM bahu kALajIpUrvaka noMdhavuM joIe che ke, (1) pahelo ja vaLAvo (Concept) agara pahelA 10 saLAvA hune parama satyatA maMdiranA daravAje na pahoMcADI zakayA eTalA parathI je huM "vaLAvA dhUrta che agara jUThA che ema kahI emanA para gusso karuM agara "parama satyanuM maMdIra " evI koI cIja hayAtI ja dharAvatI nathI evo nirNaya bAMdhI laI atyAra sudhI "vaLAvAmAM rAkhelI zraddhA mATe potAne Thapako ApI AtmakaleSa karUM, tojo ke tema karatAM mahene rokanAra keI nathI paraMtunukasAna hune ja che; hArA mATe te kharekhara e maMdIra nathI ja, matalaba ke dareka "vaLA' (Concept) satyanA maMdIranA pAtrIne amuka ja hada sudhI laI jaI zake che, te chatAM eno khapa to karavo ja paDaze. vaLAvA "khoTA" che ema kahIne besI rahevAthI bahAruM hita thavAnuM nathI. (2) keTalIka vakhata koI vaLAve "cAkaraA paNa laI jaze ane bhamAvaze, ema paNa banaze. vaLAvAnI dAnatanI saccAIne temaja mAhatIne ApaNane prathamathI kAMI anubhava na ja hoI zake. henI dAnata sAcI hatI ke beTI, temaja henI mAhItI kharI hatI ke be TI, hene nirNaya to pAchaLathI ja thaI zake che. zarUAtamAM to pahelo vaLA bIja vaLAvAnI bhalAmaNuM kare e upara ja AdhAra rAkha ja paDe. vastusthiti ja evI che ( "eka bhAvanA manuSyane bIjI bhAvanAnI hadamAM lAvI mUke, ane pachI bIjI bhAvanA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) satyAthIonA vya. ConceptmAM prayANa thAya. ) e vaLAvA (Concept)ne jyAM sudhI ApaNe anusarIe tyahAM sudhI te enI saccAI temaja mAhitI bane tomAM saMpUrNa zraddhA [ AMkha baMdha karIne henI pAchaLa javA jeTalI hadanI zraddhA rAkhavI ja joize. nahi to zaMkAzIlatAne lIdhe uga thaze ane udaMgane lIdhe musApharImAM AvatA suMdara dazyo (vividha avalokane ane anubhavone lAbha ApaNe gumAvIzuM. ATalI prastAvanA vaDe vAcakane "sAvadhAna banAvyA pachI have bhinna bhinna "vaLAvA" (Concepts) nI pAchaLa cAlanArA bhija bhinna yAtrIoe pitAnA je anubhava kAgaLa para utAryA che te raju karIza. vA. mo. zAha , (3) satyArthImonAM vanya. sadaya" mAsika patramAM henA digambara jaina sampAdaka hiMdI bhASAmAM eka lekha, uparanA mathALAthI, lakhe che, jemAMnA keTalAka bhAganuM akSarasaH bhASAntara A nIce ApyuM che - (1) jinendrapUjAnI samAptimAM visarjanane leka belavAmAM Ave che te A cheH 3EtA je purA sevA, DhaSamA cAkrmm / te mayA'bhyarcitA bhaktyA, sarve yAntu yathAsthitim // artha : je dene mahe prathama AmaMcyA ane jemaNe yathAkrama pitAne hisso prApta karyo, teonI hArA vaDe bhaktipUrvaka pUjA thaI cUkI, teo have yathAsthiti padhArI jAya ! ...AthI sApha pragaTa thAya che ke, jeno pitAnA devane je kAMI dravya caDhAve che hene bhAga te te devAne maLe che ane te teonA bhegavavAmAM paNa Ave che evuM jaino mAne che. A vAta jaina dharmanA siddhAntathI bIlakula patikula che.........A pUjanavidhi jainoe yajJa karanArA brAhmaNemAMthI lIdhI che...koI jeno kahe che ke, je jinendra devanI pUjAthI karma kamAya che ane mukti maLe che ane je jinendradeva AtyaMtika akSaya sukha ApI zake che te deva zuM amAre laukika manoratha pUrNa na karI zake? A dalIlaparathI paNa nirvivAda evuM phalita thAya che ke, Adhunika jeno potAnA siddhAntomAM ahaMta ane siddha rAga Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * janahite deSarIta hevAnuM ane akartA hovAnuM game tema bele paNa pitAnI aneka kiyAo, upAsanA ane prArthanAomAM to potAnA devane kartA, rAgI ane bhaktinA mane ratha pUrNa karanAra tarIke mAne che, ane evI zraddhAthI ja lAkho jeno pUjA, tIrthayAtrA vagere kare-karAve che. chellA mahAyuddha vakhate jenoe pitAnAM maMdiramAM pUjA karI hatI ane mUkha temaja 'paMDita sarva keIe jAhera karyuM hatuM ke huM bhagavana! amArA bAdazAhane chatADajo! " evI ame zrI jine deva pratye prArthanA karI che." have kahe ke je aMtaraMgamAM evI zraddhA hatI ke bhagavAna koine jItADavA-harAvavAnuM kAma karI A patA nathI to prArthanA ja kema karate ? udAharaNa tarIke AvA te aneka dAkhalA, stotra, pATha vagere ame raju karI zakIe tema chIe, jethI vidita thaze ke potAnA ISTa devane kartA hartA mAnyA vagara jaina prajAnuM kAma cAlyuM nathI........ ....... mUrtipUjA game te samaye ane game te "nIti" thI jainAcAryoe calAvI hoya ane hiMduonA saghaLAM yajJavidhAnanAM rUpa jaina AkAramAM grahaNa karI lIdhAM haiya, paraMtu e te kharuM ke e mokSamArgathI seMkaDo gAu dUra laI janArI cIja che ane jema jema hene adhika pracAra thayo che tathA " vyavahAra rakSA" nA nAmathI enA upara jema jema vadhAre jora devAmAM AvyuM che tema tema samAja dharmadhyAnathI, tatva citvanathI, svAvalaMbanathI ane karmavicArathI zanya ane patita cata gayo che. have te A rUDhinA khela mAtra che. biapratiSThAnA utsava e jJAnazunya naranArIone meLA tamAzA che. mUrti pUjAnA mahatva para vyAkhyAna ApavAM e lokika pratiSThA utsavonI Aga cetAvavA jevuM kAma che, ke je AgamAM samAjanI zakita bhasma thAya che. jo ke digambara jainomAM A sivAya leksagrahano koI nizcita upAya nathI, to paNa mokSabhAvanApracArakoe samAjanuM dhyAna mUrtipUjA taraphathI kheMcI levAnA upAya jarUra karavA ghaTe che ane lene evI preraNuM karavI ghaTe che ke evI pUjAne badale maMdiramAM tatvacarcA, sAmAyika tathA guNasthAnavicArabhAvanAne abhyAsa are, vyartha sAmagrI vagere laIne ane vItarAgane sarAgI banAvanArI pUcho bolIne uccAtmavikAzathI vimukha na bano. have to A maMdirane zuddha mokSa jJAnAlaya ane cAritranA sthAna banAvavA joIe che. keTalAMka zahera ane gAmamAM eTalA badhAM maMdiro ane prati Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) satyArthIonA kaba prabandhakA ane baTTAra mAge che ke jeTalI chAM jainonI peAtAnI raNu saMkhyA nathI. te mUttio, emaja, pattharanA TukaDA mAka paDI rahI che. kAi kA sthaLe teA jhADu denAra paNa nathI, jAnavaranA AvAsa che. bhalA AvI DhAthI zuM lAbha che ? gaiAbadarImAM seAnA cAMdI ane hIrA pannAnI pratimAnAM dana karyAM. tA zuM kRtakRtya thai gayA? zuM sphaTika maNitI 2 pratimAnAM krAMi vizeSatA che ke jethI thAMnA kAnI khuzAmata karavI paDe ane vyartha rUpiyA uDADavAmAM Ave ? hAM, baccAMo ane khelADI magajone mATe e ramakaDAM che, manAra jana kare che. anethADA samaya Azcarya'nI lAgaNI rahevA pAme che, pachI kAMi nahi. e pratimAonA svAmI' teA enI jarA paNa paravA nathI karatA. amane tA ema samajAya che ke jhAM jhAM jarUrathI vadhAre maMdira athavA pratimA che saaN sAMthI te pratimAe tIrthAMmAM la navI ane bAkInAM maMdirane pAThazALA, dharmazAlA, pablika pustakAlaya athavA ipItAlanA rUpamAM pheravI nAkhavAM bhale amArUM A thana lAkAne kaDavuM lAgaze, ane anAnI leAke ema karavA taiyAra nahi thAya e paNa ame jANIe chIe, tathApi satyArthIone upadeza tA jarUra devA ja joie che, je leAkAne peAtAnA pUrvajonI sampatti bacAvavAnI sAcI utkaMThA haiAya, je AgaLa-pAchaLanA vicAra karI zake che, je kALanI gatithI vAkeka che, teoe ame upara kahyuM tevA pariva rjanamAM agresara thavuM joie che. jaineAnA hArA maMdiza ema paramAM che, te sarvanA jIrNoddhAra thavA kAI rIte zakya nathI temaja suni nathI. eTaluM kharce kANa karI zakavAnuM hatuM ? saiA pAta potAnA nAmane mATe marI paDe che; kadAca ecAra madirAnA jirNo dvAra thaI paNu jAya tethI zuM thayuM ? AkhA bhAratanAM maMdirAnI yAdI rAve te AMkha khulI jAya. cAlu marAmata vagara makAna TuTe--kuTa e dekhItuM che. ene have jainonA nAmathI pablIka saMsthAAmAM pheravI nAkhavAmAM Ave tA sarakAranI paNa madada maLe ane grAmavAsI jainetara leka paNa sahAyatA Ape. jainonI sAcI prabhAvanA e ja che; bAkI tA prakRti-vikAza tA peAtAnI gata cheDanAra nathI ja ! eka vakhata evA Avaze ke jyAre e lAkhA rUpiyAnAM maMdira jamInamAM maLI jaze ane ema kahenAra paNa kAI nahi hAya ke ahIM jainonAM maMdira hatAM ! - (2) bhAratanI prajA--ane pAsa karIne jaina pAmse tyA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu. 1 gIo arthAta sAdhuone ja upadeza mAnavAnI Teva paDI gaI che. tethI sabhA. saMsAITI vagere gRhasthamaMDaLanA upadezathI pAramArthika unnati thavI muzkela thaI paDI che. pAramArthika unnatinI vAta to dUra rahI paNa laukika sudhAraNuM paNa azakya che. gRhasthanuM sAMbhaLe che, ja kANuM? khedanI vAta che ke digambaramAM te sAdhu-sAdhvI ja nathI ane tethI upadeza ane mokSamArgane prAyaH abhAva ja thayo che. je ke ekAda be alaka-sulaka che kharA, paNa hemAM koI ajJAnI ane koI Thaga hovAthI mAtra samAjanA patananA kAraNa rUpa ja che. batAve ke eka ke brahmacArIe zA mATe potAnA nAmathI saMsthA bolAvavI joIe? zA mATe paMcAyatamAM pakSa paDAvI harSita thavuM joIe? AvI to aneka vAta che. je potAnI zaktino tapanI agnimAM svaparakalyANArthe hema karI cUkyA che te ja "lapedhana " * che ane te ja sAce jaina samAjasudhAraka thaI zake te kadApi, bhUla paNa karI besaze, paraMtu bhUla ApoApa eka divasa sudharaze. zuM digambaromAM AvA mahAtmA che? AjakAle je kAMI kAma dharmanA nAmathI thAya che te evAM thAya che ke jethI bahu te puNyabaMdha thAya ane te paNa vizuddha nahi paraMtu pApAnubaMdhI puNya ! ethI asuka samaya mATe khyAti rUpI lAbha icchAya che. pratyeka saMsthA, sabhA, AzramanI anekAMta mekSamArganI kasoTIe kimata kare to jaNAze ke hAlanI pAramArthika saMsthAo paNa laikika bhAvathI ja - utpanna thaI che. mekSamArgane Aje koI netA rahyA nathI; lakika DhaMga pUjA ja levAmAM Ave che. zuM tyAgI ane zuM dAnI, janasamAjane pitAnI sAthe laIne mokSamArgathI viparIta saMsArabaMdhanamAM ja jakaDAtA jAya che. A lakhanArane TAkSa bhAvathI lakhavAnuM kaMI kAraNa nathI. satyAgrahIe pite vicAravuM joIe ke kevA prakAranA trata, tapa, tyAga ane dAnathI Atmotsarga ane mekSa thaI zake. bIjI tarapha zvetAmbara sAdhuonI dazA para daSTi nAkhIe chIe to tyAM paNa DhamaDhela ne mAMhe pila jevI vAta che. zvetAmbara - mAjanI konpharansa, sabhA, sesAiTIomAM digambarothI paNa adhika DhoMga ane vyartha ADaMbara bharyA paDayA che. e saMsthAonA kAryamAM pApAnubaMdhI puNya che, kAraNa ke hemAM pitapanAnA patha, kaccha ane liMgane Agraha ThAMsI ThAMsIne bharelo hoya che ane tIvra kaSAyanI - bhekhaDa hoya che. vetAmbara samAja para gRhastha upadezaka vA netAnI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (1) satyAthIo. kartavya. * asara to leza mAtra paDatI nathI; he sAdhuvarga kheMce che tyahAM samAja derAya che. tethI te samAjanI dareka saMsthA5ra sAdhuonuM prabaLa cakra rahe che. majA te e che ke sAdhu paNa AcArya padavI, pratiSThA AdinI sudhAne vaza thaI ekabIjAnA virodhI bane che.A sAdhu mahArAjAoe vAstavika mekSa mArgathI pratikUla, liga veza. -muhapati-paMtha-samAcArI ityAdine AdhIna thaI sAdhutvanI bhAvanAne keda karI che. lAkho bhoLA naranArIone emaNa bhUlAvAmAM nAkhyaE: che ane emane sahamajAvI dIdhuM che ke emanA ziSya yA velAnugA-- mI thavA vagara mekSa che ja nahi. AthI zvetAmbara samAjanI : Aje je mokSabhAvazanya dazA thaI che tathA hemanA sAdhu munirAje. veSane vyApArI bajAra je rIte calAvI rahyA che henuM varNana karatA bahu duHkha thAya che. have evA jJAnIonA udyamanI jarUra che ke jeo samAjane jAgrata karI hamajAve ke veSa vagara paNa sAdhutA hoI zake che, gRhastha, paNa sAdhuvRttithI mukti meLavI zake che, mAtra veza ane muMDana e kAMi sAdhutAnAM kharAM cinha nathI, ane sA--- dhunAM vacana vagaravicAryuM satya ja mAnI levAnI jarUra nathI." kahevAnuM tAtparya e che ke, zvetAmbara samAjamAM " vicAraka" ane 'parIkSaka" pAkavA joIe che ane sAdhuo tathA yationI a~ sIma sattA5ra ane pAtrApAtra vicAryA vagara thatI mAnapUjA para aM- kuza mUkavo joIe che. sAdhuo uparanI aMdhazraddhAthI ja Aje sabhya paNa azakya thaI paDe che, te pachI mekSa jevI heTI -- tanuM to pUchavuM ja zuM? satyArthIo pratye amArI prArthanA che ke A saMjogomAM pi-- tAnA ja AtmakalyANa mATe anekAMta tattvavicAraNanI jAgRti karIne te anusAra mana-vacana-kAyAnI carcA karavI joIe. ema thavA. mATe prathama te pracalita rUDhi nI beDImAMthI pitAnA manane mukta karavuM joIe. samAjamAM manAtI mAnyatAo ane samAjamAM thatI kriyAo uparane "moha" cheDavo joIe. pitA tarapha vaphAdArI. arthAt zuddha karAyeluM mana zarUAtamAM ja joIe. khyAti, lAbha, pUja, jaya-parAjaya-ityAdi daSTibiMdune tilAMjali ApavI joie. vastusvabhAvane vicAra ane parIkSApradhAnatA tarapha jhukavuM joIe .. ethI mana-vacana-kAryanI satyarUpa niSkAma carya thaze ane tethI eka prakAranuM svAbhAvika parama bala pedA thavA pAmaze, jenI asara . Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * janahita chu samAjapara paNa ApoApa paDaze. AvA thoDAeka satyArthIo zvetAmbara temaja giara banne vargamAMnA ekaThA maLIne eka satyAthI maMDaLa" race e irachavA joga che. emAM gRhastha temaja tyAgI bane zAmila thaI zake. evA maMDaLamAM joDAvA IcchanAra baMdhuo pratye thoDIka sUcanAo karavI asthAne nahi gaNuya - | ( ) " mahAra kuladharma ke paMtha ke AmnAya to sarvathA - vizuddha satya che ane bIjA sarva dharmapaMtha-AmnAya mithyA che" e khyAlane satyArthIe te magajathI dUra ja rAkho. ethI ulaTuM evA khyAlathI magajane bharavuM ke, koI paNa mata, paMtha, AmnAya satya athavA mokSamArgathI khAlI hoI zake nahi ane pratyeka matapaMtha-AmnAyamAM ekAnta vAda ane hadanuM mizraNa paNa che ja. AvA khyAlathI manane sApha karIne tyAthI e dararoja ekAntamAM besIne potAnA AtmadevanI ja prArthanA karavI ke, he Atmadeva ! tuM parama satya che. pitAnuM svarUpa prakaTa kara ane cetarapha satyanI joti phelAva." jeTalI daDhatAthI A bhAvanA dararoja bhAvavAmAM Avaze teTalI jaladIthI satyane pIchAnavAnI ane anusaravAnI za kti utpanna thaze. e ja anekAnta samyakatva che. ethI Agraha, deSa sarvathA dUra thAya che ane satya svarUpa prApta thAya che. * ( 4 ) je mUrtipUjana ane bhajana-prArthanA karavAnI Teva ja paDI gaI hoya te hene dhImedhIme kamI karavI joIe. AthI ema paNa nahi vicAravuM ke mUrtipUjana ekAnta pApa che. (je bAlamati che tathA puNya-pApanA vicAronA harSa-bhaya rUpa jhUlAmAM khUle che, je lokika duHkhathI chUTavAnA kAraNarUpa keI iSTadevane mAne che ane adyApi sudhI mokSabhAvanuM jene bhAna thayuM nathI, tevAne mATe mUrtipUjA avalaMbana che. saMbhava che ke te eka divasa mUrtipUjAmAMthI chUTIne AgaLa vadhe.) paraMtu satyAthIne te mUrtipUjA ulaTI saMsArabaMdhananuM kAraNa che. yadi mUrtipUjA vagara cAle ja nahi ane mana emAM ja ramyA karatuM hoya te chevaTe eTaluM te karavuM ja ke, pUjA sAmagrI jema bane tema thoDI levI ane pUjA vakhate berAbara e ja khyAla karo ke A pUjA huM hArI potAnI kare chuM ane stuti paNa hArI pitAnI karuM chuM, huM hArA AtmAnI ja pUjA kare chuM, huM ja ahaMta chuM-tIrthakara chuM -paMca parameSTI chuM, - A mUrti te patthara vA dhAtunI cIja che, ene to maheM, mahArA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyAthIonAM kartavya. 4 "jAvathI pUjya banAvI che. evI bhAvanAne pariNAme maripUjAthI dIla haTI jaze ane svAvalambanane mahAvare paDaze. koI kaI vakhata potAnA gharamAM ja aSTa dravya vaDe pote pitAnI pUjA karavI, AratI, karavI, puSpAdi caDAvavAM ane bhAvanA bhAvavI ke huM ja traNa-lekhakane pUjya chuM. Ama karavAthI mUrtipUjAne Agraha chUTI jaze. paratuM smaraNamAM rAkhavuM ke kadAgraha ke. vAtane na thavA devo. mUrtipUjA tarapha dhRNA na utpanna thavA devI, () satyArthIe koIpaNa sAdhune vagara parIkSA karyo sAdhu tarIke mAnavo na joIe--ene namaskAra karavA na joIe ane AhArAdi sAdhu tarIke devAM na joIe. e ja vyakti je gRhastha tarIke Ave ane AhArAdi mAMge te gRhastha tarIke hene saMtoSa e bhUSaNa che. parIkSAnI eka kasoTI e che ke je asAdhu ja haze ? to haine namaskAra na karavAthI khoTuM lAgaze ane henA bhAva jaNAI Avaze. (1) jeone mUrtipUjA ane mUrti pUjako tarapha dha thaI gaye hAya hemaNe e dezane dUra karavA mATe ja irAdApUrvaka thoDA divasa mUrtipUjA karavI, paNa karavI te evI rIte ke jema upara kahevAI gayuM che. dhRNuM ane dezanI lAgaNuM maTI jAya eTale pachI mUrtipUjA choDI devI. yadi sAmAjika baMdhana tathA kuTumbanA kAraNathI e na banI zake te mUrtipUjakonI pAse besIne pitAnA aMtaHkaraNamAM mUrtinA AsananI bhAvanA bhAvavI, dhImedhIme sAmya bhAva pedA thavA pAme eTale e paNa cheDI devuM. hareka vyAvahArika kriyAne mokSabhAvanI carcAmAM pheravI nAkhavAnI zakti AvI rIte ja utpanna : thaI zake che. ( 4 ) saMsArI loko bAhya ADaMbaranI tarapha ja kheMcAya che, emane bAhya vibhUtio ja rIjhave che. jemanI pAse dhanAlata - dhika hoya che athavA jeone dhaniko pUjya ke mAnya samaje che tevA mANasonA abhiprAya-vicAra-mAnyatA-vartana saMsArI jIvane eTale bahiratmAone prAmANika lAge che. paraMtu satyAthIe e abhiprAyene anusaravuM na joIe. loko bhale hajAronI saMkhyAmAM koIne pUje ke mAna Ape, paNa satyathIe pita pAtrApAtranI khAtrI karyA vagara koIne prAmANika na mAne joIe. tema loko jene Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M^ ^^^ ^^^^ 50 nahita chu. apamAna Ape, jAti ke saMvathI bAtala kare hene tiraskAra karavA. yogya mAnavAnI bhUla satyAthae na karavI joIe. . ( 4 ) heTa heTA graMtho mahAgre karanArA, nahi pacelA bhajananI mAphaka aneka graMthanA vacananuM vamana karanArA, laukika pacAvamAMnI "upAdhi prApta karanArA, vyAkaraNanyAya-kAvyAdi zikhelo-evAone kaleke te paMDita mAne che ane vastusvarUpana jJAtA, satyArthabhAvImekSamArganA jJAtA tarIke pUje che. samAja ghaNe bhAge evA bhramamAM che ke saMskRtaprAkRta bhaNelAo ja dharma ane satyajJAtA hoI zake ane eo kare e ja prAmANika gaNavuM joIe ! vaLI leke ema paNa mAne che ke kaI vAta hAre ja sAcI mAnI zakAya ke hAre henI sAthe koI paNa saMskRta " ka" kemAgadhI "gAthA' TAkI batAvavAmAM AvatI hoya! satyArthI e AvI. jAtanI bhramaNAthI dUra rahevuM joIe. satyAthIe saMskRta-prAkRtanuM jJAna na meLavyuM hoya te tethI ema kadApi na mAnavuM ke satyajJAna, mATe pite nAlAyaka che. je je mahAtmAoe satya prApta karyuM che teoe te prApti koI khAsa zAstrArA yA vidhAdhArA karI nathI, tema koI bIjAnA vAkayane pramANe mAnavAthI e prApti karI nathI. satyano "anubhava" potAnA ja udyogathI thAya che. emAM nimitta kAraNa koI gurU paNa hAya e judI vAta che. paraMtu e gurUmAM saM-- skRtAdi jJAna hovuM ja joIe ema kAMI nathI. laikika dRSTie je manuSya mahAna mUrkha gaNatA hoya evA manuSyamAM paNa satyAnubhava eTalA sArA pramANamAM hovo zakya che ke jenuM varNana na thaI zake.. evA gurUno saMyoga satyArthIne ApoApa thaI Ave che. vaLI 5rAkSa svAbhAvika gurUdhvani paNa hRdayamaMdiramAthI koI vakhata nIkaLI. Ave che. mATe satyArthIe laikika paMDita vA nyAyAcAryo, nyAyAbhenidhio ane vAgaDabarIonI jALamAM phasAIne pitAne tuccha. na mAnavo joIe. dhyAnamAM rahe che je vidyA vivAda mATe che. hemAM satya alpa ja hoI zake. . ( 3 ) satyArthIe prathama bIjAne upadeza na detAM pite pi-- tAnA ja upadezaka ane pitAnA ja sudhAraka banavuM ucita che. vAdavivAdamAM na paDavuM. pite koI prazna kare agara bIjo koI pitAne kAMI pUche te satya zodhavAhamajavA ane hamajAvavAnI daSTithI. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyAthI AnAM kartavya. 52 ja khAle, hAravA-jItavAnI dRSTithI nahi. ane teTale aMze mAna bhajavuM uttama che. dezakALa joine khelavuM ceogya lAge teA peAtAne je satyanI pratiti hAya te ja kahevuM ane nibha yatAthI kahevuM.e vakhate hetu, pariNAma, prasaMga ityAdinA vicAra avazya rAkhavA. (7) satyArthIe dareka mata-pathanA sammelanAmAM hAjara thatAM saMkeAcAvuM nahi. e vanI vyAvahArika kriyAe bhale game tevI hAya henA taraph dhRNA na rAkhatAM samatAnA gunnu pAtAnAmAM khIlavavA joie ane jugupsA, dveSa Adi lAgaNIo upara aA rAkhavAnI zakita keLavavI joie. AthI satyanI jAkhI avazya thaze, eka Ara prakAranA prema jAgaze, hradayamadira evuM vizALa a naze ke emAM hiMdu, musalamAna, jaina, mAda, khristI,agnipUjaka, mUrttipUjaka, zvetAmbara, digambara, terApaMthI sanA hRdayamAM birA jatA zuddha devAdhideva mahAvIra pragaTa thaze. kharI pUjA e ja che. zrI mahAvIranA anekAnta dharmanuM rahasya vizvaprema che. ** * samayeAgI ane phIlasu* zrI ariSadA veSanA sahAdhyAyI zrI rIcArDa pAla ( A ' patranA beDI sampAdaka ) ( phreDarika nitzenI zailimAM, keTalAMka dIvya vacanAmRta-phorisms lakhe che, jenI vAnagI A nIce ApI cheH (2) manuSya. hame devone kAM zeAdhA ? daivI manuSyA pote ja zuM devo nathI ? svarganA devo A bhUmi para AvatA nathI; paNa A bhUminA manuSyA svaga sudhI pahAMcI zake che ane svanuM paNa mApa laI zake che! zuM A bhUminA devonI zakti ane daivatra jevuM tevuM che? pRthvIthI uMce ane pRthvIthI nIce zuM che te A bhUmi paranA devo jANI zake che. pAtAne uMce laI javA mATe A bhUminA de vone A bhUmi cheADavI paNa paDatI nathI ! ahe, enI zakitanA khyAla kANu karI zakaze? svarganA devone mukti meLavavA mATe A bhUmi para ja AvavuM paDaze. manuSya janma vagara mukti ja nathI. devone jvenuM bhAna nathI, manuSya haimAM pAragata haiAi zake che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahitabu. ane chatAM hame svarganA devo pAchaLa bhUlA bhame che? saghaLI "uMcI" ane saghaLI 'nIcI' cIjonA saMgrahathI manuSya eka "bhedabharI cIja" banyo che. emAM baMdhue che. e AkhuM vizva che. ane te parama satyanuM maMdira che. ane te parama, satya paNa che. . - IzvaranI mAyArUpa je kadasta (Nature) hene koI svAmI hoya te te manuSya ja che; kAraNa ke manuSya ja kudaratane ane A tmAne pIchAnI zake che. mANasa pote izvara che je te parama satyanI sAthene pitAne 'tAra joI ane jALavI zake che, je te pitAnI mahattA (glory) ane khAnadAnI ane sauMdarya ane zaktinA bhAnathI vibhUSita hoya to. manuSyo vacce ja Izvara vase che Izvarane mANasa jAtamAM ja hRDha. dareka jamAnAmAM janasamUha karatAM AgaLa vadhelI evI ekAda vyakti avazya hoya che, je be kALane joDanArI ane mANasa-mA.. sane joDanArI "sonerI sAMkaLa" heAya che, je be TekarIone jeDanAro pUla hoya che. zuM te Izvara nathI? vizvamAM eka ja maMdira che ane te maMdira bIjuM kaI nahi, paNa manuSyadeha che. henAthI vadhAre pavitra bIjI koI vastu nathI.. manuSyabhakti e Izvarabhakti che. manuSyadroha e izvaradroha che. manuSyanI aMdara AkhuM vizva che. vizvanI racanA paNa manuSyadehanI barAbara che. vizvanAM saghaLAM to manuSyanI aMdara che. AhA. * The Thinker will find that an attempt is made here to destroy the 'holiness' of God or the concept ef the 'other-world', and that the writer though superior to the average man of society finding it impossible to do without a concept for worship has had to`creatl' a concept of the "holiness of Man i. 1. madkind." He mirely substitutes one Idol-one God-for a worn-out Idol which his youthful energy revolts at. Ther are still many stages of concept-dovelopment and it must be noted here that Roal Ego has nothing to do with even the highest of these concepts. V. I. Shah. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyAthIonAM kartavya. AthI kaI cIja vadhAre dIvya hoI zake ? - e dIvya maMdiranI avagaNanA na karo. enA tarapha bedarakAra na bano. enA tarapha dhRNA na karo. ene pIchAne, enuM siMda jotAM zikho, enI sevA-bhakti kare. . - devene nahi paNa devonA deva rUpe manuSyane Ahuti Apo! . manuSya e Ayano che, ke jemAM AkhA vizvanuM ane vizvanA - svAmInuM pratibiMba paDe che. te (2) hRzya. jahAre ApaNe saghaLAM jJAnone vaTAvI jaIzuM tyAre ja A 'paNane jJAna thaze. hAre ApaNe hamajyA haIzuM ke, kArya-kAraNa vaccenI bhedabuddhi (Reason) ApaNane madadagAra thaI hatI, paNa te ja tatva have ApaNane ADakhIla rUpa thai paDe tevuM che. * jyAre ApaNe saMkalpa (will) mAtrane vaTAvI jaIzuM tyAre ja ApaNe zakti pAmIzuM. yatna madadagAra tatva hatuM, paNa have te ja tattva ADakhIla rU5 che. hAre ApaNe sukhonI pelI pAra jaIzuM hAre ja ApaNe parama sukha (= "AnaMda") anubhavIzuM. IcchA madadagAra hatI, icchA ja have ADakhIla rUpa che. hAre ApaNe purUSanI pelI pAra jaIzuM hAre ja ApaNe purUSa (paramapurUSa=Izvara) thaIzuM. "ahaM' nuM bhAna madadagAra hatu, have te ja viddharUpa gaNAya. * lakSya (goal) e zabdathI zuM sUcita thAya che te vicAravuM ja - Ie. mANasa potAnA vikAsanA pramANamAM je uMcAmAM uMcI " bhAvana" bAMdhe te henuM " lakSya " che. IcchAzakti (will ) nA kAmaThAne kheMcIne kalpanAnA tIrane potAnA saghaLA jorathI phektAM te tIre hAM aTake te sthAna te mANasanuM lakSya " che ane tyahAM pahoMcavA te talase che. e sthAne pahoMcyA pachI ene te lakSya nathI mAMgato paNa tyAMthI pharI tIra pheke che ane navuM " lakSya " banAve che. pragatimAna-vikasIta manuSya ne che ke jahenuM lakSya sthIra-eka ja nathI, paNa je hameza eka lakSyane vaTAvI bIjuM lakSya banAve che. mANasanI zreSTha vyAkhyA: mANasa e che ke je - te potAne vamatI che." te nitya navA svarga, nitya navA mekSa ane ni - navA izvara ja che--vA. e. zAha. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jainahita chuM.. buddhivAdane sthAne Atara peraNune ugavA de. hArA AkhA svarUpane prakAza banavA de. e ja hAruM lakSya he! yatnane, AtmazakitanA svAbhAvika pravAhanA rUpamAM badalI nAkha. svAbhAvika pravAha! .....zakitanuM ApoApa ubharAvuM... vinA prayatna thatI svAbhAvika gati...e ja hAruM lakSya ho! chejAnavara maTI jAnavaronA TeLAne hAMkanAra-bharavADa-kRSNanetA-Superman-sthA thA. e ja hAruM lakSya ho! A saghaLI azakyatAo, nahi anubhavAyelI zakyatAo mAtra " che. azakayatAnuM bhAna thavuM e paDadA pAchaLa mahAna sthitionA astitvato purAvo che. AjanI azakayatA AvatI kAlane anubhava che. je tuM mANasa jAtane AgaLa vadhelI jevA khuzI che te, saghaLA AgaLathI bAMdhI rAkhelA vicAro ane bhAvanAone se * mArI AgaLa jA! vicArane hAre mAra paDe che tyAre te jAge che ane sRSTA (Creator) bane che ! * nahi te te yaMtranI mAphaka punarAvartananuM kAma karyuM jAya che ane hene ja te kharuM kArya kharI pragati-satya karma-mAnavAnI bhUla kare che. ja manuSyasUryane mATe eka ja gati basa nathI. teNe potAnI dharI para pharavuM joIe eTaluM ja basa nathI, paNa te sAthe avyAAdha satya athavA parama prakAza rU5 sUryanI AsapAsa potAnA paMDane laIne pharavuM joIe. tuM pahelAM hArA aMtarAtmAnA "bhAna " vALA thA; pachI vi- cAra kara, ane pachI kArya kara.....saghaLA vicAra e banatI duniyA che........sadhaLAM kArya e vicAranuM sthUlIkaraNa che. - vicAra e kAMI sat (hayAtI-"Being?) mATe Ava( zyaka cIja nathI temaja sanuM kAraNa nathI; paNa vicAra e Becoming-gati -jIdagI nuM "sAdhana"mAtra che. samudra("Being)mAM gupta rahelI zakita mejA (Becoming-nife)ne dhakele che, te ja zakita e "vicAra" che. . - mANase je kAMI Aja sudhImAM karyuM che henuM punarAvartana * gAMdhIjI dhyAna Apaze ? "dayALu jIvaDAo" pratyeka virodhAtmaka 5nI hayAtInuM rahasya hamajavA darakAra karaze ke ?--vA. e. we Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyAthI enAM te ba. 55 karavuM e kAma mahApurUSanuM nathI, paNa navA akhatarA karavA, nava. ' pradezo jevA nahi sAMbhaLelA bhedanA koyaDA ukelavA-navA anubhava anubhavavA e ja mahApurUSanA AnaMdano viSaya have joIe. kALa. - dravya, avakAza ( Space ), mana, buddhi A badhAM kSetro ane ebhAre vividha akhatarAnI majAo mATe henI sevAmAM che ! evI kaI navIna cIja che ke je hajI sudhI ApaNe nathI meLavI ane meLavavAnI bAkI rahe che? prema, kAraNuM ke atyAra sudhI ApaNe rAga ane dveSa ja meLavI zakyA chIe athavA bahu to bedarakArI; jJAna, kAraNa ke atyAra sudhI ApaNe bhUle ane jJAnanA paDachAyA (percepts ane concepts)mAtra meLavI zakyA. chIe; AnaMda, kAraNa ke atyAra sudhI ApaNe mAtra sukha ane duHkhano kAdava ja meLavI zakyA chIe; zakita, kAraNa ke atyAra sudhI ApaNe mAtra nirbaLatA ane prayatna ane "parAjita jaya. ja meLavI zakayA chIe; jIvana, kAraNa ke atyAra sudhI ApaNe mAtra janma, vRddhi ane mRtyu ja pAmI zakyA chIe; ekatA, kAraNa ke atyAra sudhI ApaNe skUla ane sUkSma domAM ja. ramyA chIe. A sarvanI zodha ane prApti ane saMga mATe ja saghaLA akhatarAnA sAhasa karavA yogya che. e ja mATe A jIdagI che: enI prApti e ja Izvarata che. (4) nana satya. '' zrI araviMda ghoSane eka yupIana jijJAsu eka vicAravA je prazna pUche che ane zrIyuta poSa hene suMdara khulAse kare che, temaja je prazna uttara jaina tatvajJAnane puSTikAraka hAI tathA mahArA "nagna satya 'ne bacAva karanArA heI A nIce henuM bhASAtara ApuM chuM. prazna-vizva dRSTivALA keTalAka purUSanA sahavAsamAM AvatAM ane temAM dayA, dukhI tarapha sahAnubhUti ke sahAya karavAnI ja, paropakAra vRtti ochI jaNAI. AthI mane lAge che ke, vizvadaSTivALuM jIvana jIvavA karatAM vyakitatvanA ja bhAnavALuM saMcita Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahitara chuM. - jIvana jIvavuM vadhAre ISTa kAM na gaNavuM joIe ? mahArA abhiprAya Het oftand aad ( ( individual Consciousness) "jIvanArane bIjA ta dayA, sahAnubhUti, paropakAra vRtti vizeSapaNe hoI zake che. kadAca mArI bhUla paNa thatI hoya to mahane sudhAraze. | zrI araviMda bAbune uttara -vizvadaSTivALA purUSamAMthI dayAnuM tAva jatuM ja rahe che e nizcaya bAMdhavA pahelAM khAtrI kare ke, (1) hame je"dAkhalAo uparathI "siddhAMta bAMdhavA prerAyA te dAkhalAomAM te te manuSya kharekhara vizvadaSTivALA che? ane - je teo kharekhara vizvadRSTivALA ja hoya to (2) zuM teo khare khara ja dayA-paropakAra vRttithI zUnya che? (3) dayA ane paropakAra vRttinA astitvanI parIkSA mAMhya madadathI ja thavI joIe ? daya madada ane dasya komaLatA sirvAya bIjI rIte paNa dayA ane madada hayAtI dharAvI zake nahi zuM? je koI mANasa duniyAnA bIjA manuSyonA sukha-duHkha tarapha aMdha ja hoya to te vizvadRSTivALo hoi zake ja nahi. ema ja hoya te hamajavuM ke (1) vyakitagata zAnti ane svAthI saMtoSanI kedamAM rahelI te vyakita che, agara te, (2) koI vizvavyApaka sasane lagatI bhAvanA mAtra-siddhAMta mAtra-Universal prineple in its abstract form )mAM ramanAro ane bhAvanAthI AgaLa vadhIne "kArya" sudhI nahi pahecela e te manuSya che. alabata A badhI sthiti paNa henA AtmAnA vikAsa mATe jarUrI zreNio che. paNa te kAMI vizvadaSTi na ja kahevAya. je mANasa vizvadRSTivALuM jIvana nirvahe che te te ni:zaka - AkhA vizvanA jIvanane potAnI bAthamAM le che, ane ahaMbhAvavALI sthitimAMthI AgaLa vadhavA mathatI tamAma dunIyA henI dayAne vijaya bane che. paNa dayAnI A mahAna vRtti koI niyama tarIke bAhya lAgaNInA uchALAmAM ke sakriya udAratAmAM ja dekhA devAne baMdhAyelI nathI. vizvadaSTinI saghaLI prakRtio ane saghaLAM svarUpane, ApaNane paricita hoya agara ApaNane pasaMda hoya agara ApaNane jarUrI lAgatI hoya ke AkarSaka lAgatI hoya evI ja prakRti ane evA ja svarUpa sAthe jakaDI rAkhavAnI bhUla na karavI joIe. sahana karavAnI zakitanA abhAve je "lAgaNI" (emotion) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyArthIonAM nya. ApaNane thAya che tevI lAgaNI e eka ja yAnuM svarUpa che ema na mAnavu joie. temaja amuka vyakitane amuka duHkha vakhate tAtkAlika lAbha je cIjathI thAya te cIja pharavA DhavAthI ja parApakAra ' thAya che. ema paNa na mAnI besavu joie. . mANasa vyaktigata jIvana bhAgave che tyAre rahenI lAgaNI eka pachI eka bhUmikAmAM AgaLa vadhe che. prathama te potAnA ja vicAra kare che ane peAtA sivAyanA tamAmanAM sukha-duHkha tarapha aMdha hAya che e sthitimAMthI AgaLa vadhIne te, hemane te peAtAnA mAnatA heAya che hemanAM sukha-du:khamAM rasa lete thAya che ane khIjAe taraph bedarakAra ane zatru tarapha dveSamaya bane che. ethIe AgaLa vadhe che thAre vizvadRSTine lAyaka bane che. " parantu khuda yA ane parApakAra paNa prathama teA svAmaya ja hAya che. evAM kAmeA ahaM " sAthe saMbaMdha dharAvatAM heAya che. (1) du:khanuM dRzya jovAthI jonAranA jJAnataMtune pIDA thAya che, te pIDAthI ... lAgaNI ' utpanna thAya che, eTale ' lAgaNI ' ( emotion)thI prerAtI sahAya svAmAMthI pragaTelI gaNAya, vyakitagata dRSTimAMthI ja hainA janma gaNAya--nahi ke vizvadRSTimAMthI; (2) khIjA tarapha ApaNe bhalAI karIe tethI khIjAe ApaNe mATe sArUM le e ApaNane ' priya ' lAge che tethI paNa dayA ke parApakAranuM kArya thAya che ane te kAMi vizvadRSTinuM saMtAna na gaNAya; (3) ApaNI udAratA ke bhalAI mATe ApaNune potAnA dIlamAM hu thAya che tethI paNa evuM kRtya karAya che, je vizvadRSTinuM saMtAna na gaNAya; (4) sajogAvaza thaine agara ApaNI prakRtine vaza thaIne keTalIka - vakhata bhalAi karyAM vagara cAlatuM ja nathI--bhalAi ke yA karavI. ja paDe che, e kAMi vizvadRSTinuM kArya na gaNAya. keTalAka evA paNa che ke hemane haMmeza du:khI mANasa joie cheH dAna kare mhAM sudhI emanI prakRtine sukha na ja maLe, emanI lAgaNI ' rUpa kIDe . hameza kAMI nahi te kAMi, khArAka, mAgatA ja hAya che. . < AmAMnuM kAMI kAraNa na heAya, ane te chatAM je bhalAi thAya te ja vizvadRSTinuM prakaTIkaraNa kahevAya. emAM na heAi zake kA hatu ke na heAI zake pharaja. sadhaLA chaveAmAM pAtAnI ekatAnA anu avathI ApeAJApa je thAya te ja yA ke bhalAi che. + Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitarachu. paraMtu ahI paNa bhUla na thavI joIe. ApaNuM kAMI uccatama bhUmikA to nathI ja. e sthiti pachI eka sthiti evI paNa Ave che ke jemAM bIjAnAM ke potAnAM duHkhothI ApaNe gaLagaLA ke parAjita thatA nathI. ApaNe duHkha joI zakIe chIe ane duHkhanI lAgaNI anubhavyA vagara ja sahAya karI zakIe chIe. ethI paNa AgaLa eka sthiti che ke jemAM ApaNe AnaMda (Beatitudl)mAM vasatA hovAthI koIne ke pitAnA duHkhathI -asara pAmatA nathI. ' e te thaI bIjAnA duHkha pitAne sparzavA-ne sparzavA saMbaMdhI vAta. have bIjAnA duHkha dUra karavAnA mArga saMbaMdhI vicArIe. amuka mANasanuM amuka ja duHkha dUra karavA mATe bAhyakriyA thAya te ja madada karI kahevAya ke dayAnuM astitva kahevAya ema kAMI nathI, duHkha rUpI jhADanI eka DALI kApI nAkhavI e ThIka che, parantu tethI DALI pharIne nahi uge ema koNa kahI zakaze? e vRkSanAM mULIAM ja ukhADI nAkhavAnA kAmamAM te manuSyane madadagAra thavuM e sarvottama dayA che. AnaMda ane zAnti ane saMpUrNatAnuM dAna karavuM e AdhyAtmika ane uccatama dayA che ane e vizva daSTivALAne svAbhAvika che.* * nizcaya naya ( absolute standpoint ) nA abhyAsIo tathA terApaMthanA mULa AzayanA zodhako tathA "nagna satya" nA vAcake temaja vedAntanA rahasyanA vicArane A lekha ghaNo ja kimatI thaI paDaze. lAgaNurahitapaNAmAMthI lAgaNIvALI dazAmAM AvavuM arthAta "azubha'mAMthI "zubha mAM AvavuM e prAthamika sthiti che (ane e sthitimAM bhaluM- buruM, nItianIti vagere dvAnA vivekanI AvazyaktA che. bheda athavA viveka tyahAM avazya joIe. e bheda pitAnA vikAsa mATekarAtI maryAdAnuM - bIjuM nAma mAtra che, nahi ke "satya".); ane "zubha.mAMthI "zuddha mAM AvavuM e uccatara sthiti che. zuddha mAM lAgaNuM (mlotion)nI gulAmI hoI zake ja nahi. lAgaNIne sebatI tatvajJAnI banI zake ja nahi. te bahu te tattvajJAnanAM hIracIra paherI zake athavA tajJAnanI " bhAvanA'- Ane " saMgraha karI zake, henAthI tattvajJAnanA pradezanI alaikika havAne dama laI zakAya nahi. vA. . zAha. --- Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jaina nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che. zuM te paMtha meha nathI. " jaina rAmane * * * * * vAlItrA vaLI hyo che?-- zuM te thora' nathI? * * * - mahArA vAcakone heTa bhAga, jaina, nAmathI oLakhAtA paMthanA anuyAyI nahi evA manuSyane che, chatAM hajI he A patranuM nAma " jainahitarachu" kema cAlu rAkhyuM che-zA mATe sArva. * janika bhAva sUcavatuM bIjuM nAma svIkAravAmAM nathI AvatuM ' jaina " nAmane pakaDI rahevAmAM paMthamehanI gaMdha nathI?-Ave prazna mahArA ghaNAeka vAcakonA magajamAM udbhavyo haze, keTalAka to hune e bAbata para lakhI jaNAvyuM paNa che. bArIka daSTivALa vAcaka te mahArA dareka aMkanA mukhapRSTha paranA zabdo " [ duniyAbharamAM hAM hAM jainatatva chupAyeluM ( = gANutAmAM raheluM =unevolved) heya hAM hAMthI hene bahAra lAvanAruM, vikasAvanAruM ane mAtra jainatvane ja ( nahi ke jaina paMthane ke phIrakAne-samAjane ke kriyAne) pUjanAruM patra " 3. parathI " jenahitecchu " mAMnA " jena" zabdane hetu svataH hamajI zakyo haze. patranI aMdara avAra navAra pragaTa thayelA " jena ane jainetara jagata - jaina vRtti - jaina IdagI gALavAnI, muzkelIo, ' ityAdi mathALAnA lekha parathI vaLI " jene ' zabdane hetu vadhu spaSTa thayuM hovA joIe. - te chatAM brAhmaNa dharma yA veda dharma, jaina dharma, baddha dharma ItyAdi nAmane amuka varga ke samUhanA lekonA ja khAsa dhama tarIke mAnavAnI sakAo thayAM paDelI ( Tevane) lIdhe jaina" zabdanA uccAranI sAtheja jemanA magajamAM amuka TeLAne khyAla Ape Apa ugI Ave che tenI khAtara A patramAM " jaina " zabdane upayoga samUhasUcaka nahi paNa bhAvasaka arthamAM karavAmAM AvyuM che. e vAta hamajAvavA A nIce prayatna kare cogya vicAryo che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu. vadhA mhArA vAcakone A tA suvidita che ke A patra tarIke niha paNa * zAkha ' tarIke-mhArA potAnA dIlanA AnaM tarIke-hADavAmAM Ave che; eTale e mhArA ja vicArAsArA ke kharAkha-kharA ke khATA-paNu mhArAja vicArAnA paDaghA mAtrahAi zake.sphe jIMdagInu lakSya jainatva' arthAt Will-to-Victory athavA Willto-Conquer-vijigISA e ja mAnyuM che;mhane humAyuM cheke AryAvartta ke je duniyAnI saLI pramA karatAM tattvajJAna-adhyA krma zAstra ne lagatI sAdhakhALamAM vadhAre AgaLa vadhelA deza che. rahenA sarvottama pUrvAcAryae e tattva para ja sauthI vadhAre bhAra sUkyA che; ane Adhunika curApanA sarvottama vicAraka phreDarika nizee paNa e ja tattvane zAdhIne leAkapriya karavAmAM jIMdagInI Ahuti mApI hatI. jema jema mhArUM vAcana vistAra pAmatuM jAya che tema tema mhArI A mAnyatAne vadhAre ne vadhAre TekA-anumAdana sajaputI maLe che. hamaNAM Adhunika vicArakAmAM zirAmaNi evA zrI arabiMda pASanA I. sa. 1914 mAM lakhelA eka lekhanA mhene paricaya thayA, je vaLI vizeSapaNe mhArI mAnyatAne puSTi ApanAra heAvA uparAMta 'Arya" nAmathI oLakhAtA samasta va tu jaina' nAmathI oLakhAtA samagra varga sAthe sagapaNu meLavI ApanAra lAgyA. A nIce ApelA hemanA vicAra parathI rhamajAze ke, Aya ane jaina samAnaarthIsUcaka zabdA che. zrIyutadheASa kahe cheH-- zabdamAM rahelA bhAva bhUlI gayA che. . hiMdanA leAkA Aya pAzcAtya zabdazAstre Aya zabdane mAtra amuka jAti (race)- sUcaka artha ApyA che. hamaNAM hamaNAM zabdazAstrIomAMnA paNa keTalAka uMDA zeAdhakAe e zabdane eka jAtine bIjI jAtidhA bhinna batAvavA mATe nahi paNa eka saMskRti ( culture )ne duniyAnI bIjI saMskRtiothI bhinna batAvavA mATe yAAyalA zabda tarIke pIMchAnavAnI zarUAta karI che. ema karavAnA kAraNamAM teo kahe che ke, vedamAM Aya prajAe'nAma evA varga mATe vaparAyuM che ke je vargamAM amuka prakAranI ja saMskRti hatI, amuka ja prakAranA AcAra-vicAra hatA, amuka ja prakAranI mAnyatA ane bhAvanAo hatI. 5 . Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' hajI paNa jene nAmane vADIlAla kema vaLagI rahe che? 11 chelluM keTaluMka thayAM A zabda amuka naitika ane sAmAjika bhAvanA sUcavavA mATe vaparAvA lAge che, ke je bhAvanAmAM suvasthita jIvana, saraLatA, sabhyatA, mahattA, pramANiktA himata, namratA, pavitratA, dayA, azaktanI rakSA udAratA, sAmAjika kattavyonuM pAlana, jJAnanI pipAsA, DAhyA ane moTA tarapha mAnanI lAgaNuH ityAdi guNeno samAveza thato heya. bIjA zabdomAM kahIe to brAhmaNanI bhAvanA (ideal) ane kSatriyanI bhAvanA e bannene saravALe te Aryatva, ema manAvA lAgyuM che. A bhAvanAthI judI jAtanI bhAvanAne mAnanArA-eTale jUTha, samAI zaThatA, kUratA ityAdine jemAM samAveza thato hoya evI bhAvanA mAnanArAne "anArya" manAya che. tulanAtmaka zabdazAstranA prAthamika samayamAM vidvAne zabdonA ItihAsa uparathI prajAne purANo ItihAsa meLavavAnI kozIza karavA : lAgyA hAre teoe evI kalpanA karI hatI ke, Arya zabda 4 eTale kheDavuM e uparathI thayo che, mATe teo khetI karatA hovAthI emanuM nAma "Arya paDeluM. A kalpanAne satyane Teko nathI. tathApi je AdhyAtmika arthamAM khetI zabdane vicArIe to AtmAnI khetI ke vikAsa karavAnA kAmane prAdhAnya ApanAra prajA tarIke Arya zabda 3=khetI karavI e zabda parathI nIkaLe chevAnI "kalpanA' ne svIkAravAmAM bahu harakata nathI. paNa kharI hakIkata judI ja che. Arya zabdanuM vadhu saMbhavita mULa 3 eTale laDavuM e uparathI yoddho, vIra, bahAdUra e jaNAya che. e ja dhAtu uparathI prika lokone yuddhanA deva Ares (ArIsa) kalpavAmAM Avyo hato. emAM prathama zArIrika yuddha karavAnI zakti ane pachI AdhyAtmika yuddha karavAnI zaktinI bhAvanA samAyelI che. Arya te che ke je bahAdura-vIra-hoI eka pachI eka pradeza (AdhyAtmika pradeza-bhUmikAo-guNasthAnako -stages-planes) prApta karato karate uccatama pradeze pahoMcavA jhujhe che, kazAthI Darate nathI, thappaDa vAgatAM paNa aTakato ke pAcho pharato nathI, buddhi muMjhAI jAya evI gahana bAbatamAM paNa buddhine yAna cheDato nathI, bhAna mUlAI jAya evI bAbatamAM paNa AtmAne yatna aLasAvato nathI, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahiteSNu. hiMmata ane zakti khUTI jAya evI bAbatamAM paNa prayatna DhIle karatA nathI, daivI seddAnI mAka dareka sthUla ane sUkSma vastunI svAme laDIne vijaya karatA karatA AgaLa vadhye ja jAya che, eve vIra'-Divine fighter and Victor, the noble man, aristos, best, the Shrestha of the Gita.* che. prAthamika arthamAM, Aya eTale prayatna, utthAna, jaya. Ana eTale evA manuSya ke je, pragatimAM vacce AvatI evI je je cIjo henI aMdara temaja hanI bahAra hayAtI dharAve che te * " te sarva cIjo para jaya meLave che. peAtA upara jaya meLavavA e enI prakRtine pahelA maMtra che. pRthvI ane zarIra para paNa te jaya meLave che ane sAmAnya manuSyAnI mAphaka sustI, niSkriyatA, gatAsugatikapaNuM, maryAdA, tRpti e cIjone te khamI zakatA nathI,-emanA tAbAmAM rahevAnI te nA kahe che. jIMdagInI jarUrIAtAnI paNa gu*lAMnI te sahI zakatA nathI, henA hAme paNa baLave kare che ane vijaya meLave che. mana ke je manuSyane vArasAmAM maLelI - bhAvanA'A temaja samAjamAMthI maLelI bhAvanAe ane kSaNika AkarSasuthI utpanna thatI bhAvanAe ityAdinuM saMgrahasthAna che henI paNa tAmedArI svIkAravA tenA kahe che ane huMDhavA-zeAdhavA, pasaMda karavA, tulanAtmaka ane svataMtra krimata AMkavA sAhasika prayatna jAte pote ja kare che. kAinI vyAkhyAthI zAnI kimata naddhi AMkatAM dareka cIjanI kimata te peAtAnA prADha ucca vikasIta svataMtra dhAraNathI AMke che ane dareka cIjamAM sArI temaja narasI kahevAtI, bhalI temaja duSTa kahevAtI dareka cIjamAM kaye khUNe ane kevA rUpamAM kaiADhatA ane zakti ane satya che te jovA zeAdhavA pAchaLa saghaLI zaktio kheMce che. . For always the Aryan is a worker and . . "C " * aramiMda munI Arya'nI A bhAvanA DrIka nitzenI Superman' nI bhAvanAne akSarasaH maLatI che, ane * jainahitecchu ' nA 1918 nA me mAsanA aMkamAM hame hAM ubhA che ? " e lekhamAM yugapradhAna " zabda vaDe je bhAvanA samAjamAM lApriya karavA mhe' kAzIrA karI che te bhAvanA paNa Ane bIlakula baMdhabestI che. vizeSa satASane viSaya e che ke mhe' pasaMda karelA yugapradhAna' zabda jaina zAstrAmAM paricita che ane gheADA mahInAothI gujarAtI rAjadvArIonA lekheAmAM kavicat * cit e zabda vaparAvA lAgyA jaNAya che. V. M. Shah. " Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa 'jaina' nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che ? 3 a warrior. He spares himself no labour of mind or body whether to seek the Highest or to serve it. He avoids no difficulty, he accepts no cessation from fatigue. Always he fights for the Coming of the Kingdom within himself and in the world.* pUrNatA pAmelA Aya, enuM nAma arhatuM. zrI aridA ghASanI A ' bhAvanA sAthe mhArI jaina . & bhAvanA kevI sampUrNa baMdhabesatI che te hamajavA mhArA jUnA 2 ! lekhAmAMthI theADAeka utArA nIce ApavA ThIka paDaze. . > (6 ) jIna, 1917 nA jainahitecchu mAM jaina ane jainetara jagat nA mathALA phreMce lakhatAM mhe jaNuAvyuM che keH- " . A bIjI jAtane manuSya--kudaratanA rAjyamAM rahevA chatAM enI vividha prakAranI cAlane pIchAnavAnI kuneha tathA takAdALA ane te kuneDa tathA tAkAda vaDe teNI para jaya meLavavAnI tIvra utkaThAvALA purUSa-e ja te che ke hene huM DAna kahuM chuM. e kAnuM nAma jape chaeN, duniyAnA kayA bhAgamAM rahe che, zuM ' mAne ' che ane zuM nathI ' mAnatA ', e praznA sAthe mhAre kaze! sambandha nathI. lacanI svAbhAvika utkaMThAvALA ( ane tethI ) prakhala-sAhasika-ucha* LatA le!hIvALA - bhavya 'purUSa e ja maina' che; mIMjA sa anaina che. . * .. * sarakhAve! A vicAra| mhArA 'nagna satya ' mAMnA vicAre sAthe, temaja sthaLe sthaLe jaina zabda mATe ApelAM vivecane sAthe, temaja sarakhAve A vicArane nitzenA * Beyond Good & Evil' mAMnA vicAra sAthe. I am really proud to have unconsciously harmonised the three philosophies: the Jain, the Vedantic & the Nietzschean, through my various writings written during various stages of my own thought development. And the wonder of wonders is that the task accidentally falls upon one who has read very little of the Jain scriptures or the Vedas. V. M. Shah. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchuM. /. bhASA e kAMi 'satya' nathI, chatAM bhASA' nI madada vagara svAnubhava darzAvI zakAtA na heAvAthI bhASAnA upayeAgI cIja' tarIkevyavahAra karavA paDe che. * jainatva ' nA khyAla ApavAne aneka prakAranA vyavahAra sevI zakAya; kASa eka ja rIte-eka ja 'paddhati' ( system, philosophy ) thI, eka ja jAtanA udAharaNathI, amuka jAtanI ja bhAvanA (Concept )thI, ke amuka bhASAthI ja--e khyAla ApI zakAya evA kAMi niyama nathI. parantu e vAtA te cAkkasa che ke, 'jainatva ' e AtmAnI sthiti hAi jee jaina na heAya tee jainatvanA khyAla ApI zake nahi [ jeTale aMze eka manuSya prakRtithI Dona hAya teTale aMze hainA ApelA nastranA khyAla sampUrNa ke apUNu hAya], tathA jainatva DenI prakRtimAM ja nathI evA manuSyathI e khyAla humajI zakAya nahi, jIravI zakAya nahi, enAthI te sahana paNu thai zake nahi. emAM, leAkA jvene bhASA ke nyAyatadi zAstronuM pAMDitya kahe che henI jeTalI jarUra nathI teTalI prakRtinI tAkAdanI jarUra che. . > . huM atre jainatva' nA kAMika khyAla ApavA icchuM chuM. kahe. vAnI jarUra bhAgye ja rahe che ke, huM mhArI ( eTale mhArAthI kahevAtI ) jainatva" saMbadhI bhAvanAne sampUrNa" mAnatA nathI, ane jeTalA aMzanI pUrNatA e bhAvanAmAM heAvAnuM huM mAnuM chuM te sarva aMzanI pUrNatA A eka lekhamAM teA zuM paNu AkhI jIMdagI sudhI lakhyAM karUM te paNu kAgaLa para pUrepUrI mUkI zakAya nahi. . duniyAnA mhoTA bhAga ajjaina thI vasAyalA che. 'arthakSetra' athavA jainavasati bIjI duniyAnA pramANamAM atyaMta apa che, e thanamAM DhAMi paNa atizayAkti nathI. kAraNa ke nA namuM--nA namu" evA akkaDa javAba mAtra maitrI ke zatrutA jaNAvatA manu SyAne ja nahi, lalacAvanArA ke IjA karanArA padArtha ne ja niha, sagavaDa vadhAranArA ke agavaDa vadhAranArA banAvAne ja nahi, * sArI " ke kheATI ? - lAgaNI 'e (emotions)ne ja nahi, paNa hArA varSathI cAlyA AvatA buddhivAda-mAnyatAe--dalIlA-- kAraNA ane asara' ke je hemanI lAMbA vakhatanI hayAtIne lIdhe - prakRti ' rUpa banI gayA che hemane paNa--hA hemane paNa-- nA 9 * Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jaina" nAmane vADIlAla kema vaLagI rahe che? 65 * * r namuM-nA namuM" e akakaDa javAba ApavAnI hiMmata dharAvanArAnI saMkhyA ati alpa hoya emAM Azcarya zuM? garUDa para savAra thayelA, pitAnALAmAMnA siMhane eka pALelA kUtarAnI pema thAbaDatA, tIvra ane dUradaza AMkhothI cotarapha avalokana karatA, rUAbadAra, bhavya ane AnaMdI sukhAviMdane malakAvatA, A rahyA ApaNuM zrIyuta jainamahAzayA, juo emanA mastakanI AsapAsanuM sUkSma bhAsaMDala (hale of light) "jaya." nAM sUkSma kiraNe prasArI rahyuM che, jethI emanI AsapAsanA keTalAe jana sudhInA vistAramAM "bhaya" ne praveza ja thaI zakatA nathI. e koI rAkSasI bAMdho dharAvatA nathI te paNa rAkSasa karatA anekagaNuM vizeSa IcchAzakti ( will power ) ane ene anurU5 zarIrasaMsthAna teozrI dharAve che. [ zarIra " tAkAda" vALuM hovuM e emane mana "pApa" nathI paNa "sadaguNa " che, jo ke jainatara jagata " nA dharmagurUo zarIrane avagaNanAno viSaya manAve che ane ene gALI nAkhavuM, nirbaLa karavuM, ene nAza karavA e ja " saguNa" (ke dharma ) che ema zikhave che. ] e kaI gurU" pAse bhaNavA jatA nathI, te paNa AkhI duniyAne bhaNuMvavA jeTalI temanAmAM jJAnazakti che, potAnA jamAnAmAM je jAtanAM dhe Ne " ( valuations ) pracalita hAya hemane potAnI tIvra AMkha ane buddhivaDe vIMdhI, hemane phADI teDI cIrI, temanA dareke dareka bhAganuM prathakkaraNa karI, emanI kharI "kimata" ane emanAmAM rahelA "rega" zodhI zake che ane pachI navAM * dhoraNe "--navI phIlasuphIo-navAM samAjabaMdhAraNo "utpanna" karI zake che. e kAmamAM emane "mA" paDe che, je ke e kAma paNa teo eka ramata'-eka " vyavahAra -eka "kalA" mAtra tarIke kare che. teo vaLI apratibaddhavihArI che, eTale ke A duniyA ke pelI duniyA-hAM cAhe ha-eTale uMce ane eTale nIce vihAra karI zake che ke emanA vihAranA sAhasanI vAta sAMbhaLIne paNa sAdhAraNa manuSya habakI jAya che. emanI duniyA " hada vagaranI " che ane emano vihAra ejananA mApa vagarane che. eo eTalA ucA uDe che ke jenAranI dRSTie paNa cakkara rahaDe. paNa hemanA "gaDa" ane "siMha ne hame pIchAne che ? Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahita chu. garUDa e buddhi che; siMha e zairya-zakti che, ke je hemanA pALelA zakArI kUtarA tarIke kAma Ape che. pitAnA mAlIkanI IcchA ane AjJA sivAya te siMha jarAe hAla cAlato nathI, paNa mAlekanI AjJA thatAM game tevo bhayane paNa zIkAra karavAmAM te cho che. nIcenI duniyAnA loko siMhathI Dare che ane "Dara"ne lIdhe teo siMhanI "phADI khAvAnI vRtti ane "pApa" rU5 mAne che ane e vRttine mArI nAkhavAmAM dharma " ke "sadguNa" mAne che (ane emane mATe-e prakRtine mAre-svarakSaNa khAtara ema ja mAnavuM paDe ): hAre jUdI ja duniyAmAM vasatA A "jaina" mahAlaya-A "lokottara " purUSa koI vRttine ke kaI cIjane ke keAI banAvane ekAMta "sAre" ke "kha" mAnatA nathI ane tethI vRttione mArI nAkhavAmAM nahi, paNa jIvatI rAkhIne hemanA para potAnI sattA jamAvavAmAM ane hemane potAnA vijayanAM ojAra banAvavAmAM "gaurava " mAne che. ( ane e "gaurava" ne ja * dharma " kahevAya che. ) emanI ' majhAo " ane emanI muzkelIo koI ora ja prakAranI hoya che, jahenuM svarUpa "leka'- vargathI hamajI zaNu zakAya nahi ane tethI te tarapha kai sahAnubhUti ( sympathy ) paNa dharAvI zake nahi. e alaukika purUSanuM--e " lakattara " mahAzayanuM sarvakAMI alaikika ane kestara hoya che. ane "loka"varga e "alaikika tatva dharAvatA mahAzayathI "Dara" pAme che, je "Dara" be prakAre vyakata thAya che: (1) keTalAka e "Dara" ne lIdhe emanA tarapha dhRNabhAva batAve che, emane bhayaMkara, bahiSkAra karavA gya, niMdavA yogya vyakti TharAve che; (2) keTalAka e "Dara thI bacavA mATe "DaranI vRttine "bhaktinuM svarUpa ApI emane "pUje " che; kAraNake "pUjA'nA pAtra pAse turachamAM tuccha mANasa paNa nirbhayatAthI jaI zake che. A pramANe "loka varga e "lakAttara " purUSane pitAne zatru mAnI enAthI dUra rahe che, agara te pitAne pUjya mAnI enI bhakita kare che; jo ke bane bAbatamAM lovarga potAnI "nirbaLatAnuM ja pradarzana kare che. "e kharAba che ane huM enAthI sAre chuM; mATe huM enAthI dUra rahIza" ema e pracaMDa mUrtithI DaranAro mANasa bole che ane enAthI vegaLA rahe che, e kriyAmAM kharekhara to potAnI "nirbaLatA" ja khelI rahI hoya che; kAraNake nirbaLa sabaLanI irSA karavI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jena" nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? 67 paDe ane bhayane lIdhe ene tyAjya TharAva paDe ane e rIte pitAnI sthitine sahya, dIlAsAbharI banAvavI paDe; temaja bhaktipUjAvaDe paNa lekvarga " "lokottara " prakhara purUSa ane pitA vaccenA mahAna aMtarane bhUlavAnA ja kozIza kare che. e rIte potAnA manane manAvavA ane potAnI nirbaLatAne sahya banAvavA koziza kare che. A pramANe aMdarakhAnethI "jaya"nI IcchA (Will-to-Power)ne ja prAptavya mAnavAnA svabhAvavALA sarva manuSya che, tathApi e tatvathI zaramAtA ke nibaLatAne ane nirbaLatA vadhAranArAM tane "sadaguNa" "dharma" ke "nIti" nAma Ape che ane zakti "praDhatA" "pracaMDatA" ityAdine "pApa" "anIti' ke durgaNuM TharAve che; hAre lokottara" purUSa "saghaLI vRttionuM-saghaLA banAnuM AMtara svarUpa joI zake che ane hene yatheSTa upayoga karI zake che. ahIM ja hene baLanI-henI " zakti"nI-henA " lakattarapaNAnI kasoTI che. AvA jainanAM darzana thayAM e paNa mahAbhAgyanI vAta che; kAraNa ke e darzana anaMta vIya-anaMta zakti prere che, "mithyAtva" athavA khoTuM jJAna ( nirbaLa banAvanArAM daSTibiMduo)ne dUra karI samyakatva (kharuM jJAna-zakita preranArAM dRSTibiMduo)ne ApaNuM hadayamAM sthApe che; ane-dhyAnamAM rAkhajo-sadAkALa dhyAnamAM rAkhajoke, "jJAnamAtra zakitanI bhAvanAne ane zakitane puSTa karavA mATe ja icchavA joga che." [a] 1818nA me mAsanA aMkamAM brAhmaNa dharma jaina dharmane gaLI jaze e bhaya jaNAvatA eka vidvAnanA lekhanI cikitsA karatAM mahe lakhyuM hatuM ke -brahmA ! brahmA ! zuM huM hArI irSA karuM chuM ? 2 huM to aneka brahmAo jevA talasuM chuM. brahmAnAM darzana hane navuM baLa preranAra thaI paDe. jUnI mAnyatAo [ "mRSTie ne saMhAra karanAra zaMkara mahane iSTa che, arthasAdhaka navI racanA karanAra brahmA temaja hene TakAvI rAkhanAra viSNu mahane pUjya che. paNuM nA thaI zake sRjana kArya ( ereative work ), nA thai zake hat said $14 ( active life of human service ), Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchuM. ke nA thaI zake saDI gayelAM ke nirarthaka thayelAM tattvonA vinAzanuM kArya ( destructive work ), tevAonA mukhethI samAjanA mRtyanAM bhaviSya kathana sAMbhaLIne te mahane hAsya ane kaMTALe ja thAya. jayazAlI tatva ( Will-to-Power) hAM hAM vAsa kare che tyahAM tyahAM jainadharma athavA jainatva ja che. zakitanuM nivAsasthAna sahAkALa eka ja sthaLe hoI zake nahi; heruM sthAna (ane. svarUpa paNa che. brahalavAM ja paDe che. ATaluM jANunA manuSya jaina, dharma e nAmathI oLakhAtA " zarIranA maraNane bhaya na rAkhe : jainadharma amuka jAtinA lokone choDIne anyatra vAsa kare enI paNa ene ciMtA na hoI zake.' [4] 1915 nA sapTembaramAM "nUtana saMvatsarI patrikA " evA mathALAnA lekhamAM maheM lakhyuM hatuM ke - A pramANe ujavAtuM saMvatsarI parva sarvadA vijayI thaje ! kAraNa ke te asthira ane caMcaLa manuSyane sthira ane gaMbhIra * banAve che, chIcharA manuSyane UMDo banAve che, uDAune maryAdAmAM lAve che, maryAditane amaryAdita kare che, bhayabhItane niDara ane uddhatane karela banAve che-TuMkamAM eka kALamAM gaMdhAI rahelA manuSyane te bhUta-vartamAna-bhaviSyanA aMta sadAkALanA AdiaMtarahita vizALatama tadurasta rogAnamAM lAvI mUke che. mATe, huM kahuM chuM ke, bhale tamAma Aryo ( deserving ones ) saMvatsarInI upAsanA kare ane bhale teo sAyA vina-jayavaMtA purUSa-zIlA -sarvabhayarahIta AtmasaMtuSTa " lAla " bane! 1 - kSamA e vIranuM bhUpaNa che " e kahevata jagatamAM bahu bolAya che. loko ene hameza uccAra kare che. adAlatamAM nyAyAdhIza AgaLa cAlatA hajAra mukadamAmAM bhAgye ja e eka AropI Avato haze je "mahane kSamA karo" ema na kahe te hoya! gunhegAronI-rAMkaDAonI gulAma dharmanA anuyAyIonI mahekaTAmAM mahedI dalIla " dayA " heAya che- kSamA " hoya che ! ane kAM na hoya ? e vaDe ja emanAthI jIvI zakAya che ane adhama sukha bhogavI zakAya che. utkrAntinA hathIAra rU5 " duHkha" ke jenA nAma mAtrathI teo phaDaphaDe che hanAthI bacI javAya che ! mATe ja * kSamA karo " " kSamA karo " " kSamA e parama dharma che" ema. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa 'jaina' nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che ? 69 duniA hameza pAkAre che ! ane duniyAmAM ugelA vidyAnAe paNu gaLathuthImAM e bhAveza pIdhelA heAvAthI te pazu te ja pAkAra-- jarA vadhAre khUbIdAra zabdonA ThAThamATha sAthe--kare che! tApi game teTalA pAkArAthI satya pIgaLatuM nathI, badalAtuM nathI, peAtAnA svabhAva ke mArga cheDatuM nathI. . > ag . . vidvAna " ane philasuph e e jUdA ja vargo che. aneka bhASAnAM vyAkaraNa, nyAya zAstra, kAvya, ala kAra jyAtiSa vagere a neka zAstrone kaMThAgre karanAra vidvAna duniyAnA eka kIDeA che ! jarA zagArAyalA kIDeA che; jhAre cIjo ane bhAvenuM avalAkana karanArA, mukAbalA karanArA, cIjo ane bhAveAnI kATakuTa karI haeNne suthanArA, adheAleAkamAM uMDA utarI jai thAMthI gaganamaMDalamAM uTanArA, dareka cIja, anAva ane bhAvamAM nile paNe majhA' ane te dvArA ' zakita ' huDhanArA, peAtAnA abhedha ekAMtamAM ekalA ja hasanArA ane ekalA raDanArA ane hAsya temaja rUdanathI vizeSa tanadurasta bananAre, duniyAne peAtAne ramavAnI vADI ane peAtAne hA 8 lAla" mAnanAre, nitya navI dRSTimaryAdA AMkatA, kAi game tevAnA paNa bAMdhI ApelA nItizAstrane pramANa' (Standard) mAnI levAne nA kahI peAtAnuM sukAna pAte ja pheravanArI, paDavAAkhaDavA--bhUlavAmAM hita mAnanArA, bhayane hazI kahADanArA ane irAdApUrvaka bhayasthAnane DhuMDhanAre--evA eka phIlasu* eka sAce jaina che.--jayavaMtA purUSa che. e e 6 cAra' ne traNa kahevA jevI kSamA' paNa na kare, ane pAMca kahevA jevI niSThuratA paNa na kare! kranA acala kAyadA ja--vizvaracanA ke kudarata pote ja--kAMi jatuM karI' zakatI nathI, teA vizvaracanA anusAra janmatA ane jIvatA manuSya kema kAMi 'jatuM karI' zake? zuM e, satyane ulaTAvI nAMkhavAnuM kAma nathI ? DhALAva para raDatA manuSya pramAdamAM rahe agara kAi suMdarIthI meAhIne hanI taraph daSTipAta karyAM kare te te paDe ane hADakAM bhAgeH gurUtvAkaSa Nune kudaratI niyama zuM pariNAma cAraze ? zuM te kSamA' karaze ? ane te mANasanAM hADakAM bhAgavAmAM zuM kudarata ke gurUtvAkaSa NunA niyamanI nirdayatA kAraNabhUta che ? je mANase kSamAnI vAtA kare che te tA kadApi kSamA ' . Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitarachu. karatA ja nathI. "kSamA karavI" e vicAra ja hAmA mANasane bicAra-bApaDo kahI apamAna karI levA barAbara che-ane e paNa ra" ja che. ethI AgaLa, mANasanuM hRdaya bahArathI game teTalI kSamA batAve te paNa aMdarathI potAne maLelA gerainsAphano prasaMga bhUlatuM nathI. hA, upara jaNAvela phIlasupha koI koI vakhate alaMkAra tarIke potAnI majhA tarIke potAnI moja khAtara-pitAnA aparAdhI kare che kharo. e, vaira paNa laI jANe ane prasaMgane jato paNa karI jaNa paNa kaye prasage kayA mANasane kaI jAtanuM vartana ApavuM e enI vivekabuddhi ( discretion ) no ' savAla che, ene mATe koi niyama hoI zake nahi. kSamA" e bhUche. paNa kharUM-kimatI alaMkAra kharuM--paNa mAtra vIre ja te paherI zake, bIjAe nahi; ane vIrenuM paNa te vastra nathI paNa alaMkAra che. vastra vagara manuSya samAjamAM na rahI zake, paNa kimatI alaMkAra te zekha khAtara koI prasaMge ja paherAya. vIre-lasupha kSamA na kare te paNa hemanA hRdayamAM vairanI Aga na hoya; kAraNa ke kAryakAraNanuM rahasya, bhUta-vartamAnanA sambandhanuM rahasya teo - jANatA hoya che ane koI paNa vRttinA dAsa thavAnuM manI bahAdUra vRttine pAlavatuM nathI. paNa je te kSamA kare te "huM hane kSamA karuM chuM" ema bele paNa nahi! mahArAthI aparAdha thayo hoya to je kAraNathI te thayo hoya, te kAraNa samajavAnI mahane jarUra che, ke jethI bhaviSyamAM cetavAnuM bane. mATe hune zikSA thAya e to IcchavA joga che. zA mATe mane kSamA" iSTa hovI joIe? duHkha vagara kudaratanA daMDaprahAra vagara ajJAna ane azaktinA paDadA tuTavA muzkela che. huM je jJAna ane zaktine pUjAre houM to zA mATe mahAre kSamA yAcavI ke IcchavI paNa joIe? zA mATe gunhAnA badalAmAM samAyalA 'duHkhanA khyAlathI bhaDakavuM-trAsavuM joIe? ane jo huM aparAdha na ja karyo hoya ane loko potAnI mUrkhAIthI aparAdha mAnI beThA hoya te henI to mane paravA ja zI che? hAre lokonI "Sym-- pathy' khAtara-bAyelI sahAnubhUti khAtara zA mATe mukhethI khoTI kSamA mAgavI joIe? e zuM hArA kimatImAM kimatI AtmaratnanuM lAIbala" karavA sarakhuM kRtya na gaNAya? mahane je bIjAonuM apamAna karavAne hakaka na hoya to mahArAmAM rahelA AtmarAjanI mAna Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jene nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? 71hAnI (phemezana) karavAnI mahane zI sattA che?, mATe ja huM kahuM chuM ke " kSamA yAcuM nahi" e ja mAguM vIrathI varadAna !" ane hame je kharekhara vIraputra--philasupha-he, te hamArAthI irAdApUrvaka to have ke koIne (svArtha buddhithI) nukasAna thaI zake ja nahi ane ajANatAM ke zubha IrAdAthI nukasAna thAya te huM hamane Thapako ApavA taiyAra thaI zake ja nahi; humane . kSamA daUM chuM" ema kahevAmAM huM hamAruM ane hamArI-sarakata vIranuM-- satyanuM-apamAna karanAra thaI paDuM ! ' mATe, huM to ema ja IcchuM chuM ke kSamA levA ke devAnI jarUrata ja amArAthI dUra heje ! ame kaoNnAM-vIraputronAM hRdaya, buddhi ane deha sadAkALe vizuddha ane vIrarasamaya hAje ! ( 4) sapTembara 1814 nA aMkamAM "ekAMtanI preraNAo" evA mathALA nIce lekha lakhatAM he jaNAvyuM hatuM ke - Mahavira was conceived by a Brahmin lady and given birth ky a Kshatriya lady. Hoiala melal garbhamAM AvyA ane kSatriyANIe hemane prasavyA ! kevuM suMdara satya ! ane te chatAM AdhaLI duniyA A kathanapara keTaluM hAsya kare che! satya henA nagna-khullA svarUpamAM pragaTa thatuM kadI jovAmAM AvyuM nathI. eka suMdarInI zobhA vadhAravA tathA teNIne saMdaryanuM sUryaprakAza AdithI rakSaNa karavA jema vastrothI AcchAdita thavAnI teNIne jarUra paDe che, tema satya suMdarI paNa hameza daMtakathAo ane rUpakonAM vastrothI AcchAdita ja hoya che; ane e AcchAdana taLenuM saMdarya jevAne haka henA najIkanA sagAne ja hoya che. hame satyasuMdarInA sahavAsI thAoH teNI potAnuM svarUpa hamArAthI chupAvaze nahi. mahAvIra brAhmaNanA garbhamAM rahyA ane pachI kSatriyANI dvArA kSatriya kULamAM janma pAmyA e vAta satya suMdarInA kuTumbIone tadana sAcI lAge che; kAraNa ke teo ane mAtra teo ja e vAtanuM rahasya joI zake che. brAhmaNa eTale brahmavidyA-adhyAtmajJAnamAM nimagna raheto manuSya athavA vicAraka, jJAnagI. kSatriya eTale kAryakSetramAM-kartavyakSetramAM dhUmanAra manuga, karmayogI. have A eka nirvivAda siddhAMta che ke, "Acts are born of Ideals" eTale "Adaza (bhAvanA) nA garbhamAMthI ja Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu. kAae ' janme che. jeonI dRSTi samakSa ahArAtrI kASTa ucca . . * Adaza nathI te mavIra thai zakatA nathI. samAja bhale game teTalA saDelA hAya, rAjIya sthiti bhale game tevI aMdhAdhudhIvALI hAya, dharma bhale game teTalA adheAgatie DhaLI paDayA hAya, jo samAjanI AgaLa nira'tara koi ucca " AdaeNza' rAkhavAnI kALajI rAkhavAmAM Ave, te samayanA vahevA sAthe jarUra prajAmAM amuka purUSA evA pAkaze ke jeo dhanane ucca sthitie pAchA khe'cI lAvaze, samAjaLa dhAraNa majabUta ane tanadurasta anAvaze ane rAjavyavasthA suvyavasthita ane sukhadAtA banAvaze. dAkhalA tarIke je vakhate iTAlInA leAkeA prajAta' (nationality) evA bhAva humajavA pAmyAM nahotA te vakhate eka prajA tarIkenI bhAvanA-eka suMdara, alavAra, svataMtra AbAda prajA tarIkenI bhA vanA iTAlInA keTalAka mahApurUSAe kavitArUpe gAi hatI ane citrArUpe AlekhI hatI. e Adaza' iTAlIanonI hAme ahoniza rahevAne pariNAme, prathama te! e dezamAM seMjhInI, garIbaDI ane vAra jevA purUSaratnA utpanna thayA. maeNjhInIe Aga jevA zabdo lakhIne le!kAnuM muDadAla leAhI jIvatuM-pharatuM karyuM; garIbaDIe talavAra kheMcI ane parAkrama ryAM; kaeNvAre rAjyabaMdhAraNa bAMdhyuMH TuMkamAM iTalI pharI janmyuM, ane te janma, Adarza mAtA athavA brAhmaNInA gabhamAM thaine karmAM ( Action ) mAtA athavA kSatriyANI dvArA thayAM. jarmanI~~Aje AkhI dunIAne peAtAnI hAme AvI javAnI caeNlenja ApanAra jarmanI-yeADAM varSoM upara muDadAla hAlatamAM hatuM. aMdarAdaranAM yuddho, dhArmika kalaho, julama, i ityAdi kALAM vAdaLAMthI thAMnI bhUmi dhamadhAra banelI hatI. paNa teja vakhate chAM mahAvora taTle avatAra' lIdhA; prathama kavie ane lekhakA ane vicArakAnA mukhathI upadezAtA ucca Adarze ' rUpI brAhmaNu mULamAM garbharUpe te tatva AvyuM ane te pachI luIhyuma ane bismArka ane mAlTake nAmanA kSatriyarUpe lIdhA-mahAra paDayuM. AryAvartamAM jhAre vahemA ane dharmAMndhatA. tathA jaDavAdanu jora vyApI aMdhakAra chavAI rahyo hateA thAre mahAvIra-mahAna cAho janmyA, ke jeNe prathama lAMbA vakhata sudhI svAdhyAya--manana-satyazAdhana rUpI tapa karIne uccatama 8 Adaza ' " * ' C < < : avatAra Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jena" nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? 73 zadhI kahADe ane pachI e Adarza samAjanI dRSTi samakSa mUkanAme eka kSatriya jeTalI vIratAthI prayAsa karyo. parINAme nUtana jAgRti hemanI hayAtI daramyAna ja thaI. zakI; hajAro-lAkho manukhe devI jIvana gujAratAM thayA ane prANImAtrane sukha upajAvanAruM mizana vyavasthApUrvaka sthapAyuM. vIranuM rA-e vizvahitI mizana-rI pAchuM meda paDayuM; emAM aMdhAdhudhI, kaleSa, khaTapaTa, IrSa, saMkucita daSTi, vahema ane jaDatA dAkhala thai. zuM kudara satyane joI zakatI nahi hoya! zuM kudaratane Azaya hamezAM satyanI hAmA thavAne ja haze ? nA, evuM kAMI nathI. manuSya e kAMI jaDa saMco nathI paNa svataMtra buddhi dharAvatuM jIvatuM satva che. ene kaI tArI zake nahiM sudhArI zake nahi; te pitAne ja tArI ke sudhArI zake. bahAranI madada amuka hada sudhI upakArI thaI zakeH paNa madadathI vIrya pheravavAnuM banI zake nahi, AMtara zaktio khIlI zake nahi. je vakhate vIra ha. yAta hatA ane upadeza ApatA hatA te vakhate emanI samartha zaktionA pratApe loko emanA ziSya banatA ane je pharamAna te. kare te para teo bhakitapUrvaka amala karatA, nahi ke buddhipUrvaka bhakti khIlI, buddhi nahi. eka AkhA athavA saMpUrNa mANasamAM bhakita, buddhi, adhyAtmavRtti vagere tamAma ta hayAta hovAM joIe, saMpUrNapaNe hayAta hovAM joIe. mahAvIra temanA ziSyo sAthe lAkho varSo sudhI kadAca avatAra laI zakatA heta to paNa te ziSyone mekSa thAta nahi; kAraNa ke mokSa svataMtra rIte udyama karyA vagara-sadhaLI zakitaone khIlavyA vagara-the saMbhavato nathI. jo e saMbhava hota ta-je bIjAnI madadathI mokSa maLI zake tema hota, to kudarate kadAca eka pachI eka tIrthakare utpanna kya heta; je temaja thatuM heta te mahAvIra pitAnA atyaMta bhaktiparAyaNa mukhya ziSya gotama gaNadharane potAnA aMta samaye IrAdApUrvaka dUra mokalatA nahi; ane ApaNe sArI rIte jANIe chIe ke tIrthaMkaranA sahavAsathI je kaivalya gAtamane varSo sudhI prApta thaI zakayuM na hatuM te kaivalya hemane tIrthakaranA viyegathI ja -mAtra thoDA vakhatamAM-prApta thayuM hatuM. kevuM suMdara satya ! tIrthakara Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 jenahitecchu. Adarza raju karI mArga batAvI-thoDI madada karI cAlyA jAya che ane pachI manuSyoe e Adarzane pahoMcavAne svataMtra udyama karavo paDe che. ema karatAM vacce aneka vidane-lAlaco-pramAda vagere naDe che. tethI jene ApaNe pApI, deSa, aparAdha', gunhA vagere nAmathI oLakhIe chIe evA banAvo banavA pAme che, ke je banAvo tadana AvazyakIya ane kudaratI che. e khattAomAMthI to mANasa vahelo ke moDe anurbhava-zikSaNa-darzana' { realisation) meLave che ane prathama mahAvIranA vakhatamAM jema leko bhakitathI hemanA hukamo pALatA tema have ane mANasa sAnapUrvaka te hukama prasannatAthI pALe che ane pariNAme svataMtra- mukta AtmA' bane che. yuganI zarUAtamAM loko yugalI-bheLIA samaja vagaranAbhalA AdamI hoya che ane te vakhate pApa karatA nathI, paNa te pApa kema thAya henI samaja na hovAne lIdhe ja; pachI te lokonI gupta rahelI buddhiviSayaka zaktio khIlavavA zrI kaSabhadeva jevA tIrthakara hemane khetI pAkazAstra vagere zIkhave che, AgaLa vadhatAM buddhi vadhAre khIle che ane buddhinA ojArathI thatAM pApo paNa teo kare che, pachI A pApa vadhI paDe che hAre adhyAtma athavA pazikSaNa ApanAra vIra AvI maLe che ane pAponAM duHkhenA anubhavathI tathA dharmazikSaNathI te mANasa punaH jugalIA jevo nirdoSa bane che. paNa yuganI zarUAtanA yugalIomAM ane buddhivAdanA cakramAM bhaTakI AvI punaH nirdoSa banelA yugalIomAM jamIna AsamAnane taphAvata che. pahelAmAM ajJAnamitra nirdoSatA che, bIjAmAM jJAnabhinna pavitratA che; pahelAne mekSa ghaNuM dUra che-eTalesudhI ke mekSa zuM te te sahamajI paNa zakato nathI, hAre bIje mokSane najIkane paDezI thayo che. A pramANe samayanI ghaTamALa cAlyA kare che, uddhAtikramane kAyade pitAnuM kAma bajAvye jAya che. te kAyade sIdhe cAlato nathI, dAdaranI mAphaka ke lIphaTanI mAphaka nahi paNa goLa cakarAvAvALI nisaraNI mAphaka henI gati che. eka sthaMbhanI AsapAsa cakarAvo khAtA khAtA ApaNe uMce rahaDIe chIe; ane je ke dareka pagathIA pachI pAchA ekaja khUNe AvI lAgIe chIe te Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - hajI paNa jona' nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? 75 paNa te jagA pahelAM karatAM uMcI ja hoya che. ApaNe pAchaLa paDIe chIe kharA paNa te mAtra je anubhavothI ApaNe banazIba rahyA chIe te levA mATe ja. dareka mANase pApa karyo che ane kare che. khuda tIrthakaroe paNa pUrva janmanAM pApa karyA hatAM. A pApanAM pariNAmomAMthI jJAna meLayatA meLavatAM ApaNe svabaLathI ja sapUrNa-sarvazaktimAna thaI zakavAnA chIe. ApaNane niraMtara ucca Adaza" ApaNuM AgaLa khaDe rAkhanAra mitranI jarUra che. zAsana karanAra nIce niraMtara rahevAthI ApaNuM sAmAjika ane rAjakIya sthiti chatAyalA gulAmo jevI thaI che, prajAtva nAza pAmyuM che, hunnara ane zodhakhoLanI zakti lepa thaI che, svamAna adazya thayuM che, indriyo bahera mArI gaI che. rakSaNa nIcenA mahelamAM piDhavA karatAM svataMtra jhuMpaDImAM ALoTavAthI ApaNI zaktio jaladI khIlI zakaze ane sarva zaktio sapUrNapaNe khIle henuM ja nAma prabhutA-mukita-izvara-siddhatva che. dareka jamAnAnI jarUrIA jUdI jUdI hoya che. dareka dezanI jarUrIAta judI judI hoya che. dareka prakRtinI anukULatAo judI judI hoya che. dharma je eka ja che (bhale henAM nAma hajAra he) hene koI eka svarUpa saghaLA deze ane sadhaLA jamAnA tathA saghaLI prakRtine upayogI thaI zake nahi. A kSetramAM eTale hiMdamAM, A kALe eTale vIranI 25 mI sadImAM, dharmanA je svarUpathI dharNoddhAra ane dezadvAra saMbhave che te svarUpa karmayoga che, ke jene pahelo janma rAnaganA rUpamAM thavo joIe. uttama ane uMDA vicArakoe zreSThatama Adarza A dezanA loko samakSa niraMtara dharyo karavA joIe che. ane pachI e "Adarza" nA garbha mAMthI "kamara no janma thAya tyAM sudhI zAntithI rAha jovI joie che. e "Adarza ' ne keTalAka gALo deze. e " Adaza" dharanAra para keTalAka julama gujAraze, kaI khIlA Thokaze ane koI phAMzI deze; paNa e julamATa e " Adarza 'ne ulaTa vadhAre. prakAzamAna banAvaze ane samAja e "Adaza" nuM bIja pitAnA hRdayamAM jaladI vAvaze ane hene "kama" nuM phaLa Avaze. : : + Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahita chuM. samAjanetAo ! rUDhi, samAja, dharmagurU ane rAjAnA khoTA -mAnI lIdhelA DarathI hame kharo " Adarza " loko samakSa dharavAmAM pAchA haTho cho ane satyanuM buddhipUrvaka khUna karo cho henI kiMmata atyaMta meghI bharavI paDaze. samAjanA heTA samUhane varSo sudhI duHkhamAM nAkhanAra-pApamAM nAkhanAra hame ja che. lokone hame "punarjanma ane karma" nA siddhAnta upadeza che, paNa hamane pitAne ja jo A siddhAntamAM "zraddhA" heta te khare " Adarza sAja samakSa niDarapaNe dharavAnuM pavitra kartavya bajAvavAmAM hame - AnAkAnI karata nahi. laDAInA kSetramAM mahine dasa-vIza rUpeDInA pagAra mATe jIva hAmavAnI hiMmata batAvanArA ghaNA maLe che, paNa satyanuM je svarUpa pite hamajyA che te ja svarUpa samAjane Adarza tarIke jaNAvavAnI hiMmata ghaNuM ja thoDA manuSya dharAve che. amuka satya khullA svarUpamAM kahevAthI cAlu amuka rUDhi para phaTako paDaze ane tethI te rUDhinA gulAma mahane dhikkAraze, agara amuka AgevAna mahAre zatru banaze, athavA amuka dharmagurU mahArI virUddha gADharAMone uzkerI mukaze, ke amuka pracalita rAjyanItino bhaMga thavAthI huM daMDAIH AvA bhayane vaza thavAne pariNAme " Adarza ' nA dananI A dezamAM ghaNI muzkelI che ane e ja A dezanA Atmika maraNanuM kAraNa che, ke je Atmike maraNathI rAjakIya parataMtratA Adi aneka pariNAmo nIpaje che. putraratnanI prApti, prasavavedanA dvArA ja thAya che. prabhAtanuM A hAdaka jhaLajhaLIyuM rAtrInA garbhamAM thaIne ja bahAra Ave che. kimatI jJAna ane anubhava tathA keTalIka ucca preraNAo vyAdhi, saMkaTa ane muzkelI dvArA ja maLe che ! kevuM dIlAsAjanaka satya che ke vyAdhi ane saMkaTa pAchaLa paNa jIdagI te cAlu ja che ! ApaNe gumAvatA kAMI nathI, hAre meLavIe chIe badhuM! dharmanuM sarvopari agatya dharAvatuM svarUpa "guptajJAna" (Mysticism) che. "guptajJAna" athavA "rahasyajJAna' e eka evI cAvI che, ke je vaDe saghaLAM tALAM turata khulI zake che. e cAvI ke je eka ati mAnanIya upakArI cIja che te sAmAnya prajA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa 'jaina' nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che ? * gaNune eka bhayaMkara cIja tarIke dekhAya che. dAkhalA tarIke, adhyA marasika jaina muni Ana dhanajImAM aMzataH 2 rahasya jJAna hatuM, paNu te jJAna jainasa Mdhane DarAmaNuM lAgyuM. iMglAMDamAM rAmana kaeNthalika dhamamAM vahemA bahu vadhI paDayA ane prajA dhamadhatAthI khuvAra thavA lAgI te vakhate eka kharA ' guptadRSTA ' (mystic) aAmavala nAme nIkaLI AvyA, jeNe lokhaMDI icchAzakitavaDe, lAkhaDI taravAra ane lekhaDI ziSyAnI TukaDInI madadathI, rAjyabhadhAraNa pheravI nAMkhyu ane dhasudhArA paNa dAkhala karyA, sAmAnya leAkagaNune EAmavalanI taravAra te vakhate echI bhayaMkara lAgI haze ? tevIja rIte eka gAmaDIenu kumArika jAna--Ak-Arka eNe phrAnsane ArlIansane kSiA bacAvavA mATe yAddAonI ziradArI lIdhI ane eka vakhata te peAtAnA dezanuM nAka rAkhyuM; paNa chevaTe jtAre te aMgrejanA hAthamAM pakaDAi gai hAre teNInA A asAdhAraNa zAya ne deravatA 'guptajJAna' ( mysticism )ne aMgrejoe * bhayaMkara jAdu ' gaNIne teNIne jIvatI bALI mUkI! baLatI vakhate paNa sampUrNa citta zAnti dharAvatI -sAmAyika'mAM ubhelI-A * guptajJAna ' vALI yAgitI jaDavAdI janasamAjane mana * DarAmaNI DAkeNu ' jAya emAM zuM Azcarya ? jainavargamAM jhAre mystics pAko ane upadeza temaja pravRtti bannemAM nizcaya nayanA koi gUDha baMdhAraNane anusaravA lAgaze thAre, jo ke prathama teA ethI prajAgaNa camakaze ane emane pAkhaMDI ke vaDhelA ane utsUtraparUpaka TharAvI mAravA deADaze, parantu Akhare emanuM guptajJAna ane emanuM AtmabaLa sarva upara vijaya meLavaze. zAstromAM keTaluM vizvAsanIya che ane keTaluM abharAi upara mUkavA yeAgya che te vAtane nirNaya tyAre thaze; thAre vaLI navIna zAstro navIna dezakALane anukULa svAMgamAM, paNa vadhAre khullI rIte guptajJAnane jAherAta Ape evA zabdomAM racAze; te vakhate gRhasthanA svAMgamAM mahAna AcAryo thaze; laDAinA kSetra vacce hAthamAM taravAra sathe 'sAmAyika' karAze; vaphAdArI, zraddhA ane bhakitanI vyAkhyA badalAI jaze; ekalI buddhinuM sAmrAjya nabhI zakaze nahi temaja ekalI bhakitanu paNa zAsana cAlI zakaze nahi te grupta deza'AnI prakAzita dRSTi AgaLa lebhAgu AgevAne ane kahevAtA gacchAdhipatie nAza. bhAga karavA lAgaze ane potAthI vadhu lAyakanA hAthamAM sadhanI ' lagAma soMpI deze. 63 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahita chuM. ( 6 ) jaina banavAthI ubhI thatI muzkelIe ' e mathALAnA I. sa. 1914 nA jAnyuArInA aMkamAMnA mhArA lekhamAM nIcenA peregrA jovAmAM Ave che.-- 78 jaina e koi jAtisUcaka zabda nathI, paNa jIvanasUcaka zabda che. e kAi phIlasuphI mAtra nathI, paNuM sarva khAtAne niveDa karanAra pIlasuprIthI prezatuM AdhyAtmika jIvana che. e jIvana vaNika meLavI zake, brAhmaNa meLavI zake, bhUMgI meLavI zake, curapIana meLavI zake, japAnIsa meLavI zake, ki, brAhmaNu, bhagI, carapIana, japAnIsa evA jAti ke bhUmisUcaka bheda jainatva sAthe sabaMdha dharAvatA nathI. jaina dharma ke jainatva e te vizvanI sAmAnya milakata che, e vizvanA rahasyanI cAvI che, aneka duniyAAne joDanAra sAnerI sAMkaLa che. + kharekhara jaina dharma e eka Azraya sthAna che, ghaNuM ja purtivaMta (glorious ) Azraya sthAna che; paraMtu te chatAM te sukhacena ane kehavATane uttejana Ape evuM Azraya sthAna nathI. jaina dharmathI ghaNAne zAnti maLI che. kharekhara emAM mahAna zAnti rahelI che, parantu bhIkaNu ane sthUla temaja sukSma yuddothI DaratA krUratA leAkA je jJAnti icche che tevI jAtana zAnti jaina dhama ApI zakatA nathI. jaina dharmathI dhaNAne prakAza maLyA cheH khare khara hemAM sampUrNa prakAza samAyale che, paNa te henA grAhakanA mArga sAph manAvI Ape evA prakAza nathI, paraMtu haeNnI dRSTi samakSa mhAM vikAsI rahelA bhayaMkara adhakAranI AMtarika nirmUlatAnuM rahasya batAvanAra ane haeNne vIdhIne pelI pAra javAnI cAvI ApanAra prakAza che; ane jaina dharma evA che e ja mhoTuM sadbhAgya che. " . (4) jaina saMgha athavA * jaina jJAti' e jainava jeemAM pragaTI cUkayuM che. evA bhinnabhinna dezavAsIonA samUha che, athavA jhainatvatA suvyavasthita khela' che-aetion of Jainism on the material plane che, athavA jaganA kartA, bhartA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa 'jaina' nAmane vADIlAla kaeNma vaLagI rahyo che ? 38 > - ane saMhAraka evA eka Izvara (Monarchy ) nI ' bhAvanA te --alabata amuka mudata sudhI ja-dAkhI rAkhI duniyAnA ka, bhartA ane saMhAraka pAte banavAnI gaiADha bhAvanAneA (strong republic)JA akSaya pATha bhajavI e dvArA ane e rIte duniyAmAM rAvanAra ekasapI che. AvA khyAla i. sa. 1914 mAM mhane utpanna thayA hatA ane te khyAlathI prerAi mezvara nathI te| kANu che ?-khuda jaino; * jaina ka vyakSetra " e mathALAnA lekhamAM nIce mujaba lakhyuM hatuMH-- jainatvanA AjanA svarUpe ema manAvyuM che ke-- "C duniyAnA C . para zAsana"nuM vizALa * (1) duniyA anAdikALathI che ane anaMta kALa sudhI raheze. kAieka izvara kartA, bhartA ke saMhAraka nathI. manuSya pAte satkAryAMthI paramezvara siddha '~khanI zake che ane sadhaLA siddho amUrta che. peAtAnA sahaja AnaMdamAM ja tee birAjI rahelA che tethI emane kAMi karavApaNuM ja nathI. (2) duniyA Adhi-vyAdhi-upAdhithI bharapUra che. (3) duniyAnuM duHkha dUra karavAmAM svasukhane bhega ApavA e siddha bhUmikAe paheoMcavAnA mArga che. . (4) catuvidha saMdhanI ceAjanA jevAtevAe nahi paN sa ane anaMta zaktinA dhAraka evA tIrthaMkare ( jaina zAsana athavA rAjyanA mugaTadhArIe ) karI hatI; ane emAM savirati (sampU` Atmabhega ApavAnI rajavALAM purUSA tathA strI) tathA - dezavirati ( maryAdita AtmabhAga ApavAnI pharajavALAM purUSo ane strIe ) nA samAveza karyA hateA. e e darajjAnI vyaktiethI cAlatuM zAsana ' ( rAjya ) deza-kALAki anurUpa pheraphAra kare te paNa tIrthaMkaranI AjJAneA bhaga thayA manAya nahi. (5) paMcama DhALamAM-AjanA jamAnAmAM-kAi tIrthaMkara pAkaze nahi ema chellA tItha kare jAhera karyuM" hatuM; ane tIrthaMkaranI dekhItI gerahAjarImAM caturvidha sadha ja zAsana calAve ama emaNe karamAvyuM hatuM. bIjA zabdamAM kahIe te amuka samayane mATe Monasehy ne sthAne Republic nI jarUra joi enI AjJA ApI hatI... 6 ? ( 6 ) jo ke paramezvarA eTale siddo kAine sahAya karatA . Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 aihitecchu. . nathI, teA paNa * jaina zAsananI rakSA ane sahAya karavAnI krUraja mAnanArA evA keTalAka devA ( deities ) avazya che ke jee adRzya rahIne zakti prere che.. upara mujabanAM je cha. zikSaNA * apAyalAM ' che, te uparathI e kalita thAya che ke, eka prajAsattAka rAjya tarIke jaina saMdhe duniyAnA tharA banavuM ema icchavAmAM AvyuM hatuM. Idhara eTale ' * rAjya karanAra; prajAsattAka 2 jya eTale prajAmAMnA vadhAre zaktivALAM strI-purUSA vaDe AchI zaktivALAM strI-purUSAnuM rakSaNu ane vikAsa karavAnI vyavasthA. A mahAna ja * jaina saMdha ' e nAmavALI saMsthAne sAMpavAmAM AvI ane emAM paNa haDatI-utaratI ceAgyatAnA pramANamAM sa` viztI' ane 'ddeza virati ' (-eTale. tyAgI ane gRhastha ) evA e va pADavAmAM AvyA. krejonI gahanatA eTalI badhI che ke jabarA AtmabheAga sivAya te adA thavI azakya che tethI sampUrNa AtmabhAga ApanArane e prajAtaMtra ( saMdha) mAM ucca darajjo ApyA temaja keTalAka khAsa ha paNa ApyA, ane maryAdita AtmabhAga ApanArane utaratA darajjo ApyA. (' rAjA ' nAmamAtranA rAkhyA tA khareA; kAraNa ke rAjA arthAt siddha dhaNuM dUra--ekAMta jhiddolApara--mIrAjamAna hAi te aaN kAmamAM vacce paDe niha evI . bhAvanA kAyama che, --IMglaMDanI mAphka ! } , A jone paheAMcI vaLavA khAtara zAsananA banne vargo mATe amuka prakAranI jIvanazailie- nIti'e- tratA' mukarara karavAnI jarUra paDI. pahelA varSe zarIra, mana temaja buddhine khuba kasavAM ane cIjamAtranI gulAmIthI vegaLA rahevu, ema rAvyuM. bIjA vage na chUTake joie teTalI ane tevI cIjothI satuSTa rahI, pahelA vage` peAtAnA vizALa jJAna, anubhava ane preraNAthI je kAMi karmI-kartavyA-kAryo janahitAthe karavA jevAM jAhera karyAM hAya te te kAryAM karavAmAM ja macyA rahevuM ema TharAvyuM. jee A Azaya barAbara haeNmajyA hAya ane tanusAra jIvana gujAratA hAya tene duniyAnA izvarA kaheA ke mitro kahe. ke rakSakA kaheA ke rAjAe kahA emAM che kAMi vAMdhA ? jee peAtAne mAthe AvI bhISma jokhamadArIe hAvAnu Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noonmaammmmmmmmmmmm hajI paNa jenA nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? 81 kabula karatA hoya hemaNe "mAnyatA enA havAI kalA choDIne kArya' nA prakAzIta AkAzamAM uDavA lAgavuM joIe, "vADAnA mehane tilAMjali ApIne AkhI duniyA sAthe eka prajA tarIkebaMdhu tarIke-bhaLatAM zikhavuM joIe, vivAdone cheDI kriyAmAM-pravRttimAM joDAvuM joIe. prajAsattAka rAjyamAM kei mANasane "aspa -nahi aDakavA jeva-nahi darakAra karavA jevo manAto nathI; kAraNa ke akeka vyaktinA baLa upara AkhA rAjyanA baLane AdhAra rahelo che ema teo barAbara sahamaje che. tethI dareka purUSa, dareka strI, dareka bALakane-re dareka majurane paNa azikSita nahi rahevA devAne tyahAM kAyado hoya che; khuda kedIone paNa guhA karavAnI duSTa icchAmAMthI mukta karavAmAM ane pitAnA jevA zaherI" banAvavAmAM teo rAjyanuM zreya mAne che. duniyAne kaI paramezvara nahi hevAnuM svIkAranAra, vizvanuM prajAsattAka rAjya mAnanAra, e rAjyanAM dukhe dUra karavA mATe pote nimAyelA che evuM hamajanAra jaina saMgha kAI manuSyane ajJAna, azakta, duHkhI, aparAdhI ke pApI sthitimAM saDavA daI zake ja nahi. manuSyane lagatAM asaMkhya dukho zodhI kahADavAM, hemanuM prathakaraNa karavuM, te dareka prakAranuM duHkha dura karavAnA rastA vicAravA, tevA rastA javA ane e rIte prayatna karIne te duHkhI manuSyane duHkhamukta karI unnatikramane upale pagathIe lAvI mUkeH A che *jena saMdha nI dareka vyaktinuM sAcuM kartavya! mANasane Arogya joIe che, mANasane baLa joIe che, mANasane ghara joIe che, mANasane dravya joIe che, mANasane buddhi joIe che, mANasane suvyavasthita rAjayabaMdhAraNa joIe che, mANasane nIti joIe che, mANasane philasuphika tarka utpanna thatAM potAnA manane saMtoSa thAya evA khulAsA joIe che; TuMkamAM mANasanI jarUrIAta jema vividha prakAranI che tema mANasa jAtane bhedada karavAnA rastA ane pharajo paNa vividha prakAranI che. hAM sudhI madada karavAnI jokhamabharI padI dharAvanArA jaina saMgha" A sarva jarUrIAto ane te jarUrIAto puravAnA rastAnuM jJAna dharAvato na thAya tyahAM sudhI te khare jaina" athavA "saMpUrNa jaina" kahevAya ja nahi. tyahAre savAla e udbhave che ke kharA athavA saMpUrNa jene keTalI ane kaI jAtanuM jJAna meLavavA kozIza karavI joIe, ke je jJAnavaDe te eka Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 jenahitecchu. vizALa prajAsattAka rAjyanA mAnavaMtA hoddedAra tarIkenuM jokhamadArIbhaluM kartavya phatehamaMdIthI bajAvI zake? mahArA adanA abhiprAya pramANe nIcenA viSayanuM jJAna meLavavA dareka taka levI joIe - (1) jagatane tulanAtmaka saMkSipta itihAsa, prajAnI rahaDatI paDI kevA saMjogomAM thAya che henA khAsa avalokana sAthe. (2) jana je dezamAM rahetA hoya te dezane prAcIna ane arvAcIna itihAsa. . 3) te dezamAMnA judAjudA dharmapathe kevA saMjogomAM janma pAmyA, hemanA mukhya udeza ane pharamAna zuM che,hemanuM AMtara svarUpa. (4) te dezanI keLavaNune itihAsa, keLavaNInI hAlanI sthiti, keLavaNunI bAbatamAM je deze ghaNuM AgaLa vadhelA jovAmAM AvatA na hoya te dezanI keLavaNune itihAsa, svadezanI keLavaNI sudhAravAmAM kayAM kayAM tatvAnI jarUra che? (5) te dezanI rAjakIya sthiti saMbaMdhe te ja dezanA sarvottama rAjadArIonA abhiprAya, dezanI sulehazAnti ane AbAdI mATe kevA rAjakIya sudhArAnI jarUra che te sambandhamAM hitaciMtakonA abhiprAya. (6) dunIAnAM rAjyo vacce suleha jALavavA mATe madhyastha paMcanI taraphathI thatI hIlacAlonuM jJAna. (7) svadezanI garIbAIne savAla, te savAlano phaDace lAvavA rAjya taraphathI tathA vyaktio ane saMsthAo taraphathI zuM zuM prayatna thAya che henuM jJAna. (8) svadezanI nItine savAla; nItinuM dhoraNa uraca banAvavA sarakAra, vyaktio, dharmapaMtho ane saMsthAo taraphathI zuM zuM prayatna cAlI rahyA che henuM jJAna. | (8) dezanA sAhitya, saMgIta zilpa, nATayakalA Adi AkarSaka kalAo (Fine arts) kaI dizAmAM gati kare che henuM avalokana. 10) hunnara-kalA ane sansamAM dezanI pragati kevI che ane hene uttejana kema maLe hene abhyAsa. (11) dezanAM bALako ane strIonA ArogyanI sthiti ane te sudhAravAnAM sAdhanono vicAra; elopathI, hemIo pathI, bA kemI, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jaina nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? 83 necaropavI, menTala hIlIMga, pega Adi aneka vaidaka zAkhAonA jJAna vaDe dezanI zArIrika sampatti haDIAtI banAvavAne savAla. (12) dezanI ramata-gamatamAM Arogyavardhaka, nItiSaka ane bhrAtRbhAvavadhaka to keTalA pramANamAM che hene abhyAsa ane te tomAMnuM je tatva khUTatuM hoya te umeravAnI jarUrIAtanuM bhAna - (13) sAmAjika, vyApArI ane mAnasika svAtaMtryanuM svarUpa; dezamAM te svAtaMtryane prema jagADavAnI AvazyaktA ane rastA. (14) kahevAtA gunhegAre zA kAraNathI guhA kare che, gunhAnAM kAraNene nAza karavAnA rastA, gunhegArone svataMtra nItimAna zaherI kevI rIte banAvI zakAya, ityAdi savAlone abhyAsa, (15) nekarI ke majurI karanAra ane nekara ke majura rAkhanAra vargamAM Apa-lenA kAyadAnuM ane kauTumbika bhAvanAnuM bhAna utpanna karavAnI jarUrIyAta; ucA darajajAnuM sesIAlIma; strI vargane svataMtra rIte udarapoSaNa karavAnI jarUra paDe to hemane mATe kholavA lAyaka kAryakSetra kayA? (16) madyapAna, jugAra, mejazekha, uDAupaNuM nidhanatA ityAdine dezamAMthI ochA karavAnA rastA saMbaMdhI vicAra. (17) zuddha dUdha pauSTika khorAka, zuddha jaLa, e traNene dezamAM duSkAla na paDe te mATe zuM karavAnI jarUra che? traNemAM bhaLatAM hAnikAraka tatvo aTakAvavAnI jarUra (18) madhyama ane garIba varga sastAM ane Arogyavardhaka makAne vAparavAnI sagavaDa pAme evA rastAnuM jJAna. (19) jIvatAM prANIo upara vyApAra, raeNzana, mejazokha, akhatarA, dhArmika kriyAo ke niyatAnA kAraNathI gujarAtuM ghAtakIpaNuM aTakAvavAnA rastAno vicAra; e kAryamAM rAjyasattA, vyakti ane samAjanI aMgata mahenata tathA lAgavaga, dharma saMbaMdhI upadeza vagere kyAM kayAM tane madadamAM laI zakAya henI tapAsa. (20) nirAzAjanaka mAnyatAone dUra karI AzAjanaka- hada balavardhaka (optimistic) vicAre dezamAM phelAya, ke jethI leke "tIsurata' na rahevA pAme, evA rastAnuM zodhana. (22) bhAIcArAnA siddhAMta vagarane koI dharma hoI zake ja nahi e satya dareka dharmavALAne hemanAM ja dharmazAstromAMthI zodhIzodhIne zikhavavAnI jarUra tathA te zikSaNavaDe prema ane sahadayatAnA guNa sarvamAM khIlavavAnI jarUranuM bhAna, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janahitarachu. - (22) samAjane lagatA kayA jUnA rIvAje badalAyelA saMjogo chatAM TakAvI rAkhavA jevA che ane kayA, saMjogone baMdhabesatA svarUpamAM badalA jevA che henuM bArIka zodhana; evA zodhana vakhate jUnuM eTaluM sunuM' e durAgrahane temaja "marelA bhUtakALanuM amAre kAma nathI" evI techaDAIne tilAMjalI ApI mAtra samAja hita zaraNa ja daSTi rakhAvAnI jarUra." (2) adhyAtma, ga, mAnasazAstrane zAstrIya rIte (sAyanTIzika rIte) abhyAsa thaI zake evI, e abhyAsane lAyakanA mANaso mATe, sagavaDa karavA sArU zuM karavuM joIe e saMbaMdhI vicAra; baja dezamAMthI A dezamAM ane A dezamAMthI bIjA dezamAM te vidyAone pracAra karavAnI jarUrIAtanuM bhAna. ' (24) dezamAM suzikSita narso, strIzikSake, zikSake, nirdI ane apramAdI vidvAna dharmagurUo utpanna karavAnI jarUranuM bhAna. (25) zarIra ane buddhino upayoga karavA chatAM hajAre vyaktine udarapaSaNanI ciMtAmAM mUkAvuM paDe che e sthiti nAbuda karI suvyavasthita samAja racanA karavAnA rastAonuM jJAna. ityAdi, ityAdi aneka bAbatamAM uMDA utaravAnI ane te te bAbatene lagatuM pitAnuM jJAna vyavahAramAM mUkavAnI pharaja jaino mAthe che. ahIM huM AgrahapUrvaka kahIza ke, jene koI jJAti nathI ke koI vADo nathIH e te jUdI jUdI jJAtio, jUdA jUdA vADA, jUdA jUdA liMga ane judA judA dezomAMthI, duniyAnAM duHkho para meLavavAnA sarvasAmAnya Azayane pAra pADavA mATe ekaThI maLelI vyaktione "pusakhA che; ane ema hovAthI jeno duniyAnA izvara che ema kahevAmAM huM ke amuka deza ke amuka jJAti ke amuka mAnyatA dharAvanArAone chApare cahaDAvavAne deSa karato nathI, e sahaja hamajI zakAya tevuM che. rakSA ane sahAya kevI rIte thAya e hamajanArA ane rakSA tathA kahAya karanArA dareka mANasane huM jena hamajuM chuM ane pratyeka jaina e duniyAno Izvara che. eka pitAe eka putranI saMbhALa keTalI keTalI bAbatomAM levI joIe e koI mANasa saMpUrNa rIte kahI zakaze nahi. putra pratye pitAno svAbhAvika prema ja putranI muzkelI, duHkho ane sahAyanI jarUrIAte hamajI zake ane te te prasaMgane jarUranI madada pahoMcADI zake. tevI ja rIte duniyAne hajAre prakAranI madadanI jarUra e che; Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jena" nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? 85 e sarvanuM sapUrNa lIjha koI vicAraka kadi ApI zake ja nahi, jene kharekhara prANuM mAtranA paramezvara ke rakSaka ke mitra banavuM che te ja te prANIonAM duHkho ane jarUrIyAta joI zake ane madada karI zake. mAtra zAstrane upadeza kare e jagatane sahAya karavAne ekane eka rasto nathI. bhUkhe mANasa zuM upadeza sAMbhaLavAna hatA? buddhihIna zuM upadeza sahamajI zakavAne hato? daradI zuM dharma AcarI zakavAno hato? nirdhana zuM dAna karI zakavAne hato? dezamAM suleha na hoya eve prasaMge zuM dharmazAstro ane dharmopadezane nibhAva thaI zakavAno hato? TuMkamAM dharmanI darakAravALA jainoe dezane ane duniyAne agAu jaNAvelI tamAma bAbatomAM madada pahoMcADavI joIe che ane tema karavA mATe te tamAma bAbatomAMnI pitAthI zikhAya teTalI bAbatonuM jJAna meLavavuM joIe che. " jyAM saghaLI nadIo maLe che evo koI samudra hoya to te jaina dharma che, ema ApaNe vAraMvAra kahevAmAM garva laIe chIe. alabata vastutaH te vAta kharI che, paNa zuM ApaNuM vartana samudra jevuM che? ApaNe dareka "nadI'nI niMdA karIe chIe, dareka "nadInA sparza mAtramAM mithyAtva mAnIe chIe, ane vaLI kahIe chIe ke badhI nadIo amArA "samudramAM maLe che ! ke jabaro paraspara virodha! nahi, jainasaMghe kharekhara darIAva peTa karavuM joIe che, saghaLA dharmonI gupta cAvIo pitAmAM che ema batAvavAnuM sAmarthya meLavavuM joIe che ane svAdAda zailinI svAyathI sarva dharmonuM (eTale ke sarva "daSTibiMduonuM) jUThANa nahi paNa satya sAbIta karI ApavuM joIe che. satya kadI rahIDAtuM ke garva karatuM nathI; jainadharmIe bIjAo tarapha rahIDAvAnuM ane ApabaDAI karavAnuM chaDI sarvane dharmanI cAvIo zIkhavavAne tathA sarva deze ane sarva dharmone joDanAra sonerI sAMkaLa banavAne have medAnamAM paDavuM joIe che. - ya e zuM che? DUbatAne dharI rAkhe, uMce lAve, enuM nAma dharma che; DUbatA mANasathI dUra ubhA rahI rAphabaMdha dharmanuM bhASaNa ApanArane je "dharma " kahIzuM to pachI "dharmaga" ke "nirdayatA" ityAdi. zabdonA artha zodhavA kahAM jaIzuM? adhyAtma e eka evo maMtra che ke je vyApArane, gRhane, sajyane, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitecchu. hunnarane, sAhityane sarvane potAnA pavitra kheALAmAM le che ane patAnA sparza mAtrathI e sarvane vizeSa ucca-proDha-saMgIna banAve che. ' jena dhamamAM henA AbAdI-kALamAM, kroDapati vyApArIo () hatA, rAjyakArI purUSo hatA, pradhAna hatA rAjAo hatA, laDavaiyAo hatA, kavio hatA, sAhityazAstrIo hatA, adhyAbhIo hatA, kArIgaro hatA; ane tethI ja jaina zAsana te vakhate vadhAre dIpI uThayuM hatuM. ane je jaina zAsanane karI prakAzita karavuM hoya te jaina samAjamAM vicArako, rAjyArI purUSa, saMsArasudhArako, samAjasevako, hunnarabAjo, ArogyazAstrIo temaja adhyAbhIo upajAvavA joIe ane hemanuM te te zAkhAonuM jJAna dezane *ane duniAne abhaya, zAMti ane pragati ApavAmAM kharcAvuM joIe. lekha pUro karavA pahelAM, jema zarUmAM vedAntarahasyavettA ara - viMde cheSanA vicAro ane pachI hArA eka jaina tarIkenA vicAronA utArA ApyA tema, chevaTe yuropamAM sarvathI AgaLa vadhelA jarmana phIlasupha phreDarika ni zenA vicAro (te upalA bane vicArothI keTalA maLatA che te batAvavA khAtara ) atre TAMkI batAvavA jApharanA che. e utArA vaLI batAvI Apaze ke nijone jaDavAdI mAnanArA yuropIana vidvAne keTalA bhUvabharyA che. (A) nityenA be ja utArA laIza. kharI svataMtratA, "rAjAbhAgI" banavA mATenI kharI lAyakAta, kharuM yogIpaNuM hamajAvavA mATe te lakhe che ke - "One must subject oneself to one's own tests that one is destined for independence and command, and do so at the right time. One must not avoid ono's tests, although they constitute perhaps the most dangeous game one can play, and are in end tests made only before our. selves and before no judge. Not to cleave to any person, be it even the dearest-every person is a prison (sAMbhaLaje !)$ and also a recess. Not kaMtamAMnA zabdo hArA che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GOO yoort 4142 arstilet $a quo tes? sig to cleave to a fatherlaud, be it even the most suffering and necessitous--it is even less diffl. cult to detach one's heart from a victorious fatherland. Not to cleave to sympathy, be it even for higher men, into whose peculiar torture and helplessness chance has given us an insight. Not to cleave to science though it tompt one with the most valuable discoveries (FREERIA yo t'quvon '), apparently specially reserved for us. Not to cleave to one's own liberation, to the voluptuous distanco' and remoteness of the bird, which always flies furthur 'aloft in order always to see more under it--the danger of the flier. Not to cleave to our own virtues, nor become as a whole victim to any of our specialities, to our hospitality' for instance, which is the danger of dangers for "highly developed and wealthy souls, who deal prodigally, almost indifferently with themselves, and push. the virtue of liberality so far that it becomes a vice. One must know how to conserve oneself--the best test of independence." (B) dala sal 42 ?? EX 42 Gudi a oro gve che ke Will they be new friends of "truth," these coming philosophers ? Very probably, for all philosophers hitherto have loved their truths. But assuredly they will not be dogmatists. It must be contrary to their pride, and also contrary to their taste, that their truth should still be truth for every one that which has hitherto been the secret wish and ultimate purpose of Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saledag. mmmmmmminimum alt dogmatic efforts. "My opinion is my opinion; another person has not easily a right to it" such a philosopher of the future will say, perhaps. One must renounce the bad taste of wishing to agree with many people. "Good " is no longer good when one's neighbour takes it into his mouth. And how could there be a si common good"! The expression contardicts itself; that which can be common is always of small value. In the end things must be as they are and have always been-the great things remain for the great, the abysses for the profound, the delicacies and thrills for the refined, and, to sum up shortly, everything rare for the rare. * Need I say expressly after all this that they will be free, very free spirits, these philo-sophers of the future --as certainly, also they will not be merely free spirts, but something more, higher, greater, and fundamentally different, which does not wish to be misunderstood and mistaken ? But while I say this, I feel under obligation almost as much to them as to ourselves (we free spirits who are their heralds and forerunners.), to sweep away from ourselves altogether a stupid old prejudice and misunderstanding which, like a fog, has too long made the conception of the " free spirit" obscure. In every country of Europe, and the same in America, there is at present something which makes an abuse of this name: a very narrow, prepossessed, enchained class of Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jaina nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? 88 spirits, who desire almost the opposite of what our intentions and instincts prompt-not to mention that in respect to the new philosophers who are appearing, they must still more be closed windows and bolted doors. Briefly and regrettably, they belong to the lavellers, these wrongly named << free spirits "-as glibtongued and scribe-fingered slaves of the democratic taste and its " modern ideas": all of them men without solitude, without personai solitude, blunt honest fellows to whom neither courage nor honourable conduct ought to be denied; only, they are not free, and are ludicrously superficial, especially in their innate partiality for seeing the cause of almost all human misery and failure in the old forms in which society has hitherto existed-a notion which happily inverts the truth entirely! What they would fain attain with all their strength is the universal. green-meadow happiness of the herd, together with security, safety, comfort and alleviation of life for every one; their two most frequently chanted songs and doctrines are called " Equality of Rights" and " Sympathy with all Sufferers "-and suffering itself is looked upon by them as something which must be done away with. We opposite ones, however, who have opened our eye and conseionce to the question how and where the plant man' has hitherto grown most vigorously, believe that this has always taken place under the opposite condi Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . Hargaang. ve tions, that for this end the dangerousness of his situation had to be increased enormously, his inventive faculty and dissembling power (his* spirit") had to develop into subtlety and daring under long oppression and conpulsion. and his Wili to Life had to be increused to the unconditioned 'Will to Power: we believe that severity, violence, slavery, danger in the street and in the heart, secrecy, stoicism, tempter's art and devilry of every kind,-that everything wicked, terrible, tyrannical, predatory, and serpentine in man, serves as well for the elevation of the human species as its opposites:--we do not even say enough when we only say this much; and in any case we find ourselves here, both with our speech and our silence, at the other extreme of all modern ideology and gregarious desirability, as their antipodes' perhaps ? What wonder that we " free spirits" are not exactly the most communicative spirits ? that we do not wish to betray in every respect what a spirit can free itself from, and where perhaps it will then be driven ? And as to the import of the dangerous formula, " Beyond Good and Evil," with which we at least avoid confusion, we are something else than "libres penseurs," vi liberi pensatori," free-thinkers," and whatever these honest' advocates of modern ideas" like to call themselves Having been at home, or at least guests, in many realms of the spirit; having escaped again and again from Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; hajI paNa 'jana' nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che? daPage #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara jenahitarachuM. also something of the same kind, ye coming onos ? ye ne philosophers ? DIARY. tAo basa karI be traNa khAsa muddA para dhyAna kheMcavAnI bharUra che. bANu araviMda ghoSa ke jemanI Arya' bhAvanAno ane kinAre karavAmAM Avyo che temaja A aMkamAM jemanA bIjA paNa keTalAka utArA ApavAmAM AvyA che te hiMdu tatvajJAnanA pramANe authority) rU5 vidhAna che eTaluM ja nahi paNa samartha vicAraka kavi ane gI-eka ja zarIramAM-che ema zrI ravindranAtha TAgora jevA jagamAnya kavie hamaNuM "mADane rivyumAM jAhera karyuM che. bIjI taraphathI jarmana philasura phreDarika nijo mATe paNa ghaNe uco abhiprAya araviMda bAbue "A patramAM darzAvyo che. nizenuM nAma mahe traNa varSa upara ja sAMbhaLyuM hatuM ane zrI araviMda ghoSanA vicArane pahelAmAM pahele paricaya mahArI chellI kacchanI musApharI prasaMge (be mAsa upara ja) thaye hate. niroe zapanaheranI mAphaka vedano AdhAra lIdho nathI. teNe svataMtra prahane yogabhUmimAM prayANa karyuM che. veMjhara, zapanahera, bauddha sAhitya, sekreTIsa, erIsToTala, prAcIna prika sAhitya vagere teNe nahAnI umaramAM ghaNuM vAMrayuM hatuM kharuM, paNa kakSAne te bhakta thaI zako nahoto ane asaMtoSathI prerAI paDatAM-AkhaDatAM paNa jAte ja satyanA sAMkaDA ane chUpAyelA rastA para prayANa karyuM hatuM. zrI araviMda bAbue veda ane pAzcAtya zIlasuphInAM pustako avazya vAMcyAM hatAM, paNa emane hAlano vikAsa pustakane nahi paNa saMkaTane AbhArI che. e saMkaToe emane yoga mArga zikha vyA ane tyAM je joyuM hene skUla bhASAmAM utAravAmAM emaNe pustakonuM jJAna upayogamAM avazya lIdhuM. hane mAtra "paMkhI" thaI che. mahAre vikAsa mukAbale ati alpa che. ukta banne mahAzayanI prakRtimAM je tatva che teja tatva mahArI prakRtimAM paNa che--vikasIta svarUpamAM nahi-ema huM aMtaHkaraNathI mAnuM chuM ane e mAnyatA AtmaThagAI ke mithyAbhimAnathI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI paNa jaina' nAmane vADIlAla kema vaLagI rahyo che ? prerita nathI ja. kRtithI maLelA tattvane pAchaLathI nitzenA saha-dhI vicAre| hAyabhUta avazya thayA che ane have pachI zrI ar viMda bAbu vadhAre saMhAbhUta thaze enI paNa mhane khAtrI che. kudaratamAM niyata che tema, ukta banne vicArakAe peAtAne jUThe jAde raste paNa eka ja satyanI vadhatA-ochA pramANamAM thayelI prApti mATe duHkhA ane satAmaNIonA ja AbhAra mAnavAnA che. mhane paNa e bhayaMkara vibhUtiene bhAga avazya maLatA rahyo che. mhArI jIMdagI ane baMdhAraNanI Psychology prasiddha karavAnA samaya hajI dUra che, eTale mhArAM duHkhe ane satAmaNInA khAsa prakAranuM vivecana atre ApavA ucita dhAratA nathI. ATalI puN noMdha e AzayathI lakhAI che ke, kadAcit mhArA Atmacaritra athavA vicAravikAsanuM mAnasazAstra pustakarUpamAM lakhavA pahelAM hayAtIneA A hateA pUrA thAya te mhArA saMbaMdhamAM vicAra karavAnI darakAravALAne eka jarUrI akADA ( link ) mATe nirAza thavuM paDe nahi. mhArA vikAsakrama prathama . hRdaya nI zALAmAM zarU thayA. hatA, pachI buddhi ' nI zALAmAM praveza thayA, pachI hRdaya 'ane . * buddhi ' banne taraph azraddhA utpanna thai. keTaluMka thayAM e zrahvAnA sTezanathI AgaLa vadhavAnI zarUAta thai che, paNa gati ghaNI ja dhImI che ane vacce vacce thADA vakhata paranI azrA ( te najadIkanI paDeAzaNu) satAve che tethI AkhuM svarUpa ' zaktihIna banI jAya che. mhane have lAge che ke vizvarUpa huM' mAM sampUrNa zraddhA-aDaga zraddhA-ane mAtrazraddhA ja mhane bacAvI zake. zApanahArane mhAre cheka ja bhUlavA joie, nitzenA sikAsane maryAdita mAnave joie, ane arabiMdAne najara svAme rAkhavA joie. atyAra sudhImAM je banyuM che te ThIka ja banyuM che. teNe mhane jaina ane nedAMta phIlasuphIenI ekatAnI khAtrI ApI che ane nAstika zirAmaNa manAtA nitzenu jainIpaNuM puravAra karI ApyuM che. V. M. Shah. . 23 . C Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -84 jainahitecchu. samayanA pravAhamAM, Current Topics lakhanAraH vA. mA. zAha, jaina sAhityanuM vaijJAnika paddhatithI sa Mzodhana karavAnuM khIruM Akhare zrI jinavijayajI mahArAje uThAvyuM che e ekamArgI, saraLa ane tattvagilAsI muni eka ja evI vyakti che ke je A krAmane mATe ja janmI che te hene e ja kAma bhUSaNa rUpa che. mAnanI leAlupatA ane prasiddhinI icchA vagaranA A mahAtmAne nAmadAra gAyakavADa sarakAre jeTalA oLakhI lIdhA che teTalA hajI jaina samAje eLakhyA nathI; evI bedarakAra ane ekaddara A kAma che. munizrIe atyAra sudhImAM chuTaka chuTaka dhaNuMe kAma saMzAdhanane aMge karyuM hatuM, parantu chellAM be varSathI teo punA zaheramAM rahI bhAMDArakara ArIanTala risarca insTITayuTa ' nA gADha paricayamAM rahI te dvArA jaina sAhityanA sazodhana ane prakAzana mATe satata prayAsa karI rahyA che. teezrInI khAsa preraNAthI theADA vakhata upara punAmAM 8 prAcyavidyA pariSad' maLI hatI, je prasaMge munizrIe jaina dharmanI sAthe sambandha rAkhanAra samagra vADmaya itihAsa tathA tattvajJAna viSayaka sAhityanA zeAdhana ane prakAzana mATe * " jaina sAhitya sazeAdhaka samAja' nAmanI eka nUtana saMsthAne janma ApyA che. e saMsthAnA pahelA kAma tarIke eka trimAsika putra pragaTa karavAnuM TharyuM che, jemAM ukta munizrI tathA bIjA 10-12 jainetara vidyAneA taraphathI jaina itihAsa ane tattvajJAnane lagatI zeAdhakhALanAM piraNAmA pragaTa thaze. A samAjamAM harakAi dhama pALatA sAhityapremI sajjane * sabhya ' banI zakaze. jaina sAhityanA viSayamAM je kAi paNa vidvAna svataMtra prayatna karatA haze hemane A samAja banatI madada karavA taiyAra raheze. AgaLa upara, " jaina sAhitya pariSad' kheAlAvA, jaina tattvajJAna tathA itihAsa ane sAhityanA viSayamAM yeAgya abhyAsIAnI pAse svataMtra athavA jUdI jUdI dRSTithI nibaMdha| lakhAvavA, jUnA tAmrapatra-zikSA lekha-sIkkA-citra-aprApya ane duHprApya sAhitya ityAdinA saM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. * *, , , : ' ' samayanA pravAhamAM. graha karavA. jaina dharmanI ucca philasuphI uMcA darajajAnA abhyAsIe samakSa raju karI zakAya evA graMtha racavA ItyAdi kAma hAtha dharavAmAM AvanAra che. A kAma mATe munizrI sapUrNa yogyatA. dharAve che e huM pazciyathI kahI zakuM chuM ane tethI ja kahevAnI himata dharuM chuM ke saMvata 1876 nA kArtika zudi parNimAe nAnI dharma mATe no yuga zarU thayA che. munizrInA A prayAsane be tattanI purI jarUra che. eka emanAM kArya mAM madadagAra thaI zake evA zedhakonI puratI phoja, ane bIjuM puSkaLa dravya. zodhakonI pasaMdagI teo pote karI zake tema che eTale jAhera sAthe saMbaMdha dharAvato savAla mAtra ne ja rahe che. A kAma mATe pAMca lAkha rUpiyA hoya to paNa basa thaI paDe nahi. huM IcchuM chuM ke sarakAranA mAnItA thavAnI garajathI amaladAro ke hemanI patnI taraphathI sthapAtAM phaDemAM vagara mAgye mahekI rakama mokalI ApanArA jene zrImaMte mAtra jainenA ja nahi paNe samasta manuSya jAtinA hitane jemAM samAveza che evA A khAtAne lAkhanI rakama ApI sazakta banAvavAnI sanmati pAme zodhakhoLathI amArA varganI kIrti thavA jevuM kAMI kAMI jaDI Avaze e daSTibiMduthI huM belato nathI. paraMtu jana tattvajJAnane khare AtmA ke je khAvAI gayo che ke verAI gayo che ke DhaMkAI gayo che te AvA prayAsathI jaDI Ave to AkhI duniyAne jIvanamaMtra maLe tema che eTalA khAtara ja huM A hIlacAla mATe ATalo badhe pakSapAta dharAvuM chuM. eka sATuM karavuM jo zakya hoya te jaina samAjanI samasta saMsthAenA mAge paNa AvI eka saMsthA nabhe ane puSTa thAya ene huM lAbhanuM sATuM ja mAnuM. A saMsthAne ekyuSTi rU. 1000). athavA tethI vadhu ApanAra "peTana" thaI zake che, rU 500) ApIne vAIsa peTana" thaI zakAya che, rU 250) ApIne "benIphekaTara' thaI zakAya che, rU. 100) ApIne dha lAIpha membara" thaI zakAya che ane vArSika rU. 10) bharanAra "sabhya " banI zake che, ane A sarvane "trimAsika" bheTa tarIke maLanAra che. eka be sUcanAo karavAnI lAlaca dAbI zakAtI nathI ! mAravADamAM munizrI vallabhavijayajInA ghera kAmadhenu dUjhe che. teo mana para le to ekAda lakhapatine tIrthakara gAtra bAMdhavAno maMtra batAvI A uMcatama kArya mATe eka lAkha rUpiyA sahelAIthI apAvI zake tema che ane Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha6 jainahitecchu. ema thAya te peTana ane benIphekTara vagere "kalA"nI kAMI jarUrIAta ja ubhI rahevA na pAme. bIjI sUcanA e ke, paMDita hecaradAsajI, paMDita jugalakizorajI tathA paMDita nAthurAmajI jevI kIDIonI hAM "bharatI thaI zake evI koI yojanA AgaLa para paNa thavA pAme to munizrInA hADapiMjara tulya zarIrane ghaNe zrama bacavA pAme. zrI zAsanadeva, A samAjane lAMbuM ane A mamaya AyuH tathA saMkhyAbaMdha bhakata Ape! paMDita analAlajI zeThI Akhare chUTayA che. e nirdoSa samAjasevaka vagara tapAse varSo sudhI baMdhana bhegavyA bAda asAdhAraNu vizvavyApI ghaTanAonA aNadhAryA pariNAme chUTavA pAmyA che. nyAye nahi paNa khaTapaTe emane baMdhanamAM nAkhyA hatA ane emanI mukti paNa nyAye nahi paNa apamAnasUcaka " dayA ' e ApI che. matalaba ke baMdhana temaja mukti banne bAbatamAM baDabaDavAnuM hemane kAraNa maLyuM che. mAtra sarakAra hAme ja nahi paraMtu jaina prajA hAme paNa pharyAda karavAne hemane hakka che. jaina prajAe hemanA chUTakArA mATe purato prayAsa karyo hato ane anAyAse chUTakAro thatAM jaina prajAe hemanuM ghaTatuM svAgata karavA jeTalI paNa "lAgaNuM " batAvI nathI. A jaina paMDitanA zmakArA pahelAM thoDA ja divasa upara alIbhAIonA TakArAno prasaMga ApaNe joI gayA chIe kevA hArdika prema, satkAra ane utsAhathI hemane musalamAna kome vadhAvI lIdhA hatA ! ane emane sahAya karavA kevuM lAkhanuM phaMDa jhapATAbaMdha thavA lAgyuM che ! jaina koma ane musalamAna koma vaccene A mukAbale khare ja hadayadrAvaka che. mAna khAtara ja sevA karavI ane sahavuM e judI vAta che ane niHsvArthe sevA karavA jatAM AvI paDatA Akasmika saMkaTa vakhate samAjananI sahAnubhUti ane prema joI khuzI thavuM e bIjI vAta che. zeThajIe mAnanI AzA kadApi rAkhI nahotI, paraMtu sahAnubhUtisUcaka kAMI paNa bahAranA i o na thAya e joI emanA hRdayane AghAta thAya te emAM emane doSa gaNuya nahi, ane e AghAta emane jaina samAja taraphanA mAha" thI mukta kare to ethI paNa huM Azcarya pAmuM nahi. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 7 eka vadhAmaNI-bhAIbaMdha jainahitaiSI " jaNAve che ke, aagravAla jaina jAtinI muMbaImAM vasatI eka bAla-vidhavAe pitAnA sagAonI salAhathI sahAranapura, jaya hAMnA eka agravAla yuvAna sAthe punarjana karyuM che. bhAIbaMdhe A prasaMga para ApelI "naidha" emanI niSpakSapAtI ane zAMta lekhanazaline purAvo Ape che. mahAtmA gAMdhIjIe paNa navajIvana' patramAM vidhavAlananI hImAyata karI che. jAtibaMdha teha-suprasiddha jaina philasupha paM. arjuna lAlajI ThI B. A. eoe gayA juna mAsamAM potAnI putrInA lagna muMbaI khAte solApuranA eka suzikSita humaDa yuvAna sAthe karyA che, jo ke zeThIjI pote khaMDelavAla che. digaMbara jainomAM jatibaMdha toDanAra prathama nara arjuna lAlajI che. ane kema na hoya? bahAdUrInAM kAma bahAdaro mATe ja hIjha hoya che. paNa A zubha pagalA mATe emanI kemane uzkerI amuka kalahapremIe emane bahiSkAra karAvavAmAM phateha meLavI che. ora bhI acchA ! je samAja paMDitajI jevI - asAdhAraNa vyaktine dhAraNa karavAne yogya naheAya te samAjathI pale TavAmAM ulaTuM kalyANa che! "bhaluM thayuM bhAMgI jaMjALa, sukhe - japIzuM bhArata-mALa !" jaina-samAjamAMthI eka pachI eka tamAma pramANika, pavitra, buddhizALI ane gerava vALI vyakti bahiSkAra pAme e ja jevA huM talasuM chuM, ke jethI teo pitAnI kimatI -zaktio dezasevAnA vadhu upayogI kAmamAM kharcavAne chUTA thAya. sothI DAhyA lAlAlajapatarAyajI, ke jemaNe evA bahiSkArane vakhata paNa na AvavA dIdhuM ane pote ja jaina samAjamAMthI chUTayA ! vIra ajuna ! eka kRSNane zodhI ene sArathI banAvI eka heTA daLane netA banI jIvanazaktine pUba nacAva. tyAre mATe evA eka ja kRSNa pAme che ane subhAge te hayAta paNa che. te arabiMde poSa che ke jemAM jJAna ane zakti ubharAI jaIne ApaApa kansela upajAve che. hArI kimata tyahAM thaze ane tyAre khorAka paNu e ja kSetramAM maLI zakaze. zAti temaja zakti ddhAM hAthamAM hAtha nAkhI majhathI phare che ane kadAca hArI rAha paNa ke , ; : jemAM vidhavAla-vijaya' patramAM pragaTa thayelI eka Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu * jAherakhabara parathI jaNAya che ke. eka AsavALa jaina vidhavA punavivAha mATe varanI zeAdhamAM che. keTalAkA e bAine ThapakA ane keTalAka| salAha ApavA lAgI paDyA che ke aena, A bhayaMkara pApathI hAtha uThAvI le.' ema ja hAya, ane kAM na heAya ? manuSyaprakRtimAM 'irSA" rahelI che. pAtAnA bhAjya padArtha khIjAnA bheAgavavAmAM Ave e kalpanA mAtra paNa manuSyamAM irSyA utpanna kare che ane tethI ja manuSya vidhavAlagnanA nAmathI bhaTake che. evI koI vidhavA mhArI salAha pUche te prathama huM. hene pUchuM ke vhena ! je samAjanuM hradaya strIne bheAjya padArtha mAne che tevA samAjamAM pharIthI tuM bhejya' athavA 'mAlekInI cIja banavAnuM pasaMda karI zakeche ? e karatAM svataMtra rahevuM hane vadhAre gAravabhayuM" nathI lAgatuM ? je ene uttara kharekhara nakAramAM jaLe tA huM mAnuM ke enA AtmAmAM eTalI ucca bhAvanAnI yeAgyatA hajI AvI nathI ane ema hAi ane huM parI paNavAnI ja salAha ApuM. cakravatI ne khAvAnA lADu sAmAnya manuane khavarAvavAnI mUrkhatA huM karUM nahi. hamaNAM digambara sampradAya ane kAsalIvAla gAmanA eka vidvAna yuvAna paNa eka vidhavA sAthe lagna karavA taiyAra thai cUkyA che. e kissA dhyAnapUrvaka sAMbhaLavA jeve che. gAMdhI pustakAlaya' nA sthApaka ane jaina pablIzara pati udayalAlajI eka vidvAna, zAnta, ekamArgI sajjana. che, teo te gAtranA che ke jemAM nAmI jaina ATATa paDitadhannAlAlajI eka AgevAna che. A te paMDitajI che ke je vidhavAlagna te zuM para Mtu hareka udAra vicArane zAstranA zastrathI chedI nAkhavAmAM aheniza kaTibaddha rahe che, kaheA ke emanuM astitva AvI 'krujheDa' (dharmane nAme thatAM yuddo)thI ja TakI rahe che. e ja kULanA ane vaLI zAsraparicayavALA nahi maLI zakavAthI na chUTake e paData udayalAlajIe kanyA. uc bALavidhavAne zeAdhI teNIthI jaina vidhi mujaba khullI rIte lagna karavAnI icchA jAhera karI,. eTale dhannAlAlajI mahAzayanA krodhanuM pUchavuM ja zuM ? emaNe suba-InA peAtAnA samudAyathI emanA bahiSkAra karAbyA ane jUdAbUdA vargAnA digambarA je ma MdiramAM pUjana kare che. te bhadiramAM hemane pUjana karavA jatA aTakAvavAnA paNa TharAva karAbyA, eTalu ja nahi. pazu satra emanA upara tiraskAra thAya, bahiSkAra thAya evI caLavaLa calAvI. dhyAnamAM rahe ke hajI udayalAlajIe lagna Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. - 8 karyuM ja nathI, lagnane irAde mAtra jAhera karyo che te pahelAM te bahiSkAra paNa thaI cUkyo ! paMDita udayalAlajIe hemanA samAjane lekhita khulAso Apyo che je Ne manana karavA joga che. hemAM teo lakhe che ke, zrImate ekathI vadhu vakhata paraNatA hevAthI kanyAnI kimata bahu vadhI paDI che, 10 hajArathI ochI kiMmate kanyA maLI zakatI nathI, hemaNe pote prathama lagna mATe jetI kanyA zodhavA ghaNue mahenata lIdhI, musApharI karI, chevaTe 5-6 hajAra sudhI kha. caMnI paNa taNuI kheMcAIne jogavAI karI, paNa 10-12 hajAra va gara kanyA koIne paNa maLI zake ema dhannAlAla kAkAnA amala nIcenI komamAM rahyuM ja nathI. A saMjogomAM paMDita udayalAlajI khullA zabdomAM ekarAra kare che ke Ajanma brahmacarya pALavuM e uttamottama che paraMtu e kAma emanI zakita bahAranuM che, ane bahArathI brahAcArI rahI aMdarathI vyabhicAra calAvavAnI adhamatAne teo dhikkAre che. emanI komamAM saMkhyAbaMdha mANaso yuvAna vidhavAone rasAyaNane bahAne lAve che ane khullI rIte vyabhicAra seve che, ane keTalAka dAkhalAomAM saMtatI paNa thavA pAmI che, chatAM samAja hemane bahiSkAra karavo dUra rahyo paNa Thapako sarakho ApavAne paNa darakAra karatI nathI. A hakIkata paMDita udayalAlajIno bahiSkAra karavA maLelI mITIMgamAM kahI saMbhaLAvavAmAM AvI hatI paNa dhannAlAlajI sAhebe emanA svachaMdI zAstranA AdhAre te vAta uDAvI dIdhI! paraMtu jema dhannAlAlajI eka bANAvali che tema haimanA ja kuTuMbI udayalAlajI paNa dharmayuddhamAM pAchI pAnI kare tevA nathI. eka dudhana che te bIjo arjuna che. ekanA pakSamAM enA bhayathI sAmela rahelA seMkaDo loko che, to bI. jAnA pakSamAM enuM pitAnuM satya che ke je satyamAM AkhA vizvanuM bala pAyeluM paDyuM che mAtra samaya maLavAnI rAha jue che. ta. masa ane rajasa zakitao vacce yuddhanuM sIgnala apAI cukyuM che. sAvadhAna; bane yoddhAo pitAnA saghaLA jerathI laDajo. koI sAdhana, koI lAgavaga, koI aMgane bacAva na karazo. udayalAla ! hArI chUpAyelI zakitaonA udayane A prasaMga che, gaphalata ane pramAdamAM na raheto nyAya ane tarka zAstra ane sAmAnya akala, deza ane kALa sarva daSTibiMduothI carcA karI lokone satya hamajAvavAnI A taka nA gumAvate. lekho, peleTa ane bhASaNe vaDe lokone svAtaMtrya Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nihita7. ane satya para vicAra karatA banAvavAnI taka nA gumAvatA. lagnane De vakhata mokupha rAkhI lokamata eTalI hada sudhI keLavaje ke jethI dudhananI chAtI para paga mUkI loko e lagnamAM hane AzirvAda ApavA hAjara thAya ane e dazyanA TogrApha jeka samAjazatru enI AkhamAM maracAM paDe. maMdiramAM AvatAM aTakAvavAnI sattA - hArI bIrAdarIne hoI zake nahi, mATe e bAbatamAM kAyadesara pagalAM levA paNuM cukata nA athavA, eTale dUra paNa zA mATe javuM? lagna karIne hArA te pagalA tarapha sahAnubhUti dharAvatA sajananI 5lTana sAthe eka vijetAnI mAphaka maMdiramAM jaI darzana karaje,-joI le. vAze ke koNa ane kevI rUkAvaTa kare che. ane pitAne ekadA amadAvAdanA amuka jAhera makAnamAM bhASaNa nahi karavA devAnI bAjI racavAmAM AvI hatI ane bhASaNanA samaye dvArane aMdarathI sAMkaLa devAmAM AvI hatI, chatAM baso sajajanenA lazkara sAthe kAra u. tArIne huM aMdara peThA hatA ane bhASaNa ApI eka kApAgI IDa karI vigha karanArane polIsanA hAthe ja dUra pheMkAvI uce ma stake cAlyo Avyo hato. zAsanadevI hane e himata Ape ! A lagna cukIthI thAya e huM sahana karI zake nahi; ane eTalA mATe jAhera karuM chuM ke e lagna mahAsa rahevAnAM sthAnamAM (ghATakoparamAM) . ja thaze. muMbaIthI ane bahAra gAmathI je jaina ke jainetara mahAza A lagnamAM bhAga levA padhAraze hemane huM AbhArI thaIza ane hemanA svAgatanuM kAma mahAre sAthe rAkhIza. suprasiddha dezabhakata paMDita analAlajI zeThInA hAthe ja lagnavidhi karAvavAmAM Avaze. hukamacaMdajI vagere je zrImaMta AgevAne ane vidvAne hRdayathI vidhavA lagnane irachavAga mAnatA hoya hemane huM AthI araja karIza ke, lekamatane paMpALavAnI bhIrUtA have A maravA paDelA deza ane kAmanI khAtara tyajI de, pitAnA hRdayane pramANika rahe, khare vakhate AtmAgIrava gumAvatA nA temaja chupAvatA paNa nA. A prasaMga javalle ja Ave che ke hAre hame nirbhayatAthI pitAnA hRdayane avAja, eka paNa zabda bolyA zivAya mAtra cupakIdapUrvaka hAjarI ApavA dvArA vyakta karI zako tema che ane te chatAM koInI tAkAda nathI ke hamAruM nAma daI zake; hamAre atyAre satyanI sahAnubhUti karavAmAM eka baLavAna pArTInI helamAM besavAnuM che, nahi ke kAyara Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. - 101 hIjaDAnI, ane tethI hamane te bhalA kRtyane mATe sahana karavuM paDe ema paNa nathI. ane te chatA hame sagavaDa5thI banaze to kudarata pite hamane daMDaze kAlanI kone khabara che? Aje udayalAlane hamArI sahAnubhUtinI jarUra paDI che, kAle koI zrImatanI putrI lagana pachI suratamAM raMDAze (e duHkha koine na heje) hAre hene pitAne pahela karavI muzkela thaI paDaze. udayalAla hamAre mATe kavo thAya che. te paisAvALo nathI, lAgavagavALo paNuM nathI, ane A linathI ene dunIAvI lAbhane badale geralAbha vizeSa che; te dhAre to vagara -lagna te vidhavAne rasAyaNa tarIke rAkhI samAjanA krodha ane trAsathI bacI zake tema che-jema ke bIjI seMkaDo karI cUkyA che. : chatAM te mAtra bIjAone raste sApha karavA mATe ane nItinI rakSA karavA mATe ja A sAhasa kheDavA taiyAra thaye che, zuM hame enA niH svArtha sAhasamAM hamArI hAjarI mAtra ApavA jeTalI paNa mANa- sAdhu nahi batAvI zako? hAjarI mAtra eka kalAkanI joIze. prasaMga dIvya banaze. jena temaja janetara prasiddha vimAnanAM vyAkhyAne thaze. jaina lagnavidhinuM gupta rahasya hamAvavAmAM Avaze. lagnatithi ATha divasa agAu jAhera karavAmAM Avaze. daramyAnamAM je je mahAzayo ' hAjarI ApavA taiyAra hAya hemanI pAnI rAha jovAmAM Avaze. (patra vyavahAra na hitecchu ophisa, ghATakopara, thANu chelle.) kAyadAnA baLathI samAja sudhAre-hiMdusamAjano A- mA muDadAla thayelo hovAthI koI paNa himatabharyuM pagaluM-te game teTaluM hitAvaha lAge to paNa-bharavAnuM sAhasa A dezanA loko bhAe ja kare che. mAtra upadeza ane TharAvothI A dezane AgaLa vadhAravAnuM zakya nathI. ahIM to kAyadAnA baLathI pragatine bheTADavI ? joIe che. hamaNAM jhAlAvADa ( rAjapUtAnA) nA suzikSita nareze bAlalagnaniSedhaka ane vidhavAvivAha uttejaka kAyado karIne dAkhalo besADyo che, je mATe temane kharekhara dhanyavAda ghaTe che. kAyado toDanArane nA. gAyakavADanA rAjyamAM bane che tema nAmamAtrane daMDa nahi karatAM puratA pramANamAM daMDa temaja jelanI sajA pharamAvI che ke jethI kAyadAno bhaMga karavAnI hiMmata ja koI karI zake nahi. dareka dezI rAjya anukaraNa karavuM ghaTe che. A paNa dezI rAjya!-kacchanA bhujapura gAmamAM koI ja Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jainahitecchu. mAnAmAM zvetAmbara mUrtipUjaka varganuM jora vadhAre hatuM te vakhate sthAnakavAsI varganA sAdhu-sAdhvIne cAturmAsa daramyAna e gAmamAM rahevA devAnI manAI karate hukama kacchanA marahuma rAo, taraphathI zve, mU. jaina bhAIoe karAvyo hato. A bAbatamAM varSo thayAM sthA. jaino hIlacAla karatA paNa kAMI vaLatuM nahi. A sAlamAM eka sa vIche tyAMnA sthAnakamAM AvIne utaryA ane cAturmAsa zarU thavA chatAM sthAnaka cheDayuM nahi. zvetAmbara bhAIoe emane cAtumasa vacce kaDhAvavA kezIza karI. ghaNI kheMcatANa thaI paDI, Akhare hAlanA rAjAozrIne sthAnakavAzIo maLyA ane cAtumasa daramyAna sAdhvIne kahADavAnA prayatna mATe rAozrIe amaladArone Thapako Ape. hAlate muzkelI dUra thaI che, paNa june manAI hukama have rada thAya che ke kema te te jJAnI jANe. A prasaMge mahAtmA gAMdhIchanA siddhAnta jarUranA che. musalamAnonI muzkelI vakhate gAMdhIjI hiMdu chatAM AgevAnI laIne temanI madade deDayA, temaja koI sahadaya ane udAra dilanA dezapremI ve. mUrtipUjaka jaina baMdhue sthAnakavAsInAM AgevAna banIne pahelA zaramabharyo hukama rada karAvavA nIkaLI - paDavuM joIe che. ane jo AvI ujavalatA e vargamAMnI koI vya. mimAM na ja Ave te chevaTe e gAmanA sthAnakavAsIoe satyAgraha. karIne gAma khAlI karI javA taiyAra thavuM joIe. je haMdu rAjyamAM eka hiMdu dharmanA tamAma tyAgIone rahevAnI manA hoya tevA rAjyamAM kSaNabhara ubhA rahevuM e svamAna gumAvavA barAbara che. sthAnakavAzI jaina vaganA uparane AjulamAhAMnA zvetAmbara mUrti pUjaka vage karAvelo che paNa tyahAMnI bIjI hiMdu prajAe mANasAI dhAraNa karIne koI paNa koma para thatA AvA julama hAme virodha jAhera karavAmAM prasAda karajoi nathI. A banAva sthAnakavAsI jainonuM pANI, ve, mU jenonuM hadaya, ane kaccha rAjyanI vyavasthA e traNene khyAla A pavA mATe purato che. pUjyamahArAja zrI lAlajI sAhebane dehatyAga-kaleSathI gALAnuM pANI paNa sukAI jAya che e kahevata cheka ja beTI nathI. be heTA munio ane hemanA anuyAyIo vacce lAMbA vakhatathI cAlatA bhayaMkara phleSanI madhyamAM jaina samAjane eka kohInura adazya thayo che. emanA ane emanA pratipakSInA daSTibiMdumAM kaha, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. taphAvata hato ane koNa keTale darajaje doSata hatuM te carcavA che mudala khuzI nathI. lAMbA vakhatathI A jhagaDe cAle che ane aneka carcApatro, tathA bhalAmaNa patro bane pakSa taraphathI mahane maLyA hatA paNa mahe A viSaya para eka zabda vaTIka A patramAM ke anya sthAne la khyo nathI eTaluM ja nahi paNa samAdhAnanA prayatna mAMTe jatI bIjI vyakitao sAthe joDAvAnI mahane araja karavAmAM AvavA chatAM ema karavAmAM paNa mahe kAMI hita joyuM hatuM. Aje harakhejyama-- hArAja hayAta nathI hAre eTaluM kahevuM yogya dhAruM chuM ke bIjA zrI lAlajI pacAsa varSamAM thanAra nathI. emanA ane bIjA sAdhunI nAmathI pATa jamAvavAmAM mukhya AgevAne ja doSita hatA, ane suleha karAvavAnA bahAne sattA meLavavA mathanArAomAM evo sAcA hRdayane ane te sAthe ja buddhivaibhava tathA icchA zakti dharAvato purUSa nahato ke je samAdhAna karAvI zake. samAdhAnane badale ulaTA hamezanA TA khaDA thavA pAmyA che. samAdhAnanuM kAma evA uttama purUSo vacce karavAnuM hatuM ke eka zubhAzayI paMcane phatehamaMda nIveDo lAvavA mATe eka aThavADIuM basa thAya. have te pUjya zrI cAlyA gayA che ane suleha ke kaleSa jevA pAmanAra nathI. have cAritragaurava ane mahattA thoDA kALamAM adazya thaze; ane enuM pApa sulehanA rastAone mAthe ja paDaze. zrI lAlajI mahArAjanA smAraka tarIke eka mahetuM phaMDa sthApI jaina gurUkuLa ke evI koI saMsthA kholavI bIkAneramAM eka meLAvaDo, A aMka bahAra paDe te pahelAM thaI cUkyo haze. huM icchuM chuM ke e pavitra purUSanuM nAma, koI paNa saMsthA ke phaMDanI sAthe joDavAmAM na Ave. samAjanA hAlanA saMjoge jotAM koI paNa saMsthA kevI cAlaze te aTakaLavAnuM muzkela nathI ane jyAM hajAra takarAra thayA ja karavAnI che evI saMsthA sAthe A zAMta pavitra purUSanuM nAma joDavAmAM bhakti karatAM avinaya thavAne vadhAre saMbhava che. cAritrAnA namunA rU5 be mahAtmAoH kAThiyAvADamAM janmelA zrI gulAbacaMdajI ane rAjapUtAnAmAM janmelA zrI zrI lAlajI ane adazya thayA che. ema te bIjA paNa thoDAeka munie sArA cAritravALA che, vyA" karaNuM nyAya joNunArA paNa che, 5NuM gulAba ane zrIlAla e be puSpa - ane khAM hatAM. emAM satya khAtara krodha (noble indignation) ane bIjAmAM AtmagauravamAMthI svAbhAvika rIte uddabhavatuM maMgu mAna je dhamAM AvatuM, paNa te te hemanI kiMmatamAM vadhAro karanAra tA: Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jainahitalu hatAM. aprazasta krodha ane aprazasta mAnathI e taddana jUdI ja vastuo hatI. kSatriyamAM ane saMdhanA nAyakamAM prazasta krodha ane prazasta mAma Avazyaka che ane e te enI ujavalatAnAM' purAveA che. 2 A prasaMge eka AdhyAtmika satyamystiqism-nuM kiraNa sphurI" bane che. cAritra ane buddhinA saMdharSIne A samaya che. vyAkaraNa, nyAya takatA abhyAsanA zekha rAjapUtAnA taranA zrAvakA ane sAdhuenI prakRtimAM nahAtA hAM mAtra nirdoSa cAritrane zeSa hatA, buddhinI lIlA cetaka pUjAtI jovAmAM AvI ane AvatA keTalAka sAdhue paNa dhIme dhIme bhuddivaibhava tarapha jhukAvA lAgyA. prathama te sAne te gamyuM. pachI cAritra ane buddhi vacce svAbhAvika yuddha AraMbhAyuM. A yuddha lAMkhe| samaya TakavuM joie. banne eka bIjAnA TapalA khAi khAine chevaTe cAritra buddhimAM ane buddhi cAritramAM * samAi javA pAmaze eTale buddhi ane cAritrathI para evA AdhyAtmika bhAna' mAM dAkhala thavAze. hradaya ane buddhi ane eka vyaktinA mAleka tarIke tA bhayaMkara , paNa vyaktinA sAdhana-dAsa-tarIke upayAgI che. dayALu ane vidvAna du:khI che, paNa ceAgI ke je hRdaya ane buddhinA rAjyamAM thaine te hada ALagI gayA haiAya che te eka sukhI mahArAjA che ke jaina ane bAjue hradaya ane buddhi hAtha joDI hukamanI AjJA mAgI rahyAM haiAya che. e sthitie pahoMcavA mATe hRdayanI baLatarA ane buddhinI urdutAe sahana karavI ja paDe che. > madada karavA yogya saMsthA--ndraprastha hiMdu garlsa hAiskula, dvillI, A saMsthAne madadanI ghaNI jarUra che ane madadane te saMpUrNa lAyaka che. gai sAla A skulanA meTrIka kalAsamAM 8 kanyAo hatI te AtaeNne parIkSAmAM meAkalavAmAM AvI hatI, jemAMthI 5 pAsa thai hatI. AmAMnI keTalIka meDIkala kaeNAlejamAM joDanAra che. skulane mAthe devuM vadhyAM kare che. 31 mArca 1920 nA rAja rU. 6030)nu devuM hatuM. A khAtuM dhaNuM suMdara kAma bajAve che ane vyavasthA pahu uttama che. leDI suprInTenDanTa miss u Gmeiner hiMdudharma ane hiMdu kAma- mATe marI paDanArI devIemAMnI eka che... presIDanTa rAyabahAdUra lAlA sulatAna siMdha digambara jaina che. jenI pAse sAdhana heAya hene AgrahapUka kahIza ke A saMsthAne pUrA dIlathI madada kare ' Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -~- ~ ~ ~-~ ~-~ sapanA pravAhamAM. 105. mmarnamamman A lakhanAra pate yathAzakti rakama ApyA ane bIjAo pAse apAvyA pachI ja A bhalAmaNa pragaTa kare che. . ' amerikAmAM dhana puSkaLa che, zokha puSkaLa che, haaga. puSkaLa che, tema vidyA ane dUyA paNa puSkaLa che. amerIkana hyumena ejyukezana sosAITI " nAmanI saMsthA dayAnI bhAvanAnA pracAra mATe paddhatisara prayAsa karavAmAM varSe 6000, piAMDa kharca kare che. lagabhaga AkhI duniyAmAM enI zAkhAo sthapAI che. 40 lAkha membara karyA che ! ane A badhuM pariNAma mAtra cha sadImAM nIpajAvI zakAyuM che ! amerIkane je cIjamAM rasa le che te cIjanI pAchaLa buddhi, zarIrabaLa temaja dhanabaLathI kevA lAgI paDe che ane paddhatisara kAma karIne kevI phateha meLave che te A parathI vicAravAnuM che. zakti ane svAtaMtrya bane hAM puSkaLa pramANamAM hovAthI dareka hIlacAla- pachI te sAcI che vA beTI-nahAnI ho vA heTI dareka hIlacAlane mATe anuyAyIo, bhakate, vaeNlaMkIare, anumodaka, sahAyaka, rakSaka puSkaLa maLI Ave che ane hIlacAla cheDA vakhatamAM majabuta bane che. badho pratApa Plertyne zakitane-svAtaMtryane-che. hiMdamAM. Aje jIvadayA ke vanaspatyAhAra ke samAjasudhAraNuM ke zarIrasudhAraNa Adi kaI paNa bAbatanI hIlacAla game tevA buddhimAna, sahadaya, utsAhI mANasa taraphathI zarU thAya to paNa te sthAyI ane majabUta banI zakatI nathI; enA kAraNamAM ghaNI vakhata patrakAre sthApakanI. lAgaNI ke utsAha ke jJAnanI apUrNatAne doSa batAve che. evAmAM dAkhalAo che kharA ke jemAM sthApakanI apUrNatAne pariNAme ema banatuM hoya; paNa mukhya kAraNa upara kahyuM te hiMdI prajAmAM zaktinI khedajanaka nyunanA e ja che. yahAM zakita nathI tyahAM kaI cIja pAchaLa phIdAgIrI hevI saMbhavatI nathI. badhe savAla zakti che ane koI paNa prajAnI zaktino nAza karyA vagara bIjI prajA hene pitAnA kabajAmAM rAkhavAnI AzA rAkhI zake nahi. zaktino AdhAra mukhyatve (1) zastra dhAraNa karavAnI chUTa ane lazkarI tAlIma tathA (2) ochAmAM ochI ciMtAthI dareka mANasa gujarAna joga Avaka karI zake evI samAjavyavasthA : e be tattva para che. hiMde bane tane gumAvyAM che. tethI ene uMcI keLavaNI, lalita kalAo, sAhitya ane jIvadayAnA pracAra jevA udyame kAMI hita kare tema nathI. e badhuM sAruM che. paNa te zaktimAna amerikA-zapa jevA dezone mATe Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenehiti7 ahIM te prathama zaktinI jarUra che. derA, apAsarA, maTha, kaileja, dharmazALA, pAMjarApoLa, ispItAla e sarva karatAM vadhAre jarUra hidane mATe -vyAyAmazALA ane lazkarI tAlIma ApanArI khAnagI saMsthAonI che. badhA rAjadvArI sudhArA ane haka mATenI laData kAMI arthasAdhaka thanAra nathI. rAjadArIonA phephasAnA Dhola ja zodAla che to ene avAja kAne asara karanAra hato? buddhi paNa zakitanI eka putrI che te hajI ghaNuMkharA hiMdI nAyako hamajI zakyA nathI e ja khedanI vAta che. AkhA yuropamAM, hamezanI zAnti meLavavA khAtara (8) laDAyelA mahAyuddha pachI, pharajIyAta lazkarI tAlIma apAvI zarU thaI cheagara thavAnI taiyArI che. keTalAka dezamAM nezanala sIkyurITI lIga nAmanI saMsthAo sthapAI che, je te dezanA dareka dhaMdhAdArIne, vidhAthIne, nokarane, strIne, dharmagurUne, sarvane kavAyata, kasarata ane kustI zIkhavavA niyamita vargo khole che, ane Arogyane lagatA sAmAnya - jJAnane bahoLo pracAra kare che dararoja 10 ke 15 mInITa niyamita rIte tAlIma ApanArA aneka vargo ubhA thayA che. garIba bicArA hiMdane e divase kahAre maLaze ? sarakAra pAsethI evI AzA - rAkhavI narI mUrkhatA che; ane zrImaMtane-khAsa karIne New Rich athavA War Rich eTale yuddhanI kamAIthI zrImaMta banelAne-te svarga be tasu ja cheTuM rahyuM che. emane nathI dezane khyAla ke nathI mANasAIne khyAla AvA deza mATe eka kharekhara bhayaMkara jamAne ja phAragata thaI zake. bahANA vistAramAM eka sAthe cAlatA julabhATa, pachI te rAjaktAo taraphathI he yA prajAnA keI vibhAga taraphathI hA, mAtra julamATe ja A dezanI nidrA dUra karI hene chadmastha" mAMthI manuSya banAvI zake. DAyane ane sevIjhamane dhikkAranArAo ekapakSI che. duniyAmAM koI cIja jarUrIAta vagara ja utpanna thatI nathI, pachI te suMvALI he vA karkaza ho, bhalI he vA burI che. hiMduo kahe che ke, hAre hAre dharmano nAza thAya che hAre eka avatArI purUSa Ave che, Izvara avatare che-nIce Ave che. A alaMkArI siddhAMtane bahALo artha hajI hiMduo pite hamajyA nathI. kSatriyenuM jora eTale laDAyaka jusso chellI ToMca para Avyo tyahAre parazurAme-eka brAhmaNaadhyAtmavidyAe hene saMhAra karavA janma lIdhe zrImaMtonuM baLa vadhyuM- indriyalolupatA ane svArthI dhatAne chellI hadane vikAsa tho hAre hainIne--esevIjhamanA siddhAMte-janma lIdhe. gujarAtI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 17 patranuM vAyaDApaNuM chellI hada sudhI vadhyuM hAre henAthI eka nirmAlaya bhUla-pArasI komanI mazkarI rUpe be lITInI jAhera khabara chApavAnI--thaI ane e banAvane nimitta banAvIne kudarate pArasInA hAthe methI pAka ApavA uparAMta, mAphI magAvI ApI te paNa hajI pallo chUTayo nathI. je tattva chellI hada sudhI vikAsa pAme che henA nAza mATe bIjuM tattva jarUra " avatAre" le che -nIkaLI Ave che. ghaDIALamAM juo : eka pachI be ja vAge che, traNa nahi; traNa pachI cAra vAge che, cha nahi; cha pachI sAta vAge - che, bAra nahi; matalaba ke chellA AMka sudhInI gati dhImI jalada che; paNa chellA AMka para AvyA pachI AgaLa vadhavAnuM sthAna ja nathI, ubhA rahevAnuM sthAna nathI, pAchaLa ja paDavAnuM nirmAyalu che ane te paNa pahelAMnI mAphaka eka pachI eka pagathIe utaravAnuM nathI hotuM paNa bAra pachI ekadama eka upara AvavAnuM heya che. surepane ane hiMdanA lakSmIvAnane koI A khulluM satya hamajAvaze ? jena kemamAM eka navA kAyadAnI jarUra -Aha prajamAM evuM dhAmika pharamAna che ke e dharma pALatA dareka purUSe lagna karI gRhasthAzramamAM dAkhala thavA pahelAM thoDA vakhata paNa dIkSA laI bhikSAcArI karavI ja joIe. jenomAM je A prathAnuM anukaraNa thAya te hAlanA jainAcAryone temaja garIba " vAMDhA "ene_bannene -lIlAlhera thAya ! dIkSA laIne cheDavI e have jaina samAjamAM navAInI vAta rahI nathI, temaja dIkSA pachI svecchAthI vartatAM emane koI rokI zakatuM nathI; eTaluM ja nahi paNa dIkSAnA umedavArane kanyAnA umedavAra jeTalI ja dhUmadhAma ane lADapADane svAda cakhADavAmAM Avato hovAthI "pharajyAta dIkSA "nA kAyadA hAme, jaina muddala vireAdha nahi kare e pahelAIthI samajI zakAya ema che. thoDA vakhatanI chata upara kAThiyAvADanA gAma bagasarAmAM sthAnakavAsI jaina saMgAnA eka jANItA sAdhue eka yuvAnane henA vaDIlanI marajI nathI dIkSA mATe taiyAra karyo ane dIkSAnI chevaTanI kriyA karavA pahelAM vararAja karatAM paNa vizeSa lADapADa ane mojazekhane svAda cakhI dIkSAsuMdarIne bheTavAne Atura banAvyuM. kahe che ke, zrAvako pAsethI mAMgI ANelA veDha-vIMTI vagere dAgI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahitecchu. nAo tathA rezamI khamIsa, rajavADI sAphA vagere vastrAlaMkAramAM hene sajaja karI joDe besADI saraghasanA AkAramAM keTalA divasa sudhI jUdA jUdA zrAvakone ghera henI padharAmaNI karavAmAM AvI hatI ane rAtrI jananI "pATI" ApavAmAM AvI hatI. attara vagere sugadhIthI paNa hene benazIba rAkhavAmAM Avyo nahato. mAlapANe, asaMrakSela ane mohaka vastrAlaMkAranI prApti yuvAnane kAma upajAve ane mAzukanI mulAkAta mATe Atura anAve e dekhItuM che. ane A amuka dAkhalAmAM, je mahene maLelA khabara vAstavika hoya to, A yuvAnamAM kAma preranAra paragaju mAhAtmAe henI tRpti mATe sAdhana agAuthI ja vicArI rAkhyuM hatuM. eka suMdara yuvAva sAdhvI sAthe A vararAjAne guphatego karatAM jenAra vyaktie mahane jaNAvyuM ke, A yuvAnane have kharekhara siddhazilA prApta thaI gaI cheH henI saghaLI IcchAo siddha thaI che ane henuM hRdaya have zIlA jevuM banyuM che- dharma, karma, lokalAja kazAnI bhIti ene have asara kare tema nathI... Excellent! Simply grand! have nirdhana vAMDhA hiMduone kanyA mATe muktiphejamAM bhaLI khristI thavAnI kazI jarUra raheze nahi; kAraNa ke jaina kema haimane hiMduIjhUme cheDayA sivAya paNa pta karavAnI goThavaNuM karI zakI che. jeo jIdagIbharamAM mIThAI, suMdara vastrAbhUSaNa ke attarakulela na pAmI zakatA hoya hemane pArake hisAbe ane jokhame saghaLA mojazokhanA padArtho pUrA pADavAnI dharmazALA jainAcAryoe bolI dIdhI che--ghaNuM che e " dayAnA devatA o ! ukta yuvAnanAM mA-bApa hayAta nathI ane vaDIla baMdhue dIkSAnI maMjurI ApI nahatI eTaluM ja nahi paNa gAmogAmanA agresane araja karI dIkSA rokavA prayatna karyo hato, paNa bicArAne khabara nahi ke rAjathI paNa mahAna evA e pahArAjA zuM koInI dalIla ke araja sAMbhaLavAne baMdhAyelA hoI zake?. ene khabara nathI ke AjakAla jamAne je Apakhudane che, ATekarI ane julamane ja pavana sArI duniyA para pheMkAya che, lAonAM ja vAjAM cotarapha vAgI rahyAM che, te jamAnAmAM jaina sAdhuo ApakhudI, julama ane svecchAcAramAM pachAta rahe te ebane mATe jIvavuM ja bhAre thaI paDe. vetAmbare mUrtipUjaka vargamAM devadravyanA eka mAmulI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM - 108 savAlane aMge amuka AcAryoe zrAvakane hathIAra banAvI je mahAbhArata yuddha AryuM che henI A bicArA arajadArane ja khabara heta te bhAI gumAvavAnA duHkha uparAMta bIjI vadhu upAdhinuM duHkha horI levA te taiyAra tha na hota. bheLA kaMThALI badhu! zAnta thA! TekrasIne pavana ekavakhata sapUrNa jozathI phUMkAI rahevA de ene paNa dareka cIjanI mAphaka ata to avazya che. TekasIne aMta najIkamAM Avato hovAthI ja kudarata ene hamaNAM hRSTapuSTa banAve che. gheTAne kala karavA pahelAM ene puSkaLa khavarAvI chepuSTa karavAmAM nathI AvatuM zuM? dIlAso le ke dharma, samAja temaja rAjyanAM kSetro parathI TekrasInAM saMtAnone bhAre ceDA vakhatamAM dUra thavo nirmAyalo che. Aje e mahAjanIA pADA hAme ekalaDAkala manuSyaktine avAja kAma lAge tema nathI. je kaLA AvaDe te manuSya mAtelA pADA svAme pitAnuM baLa khacI na nAMkhatAM pADA hA pADIne uzkerI sarjAtIya cuMda utpanna karAvavuM joIe, jethI eka bIjAnAM mAthAM teDI teo svataH jamIna para lAMbA thaI paze. . ane je "kaLA "mAM "pApa" lAgatuM hoya te laThTha rUpI satyathI TekrasInA pADAne sIdhera karavA jeTalI zakti hoya te ja manekAmanA siddha thaI zake. patro ane tAre, proTesTa ane vinaMtio, hilacAle ane azrapAta, Akrada ane upavAsa kAMI pariNAma lAvI zake nahi , paradezI sarakAra dharmanA jhagaDAmAM vacce paDavAnuM "pApa" karavinI nathI, ane samAja evo saMpIle kadApi thavAnuM nathI ke dhamagurUone bahiSkAra kare. tethI hAla te AkhalAone amaryAdita tahevAra " che ema hamajI mana mArI lezojI ! - gujarAtInA prasaMga parathI upajatA vicAro -gujarAtI" patramAM pArasI kanyAone lagatI eka TuMkI jAherakhabara pragaTa thavA pAmI hatI. gujarAtI ane pArasI patrakAre vacce ghaNuM vakhatathI vAkyuddha cAlu ja che ane e yuddhamAM gujarAtI potAnA rahaDIAtA bhASAbaLathI hameza vijayI nIvaDatuM jovAmAM AvyuM che. A vijaye parAjita pArasI patrakAranA hRdayamAM hameza khuMcate rahe e tadana svAbhavika che ane ene pariNAme teo jarA jeTaluM kharuM ke kalpita kAraNa hAtha AvatAM ekasapI karI enA upara tUTI paDe e paNa manuSyaprakRtine baMdha besatuM ja che. huM hamezA kahete AvyA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jainahitecchu. chuM ke duniyAne vijayI tarathI bhaya rAkhavAnuM jeTaluM kAraNa nathI teTaluM parAjita eksepI taraphathI bhaya rAkhavAnuM kAraNa che. DAyarathI jeTalI dhAstI rAkhavAnuM kAraNa nathI teTalI dhAstI niLa majuravarganI ekasapI (bAlsevISma )thI rAkhavAnuM kAraNa che. jarmanInA AtmAne mArI nAkhavAnA prayAsathI laMDa mAtra ADakatarI rIte duniyAbharanA majuravargane puSTi ApI AlsevIska bhaya ubheA kare che, ke jenI pragatine aTakAvavA mATe yuropabharanA astrazastra ke vimAna paNa kAragata thaI zakaze nahi; kAraNa ke A zatrunA vAsa henA zatruonA sainyanA hRdayamAM che ane haeNnuM zastra emotion (lAgaNI) che. pArasI patrakArAe ekasaMpI karI leAkAte uzkarI mUkyA tethI jarA paNa buddhino khapa na karatAM mAtra emotion ( lAgaNI)thI doravAi jai keTalAkAe 'gujarAtI' para manamAnyA'bakhALA kahaDiyA, keTalAkAe henA hAme karyAda karavAnI khaTapaTa karI, ane keTalAkeAe adhipatinA bhAine mAra mAryAM. khUbI e karI ke, mAranArA mArIne meTaramAM cAlyA gayA ane khInna pArasIe ja azakata banelAne spiItAlamAM laI javAnI bhalAI' karavA bahAra paDayA. This is nothing short of aading insult to ingury. saMjoge vacce A mAra paDayA hatA te saMjogAmAM mAra mAranAranI jAtinI kAi vyaktinI madada svIkAravI e nervousness ( bhayabhItapaNAnuM lakSaNa che. A bhayabhItapaNuM khImAranA patranI zailI parathI paNa jaNAi Ave che. A bhayabhItapaNAMtA ja atyAra sudhI lAbha levAmAM AvyA che ane mhane dhAstI che--huM Icchu chu ke e dhAstI khATI paDe ke hajI ene vizeSa lAbha levAmAM Avaze. hAlanI keLavaNIe mANasanA magajane keLavyu che paNa zarIrabaLane ane Atmika hiMmatane dezavaTA dIdhA che e satya keLavAlAe nathI jANatA eTalI sArI rIte dheAkApathIe jANI rahyA che. A jamAnAmAM dalIla nathI phrAvatI teTale darajje prapaMca ane lax YAve che e vAtanI nA kahenArAe kAM te bALaka che agara teA pAte ja prapaMcI ane laDDabAja hAi pAtAnI pAlIsI chUpAvavAnI tajavIja karanArAmAMnA che. ''gujarAtI'nI A kamanazIba jAherakhabara irAdApUrvaka chapAI hAya te! paNa--jo ke irAde sAbIta karavA ghaNA muzkela chepArasI kAmanuM apamAna karavAnA IrAdA tA e parathI khIlakula jaNAtA nathI. e hiMdu patrakAranA peparamAM khuda hiMdu kAmanA rIta Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 111 rIvAjo ane sudhArA sabadhe ghaNIe thekaDI chapAyA kare che paNa ethI kAMI hiMdu kAmanA e zatru che ema hiMduoe te zuM paNa gujarAtI 'nA harIphA ke truoe paNa jaNAvyuM nathI. vAgrasta jAherakhabara jo kAMi cIja sAbIta karI zakatI hoya to te mAtra eTaluM ja sAkhIta karI zake ke, patrakArA grAhakasaMkhyA vadhAravA mATe pablIkamAMnA alpabuddhivikAsavALA varganI emotonte gala-malIAM kare ( sensation utpanna kare) evA samAcAra, TIkAo, jAherakhabara ityAdi pragaTa karavAnA vAyaDApaNAne-e jAtanI nakhaLAine AdhIna thAya che tema gujarAtI' paNa thayuM heAya, ane e jAtanI nabaLAi tA kamanazIbe AjanI lagabhaga tamAma patrakAra duniyAmAM vadhatA ke ochA pramANamAM hayAtI dharAve che. ' gujarAtI'e, muThThIbhara pArasIenI sabhAneA TharAva vAMcatAM ja atyaMta narama zabdomAM mAphI mAgI e ja A mAranu gupta kAraNa che ema harakeAi mAnasazAstrane abhyAsI kahI zakaze. sa! karanArAe peAte melyA hatA ke, emanA DekhAMe '-svIkArAyala AgevAne A bAbata upADI levA taiyAra naheAtA ane tethI teo pete AgevAna banI sabhA melAvavA, garjanA karavA ane lokone uzkeravA bahAra paDayA hatA. matalaba ke, pArasI kAmanA kharA AgevAnA ane keLavAyalAe A jAherakhabarane jarA paNa agatya ApavAnuM pasaMda karatA naheAtA, mAtra muThThIbhara aprasiddha vyaktie A nimitte Age vAnapada meLavI levA bahAra paDI hatI. eka mahAbhArata Dekemezana kesane aMge emaNe kareluM rU. 200-500nuM kuMDa paNa emanI zaktine khyAla ApavAne puratuM hatuM. chatAM ' gujarAtI 'eTalAmAM DarI gayuM ane nahi chAjatA garIba zabdomAM kSamA mAMgI enDru e enI nerves nA purAvA che. kadAca zrImate ane khaDekhAMee AgevAnI laine ryAda karI hAta teA paNu thaI thaIne thavAnuM zuM hatuM? keTa kAinA bApanI naheAtI. duSTa irAde| sAkhIta thAya tema hatuM ja nahi, ane Akhare mANasa jAtamAM vadhatI ke AchI nabaLAi te avazya hAvAthI kAI mejIsTreTa karyAMdI tara kAMika- aNughaTatuM vaLaNuM batAvavA taiyAra thate tA paNu enuM pariNAma hamaNAM je pariNAma AvyuM che teTaluM kharAba te nahi ja Avate. mahAtmA gAMdhIjInI mulAkAta levA AvA navA prasaMgamAM-- Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jenehitecchu. doDavAmAM paNa chUpo Azaya ja rahelo che ema vhelAIthI joI zakAya. che. gAMdhIjIne te vakhate svapne paNa khyAla nahi hoya ke emanA nikhAlasa abhiprAyane AvA gaMdA khelanI DhAla banAvavAmAM Ava-- nAra che. dezane je vakhate saMpUrNa akyanI anivArya jarUra che tene vakhate dezanA prajAkIya netA eka najIvI bAbata ke jethI kaI kesanI thoDI paNuM vyaktionI lAgaNuM dubhAvAne saMbhava hoya te bAbatane -jo ke bIje prasaMge henA tarapha lakSa ApavA jeTalI darakAra karavAmAM paNa pitAnuM adhaHpatana samajate-vadhAre bhAra mUkIne dUra karavAne abhiprAya Ape e dekhItuM che. ethI gAMdhIjIne abhiprAya akSarasaH (literally) svIkAro joIe nahi. e hetupUrvaka belAyelo abhiprAya che, nagna satya nathI. A prasaMge gAMdhIjI jevA dezanetAee mana bhajavuM vadhAre hitakara che ema kahevAnuM A prasaMga parathI prApta thAya che. amadAvAdanA tophAnamAM keLavAyalAnI AgevAnI hatI ema kahevA jatAM zuM gajabanuM pariNuma-alabata aNadhArI rIte AvyuM hatuM e gAMdhIjIe dhyAnamAM rAkhavuM jarUranuM che. pAchaLathI e thana paMjAbane paNa hiMdanA virodhIoe lAgu pADyuM hatuM ane dezane mAthe eka bhayaMkara tahemata gAMdhIjI jevI vyaktine nAme mUkavA jeTalI bAjI khelAI hatI. pAchaLathI gAMdhIjIne khulAse" karavAnI jarUra paDI hatI, "keLavAyelAne vistRta maryAdAvALA artha karavAnI jarUra paDI hatI, ke je sAMbhaLavA keIe darakAra karI nahotI. gorA rAjA-- rIo kAMI satya mATe beThA hatA nathI. emane to amuka dhAreluM kAma pAra pADavAnuM hoya che ane henI saphaLatA mATe rastAmAMthI je kAMI maLI AvyuM hene upaga karI levAnuM hoya che. AmAM satya asatya kAMI tapAsavAnuM hatuM ja nathI. ane kAma pAra paDyA pachI satya-asatyanI vyAkhyAo carcavAne "dekhAva lAMbA vakhata sudhI cAlyA kare ane pitAnA kAryane "satya"nI vistRta vyAkhyAmAM samAvavAnI tajavIja thAya. jagavikhyAta vicAraka barnADa zA kahe cheH " An Englishman, if he commits a sin, either tells a lie and sticks to it, or else demands, & 'broadening of thought? which will bring his sin within the limits of the allowable" dell " There is nothing so bad or so good that you will not find Englishmen doing it; but you will: Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' samayanA pravAhamAM. 113 . * * . * A never find an Englishman in the wrong ! His watchword is always Duty; and he never forgots that the nation which lets its duty get on the opposite sido to its interest is lost." 24i 54000 64141tara sAmAnya vAcake mATe pragaTa karavAnI huM jarUra jeta nathI; temaja A kathana mAtra aMgrejone ja lAgu paDe che ema paNa huM kavIkAravAnI nA kahIza. amuka pariNAma lAvavAnI garajavALAe e ja vartana calAvavuM joIe, ema kudaratamAM che. "sAculA" hiMdane e pATha zikhyA vagara cAlavAnuM nathI je gAMdhIjI pratye vadhAremAM vadhAre , mAna chatAM kahevuM paDaze ke navuM satya evI koI cIja A duniyAmAM nathI, hoI zake paNa nahi. duniyA pite ja asatya che--mAyA" che-kalpanA che, te hemAM naraM satya kevI rIte rahI zake e ja savAla che. eka jaina tattvavettAe kimatI upadeza karyo che ke, " nizcaya daSTi hadayamAM rAkhIne vyavahAra daSTithI vatto. "nizcaya" yAne Absolute truth e hamajavAnI cIja che ane Conditional truth -Partial truth-Relative truth-"vyavahAra satya" amalamAM mUkavAnI cIja che. A vAda samasta duniyAne hamajAvavA jevo nathI; zubha AzayavALA ane vyaktigata svArthanI gaMdI bAjuthI. chUTelA jIvAtmAo pratye ja kahevA jevo che. je ane pitAnI milkata paNa yuddha aTakAvavA khAtara pratipakSIone ApavA taiyAra hate henA jevA (tuccha prAptinI gulAmI para jaya meLavI cUkelA) adhikArI" jIvAtmAo mATe ja gItAjIne upadeza kRSNa nAmanA pUrNAvatAra (superman)thI ucArA che, paraMtu Aje kRSNane anusaravAne gya vyaktio paNa rAmane ja-aMzAvatArane ja-anusare che e ja khedanI vAta che. rAjadvArIo ane vegIoe dhaNueka prasaMgamAM taddana mauna bhajavAnI "upayogI kalA" zikhavI joIe eka nirdoSa haraNa pAchaLa koI zikArI paDyA hoya ane rastAmAM kaI yogIe te haraNane doDI jatuM kharekhara joyuM hoya te paNa heNe zikArIne "satya' kahevuM joItuM nathI. paNa mana bhajavuM joIe che pArasI patrakAre tarapha pAchA pharatAM kahevuM joIe che ke, hiMdu ane pArasI kema vacce keI jAtanuM vaimanasya che ja nahi. eka hiMdu Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jainahite. C. vyakti kAMi TIkA kare ke eka pArasI vyakti TIkA kare tethI hiMdu pArasI kAmAne hemAM saDAvavAnI kazI jarUra nathI. TIkA karanAra karatAM kAmAne saDAvavAnI hIlacAla karanAra vadhAre dASita che. banne kAmAtA ane dezanA te peAtAne zatru banAve che. pArasI kAkhamAM ke hiMdu kramamAM saDaeNA nathI ema kahenArA kAM te mUrkha bALaka che agara sA dhamaDI che. eka kAmanI kanyA bIjI kAmanA yuvAna sAthe lagna kare tethI te te kAmane zaramAvAnI, khATuM lagADavAnI, hInapada shamajavAnI kazI jarUra nathI. relve, tAra, nyusapepara ane dezaparadeza vaccenA sabadhAnA vistAra thavA pachI duniyAmAMthI kAma ane vADAnI sImA TUTavA mAMDe e mAtra svAbhAvika che ane eka najIkanA divase ApaNe joIzuM ke tamAma duniyAmAM paraspara lagnavyavahAra chUTathI thavA lAgaze. keTalAka pArasI patrakArAe kahyuM che tema hiMduete pArasIee sudhAryAM che ' e vAta jema satyathI vegaLI che tema pArasIAne hiMduAe sudhAryA che e vAta paNa satyathI vegaLI che. kharU teA e che ke, pArasIene hiMdamAM svarakSA mATe nAzI AvavuM paDyuM hatuM [ je vAta teo pote svIkAre che, ane emAM paNa hInapada jevuM kAMi nathI; jIva bacAvavA ke dharma bacAvavA mATe dareka prAe . nAzI chUTavuM paDe che ] ane hiMdamAM AvI hiMdI rItarIvAjonuM anukaraNa paNu svarakSA mATe ja karavuM paDayuM hatuM. sahavAsa hamezAM banne pakSAne ekabIjAnA guNa-doSa dhIre che. tethI pArasIonA keTalAka guNA ane keTalAka dASA hiMduomAM AvyA ane hiMdunA keTalAka guNA temaja deSA pArasIemAM AvyA. kAie bIjA upara - upakAra ' karyA nathI. sara mahetAe rAjakIya kSetramAM kAMi karyuM te kAMi pArasI tarIke nahi paNa hiMdI tarIke-rAjadvArI tarIke karyu che. pArasI patrakAre ema mAnatA hoya ke gujarAtI jarnAlIsmanI lagAma hemanA hAthamAM hAvAthI gujarAtI AlamanA te 8 upakArI' che te te mhoTAmAM mhATu ateDuM kare che. janalIsTsa e eka dhaMdhA ' che ane gujarAtIe karatAM teemAM sAhasa zakti ane uttejana rvizeSa hAvAthI pArasIoe kAI upara upakAra khAtara nahi paNa dhaMdhA karI danirvAha karavA khAtara ja jarnAlIjhama lIdhuM che. ane jarnAlISmane teoe UMcI sthitimAM ApyuM paNa nathI. pArasI janAlIsTsa keTalAka dASAthI bharapUra che e A prasaMge batAvavAnI agatya che. ' gujarAtI'nI mAka pArasI lekhakeAnI azuddha gujarAtI. , . Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 115: - na nananana bhASA tarapha huM najara karavAnI nA kahIza. e bhASA hemanI pitAnI na hovA chatAM teo rejhiMdA patre e bhASAmAM kahADavA jeTalI himata dharI zake che e to hemanA lAbhamAM jAte savAla che. e sAhAra, mATe te huM emane mubArakabAdI ApIza. ane "bhASA" karatAM "vastu tarapha vizeSa dhyAna ApavAnI polIsIne ja huM vajana ApIza. pArasI patrakAre pArasIkamane lagatI najIvI bAbatene paNa dareka aMkamAM sthAna ApI sArvajanika jagAne jarUrathI vadhAre durAga kare che. je pipare khAsa pArasI komane mATe ja hoya, jenAM nAma pArasI" ke, "pArasImitra" jevAM heya hemAM pArasI carcAone vizeSa jagA ApavAmAM geravAjabIpaNuM nathI; paNa muMbaI samAcAra rASTra gophatAra" "sAMja vartamAna" ityAdi sArvajanika nAma dharAvatAM piparemAM pArasI koma ane dharmane lagatI khAsa bAbatane ghaNuM agatya ApavuM kaI rIte vAjabI kahevAya nahi. Ama thAya che. e deza karatAM komane vadhAre cAhavAne purAvo Ape che, ane kemI. daSTithI thatI hIlacAla rASTriya hita sAdhavAmAM hameza pachAta ja paDe. rAjakIya praznonI carcAmAM pArasI patre eka hiMdI (huM hiMdu kahevA nathI mAMgato) tarIkenI "dAjha saMpUrNa aMze batAvI zakyA nathI enuM A kAraNa havA saMbhava che. thoDA mAnavaMtA apavAda , bAda karatAM pArasI koma mATe eka cAlu pharyAda che ke teo rAjadvArI, bAbatamAM eka hiMdI tarIke rahevI joItI "dAjha" dharAvatA nathI. teo bIjA dezamAMthI utarI AvelA che e khyAla hemanA manamAM jANatAM ke ajANatAM vadhAre pramANamAM rahe che. tethI rAjakattI tarapha bahudhA hemanuM vaLaNa (sub-consciously ) rahe che. hayAtIne bhaya hameza manuSyane balavAna tarapha jhukAve che. vAjabI ke geravAjabI rIte koI paNa rIte eka paNa pArasI patra alTImIsTa pakSanuM vAjIMtra baneluM jovAmAM AvyuM nathI. AnA radIAmAM ema paNa kahevAmAM Ave ke ekTImIsTa pakSa sAco che. ema je na mAnI zakayo hoya te pitAnA hRdayanI virUddha jaI e pakSane pratinidhi kema banI zake? paraMtu eka AkhI kema DareTa ke alTImIsTa vicAranI hoya ema. banavuM kadApi saMbhavIta nathI; manuSya prakRti bahuraMgI che; koI nahi ne koi patrakAra te jarUra eNkTiImIsTa vicArane hevo ja joIe. paNa pArasI patrakAra vargamAM tema nathI banyuM e emaja batAvI zake ke e komanuM chagara hiMdane janmabhUmi mAnavAne hajI sudhI taiyAra thaI zakayuM nathI. e. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahiteccha. - instinct hajI pedA thaI nathI. ane hiMdI tarIkenI instinctnI gerahAjarImAM nIkaLatAM pipare-pachI te hiMdu adhipatinI rAhabarI -nIce hoya ke pArasI ke aMgrejanI sahabarI nIce hAya-hidanI daSTie vizeSa upayegI nathI. vadhumAM vadhu eTaluM emanI tarapheNamAM kahI zakAya ke hiMduo patrakAranA dhaMdhA mATe bahAra hetA paDayA te arasAmAM teoe "dhaMdhA' tarIke paNa pahela karI ane harIphAIne - jema ApI jamIlIba tarapha hiMduonI gareja utpanna karI. dezahita, satya ane bhAIbadhuM patrakAra tarapha sahAnubhUtiH A traNe daSTibiMduthI patra calAvavAmAM bhAgye ja Ave che. eka nAmIcA -rAdA pArasIpatranA aMkamAM, te pa DIsmasa karelA eka nekare game tevI yuktithI beTI sahI (forgery) thI eka AbarUdAra - patrakArane bhayaMkara nukazAna thAya evuM jUThANa ane lAibala pragaTa karAvavAmAM phateha meLavI hatI. nukasAna pAmelA pakSe A pArasI patrakArane lekhIta purAvA ApI khAtrI karI ApI ke chapAyelA carcApatramAMnI sahI banAvaTI ane nIca AzayathI karAyelI hatI. kharI ane banAvaTI sahI patrakAre pote sarakhAvI ane dago thayo hovAnuM pite svIkArI nukasAna pAmelA patrakArane chUpI polIsanI madada laI gunhegArane forgery mATe sajA karAvavAnI salAha ApI, paraMtu te - chatA pitAnA bIjA aMkamAM kharI hakIkta jAhera karI nukasAna pAmelA pakSa mATe pitAnA patra vaDe baMdhAvA pAmelA hAnIkAraka khyAlane dUra karavA jeTalI sahAnubhUti ke bhalAI henAthI na banI zakI ! A banAva dekhItI rIte nirmAlya lAgaze, paNa siddhAMtanI daSTie ghaNo athasUcaka che. je mANasane pote nahi IcchavA joga mANa gaNuM nekarImAMthI DIsmasa karyo che, jenI khaTapaTathI pitAnA peparane hIpada lAge evI bAbata prapaMcapUrvaka pitAnA peparamAM ghusavA pAmI che, prapaMcanI sAbItI pitAne ApavAmAM AvI che ane te ja pharyAda karavA mATe banAvaTI sahIvALuM carcApatra hAmA pakSane supurda kare che, te chatAM pitAnI IrAdA vagaranI bhUla sudhAravA jeTalI paNa bhalAda henAthI thatI nathI ane te paNa eka bhAibaMdha patrakArane nyAya ApavA mATe paNa pitAnA peparamAM anyAya ghusI zake che" ema - loko jANavA pAme e pitAnA mAnamAM ghaTADo karAvanAra thaI paDe evA Preslige nA kheTA bhayathI e pArasI patrakAre eka nirdoSa samAjasevAnA badalAmAM ulaTI khuvArI pamanAra ane patrakAra vyaktine Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM.. 117 zaMkara mahAna nukasAna-pitAnI haThathI-karyuM. svAmo pakSa eka patrakAra temaja vyApArI hatA ane henI viruddhamAM jAhera hitanA mahAnA taLe evI khoTI bAbate yuktipUrvaka te pArasI patramAM chapAvavAmAM AvI hatI ke jethI enI sAthenA vyApArI levaDa-devaDanA saMbaMdho TuTI javA ja pAme ane te sAdhane hene ekAeka nAdArInuM zaraNuM levAnI pharaja paDe. eka jAhera purUSa pitAnA jAhera jIvananA kharcane nIbhAvavA mATe dhArAzAstrI ke vyApArI ke bIjI koI jAtanA kAmakAjanI A-- vaka para AdhAra rAkhato hoya che e vAta hamajAvavAnI bhAgye ja jarUra hoya. temaja dareka vyApArI pitAnI muDI karatAM kAMIka vadhAre nANuM baMdhAmAM rokata hoya che e paNa A jamAnAmAM bhAgye ja koIthI ajANyuM haze. "phalANuM jAhera purUSe pitAnI chellI mIlkata paNa gIre mUkI che" ema jAhera peparamAM pragaTa thavAthI enA. benkare dhIrelAM nANAM pAchA meLavavAnI tAkIda kare ane udhAra mAlanI Apale karanArAo henAthI kAmakAja karavAnuM baMdha kare, jene pari NAme chate paise hene nAdArImAM javuM paDe. eka patrakAra eTaluM paNa jovAnI darakAra na kare ke jAhera purUSanI khAnagI bAbatane jAheramAM mUkanAra jarUra ene nukasAna karavAnA AzayathI ja enA peparane. ojAra banAvavA mAge che, to evA patrakAra game teTalA nirdoSa AlayavALA hovA chatAM pablIkane mATe bhayaMkara ja che. ane A amuka bAbatamAM te hakIkata paNa taddana jUDI banAvaTI hatI. ane tethI ja kahevuM paDe che ke pArasI patrakAre jarnAlImathI hiMdanA upakArI banyA che evo dAvo karavA mAMgatA hoya to te phajula che. teo te kAma eka dhaMdhAdArI tarIke kare che ane dhaMdhAmAM paNa je uraca siddhAnta pALavA joIe te badhA teo cIvaTAIthI pALatAM. bhAgye ja jovAmAM Ave che. huM hAre pArasI jarnAlIjhUma mATe A TIkA karuM chuM tyahAre ema kahevA nathI mAMgate ke hiMdu patrakAro devanA dIkarA" ke "phIrasto che. gujarAtI jarnAlIma hajI sudhI, to daSothI bharapUra ja che. "uMcA zekha"thI-mAtra koI eka sidAMtanI sevA mATe ja-pragaTa thatuM koI gujarAtI denika ke sAptAhika ke mAsika hovAnuM huM pote to svIkArI zakato nathI. hA, eka karatAM. bIjuM patra pramANamAM (comparatively) cahaDIkhatuM hovAnuM svIkArIza, paNa evuM eka paNa patra hovAnuM huM svIkArI zakatA nathI. ke jenA- hArdika Azayo pratye mahane "bhakti' utpanna thAya. AvuM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jehitachu. : eka paNa patra je gujarAtImAM hayAtI dharAvatuM hAta te Aje gujarAta kAMI ora ja cIja hAta. AzayanI pavitratA dharAvatuM navajIvana" thoDA arasAmAM zuM karI zakayuM che te kahevAnI bhAgye ja jarUra rahe che. hAlanA jarnAlIsTsa mATe mhane eTalA badhA kaTALe (Disgust) che ke traNa traNa sAmayika patrane janma ApI bAtrIsa varSa sudhI lekhA. lakhavA pachI huM peAtAne patrakAra kahevaDAvA 1. nathI ane dvArA vicAra adhiti' tarIke nahi paNa lekhaka ' tarIke ja bahAra pADavAnI ane mAtra * mhArA ja vicAre AMdhanArA bahAra pADuM chuM sAdhanane eka sAmayika patranA niyamAthI vaMcita rAkhavAnI jarUrIAta svIkAravI paDI che. te sAdhana kAi. niyamita pRSThasaMkhyAmAM nahi bahAra paDatAM koi vakhate 100 pRSTamAM teA keAI vakhate 500 pRSTamAM bahAra paDe che, koi vakhate mahInAne aMtare teA kAi vakhate cha mahInAnA atare bahAra paDe che. te kAi pakSanuM vAjIMtra nathI, kASTanI maherabAnInI garaja karatuM nathI, mitrAnI paNa lAgaNIonI darakAra karatuM nathI. te eka dhaMdhe ' nathI paNa mAtra zekha ' che ke je ulaTA bhAga le che. buddhivAdIone mana e mUrkhatA che. mhAre mana paNa e mUrkhatA ja che, paNa jAdA amAM. satya jovAnI zakti karatAM satya chUpAvavAnI zakti vadhAre duHprApya cIja che ane huM muMgA rahI zakatA nathI e pote ja--AdhyAtmika arthamAM-mUrkhatA che! To be visible to the many too many is Shallow; it bespeaks a -certain poverty of soul. All really grand things are reserved. The will to speak out, to' explain', to annotate belongs to the second class of thinkers, the first eless always being reserved. < . eka mahAna hiMdInA upadeza--sapTembara 1919 nA yuga iMDiyA patra mAta lAlA lAjapatarAyajIe amerikAthI hiMda pratye mAkalelA sa MdezAmAMnA nIcenA vicArA 'jainahitecchu ' nA vAcake lakSapUrvaka manana karavA joga cheH---- " jokhama na hoya thAre je svadezabhakta banI jAya che, paraMtu kAma karavAnA samaya Ave tyAre kavyabhraSTa thAya che tee ja, paMjAbanA loko upara thayelA atyAcArane mATe javAbadAra che." Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 114 huM hamene khAtrIpUrvaka kahIza ke ApaNAM dunuM mULa A paNuM pitAnI bhIratA, AthaparAyaNatA, ahaMmanyatA, caMcalatA ane mitradrohamAM ja raheluM che." bhUtakALamAM ghaNI vakhata ApaNe ApaNA sAthIone tyajI dIdhA che ane ApaNuM pratipakSIonI sAthe maLIne ApaNe ApaNA sAthIonI niMdA karI che tathA hemanA pratye virodha darzAvyA che. ApaNuM pratipakSIo ghaNuM dezIAra, yuktipramuktivALo temaja balavAna che. nirdoSa ane bInaanubhavI mANasenA magajamAM pitAnA netAo pratyenA avizvAsa ane saMzayanuM jhera kevI rIte reDavuM te teo jANe che, teo vaLI ApaNuM pitAnuM saMbhALIne besavAnI prakRtine, svArthaparAyaNatAne ane ahaMmanyatAne lAbha kevI rIte levo te paNa jANe che, ane manuSyaprANImAM rahelI. lAbha ane surakSitatA meLavavAnI vRtti para kevI rIte bAjI racavI te paNa teo hamaje che. phUTa ane kusaMpa karAvavAnI kaLAmAM teo praviNa che. bhUtakALamAM ApaNe hemanA hAthamAM bahu ramyA chIe. kaDavA anubhavo pachI paNa zuM A paNe dhaDe nahi laIe?" - "ApaNAmAM ghaNuM mANase evA che ke je pahelAM te ha. mAre vizvAsa meLavI le che ane aMte hamane ja dago de che. je hamane madadanuM vacana ApI bhramamAM nAkhe che, ane je hamane "viveka" ane "svadezabhakti " nA nAme araja kare che, hame hemanAthI cetatA raheze ane hemanAthI dUra ja rahejo." ' "raLI ApaNAmAM ghaNuM mANase evA che ke jeo kharekhara udAtta ane dezabhakta che paraMtu jeo eka yA bIjI saMsthAnI sAthe. paraNI beThelA che ! yAda rAkhajo ke saMsthAo kAMI "sAdhya nathI -te te mAtra "sAdhana che. teo ApaNe mATe che, kAMI ApaNe. hemane mATe nathI. javAbadArI hamajanArA, ucca AdarzavALA, Atmabhoga ApanArA tathA siddhAnto ane mahad kAryone mATe saMkaTa. sahana karavAne tatpara evA loko saMsthAo (na hoya. hAMthI) utpanna karI zake che .. jyAM sudhI jIvana ane jussAthIbharapUra manuSya saMsthAonA saMcAlaka na hoya tyahAM sudhI saMsthAo jIvana ane utsAha preravAnuM kAma bajAvI zake Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vika * * jinahitecchu. ja nahiM .. hamArI saMsthAone bhale hame jALave, paNa bIjI tamAma vastune bhege saMsthAne jALavI rAkhavAnI ciMtArUpI samudramAM hamArI uccatara vRttione DUbADI deze nahi." bahArathI ApaNe jusse gumAvI dIdhuM hArathI ja ApaNe sava kAMI gumAvI beThA." bhale tame ekalA ho, paNa mArA jussAne prabaLa ane prazasta che." - "mahane kahevAmAM AvyuM che ke chellA trAsathI paMjAba nizreSTha ane bhraSTa banyuM che ane pajAbanuM samagra sArvajanika jIvana naSTa thayuM che. vartamAnapatro baMdha paDayAM che, mitratA-sahAnubhUti-ektAbaMdhutA adazya thaI che, "saba sabakI samAliyo, meM merA phaDa letA dU!" evo ghATa thaI rahyo che. ....... tarUNa paMjAbIo ! huM hamane hadayathI prArthanA karuM chuM ke A bhraSTatA, A chIdrASaNa vRtti, - A udAsInatA (apathy) ane A pitAnuM phoDI levA jevI saMkucita vRttine zIdhra parityAga kare. hadapAra thayelA ane kArAgrahamAM paDelA hamArA netAonI bAjue khaDA rahe, jeo maraNa pAmyAM che ane maravAnA che hemanAM nAmo ane muNonuM smaraNa kare, hemanA pratye bane teTalI sahAnubhUti darzAve ane hemane bane eTalI hAya kare, hemane mAna Ape--pUjA kareH hamArI sahAnubhUti ane kadara hemane pitAnAM saMkaTa sahavAmAM sahAyabhUta thaze ane hemanA AtmAne vizeSa dRDha banAvaze . uThe, ane gatimAna thAo. hamAruM sArvajanika jIvana navesarathI race, hamArAM vartamAnapatre pharI cAlu kare, hamArAM rAjakIya maMDaLane punaH sajIvana kare, lokone kharuM zikSaNa Apo ane hemane dezakAryamAM vije .. sarva prakAranA taphAnane tyAga kare. vaiSphavika vigrahane mATe ApaNe lAyaka nathI ane teyAra paNa nathI. ApaNane viplavanI apekSA che, paraMtu ApaNe balaprayoga ke tophAnathI viplava karavA mAMgatA nathI. ApaNane hRdayaparivartana tathA buddhiparivartananI jarUra che. tophAnanI nahi paNa daDhatAnI ApaNane jarUra che, caMcalatAnI nahi paNa nizcayathI jarUra che. kAmacalAu upAye nahi paNa siddhAnto ane harakoI jokhame siddhAntane vaLagI rahevAnI ' custatA ApaNane joie che." Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 12. hamArA zrImaMtavarganA saMbaMdhamAM ciMtA karaze nahi; hemane phAve tema karavA do. hame hamAre madhyama varga kheDUta ane majurane ja taiyAra kare. hemane tiraskAra, balaprayAga ke tephAna na zikhavaze. paraMtu ekatha, saMgaThana, kartavya, vyavasthA, zikSaNa, vizALa daSTi, jAti khAtara vyaktine ane rASTra khAtara jatine bhega ApavAnI agatyaH e bAbate hemane zikhavaje." "vartamAna patramAM uzkeraNIbharI bhASA vaparAvI na joIe. temaja adhikArIonI vAhavAha, prazaMsA ane stuti paNa na ja AvavI joIe.' hiMdusabhAo ane mAslama lIgane have to parityAga kare. hemane pAyo khoTo che. hemanuM pracArakArya bhrAmaka che, hemanuM anukaraNa viSamaya che, ane hemanI sebata adhaHpAta karanArI che. nidAna thoDA vakhata mATe dharma patha ane kema saMbaMdhI sarva carcAne tIlAMjali Ape. jiya, rAjakIya ane Arthika dhoraNe "baMdhubhAva" keLa, e ja dhoraNathI saMjana" karo, e ja dhoraNathI "zikSaNa Ape, e ja dhoraNathI "AMdolana" kare." AtmasaMyama karanArA mANasanAM maMDaLo ubhAM kare." lAbhane mATe nahi paratu lekazikSaNane mATe vartA mAnapatro ane copAnI pragaTa kare mahAre abhiprAya che ke prastuta samaye gAMdhIjI uttamattama netA che. emane anusare." AtmagArava zastra vagara zakya nathI: koI paNa jAti jeNe baLAtkArathI ke svecchAthI zastra cheDyAM hoya tyenAmAM Atmagorava hevAne saMbhava nathI. pramANiktA, udAratA, praDhatA ityAdi to e prajAmAM rahI zake ja nahi. je purUSane "khasI karavAmAM Ave che te purUSa" te rahete nathI ja paraMtu strIthI paNa napAvaTe bane che. hIcakAre, tuccha, manuSyatvahIta bane che. purUSa sAthe henI jananendriyane jeTaluM saMbaMdha che teTalo ja saMbaMdha prajA sAthe za. strane che. hiMdane niHzastra banAvavAno kAyado ghaDanAra dhArAzAstrI kudaratanA A chUpA kAyadAnuM rarasya barAbara jANato hate. jarmanInA -zastra nAza karavAne ane pharajyAta lazkarI tAlIma baMdha karAvavAne Agraha karanArAo khasI karavAnA sAyansanA acchA " ustAda" ga Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 % janahitara. NavA joIe. AyaleMDanA sIna-phIna netAne aMgreja prakRtine bheda vakhatasara maLI javAthI teNe paNa A satyanA jANapaNAne upayogabIjAone "khasI" karavAmAM nahi paNa potAnA dezabaMdhuone Dabala marada ' banAvavAmAM-sArI rIte karyo che, ema iMglaMDamAM pragaTa thatA "laMDana megejhIna " nAmane prasiddha mAsikanA mI. za DesamanDa nAmanA nAmIcA aMgreja lekhakanA lekhamAMnI hakIkato parathI hamajAya che. AyarlaeNDa agAu iMglaMDanA tAbA nIcenuM svarAjya mAMgatuM hatuM paNa have te mAgaNI karanAra AIrIzamena e dezamAM che paNa maLI zake tema nathI, kAraNa ke A deza svataMtra prajAsattAka rAjyanI bhAvanAvALA bane che ane e bhAvanAnI tapti mATe I glaMDanI maherabAnI, madada ke maMjurI paNa te IcchatuM nathI, paNa te mAne che ke prajAsattAke rAjya sthapAI cukayuM che. 1818 nA - nyuArInI 21 mI tArIkhe maLelI AIrIza pArlAmenTa ghaDelA kAyudA sivAya bIjA koI kAyadAne AIrIza mAnatA-pALatA nathI. sAmAnya briTiza adAlatene paNa boyakoTa karavAmAM AvI che. teee pitAnuM khAsa pradhAnamaMDaLa ( kebIneTa ) rahyuM che, jAhera khAtAo (pablIka DipArTamarsa)nA vaDAo nemyA che ane zIMgTana ane perIsa khAte kAma karavAne elacIo suddhAM nImI dIdhA che. paradeza khAte kansale mekalyA che, jeo yarapanAM judAM judAM rAjyomAM kAma paNa karI rahyA che. dezamAM jagAe jagAe lavAdI borDe sthApI che ane briTiza kAryone nakAmI banAvI che. jagAe jagAe DhaMDhero pITAvIne jAhera karavAmAM AvyuM che ke briTana sAthe bhAIbaMdhI karanArane dezadrohI gaNuM sajA karavAmAM Avaze. 2 thI 3 lAkha sainikenuM rIpablIkana Ama ( lazkara ) rAkhavAmAM AvyuM che ane jarUra paDe to dareka 17 varSanI umarane AIrIza kare paNa, senika bane evI vyavasthA rAkhavAmAM AvI che. chellA mahAyuddhamAM bhAga laIne AIrIza prajAe e anubhava have potAnA kAmamAM lIdhe che. teo cha mahInAmAM game tevA zaherIne sainika banAvI zake che. dArUgaLa ane rAIphala tathA oTomeTIka pIstola vagere zastrane eTale heTa jaththa te lekee ekaTho karyo che ke eka lAMbA yuddha mATe teo saMpUrNa taiyAra che. teo vaLI vizvAsathI kahe che ke erepleina, sabamarIna TeMka ane toponI bAbatamAM teo sarvathA tatpara che. DITekaTIvonI maheTI saMkhyA dareka khAnagI bAtamI ghaNIja vi Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 123 ' cikSaNatAthI meLavI zake che. Ayale Dane kAje rAkhavA iMgleMDa varSe zu kroDa jeTalu kharcA karatuM hovA chatAM sIna phIna hIlacAlane dAkhI zakayuM nathI. sInaddIna AgevAne e vaLI bhAvI yuddhane khyAlamAM rA khIne vadhAremAM vadhAre kAtIla dArUgoLAnI zeAdha karavA mATe rasAyaNa-ka zAstrIonI eka, mhoTI saMkhyA rAkI che. vaLI prasattAka rAjyanI saghaLI Arthika jarUrIyAtane pahoMcI vaLavAne teo sadhaLI gADhavaNu karI cukayA che. tee ema kahe che ke ' samudranI rANI 'tarIkenI iMgleMDanI sattA amerikAnA hAthamAM javAnI taiyArImAM che, ane e mAnyatApara teee amerikAmAM petA taranu puSkaLa valaNu ubhuM karyuM che. ATalI mheATI taiyArIe chatAM ane ATale bahAdUra AtmA halavA chatAM, mI. DesmeDa khullA ekarAra kare che ke, AyaleDanI IcchA adhAdhudhI ke khunAmarakI svIkAravAnI nathI eTaluM ja nahipaNu iMgleMDa sAme vijaya meLavIne paNa iMgleMDanA haMmezanA mitra tarIke te vavA mAMge che, ema sadarahu agrejI lekhakane Ayo DhamAM satra zrI purIne aMgata tapAsa karavAthI khAtrI thaI che. A lekhakanA vna uparathI slaeNmajI zakAze ke sazasra ane zUravIra prajA ja AtmagAravavAnI ane udAra temaja kSamAzIla hoi zake che. . Ayarle DanuM game te thAye, ApaNe te mAtra mAnasazAstrane lagatuM eka satya tapAsavAnuM hatuM ane e satyane abhyAsa karavAmAM eka aMgreja lekhake ApeluM Ayale"nu varNana eka padArtha pATha tarIke ApaNate kAma lAgyuM te mATe ApaNe henA AbhAra ja mAnIzuM. - dharmAlyudaya" mAM vidhavAvivAha:--eka jaina AcAnI madadathI eka jaina gRhasthe janma ApelA dharmAbhyudaya' nAmanA mAsikapatramAM vaidhavya ' nAmanA eka lekha gayA me mAsamAM pragaTa thaye che, jemAM vidhavAonI saMkhyAnA AMkaDA vagere ApIne te tarapha puSkaLa sahAnubhUti batAvavAmAM AvI che ane chevaTe eka upAya sUcavavAmAM AvyA che ke " jo khAlikAye apane patike sAtha nahI rahI hai, unheM kevala punanirvAha karanekI AjJAhI nahIM kintu punavivAha karaneke liye unheM utsAhita karanA cAhiye, Ara vaha vidhavAye jinakI avasthA para sAlase kama hai yA jo abhi javAna hai unheM punarvivAha karanekI IjAjata denI cAhiye 'bhAaidha dharmAMnyuyanI A salAha kharekhara dhanyavAdane pAtra che ane vyavahAra dhanA abhyudaya mATe zubhasUcaka che. . Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahiteccha nakAmA bakhALA:-manuSya svarakSAnI IcchAthI dorAya che, nahi ke paropakAranI, e satya-hiMdI praja sahamajI zakI nathI tethI ja nakAmA bakhALA pAchaLa vizeSa zakti gumAvAtI AjakAla najare paDe che, kALA kAyadA" zA mATe rada karatA nathI, chApAnA maheDe dIdhela hRce zA mATe dUra karatA nathI, paMjAbanA atyAcAranAM mukhya pAtrone zA mATe ghaTatI zikSA karatA nathI, musalamAnabhAIone Taka bAbatamAM ApeluM vacana toDI hemanI dhArmika lAgaNI dubhavavAnuM kema baMdha karatA nathI : ityAdi bakhALA kahADanAra peTA jJAnathI jeTalA 4:khI thAya che teTalA ukta banAvathI duHkhI thatA nathI. dareka videzI prajA bIjA deza para kAbu rAkhavA khAtara ema ja kare e sivAya enI hayAtI hAM kAyama rahI zake nahi. paMjAbe yurepI yuddhamAM pitAnI bahAdurInI sAbItIo na ApI hota te e bahAdUrI dAbI denAra pagalAM levAnI DAyarane kAMI jarUra na paData. tAbedAra prajAmAM jema jema jera pragaTatuM jAya tema tema uparI prajAekAraNe ke vagara kAraNe-sakhtAI karavI ja paDe ane sakhtAIne kAyadAnuM svarUpa paNa ApavuM ja paDe. Aje duniyAe samrAIne adhama mAnI che paNa kAyadAne pavitra cIja mAnI che. je duniyA " pramANiktA" zikhI heta ane jIMdagInI aneka jarUrIAtemAMnI eka tarIke sakhAIne paNa nirdoSa cIja mAnI hatI te ene kAyadAnuM varUpa ApavAnI takalIpha bacate. eka vicAraka tarIke mane koI sapta pagalAM ke bhayaMkara yuddhamAM nahi IcchavA joga kAMI lAgatuM nathIH paNa pakSakAnI "apramANikatA" ja nahi IcchavA joga lAge che. prajAmAM paNa pramANikatA nathI. jaDa dIvAla para ghA karavAthI te paNa pratikAra avazya kare che te manuSya prANI pratikAra karavAnI icchAthI vegaLo hovAnuM batAve e nahi mAnavAjoga ane apramANikatA puravAra karanAruM kathana che. hiMda prathama rAjakartAo hAme 1857 mAM khullAM zastrothI pratikAra karyo, pachI dabAI gayA eTale ethI vadhu narama pratikAra yakeTanA rUpamAM karyo, ethIe dabAyA tyahAre asahakAranA rUpamAM-naramamAM narama rUpamAM-pratikAra karyo. ema hiMdI AtmA dIna para dIna narama ne vadhu narama pratikAra tarapha DhaLavA lAge ane aMgreja AtmA dIna para dIna sapta ane vadhu sakhta pagalAM tarapha DhaLavA lAgyo. gati eka ja sIdhI lITImAM paNa judI dizAmAM thatI gaI. ethI banne vaccenuM aMtara eTaluM vadhI gayuM ke have hiMdI aMgrejane pakaDI pADe ema te rahyuM ja nathI. hiMdI AtmA eTalI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 125 hadane nirbaLa thaI che ke, asarakAra jevA ane zAnta haDatAla jevA pratikAra hAme paNa khuda hiMdI AgevAne ja thayA. teo kahevA lAgyA ke ethI keTalIka athaDAmaNuM thaze ane keTalAke nAhaka mAryA jaze. A bhaNyAMgaNyAM bALake hajI ema ja gekhI rahyAM che ke itihAsa to saphedothI ja lakhI zakAya, emAM lohInuM TIpuM paNa "kharcavuM na paDe. duniyAbharanA itihAsa gokhI gayA pachI paNa A rAjadvArI bALake svarganAM svapnamAM ane mukhamalanI gAdI para ja mahAlyAM kare che ! eo kudaratano mArga badalI nAkhavAnI DaMphAsa mAre, che. ane te chatAM IgleMDanA itihAsanuM eka jhaLakatuM pRSTa banAvavA mATe hiMdI lehI reDAvavA teo ja taiyAra thayA hatA. emanI dezabhaktinI bhAvanAne ane mANasAIne khyAla eTalA uparathI ja thaI zake che ke, teo ema kahevA mAMge che, ke hamArI mAtA para koI balAtkAra karato hoya ane balAtkAra vakhate hamane teNInA hAthapaga pakaDI rAkhavAmAM madadagAra thavA pharamAvato hoya to hamAre te madada ApyA karavI eTaluM ja nahi paNa madada ApavAnI nA kahevI e hamAre mATe mAtadroha karavA samAna che. A jAtanuM suphIANuM je yuropamAM keAI phUTe te enA upara AkhI prajA ke jenAmAM manuSyatva che te thuMkavA ja uThe ane henA apavitra paga eka kSaNa paNa garavazAlI yurepanI bhUmi para rahevA na de. mAtAnI AbarU levAmAM madada nahi ApanAra putrane mAta hI kahenAra karatAM, akriya paNa cupa rahenAre mANasa kAMIka uccAtmA kahevAya, enA karatAM paNa madada - ApavAnuM baMdha karanAra vadhAre uccAtmA kahevAya, enA karatAM paNa mAtAnI rakSA mATe ukta thanAra vadhAre ucAtmA kahevAya, ane enA karatAM paNa mAtAne choDAvyA bAda teNInuM eTalI hadanuM apamAna karanArane pramANika celenja ApI badalo levAmAM potAnA prANa apanAra kharekhara uMcAtmA kahevAya. hiMdanA moTA dAdA thai pharanArA ane asahakAra hAme kamara kasanArA prANIone yogya vizeSaNa zodhI kahADavuM e mAtAne bacAvavAnA kAma karatAM paNa vadhu muzkela kAma che; kAraNa ke koI paNa Arya dezanA zabda koSamAM eTalI hadanA "vinIta (!). AtmA mATe ghaTatuM vizeSaNa najare paDatuM nathI. zAnta haDatAlathI-- pilIsanI game tevI AjJA svIkArIne paLAtI haDatAlathI paNa keTalAkonuM lohI paDaze evo Dara rAkhanAre, je emanAmAM manuSyatvano , aMza hoya te, zAnta haDatAlIA para jIvaleNa zastra calAvanAra Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitecchu. -- vyakti-pachI te videzI he yA svadezI he yA potAnI saggo bhAI he-e tuccha vyakti para ja zastra calAvIne evA hIcakArAthI duniyAne bacAvavA pote ja bahAra paDavuM joIe, nahi ke sAta 'haDatAlIAne Thapako devAnuM suphIANuM kuTavA bahAra paDavuM joIe. nyAyaa yAyanI huM vAta karate nathIH e suphINuM mejogibadhArAzAstrIone soMpyuM- manuSyanI dRSTithI kahuM chuM ke azaaane zAMta TeLuM pitAnuM kharuM ke kalpita dukha raDI paraspara manamanADA karatuM hoya henA para zastra calAvanAranA je hIcakAro duniyAmAM bIje kaMI na hoI zake, ane jenAmAM jarA paNa manuSyatva heya e kaI manuSya-je te pratipakSI hoya to paNa-e hIcakArA tarapha dUranI paNa sahAnubhUti na dharAvI zake. asahakAra thoDA mANaso. karaze-thoDA mANasa dhArAsabhA ke heTI pIo cheDI deze tethI koI sarakAranuM paDayuM raheze nahi paNa sArA mANase dUra thaI tethI 'utaratA darajajAnA mANase e jagAe AvavA pAmaze ane tethI asahakAra ulaTe dezane ja nukazAnakAraka thaI paDazeH AvI dalIla karanArAonA bhejAM kharekhara vikRta vaphAdArInA viSathI saDI gayelAM hovA joIe. asahakAra nahoto ane DAhyAmAM DAhyA hiMdIo dhArAsabhAmAM ane heTA hade bIrAjI kAma karI rahyA hatA hAre paNa hiMdane mAthe julama te thato ja hatuM, e DAghA hiMdIonAM bhASaNe', "lakhANe", "TesTa kamITIe ane tArAthI kAMI aTakAyata thaI nahotI. paMjAbanA atyAcAra bAbata DAhyAmAM DAhyA. hiMdIo ane khuda a grejothI banelA kamIzane atyAcArane dhikkAyo te paNa zuM thayuM ? DAyarane mAna ane parsa ke bIjuM kAMI ? e karatAM asahakAra kheTe ? ane ekanI jagAe bIje hiMdI Avaze ema kahenAra hiMdI e kathanathI mAtra potAnuM hRdaya khulluM karI Ape che; asahakAranA himAyatIo to ema ja mAne che ke bIjA hiMdI zarUAtamAM nAkakaTTA thaI bahAra paDaze te paNa pahelAMnI. mAphaka te bIjAo paNa hamajeze eTale nAsaze ane nahi hamaje te prajAmata pite emane dalIlathI ke tIraskArathI hamajAvaze.bIjAo e jagAe Avaze e vAtane bhaya nathI paNa asahakAranuM hAsya karanAra mAtadrohIone ja bhaya che. jeoe AgevAnI laI DhIlApocAne potAnA dAkhalAthI daDha karavA joIe teo pote bIjAo - jeo daDha hAya hemanuM hAsya karavA bahAra paDe e ja deza premanI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 127 bhAvanA (concept)nI avadhi che. hamezadhyAnamAM rAkhavA jevuM satya e che ke koI paNa dezane moTAmAM moTe bhaya-zatru taraphano nahi paNa mitra taraphane che ke je mitronezanvakhAtehiyAasahakAra virodha karanAra hiMdIone meInsa suMdaramAM suMdara zabdomAM vakhANe che ! je aMmAM vipIema nIphesTo chApyo che te ja aMkamAM I. mase eka nanAmuM "carcApatra prakaTa karyuM che, jemAM eka vidhIne sAtame AsamAne raDAvyo che (nidAnA carcApatramAM mAmuM ApatAM Dara paNa lAge paNa tArIphanA carcApatramAM noma ApatAM ze Dara hato ke jethI nAma nahi ApatAM kalpita mULAkSara mUkavA paDayA? adhipatihinI buddhinI paNuM balIhArI che !) ane chatAM A hiMdIone eTalI paNa zarama nathI AvatI ke pitAnA dezanA hitanA virodhI mAnelA pAtrane paNa Azraya levA deDavAnI lupatAne zaraNa thAya che. bhartuharInA sarvamAnya kathanamAM jarA pheraphAra karIne kahIzuM ke jenAmAM dezapremanI mAtrA ghaTI henI buddhine hajAra rIte vinipAta thAya ja . ane je dezamAM AgaLa paDatA purUSonI buddhi AvI che te dezanA sAmAnya varganI vadhAre AzA zuM rAkhavI? tethI ja kudarata hemane mAthe DAyara mokale che ane hajI vadhAre raMgArA mekalaze. hiMdIo raMgAya nahi tyAM sudhI emane raMga caDavAne nathI ema kudarata kahe che. DAyara bahAdUra che ke je kabula kare che ke sakhtAI sivAya rAja nabhAvI na zakAya. je aMgrejo ene hiMdI mahAtmAo e satya mATe. ene doSita TharAve che teo pite satyanA darabAramAM gunhegara che. jenAmAM. zakti che hene bIjA deze para rAja karavAno hakka che, ane rAja karanArane sakhtAI karavAne paNuM haka che, A satyathI ceDAM kahADanAra ane DhoMgI pavitratA lalakAvanAra AtmadrohI che. e satya kudaratanuM pitAnuM che; ane evI ja rIte tAbedAra prajAne svataMtra banavA mATe je kAMI karavuM jarUranuM jaNAya ane je kAMI karavAnI henAmAM zakti hoya te karavAne hene paNa eTalo ja hakka che.A be satyano. asvIkAra e ja AjanA manuSyone rega-DhoMga-beTI sahaja che.. AjanA rAjadArIomAM pahelAMnA cere jeTalI paNa zAhukArI ane . mANasAI rahI nathI, ke je core cerI karavA pahelAM gharadhaNIne - jaNAvatA ke amuka samaye teo AkramaNa karaze. AjanI nItio, paMlITIkase, AjanA tarkazAse, AjanI vaphAdArI temaja rAjAnI pharaja viSayaka bhAvanAe manuSya jAtine apramANika ane tuccha Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jainahitecchu. v banAvI dIdhI che. kAinA hAthanA mAra khAvA jo gamatA na hoya te pramANIka ane khullI rIte kahA ke ame paNa pratikAra karIzuM, paNa keTalI DIgrInA pratikAra karIzuM e amArI zaktinI DIgrI para AdhAra rAkhe che. je prajA mAra ke apamAna sahana karI levAno prakRtivALI che te henA rAjAne mATe paNa kAika divasa bhayaMkara che bahAdUranI khalIhArI ja che. hIcakArA mitra karatAM bahAdUra zatru hajAra darajje icchavA joga che. e bahAdUra zatru, tattvajJAnanI dRSTie jotAM, eka ucca tattva utpana karavA mathatA e sAgIghra che, eka bALaka utpanna karavA khAtara ane e rIte jagane eka navI 'gati' ApavA khAtara bannenA zarIranA valANA rUpa lagnamAM joDAnAra daMpatI che, dahIMmAMthI mAkhaNu banAvavA mATe potapotAnI taraphamAM dAraDuM kheMcIne valANuM karanArI e sakhIe che,-- Brothers-in-war' che, -zAMta ane pramAdI ke meAjazekhavALI ane tethI chevaTe saDelI' banatI jIMdagImAM jIvana' preratA yuddha ! e bhAgIdAra che. ane teo slAmahAmA ubhavA chatAM ekanA yazamAM bIjo bhAgIdAra che. agAu jhAre bahAdUrA laDatA jhhAre hArelAne potAnA barAbarIe mAnI henA hAthamAM talavAra ApI tyenA satkAra karatA. e manuSyatva dho karavA yAgya che. e khAtara eka tattvavettA ema paNa che ke hu'dIe ane agrejo eka ucca saddhAnto vALA yuddhamAM pramANika rIte joDAya ane hiMdIe aMgrejone mhAta karIne pachI kahe ke .. Cr A vijaya hamArA ja cheH A zakti hame ja ApI che, mATe ame haMmeza hamArA mitro rahIzuM. dAsa rahIe te emAM nAmeAzI hamane che, ane hamArI nAmeAzImAM kAraNabhUta thavAnuM amane mitrone pAlave nahi. amArI sAthe maLIne rAjakArobAranA bejAmAM' bhAga paDavA ane pragatinA cazanA paNa bhAgIdAra bane. haMme ame maLIne AkhA vizva para sattA meLavIzuM ane bhAre ApaNI sattA nIcenI prajAe ApaNA jevI pramANika ane yazasvI thaze tyAre tene paNa ApaNA bhAgIdAra' banAvI Universal Republic karIzuM." IMgleMDanA AjanA saMjogo vacce teNIe bahu ja dura MdezIthI vartavuM joie che. mahAyuddha teNIne mATe kAna teADanAra AbhUSaNa jevuM nIvaDayuM che. rasI sAthe prathama maitrI ane pachI zatrutA karIne te rI'cha' ne evuM teA chaMcheDyuM che ke enA pAmAMthI taddana sahIsalAmata chUTavAnI AzA rAkhavI e nakkara satya svAme--te hard kahyu che eTalA mATe--AMkhamIcAmaNAM karavA barAbara ja che. jammU Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 120 nIne mArI nAMkhavuM azakya che ane jIvatuM jarmanI A apamAna cupacApa sahana karI bese e koI kALe saMbhavita nathI eTaluM ja nahi paNa atyAra pahelAM jarmanI ane rasIyAnuM joDANa racAvA lAgyuM haze. khuda pitAnuM pItrAI AlaDa svataMtra prajAsattAka rAjya sthApI iMglaMDane saMdhInA kaheNa mokalatuM jevA ke khullI laDAi mATe taiyArI karavAnuM kahevA tatpara thaI-moTI laDAyaka taiyArIo sAtherAha jotuM beThuM che ane bIjAo hene chUpI madada karatA hovAnuM manAya che. tamAma musalamAna prajA cheDAI paDI che. mitra rAjyomAM paraspara vizvAsa TuTa che. bIja nhAnAM moTAM aneka rAjadhArI tophAne cAlI rahyAM che. potAnA gharamAM paNa pitAnI rAjanIti hAme bakhALA thavA lAgyA che. strIvarga ane majUravarge navI laDAI ubhI. karavA jevI mitra rAjyanI polIsI sAme makkama proTesTa uThAvyo che. amerIkAe raMga badalyo che ane heTAmAM maheTa darIAI kAle banAvavA tathA pharajyAta lazkarI tAlIma dAkhala karavA taiyAra thayuM che. atyAra Agamaca nANAM ane mANonI bezumAra khuvArI sahana karI che. mitrarAnI zuddha niSThA mATe duniyA AkhIe-yuddhanA banAvo parathI-pitAnA vicAra pheravyA che. AkhuM hiMda-te game teTaluM nirbaLa ane azastra hevA chatAM-krodha ane apamAnathI dhrujI rahyuM che. A badhA saMjogo je kAI dAna aMgreja ekAMta zAnta sthaLe besI ekI sAthe dhyAnamAM le te ene lAgyA vagara na rahe ke yuddha karatAM A suleha iMglaMDane mATe vadhAre muzkela che. teNIne mATe kadApi nahi Avelo eTalo kaTokaTIne A mAmalo che. eka DIsI bhUla ane hamezane vinAza; eka thoDuM suM DahApaNa ane hamezanI AbAdI: evo A kaTokaTIno samaya che. jemanI para ke rasiyA para, hiMda para ke AyaleMDa para sakhtAI ke tepa calAvavI e anIti ke anyAya ke pApa che ema huM kadApi kahIza nahi, zakti hoya teTalI kharcavAne manuSyane kudarate hakka Apelo che; paNa-ane A "paNa" bahumUlI che-paNu zakti keI eka sthAne amaryAdita hoI zake nahi. ATalI badhI zaktio hAme eka kayAMsudhI TakI zakaze e potAnA manamAM vicAravAno savAla che. dayA khAtara ke nabaLAIe mAnelA nyAya khAtara nahi paNa svarakSA khAtara teNe AyalenDa ane AryAvartana hamezanA sAcA mitra karI levA e oNTAmAM moTuM DahApaNu ane mahATAmAM moTuM rAjadvArIpaNuM che.rasiyAne e te amAnuSI che, bhraSTAcArI che che ' ityAdi beTI gALa ApI duniyAmAM halakuM pADavAnA tathA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 0 - jenAhitecchu. - -- ~-- henA vyApAra saMbaMdhane guMgaLAvI mArI pajavavAnA ghATa cheDI henI pitAnI rIte rAja calAvavAne hene DhuM mUkavuM ane hArelA zatruene pitapotAnI sthiti sudhAravA devA chUTA karavA ke jethI emanI asaMha sthiti emane navuM yuddha utpanna karavA pharaja pADe ema na banavA pAmeH A hajI IgleMDanA hAthamAM che. yuddhanA nukasAnanA badalA mAMgavA e mAtra navA yuddhane janma ApavA jevuM che. hAra- nAra jItanAra banne pakSane lAMbe samaye pUrAya evAM nukazAna thayAM che, tethI hAranAra pitAnAM nukazAna uparAMta jItanAranAM nukazAna puravA bese te pahelAM AtmahatyA kare e ja vadhAre sahya che. mhoTA kharce duzmane hAra meLavI, ane heTA kharce mitra rAjyoe jIta meLavI e ja badale basa che. sUrya devanA maMdira darzana mATe doDAvavAmAM AvatA spArTana yuvAnomAMnA sauthI pahelAM pahoMcanArane e devanI prasAdIrUpa kula hAra maLa e saghaLA thAkane joIe te karatAM vadhAre badale manAte. kItinI kiMmata AMkI zakAya nahi eTalI heTI che ane kIrtinI mALA mATe laDAInA bhoga ApavA paDe e kAMI heTI vAta nathI. chellI laDAI je bhaviSyanI laDAIo aTakAvavA mATe ja thaI hoya te AvI praDhatA ( magnanimity ) dhAraNa karavI taddana jarUranI che, hAlanI iMglaMDanI paristhiti jotAM paNa e ja bhAga Avazyaka che. samasta duniyAne dhuMdhavAtI AgathI rIbAtI banAvavA IcchA na hoya te kAM te eka vadhu yuddha-duniyAnAM tamAma rAjyone eka yA bIjA pakSamAM joDAvAne AmaMtrIne thatuM yuddha-karavuM yA to kAvAdAvA ane saMkucitapaNuM cheDI upara kahyA mujaba praDhatA dAkhavavI e be ja rastA khullA che. bAramI jaina zvetAmbara (mU0)konpharansa-gayA DisembaranA chellA bhAgamAM sAdarI (mAravADa) mAM maLI hatI. kahevAnI bhAgye ja jarUra rahe che ke jena kaeNnpharansoe have pratinidhi maMDaLanuM rUpa cheDI sthAnika meLAnuM svarUpa aMgIkAra karyuM che, ane keTalAka dAkhalAmAM te amuka prAMtanA ke amuka sAdhunA paDachAyA tarIke ja hAla konpharansa hayAtI TakAvI rahI che. A kathana keI eka jaina phIrakAne uddezIne thatuM nathIH sthAnakavAsI ane digambara jaina samAjanI konpharansanuM paNa tema ja che. hamaNAM 0 0 jaina konpharansa muni zrI vallabhavijayajInI pratichAyA banI che, jo ke e banAva sAthe "deSa'nI ja bhAvane sAMkaLavA huM khuzI nathI. koI prAMta ke koI eka gRhastha vyakti ke kaI sAdhuvyakti baso-pAMcase ke pAMca hajAra manuSyonA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM - 131 samUhane pitAnI pAchaLa kheMcI zake ane emanA hRdaya upara sattA jamAvI zake che, mArA tattvajJAnane te gauravane viSaya ja lAge, nahi ke zarabene; ane haimAM paNa jyAre koI muni, zrI vallabhavijeyajInI mAphaka, amuMka vargamA haidaya para sattA jamAvavAnI pitAnI zaktine upayoga samayasUcaktApUrvaka vidyAvRddhi mATe joitA dhanane saMcaya karAvavAmAM kare hAre te hemane mATe dhanyavAdanA be bAla belyA vagara bhAgye ja rahI zakAya. mAravAnI hiMDore karIne chelle thoDA mahInAmAM munizrI vallabhavijyajIe sumAre aDhI lAkha rUpiyAnuM phaMDa keLavaNIne aMge ubhuM karyAnuM kahevAya che, je khacIta ja prazaMsApAtra che. have e IcchavA joga che ke muni zrI mAravADanI azikSita sthiti lakSamAM rAkhI A rakama vasula karAvavA ane tenI vyavasthA karavA tarapha sapUrNa kALajI rAkhatA rahe. zrI vallabhavijyajInI A phateha e ja vagaranA keTalAeka munione khuMcaze. ( kadAca khuMcavA lAgI paNa che), paNa te te ulaTuM sArUM! ethI teo pote (kIrtinA lobhe paNa) kAMIka karavA prerAze ane eTale daraje samAjane hita ja thaze. eka tarapha zrI AnaMdasAgarajI jaina zAstroddhAranuM kArya potIkuM karI e pAchaLa lAgI rahyA che ane bIjI bAju zrI vallabhavijayajI jenomAM pAzcAtya zikSaNanA pracAranA kAryane "apanAvI rahyA che. bannenI prakRtimAM mAnane lebha savizeSapaNe che ane e sTIma je khaMDanamaMDanamAM kharcAtI te upayogI sevAmAM kharcAvA lAgI che e zubhasUcaka che. (nItivAdIo dhyAna de ke, krodha, mAna, laMbha Adi zaktio ekata virya nathIH te "prazasta" banI zake, temaja "aprazasta" paNa banI zake. e zaktione nAza IcchavAmAM hita nathI paNa ene sadupayegA kare ja hitAvaha che.) karansanuM pramukhapada lAlA latarAmajI jenIne ApavAmAM AvyuM hatuM. emanuM vyAkhyAna game tema lakhAvA pAmyuM hoya ane game tema vaMcAvA pAmyuM hoya paNa, 25-50 bahAranA ane 1 hajAra mAravADI baMdhuo samakSa mUkAyelA pramukha tarIkenA vicAromAM jAhera himatanuM tattva te avazya hatuM. e vicAre pikI nIcenA vicAre arthasUcaka ane buddhimAnanuM dhyAna kheMce tevA. cheH (1) samAjanA naitika jIvanane sudaDha ane saMgaThita karavA mATe jema dharmanI jarUra che tema dhArmika jIvananI pragati mATe sAmAnya Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jainahitara. jika bilanI paNa ghaNI heTI AvazyaktA che. ... samAja ane dharmanI pragati eka bIjApara avalambita che. samAja suda ane suvyavasthita thavAthI dharmanI unnatinuM kArya saraLa bane che; mATe ApaNe sAmAjika jIvanane suvyavasthita banAvavAnI A samayamAM vizeSa jarUrIAta che; (2) je niyama eka kALamAM eka jatine. mATe anukULa hoya che te ja niyama bIjA kALamAM te ja jAti mATe pratikuLa hovA pUNu saMbhave che; ane eTalA ja mATe ApaNA zAstrakAroe jagAe jagAe dravya-kSetra-kAla-bhAva zabdane upayoga karyo che ... mATe samAjabaMdhAraNamAM yogya saMzAdhana zuddhi (pheraphAra-sudhAre) karavAnI parama AvazyakatA che; (3) je Apane jenasamAjanI pragati tarapha prema hoya to hAM hAM janano prazna ubho thAya hAM hAM gacchAdi bhedane bhUlI ekatra thAoH emAM ja hamArI ane janatAnI bhalAI (hita ) che; je je jana jAtiomAM janavyavahAra che teo vacce paraspara lagnavyavahAra na ho te vyAjabI nathI. samAjazAstranI dRSTie te eo vacce lagnavyavahAra he lAbhadAyaka che ja, paraMtu jainazAstra paNa AvA " . eka pramukhane Avo upadeza chatAM jana vetAmbara mU0 phIrakA mATe khAsa pratinidhitvano hakka mAMganAre TharAva A saMmelanamAM pasAra thayo e atyaMta khedanI vAta che. ghaNuM AgevAna vetAmbara mU0 jenoe AvA khAsa hakka mAgavAmAM hiMdanuM ahita samAyeluM joI te hAme proTesTa uThAvela hato e vAta A sanmelane bhUlavI joItI nahatI. ( A praznanI laMbANa carcA me, 1818 nA jene hitecchu mAM vAMco.) tema chatAM haka mAMgavo hatuM te eka ja jaina phIrakA mATe na mAMgatAM samasta jena kAma mATe mAMgavo hate. ethI svArthIpaNuM ke saMkucita bhAvanA te ughADI paData nahi. mane Azcarya te e thAya che ke "gacchAdi bhedane bhUlI ekatra thAo" evuM kahenArA jahAM pramukha che, sarva jIvane sarakhA gaNavAnI bhAva-nAnA pracAraka muninI rahI ziradArI che, ane rA. makanajIbhAI jUThAbhAI mahetA bAra-eTa-la, rA. khetIcaMdabhAI gIradharalAla kApaDIA saeNlIsITara, rA. mohanalAla dalIcaMda desAI B. A, TL B. - ane rA. gulAbacaMda DhaDhA M. A. jevA uMcI keLavaNI pAmelA cacAra gRhasthanI hAM AgevAnI che evA samelanamAM paNa eka -jarA sarakhI paNa hRdayanI udAratA na AvI zakI. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - ' samayanA pravAhamAM. 133 ucita vyavahAramAM koI rIte badhA karatAM nathI. hAlanuM baMdhana koI eka samaye bhale vAjabI manAyuM hoya, paNa A samayamAM te te bandhana TUTe emAM ja jaina samAjanA uti che. jaina samAjanA hAsana ja kAraNa che teo paikInuM eka kAraNa A jJAtibaMdhana che. svargavAsI AcArya pravara zrImada vijyAnanda sari-AtmAnI mahArAre A viSaya para je prakAza pADe che te atyanta vicAravA yogya che.........basa, agara Apane je janasamAjanI unnatinI darakAra hoya te Apa A karipata jAtibaMdhanane toDI ja. nAkhe: emAM ja samAjanuM hitta che; (5) have jInAlayane badale vidyAlaya banAvavAne kaTibaddha thavuM joIe che; (6) jIrNoddhAra zabda jaina zAstramAM bahu vyApaka rUpamAM vaparAya che. jaina zAstromAM jinabimba, jinAlaya, jJAna, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA . ema sa ta kSetra varNavyAM che ane saMta paikI je koI jINuM thAya hene uddhAra karavAnA kAmane jIrNoddhAra kahyo che. A sAta paikInI pahelA ne traNa "sAdhya che ane chellA cAra "sAdhaka che; ane sAdhaka pakInA paNa chellA be-zrAvaka ane zrAvikA e sarvanA poSaka che. matalaba ke, jinapratimA, jinamaMdira, jJAna, sAdhu, sAdhvI e pAMcenA saMrakSaNa ane bharaNapoSaNanA AdhAra te zrAvaka--zrAvikA upara ja rahe che. ane emanI ja sthiti bahu burI thaI gaI che! A varganI jIrNaprAya avasthA jainasamAjanI adhogatinuM ane dhanADhaya netAonI lajajAnuM kAraNa thaI paDI che. Aje seMkaDo anAtha jaina bAlaka-bAlikA bhUkhanA mAryA ahIMtahIM bhaTakatA pharI vidhamIonA hAthamAM paDI dhamanuM balidAna Ape che; ane seMkaDo garIba ane sArI AzA ApatA jaina bAlake dravyAbhAvane lIdhe azikSita rahI jaI gulAmagIrImAM bhaTake che. zuM jIrNoddhAranA premIoe kadApi A - tarapha paNa AMkha ughADIne najara karI che?......aneka anAthAlA ane vidyAlaya khole ke jethI samAjanuM bhaluM thAya. jIrNoddhAranI vAstavika saccAI ane zAstrokta puNyane saMcaya emAM ja che; (7) Aje jaina samAjamAM je vidhavAo che hemanI saMkhyA dhyAnamAM letAM hRdaya kaMpI uThe che. A anarthanuM kAraNa paNa hoTe - bhAge bAlalagna ane vRddhalagna che. vidhavAvivAha jevA adhama kRtyane virodha karanArAoe A samaye jAgrata thaI javuM joIe che; samAjamAMthI bALalagna ane vRddhalagna jevI bhaya kara prathAne dezavaTe devAne upAya karavAmAM teoe jarA paNa kyAla rAkhavI joItI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 nahitechuM. . nathI, ane jo ema nahi bane te lAkha vAta kare paNa vidhavAvivAha jevA anarthanI vRddhi aTakAvI aTakavAnI nahi ja! * (8) have koI sAdhu banavAnI IcchA jaNAve te prathama hene keI--- * A tamAma muddAo kalakattA khAte maLelI pariSadanA pramukhanA bhASaNamAM paNa jovAmAM Ave che. banne pramukhonI evA vicAra himatathI jAhera karavAnI zakti mATe hemane abhinaMdana ghaTe che. atre A sAtamA muddAne dhvani-AtmA pichAnavAnI jarUra che. pramukhasvaya sUcave che ke, vidhavAonI saMkhyA ghaNuM ja vadhI gaI che ane tema thavuM bhayaMkara che; enAM ekalAM kAraNa nahi paNa mukhya kArakha bALalaca ane vRddhalagna che (ke je mATe teo mukhyatve dhanA e ne deSita TharAve che;) ane bALalagna ane vRddhalagna aTakAvavAthI vidhavA thAnA prasaMge mATe bhAge aTakavA pAmaze, thaDe bhAge bAkI raheze. have A "svIkRta pakSa para nyAya ghaTAvIeH reganuM mULI kAraNuM dUra karI rogane saMbhava ja aTakAvAya e sarvottama mArga che, e vAta te harakoI svIkAraze-khuda rogI upara ja jIvana nabhAvate DAkTara paNa svIkAraze; paraMtu roga thaI cukyA pachI "mULa . kAraNa aTakAvavAnI" "vAtethI rAga nahi ja maTI zake, tyahAM te, apriya evI davA" ja vAparavI paDaze, je ke davA khAvI e "saguNa nathI paNa nahi cAlatAM karavAnuM kAma che. vidhavAonI saMkhyA cAhe te bALalagna ane vidhavAlasathI vadhI gaI hoya ke bIjA game te kAraNathI vadhI gaI hoya 5 6 lAkha strIomAM 1 lAkha vidhavA thaI cukI hoya teve vakhate vidhavA thavAnA mULa kAra gane rAkavAnI vAta karavI ane e hayAtImAM AvI cUkelA daradanI davA karavAnA akhADA karavA e zuM DahApaNa kahevAze? jarA AgaLa cAleH daradamAM sapaDAI cukelI 1 lAkha vyaktione jamIna para maravA-saDavA daI cupacApa bhaviSyanI ciMtAmAM ja pravezavuM zakya heya ane ucita hoya to bhale ema thavA de! dalIla khAtara ApaNe e nirdayatAne mATe paNa kSamA ApIzuM! te have bhaviSyamAM vidhavA thavA na pAme evo baMdobasta karavAne te baMdhAyelA raheze ne? je eTalI paNa jokhamadArI svIkAravI hoya te hame te jene A roganAM kAraNe mAnatA he te kAraNe te aTakAvavA baMdhAyelA ja che. arthAta samAjamAMthI harakaI rIte bAlalagna ane vRddhalagna aTakAvavA baMdhAyelA ja che. paNa huM khAtrIthI kahIza Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 13pa. gya sthAna upara amuka samaya sudhI rAkhI vidyA ApavI ane te pachIja sAdhano veSa Ape. ke te A bhASaNe lakhanAra ke vAMcanAnI sattAnI bahAranuM kAma che. lAo bhASaNe gRhastha temaja tyAgI varga tarapha thaI cUkyAM, paratuM bAlalagna ane vRddhatama aTakI zakyAM nathI. ane sAmAjika julama, strI jAti para paDatA koI vizeSa ke evA koI acijya kAraNane lIdhe strI jAtinI saMkhyA ja cheka ghaTI javA pAme, ane tethI purUSonI saMkhyA karanAM strIonI saMkhyA ghaNI ja ochI thaI javAne pariNAme bhalabhalAne kanyA keLavavAnAM sAMsAM thaI paDe-evI bhayaMkara sthiti utpanna thayA sivAya bAlalagna ane vRddhalagna baMdha thavAnAM paNa nathI. cida konpharansa hene baMdha karI zakI nathI, seMkaDo sAdhuo baMdha karI zakyA nathI, have "bAlalagna ane vRdalagnane dezavaTo devAmAM jarAke kamInA rAkhazo nahi' evI sIphArasa kone karo cho? khAlI havAne ja ke? ema te hiMdIo ! have IMglaMDa jItI levAmAM jarAke kamInA rAkhazo nahi" ema kahetAM paNa koNa roke che? A to evI vAta thaI ke, sonA thayA sATha, sAThamAMthI aDadhA mUkyA chUTanA eTale rahyA trIsa, trIsamAM baenA karyA hatA ke je lenAra ane denAra jIvatA haze ane lenAramAM tAkAda haze to paMdara varSe kadAca laI zakAze! doDha lAkha hayAta vidhavAone vicAra ja paDato mUko, bhaviSyamAM vidhavA na thAya tevI vyavasthAnI jarUriAta mAtra svIkArI ane e vyavasthA pote ja azakyatA karI ! hajI e vyavasthA (bAlalagna ane vRddhalagnanI aTakAyata) sivAya paNa vidhavApaNAnAM anya kAraNe-darada, akasmAta, alpAyuH tyAdi-te ubhAM ja rahI jAya che henuM kAMi nahi !......hAre have paNa pramukha mahAzayanI sAthe sAda milAvIne kahIza ke "lAkha yatna karane para bhI vidhavA vivAhakI bADha nahIM rUka sakegI!" pachI. te hasatAMe paraNe ane retAe paNe evo ghATa thaze! emAM jenonI zobhA nahi rahevA pAme. lAkhe strIo rIbAI rIbAI marI khUTayA pachI-ane tyahAre paNa paravAnagI ane marajI virUddhavidhavAlagna rUpI paraNe jainonA gharamAM ghusI pitAnI jAte ja pitAnuM bhANuM pIrasaze te vakhate jainonuM-khAsa karIne "dharmanI puchaDIe" nuM-he chabI levA jevuM thaze. koI paMca" A kalpanAne citramAM utAsvA kRpA karaze ? Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 , ' , nahitara. - pramukhanuM bhASaNa ekaMdare suMdara hatuM temaja muni zrI vallabhavijayanuM bhASaNa utsAhapreraka, udAracitta ane jussAbharyuM hatuM. emaNe gujarAtIone ekaDe saphAIthI kahADI nAkhyo hato, ane eka gujarAtI tarIke hemaNe karelI TIkAne bIjA eka gujarAtI tarIke huM paNa amedana ApI zakIza! TharAvamAM dhyAna kheMcanAre TharAva svadezInI sIdhIsane lagatA hatA, konpharansanA pramukhane paMjAba saMgha taraphathI senAne cAMda ApavAnuM jAhera karavAmAM AvyuM hatuM, e eka navuM tattva hatuM ke je good tasteo abhAva sUcave che. AkhA dezanI sabhAnA pramukhane eka prAMta taraphathI "cAMda' apAya emAM pramukhapadanuM uccAraNa ke sanmAna nahi paNa tethI jUduM ja kAMI samajAya. have pachInI konpharansane paMjAbamAM AmaMtraNa maLyuM che ane zarata e thaI che ke zrI vallabhavijayajIe tyahAM cAturmAsa karavuM ane mI. haDDAe konpharansanuM pramukhapada levuM. amuka vyaktio uparanI rAga, e vyakitaomAM "prazasta kalA hoya che ane sevAnI thaIkA ane zakti hoya che to, hitAvaha paNa thaI zake che, tethI A zarato upara atyAre kAMI bolavuM yogya gaNAya nahi. hAla te ve mU0, 0 sthA0 temaja digambara konpharansa mAravADI bhAIonA ghera kheMcAI gaI che. teo teNIne kevI rUchapuSTa karIne pAchI vaLAve che te have jovAnuM che. te ekAda be mudA saMmelanamAM hAjarI ApI AvelA eka . hastha pAsethI maLyA che, je para thoDI TIkAnI jarUra che. (1) pajabanA trAsa tarapha nApasaMdagInA TharAvane, A konpharansa, te rAjadArI savAla che ema kahI uDADI mUkyo hato. A pagalAmAM jUTha temaja dezadroha bane to chUpAyelAM mAnI zakAya. dhArAsabhAmAM jainonA khAsa pratinidhi hovAne haka mAga e vagerene lagatA TharAvo rAjaThArI ja che ane evA TharAvo je A konpharansamAM thaI zakatA hoya to paMjAbanI manuSyahiMsA mATe kheda jaNAvavAnA TharAvamAM kadApi rAjadhArI tattvanI gaMdha AvatI hoya to paNa te TharAva na karavA jevo nahoto ja. AkhI duniyAe je kRtyane mANasAIrAdIta TharAvyuM che te kRtyathI hajAre manuSya prANuo upara thayelI nirdayatA mATe, jAnavaro tarapha thatI nirdayatA hAme pikAra karanAra jaina kaeNnkaransa, kheda darzAvavA jeTalo paNa TharAva karatAM rAjadvArIpaNanI gaMdhathI Dare e atyaMta nAmezIbharyuM nahi te bIjuM zuM gaNAze? A kAMI svarAjya mAMgavAnuM kAma nahotuM, kAyadAkAnunamAM vacce paDavAnuM kAma Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. samayanA pravAhamAM ? paNa nahotuM, rAjya virUddhanuM paNa kArya nahotuM, mAtra sarvottama prakAranI jIvadayAne lagatI pharaja bajAvavAnuM kAma hatuM. jeoe AvI pharaja bajAvatAM paNa Dara khAdhe teo rAjadArI dhArAsabhAmAM jaI dezanuM zuM ukALavAnA hatA ? teo pote ja dhArAsabhA mATenI pitAnI nAlAyakI pitAnA ja A kRtyathI sAbIta kare che. (2) AkhAhanA kaveTa mUDa jana saMghanA pratinidhioe sthApeluM suphatamAM Dara phaMDanuM AkhuM svarUpa A prAntika konpharansa jevI saMbhAe badalI nAkhyuM che ane te paNa eka vyakitanI AjJA mujaba ja. huM nathI dhAratA ke AvI paddhatithI kanyaransa samAjane cAha saMpAdana karI zake. dezanI ane duniyAnI paristhitio jotAM chevaTe kahyA sivAya rahevAtuM nathI ke traNe jaina phIrakAnI konpharansa AjakAla mAtra baracAnA khela jevI banI che, amuka vyakitaonI jAherAta ane ADakatarA lAbha sivAya bIjuM kAMI hita-sAmAjika hitethI thatuM nathI ane thavAno saMbhava paNa nathI, eTaluM ja nahi paNa rASTriya bhAvanAne AvI nirmAlya premI pravRttiothI avazya hAni thAya che. jaina konpharansa saDI saDIne mare te karatAM kaI bahAdUra samAjanI gALe khAIne paNa eka keTake hene aMta ANe to vadhAre upakArI thaI paDe, ke jethI bIjo koI bahAdura jainasamAjane vadhu tanadurasta ane vadhu vizALa evI rASTriya pravRttiomAM doravAnI sagavaDatA pAmI zake. mahAtmA gAMdhInA tatvajJAnanuM pathakakaraNa karavAne eka prasaMge prApta thayo che. e prasaMga amadAvAda khAte AryasamAjanA vArSika mahotsava prasaMge gAMdhIjIe pramukhapadethI uccArelA vicA thI udbhavyo che. zarUAtamAM kahI levuM jarUranuM che ke, A lakhanAra ukata samAjane sabhya nathI eTaluM ja nahi paNa je jaina samAjamAM hene janma che ane jahenuM sevaspaNuM heNe 20 varSa sudhI karyuM che te jaina samAja sAthe to AryasamAjane "bArame caMdramA" che ane gAMdhI mATe A lakhanArane asAdhAraNa mAna che eTaluM ja nahi paNa rASTrahitanA daSTibiMduthI gheADI prazasta kalA" ( Benevotent Art) vAparIne paNa gAMdhIjIne anukaraNIya purUSa tarIke jAhera karavAne A patramAM aneka prasaMge levAmAM AvyA che. matalaba ke, gAMdhIjI tarapha oNSa, IrSA ke- asahiSNutA Adi koI aniSTa - tattva athavA AryasamAja pratye svArtha prerita aMdhazraddhaH bemAMthI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 , nahita chuM. ekakenI presa A AlocanAnI janmadAtA nathI. A lekha mahArA hamezanA rIvAja mujaba eka sthUla prasaMgane pakaDI e prasaMganI pAchaLa rahelA tatvajJAnanI cikitsA karavA athe ja che. A lakhanAra nathI koI rAjyakArI pakSano saMbhya, ke nathI koI dharmapaMthane anuyAyI; tamAma rAjyakArI pravRttione ane dharmapaMtha vALAonI pravRttione preranAra "hamajIne abhyAsaka mAtra te che ane tethI tattvajJAna viSayaka mahatta ke chIcharApaNuM DhuMDhavA purata ja eno Azaya che. vizeSamAM e mAne che ke, bhUlamAtra kAryanI nahi paNa mAnyatAnI-tatvajJAnanI ja hoya che. rega tyahAM ja che ke jyahAM ApyuM ane eka bhAga e vRccene cumbandha joyA sivAya ekAMta daSTie ja jevA-vicAravAmAM Ave che ane pachI e vicAra kAryamAM pariName che. eTalI prastAvanA-prAyaH malIna AzAvALI banI gayelI AjanI sabhya duniyAnI paristhitine dhyAnamAM letAM-karavI jarUranI dhArI karyA bAda AgaLa vadhIzuM. prathama ApaNe banela banAva saM. kSepamAM joIzuM, pachI e banAva preranAra tattvajJAnanA satyAsatya tarapha najara karIzuM. AyasamAja potAnI lokapriyatA vadhAravA khAtara ane e rIte navA sabhya meLavI pitAnuM kSetra tathA baLa vadhAravA khAtara vArSika mahotsava kare che. e eka mahatsava gheDa divasa upara amadAvAda khAte karavAmAM Avyo hato. mahAtmA gAMdhIjInI lokapriyatA ghaNI vadhI gayelI hovAthI Aje dhArmika, sAmAjika, rASTriya--2 bhASA viSa paka carcA karanArAM samelanomAM paNa emanI hAjarI ke uparIpaNuM meLavavA lokavarga talase che. ( eka manuSya eka viSayamAM Toce pa hocelo hoya tethI kAMI sarva vidhAmAM pAraMgata hoI zake nahi; paraMtu gADarasamUhane " viveka" karatAM nahi AvaDatuM hovAthI AvI bhUla kare e svAbhAvika che) tethI, gAMdhIjIne ukata samelananA pramukhapade meLavavA eka samA yatna karyo, ke je mahAzayane gAMdhIjIe saMnmelana vacce pitAnA "eka vakhatanA zikSAgura" tarIke oLakhAvyA hatA ane "hemanA Agrahane InakAra karI zakavAthI" ja teoe hAjarI ApI pramukhapada levAnuM svIkAryuM hatuM ema khullA zabdamAM ekarAra karyo hate. pramukhapadethI gAMdhIjIe AryasamAjanA guNuM ke satkAya ke sevAkArya ke koIpaNa ujaLI bAju tarapha jana Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 138 . mAnI . - samAjanu lakSa kheMcavAnI AvazyakatA vicArI naheAtI, mAtra e khAmIo Arya samAjamAM hAvAnu jaNAvavAmAM pharaja hatI. e e khAmIe (1) 8 asahiSNutA ' ane (2). * jIbha . upara kAjInI gerahAjarI ' hAvAnu jaNAvyuM hatu. ane e e khAmI ( -jo ke pahelImAM khIneA samAveza thaI jAya che~) upara vistAra karatAM nIce mujabanA vicAra ane abhiprAyA emanA mukhamAMthI khahAra paDayA hatAH (1) asahiSNutAthI koine paNa lAbha thaze. hAya evuM mhArA jANavAmAM AvyuM nathI, ' (2) - je gatithI prajAne kAMI paNa hAnI thAya tevI gatine rokavI e dhanu kA che, ' (3) 4 prajA jANe paNa nahi evI cupakIdIthI dhamanA phelAvA e sara " nAmanA khristI vicAraka pAsethI chatAM lane jaNAvyA hatA. > (4) AryasamAja khristI ane musalamAnanu anukaraNa kare che evA khyAla sabhAmAM utpanna karyA hatA, (5) hamArA aMganA avayavAne vikAsa hame kazI paNa dhamacakaDa sivAya ja anubhavI zakeA che, e ja *mAka zuddha dharmamAM paNa asahiSNutA nathI, ' (6) satya priya hovu ja joie ane na chUTake kaTu vacana kahevu paDe teA. jemAM satyatA ane priyaMkaratA avazya hAvI joie, eve siddhAMta pratipAdana karyA hatA. (7) AOsamAjamAM priyaMkaratA muddala nathI ane musalamAna tathA khristI dharmapracAra zailinI tIvratAnu ja anukaraNa che evA dhvani hemanA zabdamAMthI nIkaLyA hatA, ane tIvratAnA samULa vinAza karavA hemaNe salAha ApIne sabhAsthAna cheDyuM hatu. banelA banAvatuM citra ahIM purUM thAya che. have e citranI suMdaratA ke kadarUpApaNuM tapAsavA prayatna karIe. (1) gAMdhIjI jevI vyakti ke nhene samasta bhAratavarSane lagatA ane bhArata bahAranA keTalAe dezAne lagatA pAlITIsamAM lagabhaga ekalA hAthe ( kAraNu ke navina paddhatithI ) jhujhavAnuM che, hete samayanA vyayane aMge eNTaleA te viveka avazya vA joIe ke pAtAne nApasa evI pravRttimAM kASThanI zastra khAtara AgevAnI levA na javuM, kadAca kahevAmAM Avaze ke AsamAjIenuM dRSadarzana karAvavAthI te sudharavA pAme, evA zubha AzayathI teo gayA hatA. evuM kahenAra bhUlI jAya che ke. kAIne sudhAravAnA Azaya zarUAtamAM naheAtA, zarUAtamAMtA peAtAnA eka Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahitevuM--- - - - - - vakhatanA zikSAgurUnuM mana rAkhavAne ja Azaya hatuM ane e vAta gAMdhIjI pite pitAnI hamezanI saraLatAthI kabula karI cUkyA che. mAnasasRSTimAM hAM rAkhavAnI bhAvanA prathama utpanna thaI ane e bhAvanAthI upajatI kriyAne "upaga -pAchaLathI-sudhAraNAnI kacchamAM thaze. hAre have savAla thAya che ke, khristI ane musalamAnI bhAvanA ke jene gAMdhIjI pate tyAjya kahe che tevI bhAvanAnA anyAyI vargamAM pramukhapada levuM e zuM emane mATe ucita hatuM ? ( hAjarI ApavI e judI vAta che ane pramukhapada levuM e jUdI vAta, che; pramukhapada prAya: koI paNa hIlacAlane anumodanArane ja apAya che ane hIlacAlanI rakSA ane balavRddhi karavAnA AzayathI ja apAya che.) zikSAgurUnI zarama khAtara keI nApasaMda sabhAmAM hAjarI ApavI e deSa nathI, paNa pramukhapada levuM e te nitikALanI apUrNatA sUcave, ane hemAM paNa "mahArA eka vakhatanA zikSAgurUnA Agrahane InakAra na karI zakevAthI " AvavAnuM jAhera karavuM ( ke je jAhera karavuM Avazyaka" alabata nahotuM, je kabulAta karavA koIe pharaja pADI nahatI, ane je kabulAta vagara hemane kAMi doSa lAgavAnI nahe temaja je kabulAtathI janasamAjane kaI lAbha the zakya nahote )-ene je kAMI artha thaI zake to te eTalo ja ke, te pitAnA eka vakhatanA zikSAgurUnuM mahatva vadhAravAnI gupta AkAMkSA che, agara to evuM batAvavAnI adazya jijJAsA che ke huM hArA pUrvanA zikSAgurathI ATale badhe AgaLa vadhI javA chatAM enuM ATaluM badhuM mAna rAkhI zakuM chuM--eTale huM sAdo-kRtajJa ane bhalo chuM. (A vAta mAtra mAnasazAstrIo ja hamajI zakaze.) - have AvIe AryasamAjane sudhAravAnA zubha AzayavALA prazna para dhyAnamAM rahe che, A koI vyavasthApaka samitinI beThaka nahotI, ke jethI emanI rUbarU karAyeluM devadarzana emanI AMkha ughADavamAM pariName. A to vArSika ahevane prasaMga hato jemAM AryasamAjanA sabhyonI saMkhyA te muThThIbhara ja hoya ane sAmAnya prajA varganI bahulatA heya, AvAM samelano mAtra "riTa meLavavA mATe ja thAya che. rikTa kheMcavA mATe ekaThA karelA lekasamUha samakSa e "mizanane ja dhikkAravAnuM kAma--ane te paNa te vakhatanA pramukha tarIke-thAya e na leha che vizvAsa Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyanA pravAhamAM. 141 ghAta che.lazkaramAM bharatI'karavA mATe sarakArI amaladArA leAkeAne ekasa karatA ane lalacAvanArI vAta karatA te vakhate mahAtmA gAMdhI te rikruTa thatA TALA vacce AvI--ane khAsa karI pramukha tarIke AvI ema kahete ke ' are bheALA leAkeA ! laDAimAM javuM e te. mhAta mAgI levA barAbara che. hAM manuSyahatyA thavAthI bhayaMkara pApa raheAMTa evuM kahete te--jo ke emAMnuM eka paNa vAkya te paNa hetu zuM pariNAma Avate e vicAravuM muzkela nathI. samaya game teTalA cAuM! hAya tA paNa eka taTastha--parantu vivekI--pramukha te A samAjanA ukta prasaMga jevA prasaMge ema ja ( vAmI rIte) kahI zake ke, " gRhasthA ! jo ke huM AryasamAjane anuyAyI nathI te pazu mhArI janmabhUmimAM thatI saghaLI pravRttie janmabhUmine asara karanArI hAi samaya ane sagavaDa maLye emAMnI mukhya mukhya pravRttiemAM rasa levA mhAre taiyAra thavuM ja joie. A samAju kAMi, hameMsa jANe che tema,sarvajJa RSimunionA kALathI cAlI AvatI dha sauMsthA nathI. RSimunioe sthApelA AdhamAM vakhatanA vahevA sAthe pAchaLathI jhAre nahi IcchavA joga tattvA Ameja thavA lAgyAM ane prajA pramAdI ane mahattAhIna thavA lAgI thAre zrI dhaiyAnaMda sarasvatIe samAjane udghAra karavA mATe--alabata hemanI peAtAnI buddhi mujaba--bhagIratha prayatna AdaryA ane e kAma niyamita rIte cAlu rahe eTalA mATe AryasamAja nAmanu` maMDaLa sthApyuM. A maMDaLe bhAratIya prajAmAM jAgRtine pavana pukyA, keLa-vaNInA pracAra mATe vividha saMsthAe kheAlI, videzIonA sahavAsane lIdhe svadharma paranI zraddhA gumAvI beThelA vargamAM punaH vedazikSAne zeAkha jagADaze, sAmAjika rUDhionA aniSTa bhAgane dUra karavA mathana karyuM, rASTriya eya ane jussA utpanna karavA kamara kasI, duSkALAdi prasaMge lokasevA karavA bhagIratha prayatna karyAM H ItyAdi vividha prakAre dezasevA aAvI che. lekisevAnI AvI ujvala vRtti ane gatimAM mUkAtI kavyaparAyaNatA tarapha kAne mAnanI lAgaNI na thAya ? paNa navajavAnamAM jema zizna vadhAre hoya che tema jarA viveka ( diserimination)nI uNapa paNa hAya che--ema thavuM kudaratamAM sayaluM che. viveka ghaNA anubhaveA bAda AvavA pAme che. keTalAkAne evA anubhaveA pUrvajanmamAM maLelA hAI A janmamAM nhAtI. umare paNa teomAM viveka zakti sArA pramANamAM kholelI jovAmAM . Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janahitecchu. ---- Ave che, hAre bIjAone A janmamAM paDI-AkhaDIne vivekazakti. khIlavatA ApaNe joIe che AryasamAjanA keTalAka sabhya keTalIka vakhata tIkhA, kaTu zabdanA prahAra karanArA ane jhanunI jovAmAM Ave che henuM kAraNa A ja che. paraMtu vakhatanA vahevA sAthe navA navA anubhavo maLatAM teo paNa vadhAre vivekI, vadhAre zAnta ane vadhAre kAyadakSa banavAnA ja. ane pahelA karatAM atyAre teomAM TharelapaNuM vadhAre jovAmAM Ave che e paNa ApaNe joIe chIe. A. paNa dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke emanI zarUAtanI laDAyaka vRtti e vakhatanA hiMdusamAjanI AMtarika pramAda dazAe ja utpanna karI hatI. koI samAja hAre atyaMta pramAdI ane muDadAla banI jAya che hAre mAtra dalIlo ane samajAvaTanA upadezathI te jAgrata thaI zakato. nathI paNa hene koI zabdothI ke banAvathI camakavAnA prasaMganI avasya jarUra paDe che. bharanidrAmAM paDelA manuSya AgaLa adaba vALIne zAntithI jAgRtinA lAbhanuM bhASaNa karavAthI kAMI te jAgato nathI, paraMtu hene ThaM TheLavAthI, bumarATa karavAthI ke henA para pANI chaTavAthI te avazya jAgI uThe che. zAnta upadeza tri "jAgelo" mANasa ja grahaNa karI zake che. hiMdu samAja te vakhate jAgrata nahoto tethI kudarate ja AryasamAjIonI prakRtimAM jarA sakhtAInuM tattva preryuM hatuM, ane jema jema hiMdusamAjamAM jAgRtinAM cinho jaNAvA lAgyAM tema tema AryasamAjIonI prakRtinuM e tava ochuM thatuM gayuM che. have ApaNe IcchIzuM ke e tattva sadaMtara adRzya thAya ane dezasevA ane dharmasevAnuM kArya teo saMpUrNa viveka ane saMpUrNa zAntithI karavA lAge. " eka te mahAtmAjInA kathanamAM deza-kALanA bhAnapUrvaka karAto uDe vicAra nahato, ane bIjuM asahiSNutAnuM je tahemata teo bIjA upara mUke che te ja doSa-teo jANe paNa nahi tevI rIte-hemanA pitAmAM chupAyelo hato. lagna vakhate mAMgalika gIta ja gavAya, chAjIo nahi, eTaluM paNa vyavahArajJAna dharAvavAnI paravA karI teoe dharAvatA nathI. amadAvAmAM thayelA chellA hullaDa vakhate e hullaDa keLavAyelAonI AgevAnIthI ane vyavasthApUrvaka thayuM hovAnuM mahAtmAzrIe vhAre jAhera karyuM hAre-e kathana sAcuM muddala nahotuM e muddAne eka bAjue rAkhIe to paNa-ema karavAne emane prajAe ke sarakAre vinavyA ke dabAvyA nahotA, temaja Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM 143: ema karavAnI koI jAtanI AvazyaktA ubhI thaI nahotI, eTaluM ja nahi paNa e kathana prajAne atyaMta hAnIkAraka che,A sarvane vicAra karavAnI teoe lezamAtra paravA karI nahotI. "IrAdo nirmaLa hove eTaluM ja teo basa mAnatA jaNAya che ane sadhaLA prasaMge eka "bALakanI nirdoSatAthI game te belI nAkhavuM emAM saguNa" nI samApti mAnatA jaNAya che, enA jevI bhayaMkara bhUla bIjI bhAgye ja hoI zake. bALaka jevA nirdoSa thavAnuM kahevuM sugama che paNa bhUlavuM joItuM nathI ke bALakanA zabdathI mahAna pariNAme nIpajatAM nathI, hAre jokhamadAra netA tarIke uccArAtA bALaka jevA zabdo bhayaMkara khANAkharAbImAM pariName che (ane mahAtmAjInI bAbatamAM keTalAka prasaMgamAM ema banI cUkyuM che.) asahiSNutAnuM tatva temAM-pite paNa na jANe tevI rItechupAyeluM hovAnuM agAu huM kahI ga chuM. duSTa ta tarIke eka IzAre kare basa thaze ke, amadAvAdanI mIla-majuronI haDatAla prasaMge mIlamAleke samakSa hemaNe vAparelAM vizeSaNo AryasamAjIonI kahevAtI gratAne DhAMkI de tevAM hatAM paraMtu huM asahiSNutAne eka niyama tarIke deSa' TharAvavA taiyAra nathI. keTaleka vakhate ane keTaleka sthAne asahiSNutA Avazyaka hoya cheH hAM te iSTa guNa che; keTaleka vakhate ane keTaleka sthAne asahiSNutA anAvazyaka ke nukasAnakAraka hoya cheH hAM te aniSTa tatva gaNAvuM joIe. "asahiSNutAthI koIne paNa lAbha thayuM hoya evuM mhArA jANavAmAM AvyuM nathI evA mahAtmAjInA kathanane mAnavA pahelAM saghaLA vedAntane, maharSione, kudaratane ane duniyAne khoTA mAnavA joize. sahiSNutA ane asahiSNutA, bhaluM ane buruM, sukha ane duHkha e sarva do eka bIjAne avalaMbIne rahelAM che-relative truth che-absolute truth nathI, ane e kaMdomAMnA eka guNanI hayAtI bIlakula nAbuda karI bIjAnI hayAtI jALavI rAkhavAnI vAta karavI e hAsyAspada che. mAnavavikAsa mATe ja haMkanI bane pAMkho sUjavAmAM AvIhatI. Arya samAjamAM hiMduonA vadhI paDelA pramAda ane vahemene sahana karI levAnI vRtti na hevI e, kharekhara te, hiMduvarga mATe zubhasUcaka che. e prAkRtika asahiSNutA ja hiMduvane jAgrata karanAra tattva che, ke jene jeTalo AbhAra mAnIe teTalo Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitecchu. : De che. e asahiSNutAmAM svArthanI gaMdha nahotI. hiMdusamAja ane hiMdanI navI kAyA ghaDavAmAM e AryasamAjIonuM ja lehI vaparAyuM che. eka taraphathI uMghaNusI hiMduo potAnI uMdha bhAgavAnA aparAdha mATe AryasamAjIene hajAra rIte gALe ane pajavaNuM na ApatA rahyA che ane bIjI taraphathI prajAne navuM cetana ApI videzI sarakArane pAye asthIra karavAnA aparAdha mATe sarakAra teone vINIvINIne pajave che ( yAda karAvavAnI bhAgye ja jarUra che ke paMjAbamAM julama pAmelAone moTo bhAga AryasamAjIe hata) A pramANe mUkha prajA ane svAthI sarakAra banene mAra khAIne vagara svArthanuM kArya bajAvanArane prajA vacce (ane khuda AryasamAjanA utsava prasaMge ja) utArI pADavA enA jevuM kRtagha vagara vicAryuM ane lAgaNI rAhata kArya bIjuM e ke hoI zake nahi. je mahAtmA gAMdhI, hemanAM amUka kRtyothI seMkaDo hiMdIo *mA javA pAmyA che ema mAnanAra eka vyaktie potAnI e hArdika mAnyatA hemane khAnagImAM lakhI jaNAvI te paNa sahana karI zakyA nahi ane khAnagI patrane ulekha potAnA jAhera piparamAM pATethI utAryA e mathALAnA mukhya lekhamAM karI eka rAjaThArIne ke eka gIne na chAje evA rUpamAM kaTAkSa kare che te ja mahAtmA gAMdhI AryasamAjane jAhera meLAvaDA vacce sahiSNutAnI nyunatA mATe Thapako ApavA ubho thAya che te kharekhara hAsyajanaka ja gaNAze. mULa vAta e che ke, mAnasazAstra ane vedAMtanA jJAnanI gerahAjarI ja A pariNAme lAve che. ( A kathananuM satya hamajavAnI darakAravALAoe A patranA pahelA lekhane mathALe TAMkelA zrI araviMda ghoSanA zabdo vAMcavA kRpA karavI. dhyAnamAM rahe ke A avataraNa keAI jaDavAdI ke veThelAnuM nathI, musalamAna ke khristInuM anukaraNa karanArAmAMnA ekanuM nathI, paNa hene kavivara TAgora pite "mahAyogI' kahI praNAma kare che evA jabarajasta AdhyAtmika purUSarananuM che.) ' (2) upara je kahevAI gayuM te hamajanArane have je gatithI "prajAne kAMi paNa hAni thAya tevI gatine rokavI dhamanuM kArya che" evA mahAtmAzrInA kathananuM asatya vistArathI hamajAvavAnI bhAgye ja jarUra rahe che. gAMdhIjInA evA ekAMtavAdI siddhAMta emane potAne ja bhAre paDaze ! " pATethI utAryA" e lekhamAM gAMdhIjIe Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 145 je lekhakapara sAdhutAnA kothaLAmAM vIMTALelI vANIAnI pAMcazerIne ghA karyo che te lekhakane gAMdhIjI, pitAnA A siddhAMtane kharekhara mAnatA hoya te, deSita kahI zake ja nahi; kAraNa ke gAMdhIjInA amaka siddhAMta ane kathanathI prajAne cheDI nahi paNa ghaNI hAni-nirarthaka dehapatana jeTalI hAni thaI che ema te mAne che ane mAne che tethI ja te gatine rokavA te khAnagI patra lakhe che, mATe te "dharmakArya" ja che, chatAM e patra lekhanane krodha, ajJAna, Sa AdithI prerAyelI kriyA TharAvI henA para jAhera patramAM khALA kahADavA e zuM pitAnA ja siddhAMtanuM pite khUna karavA barAbara nathI? kharI vAta te e che ke, lAbha-hAninAM kATalAM "dharmatattvane jokhI zake ja nahi. tAtkAlika lAbha ApanAra cIja paNa "adhama" hoI zake, tAtkAlika hAni ApanAra cIja paNa dharma" hoI zake, ekAMta siddhAMta e ja adharma che. ane haimAM paNa dharma ke je amaryAdita tattva che hene ekAMta siddhAMta ( theory) nI maryAdAmAM bAMdhavA prayatna karavo e te kharekhara adhama che. ( 3-4-5 ) zarIrane vikAsa kAMI paNa dhamacakaDa sivAya ja thAya che e vAta koI zarIrazAstrI to zuM paNa sAmAnya manuSya paNa mAnaze nahi. zarIrane temaja samAjane vikAsa eka kUdake thaI. zake nahi, ema kahevuM te vAjabI che. paNa zarIra ke samAja paDaAkhaDa, yuddha, mArapITa, bhUla ItyAdi duHkhadAyaka to sivAya ja thaI zake ema kahevuM anubhavane jUThTho TharAvavA barAbara che. A sarva ta manu SavikAsamAM mukhya bhAga bhajave che ane anivArya che. zAnta dekhAtuM ane pavitratAnA pratinidhi tulya manAtuM bALaka pite paNa asahiSaSNutA, ajaMpa ane teDAnanI sAkSAta mUrti nahi te bIjuM zuM che ? e ja tatte vaDe bALaka bAlyAvasthAmAMthI preDhAvasthAmAM AvI zake che. sara AyaphreDa lAyela nAmanA khristI vicArakanA mata uparathI "kharA dharma"nI komaLa bhAvanA ghaDanAra mahAtmA gAMdhI AryasamA- jene AryadharmanA ja siddhAMta-mAtra jUdI pracArazailithI-phelAvavA mATe khristI ane musalamAna bhAvanAnA anuyAyI TharAvavA himata kare e paNa eka sAhasa che. khristI ane musalamAna pracArazali sArI che ke khoTI e savAla vaLI jAde ja che, paNa vivAda khAtara mAnI le ke e zeli "beTI ja gaNavA gya che, te pachI huM pUchIza ke Arya zaili tethI jUdI hovAnI kAMI geranTI mahAtmAzrI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchuM. / t ( pAse che ? hiMduM tattvajJAnanA mahAna prephesara zrI zakarAcAya jevI asAdhAraNa A vyaktie madrAsa jIllAmAM seMkaDA jaineAne vedhama nahi svIkAravA mATe dhANImAM pIlyA hatA. ane bacelA hajArAne yerIyA ( apa ) banAvyA hatA e vAta zuM gAMdhIjI bhUlI ja jAya che ? ane jainAnA paNa haribhadra sura jevA mahAna AgrAme 1444 2 mahone. evA ja kAraNathI dharmarakSAnA kAraNathI bALIne bhasma karyo hatI meM .. "ma vAta paNa dhyAnamAM rahe. pracAranI rIti eka varga tarIke-musalamAna ane khristIonI jUdI che, ane hiMduonI jAdI che. eTaluM ja nahi paNa hiMduonI pracArarIti satya ' che mhAre pahelAonI pracArarIti 'asatya ' che ema kahenArane manuSyaprakRtinu ane itihAsanuM vizeSa jJAna jarUratuM che. kharekhara te dharma pote teA kAinA hAthe rakSAnI apekSA rAkhate nathI te te ulaTA AtrIne rakSA-ane kavacit rakSAnA bhAge vikAsa-ApavA mATe ja kheDU| che. paNa manuSya dha dharmAMnA ekAda paDachAyAne-ekAda bhAvanA (concept = percept )ne pakaDIne kUde che ane ene dha mAnI hainI rakSA mATe yudhdha kare che ane e yudhdhamAMthI peAtAnA vikAsa meLave che. musalamAnae dharmAMnI pote meLavelI conceptne sAcI mAnI te conceptnA virudhI hAme talavAra calAvI hoya te hiMduA vhemanI te rIta mATe vAMdhA avasya lai zake(ane evA TesTa levAmAM ja hiMduonI bhAvanA' nA vikAsa che ) paraM tu salamAno paikI ja kAi mahAtmA nIkaLI Ave ane musalamAnane tyAre e to anyAya ja gaNAya. satya jUdA jUdA pakSanI dRSTie 6. jUdu ja hovuM joie ane che p paNa ema ja. eka pakSamAM satyasarva sampUrNa satya-samAI zake ja nahi. ema banI zakatuM hAta te duniyA ja raheta nahi. mahAtmAthI aneka guNI zakti vALA AcAryo, yAgI, vicArakA, yudhdhe A duniyAmAM aneka thaI gayA paNa kAi pAtAnA jamAnAmAM ane peAtAnI bhUmimAM paNa satyasane uta!rI zakyA nathI, talavAra ane virAdhane dezanIkAle daI zakyA nathI. e ja batAvI Ape che ke, e cIjo duniyAnA astitva mATe Avazyaka che ane enA samULa nAza game teTale daSTa lAge ( ajJAna ane azaktine lIdhe). te! paNa zakya nathI. eka tarapha ema kahevuM ke amAre, amArA dezane ane amArA dharmAMte valuM che, ane bIjI taraphathI ema kahevuM ke jIvatara (life) ane ra 196 . Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - " : ", te samayanA pravAhamAM. 147 manai duniyAnI prakRtimAM rahelA bahurUpI guNe amArAmAMthI nAbuda karavA - che, e te parasparavirodhI vAta che. bIjA pakSamAM aniSTha ta heya hAM sudhI pahelA pakSe aniSTa tattanI sahAya levI ja paDaze. samAna sthiti, samAna bhAvanA, samAna baLa e sivAya kya ke zAti saMbhave ja nahi, e nivivAda satya che. e nathI hAM sudhI duniyA che, ane tyAM sudhI anicha ta paNa che. (ane duniyA eTale ja ekamAMthI bahu vALI sthiti, ke je sthitimAM thaIne ja pAchA "ekamAM javuM zakya che.) (6) mahAtmAzrInA kathanane chaThTho muddo, satyatAne--te sImA vagaranA parama tattvane-te sArvabhoma mahArANIne priyatA nAmanI eka tuccha dAsInI gulAmaDInI AjJApAlaka banAve che. satyane bhakta khuda bhakitapAtrane mATe "kAyadA ghaDanAra bane ane kahe ke "hAre AvA ja thavuM, ane tevA nahi," e kevI hAkzAspada dhITatA ! kharI ? vAta che ke, e rAjavaMzI satya enI IcchA thAya che tyahAre-koI kaI vakhate--priyatAne potAnI sobatamAM bolAve paNa che; paraMtu pricata jahenI seDamAM nathI hene satyatA tarIke svIkArIza ja nahi ema kahenAra bhakato e devIne bhAgye ja pAlave! buddhivAdIo ane rAjyadhArIo mAne ke na mAne, paNa satyatA eka bahurUpI avarNanIya ane nahi kaLI zakAya evI devI che ke je keAI vakhate narI priya.tAne svAMga pahere che, koI vakhate narI apriyatAne svAMga pahere che, phAI vakhate apriya priyatAne ane koI vakhate priya apriyatAno svAMga pahere che! khare ane sAce bhakta te che ke je pitAnA te bhaktipAtrane-te game tevA svAMga kare tyahAre paNa-pichAnI" zake ane pUjI zake. (7) AryasamAja eka samAja tarIke kaTu vacana vadanAra saMsthA nathI emAMnI keTalIka vyaktio avazya che. paNa te sAthe hemAMnI keTalIka vyaktie asAdhAraNa sahiSNutA dharAve che e paNa bhUlavuM joItuM nathI. e samAje siddhAMta tarIke asahiSNutAne svIkArI ke upadezI nathI ja. ema te asahiSNutA dareka paMthamAM, dareka pArTImAM dareka sthAne che. - gAMdhIjInA kathananI ATalA vistArathI carcA karavAmAM mahA Azaya AryasamAja ke koI. amuka samAja ke vyaktine bacAva karevAne nathI, paraMtu emanA kathanane preranAra emanA siddhAnta bhUla Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 nahitecchu.. mmmmmmmmm bharelA che ane e siddhAnta evA mehaka che ke ajJAna lekavarga temaja AjanA bhaNelAo paNa emAM jaladI bhoLavAI jAya che ane pariNAme nisatva bane che, tethI jemAtra siddhAntonI carcA khAtara ja-A prayatna sevavo yogya dhAryo che. AryasamAjanI cikisA thoDAM varSa upara e varganA ja vAjIMtradhArA he karI hatI, ane te prasaMge jaNAvyuM hatuM ke e vargamAM mysticism nathI, ke je dharmanA uMDA svarUpane pichAnavA mATe jarUranuM tattva che; paNa je kALe samAjano janma thayo hato te kALanI A dezanI sthitine mysticism jarUranuM ke hitAvaha nahotuM mATe ja te tattva e navI hIlacAlamAM - kudarate Ameja karyuM nahotuM. hiMdanI rasALa bhUmi paranA kAMTA sApha karI khetI karavA gya jamIna banAvavAnuM mahAkaThIna prAthamika kAma kudarate AryasamAjane sepeluM che. suMdara raMgaberaMgI puSo ugADavAnuM priya paNa saheluM kAma te pachInAone soMpAze. paNa pAchaLa AvanArAoe pitAne ucca ane pahelAone tuccha gaNavA jevI ke pitAne kamaLa ane pahelAone niSphara-kaThera-rough gaNavA jevI AtmaThagAI karavI joItI nathI. ghaNAe AryasamAjIoe hiMduonI temaja jenenI lAgaNa-keTaleka prasaMge nirarthaka paNu-dubhAvI che, e mahArA khyAla bahAra nathI. paNa te chatAM huM AryasamAjane strIonI komaLatA, nAjukatA. ke mahAtmAonI "dayALu tA dhAraNa karata jevA khuzI nathI. hiMda " ane hiMduva hajI pure jAgrata thayo nathI ja ane hajI ene bhaDakAvanAra-camakAvanAra-tatvanI anivArya AvazyaktA che. e tatva videzIo paMjAbanA chelA banAvo jevA banAvoThArA puruM pADe te karatAM svadezI ane svadharmI AryasamAja ke bIjo koI e varga puruM pADe e vadhAre IcchavAjoga che. paMjAbanA atyAcAra prasaMge AryasamAjIo para thayelA trAsathI teone jusso dabAI jAya te gAMdhIjInI peThe huM khuzI na thAuM paNa ulaTe nAkhuza thAuM, kAraNa ke agAsImAM paDatA varasAdanA pANune vahevAno mArga nathI maLatuM te chevaTe ghara kANuM karIne paNa te vahe che. te ulaTuM nukasAnakAraka che. bahAdurInI jagAe vaktA Ave e ati aphasosajanaka che. navA samAje, navA dharmo, navI rASTriya hIlacAle, navAM yuddho e sarva, amuka amuka samAjanI anivArya AvazyaktAmAMthI ja janme che. hiMdu samAja muDadAla na baje heta, hiMdu dharma para melanA pipaDepopaDA na bAjhayA hatA, te dayAnaMdajI ke AryasamAja Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 149 < C mAtra che r . > . muddala astItva ja na pAmate. . preTesTa karavA, muDadAlane bhaDakAvI TAra karavA ( ane badalAmAM gALeA khAvA ! )-e mATe ja kudaratanuM A meAjI' janma pAmyuM hatuM. ane dhyAnamAM rahe ke A ane tamAma rAjakIya ke sAmAjika hIlacAlA paNa kudaratanA meAjA ' - becoming' mAtra che--emAM 'Being'nI ' pUrNatA ' ane zAnti' ane * amaratA mAgavI e mAtra tattvajJAnanI khAmI ja sUcave. AryasamAja ane Protestant paMca, sthAnakavAzI jaina patha ane kbIrapaMthaH A sa amuka mizana bajAvavA mATe ja meAkalavAmAM AvyA hatA. emanAmAMthI * AMkaDA * jAya ane e jIvatA rahe te karatAM tenI jarUrIAta dUra thAya ane tethI te pote ' samAi jAya' e vadhAre iSTa che. AMkaDA vagarane vIMchI, mAyA vagaranI strI, maradAnagI vagaranA purUSa, dAvapeca vagarane rAjadvArI, ane kaTAkSa karavAnI himmata, AvaData ane zakti vagarate A samAjI ke prArTasTanTa ke sthAnakavAsI nahi icchavA joga che, ' yAjanaka dazya' che, kudaratanI vikRti che. A samAjI evA vikRta thavA pAme te pahelAM duniyAnI sapADI parathI hainI hayAtI nAbuda thAya e vadhAre IcchavA joga che. mavALAnA durbhAgye:hiMdanA nahi paNa mavALAnA durbhAgye leAkhaDI icchA zaktinA namunA leAkamAnya tilaka--A pRthvIparathI adRzya thayA che. jahAlAnA hisAkhe ane jokhame hine je kAMi " TUMkaDA maLatA vhetA yaza mavALeA pAmatA, tethI tilaka jatAM mavILonA duHkhane pAra rahyo nathI. have emane yaza apAvavA mATe pAtAnI sahIsalAmatI ane zAntine bhAga ApanAra kANu mULaze ? jarUratuM che ke mavALAnI eka sabhA bIjo tilaka hiMdabhUmi para pheMkvAnI pratye prAnA karavA maLe. jAlAne te vIramRtyune zeka karavA pAlave ja nahi, kAraNa ke marahumanI jagA jALavavA teoe kramara kasavAnI hAya htAM annupAta ke prAthanAne mATe emane samaya ja hAMthI maLe ? . mRtyu zuM sArA mATe " hAi zake ?---kAi cIjanI sthIra * kimata hAi zake nahi evuM tattvajJAna huM vAravAra jAhera karUM chuM. enA pratipAdana mATe eka e dRSTAnta Adhunika dhaTanAomAMthI vINI zakAya tema che. (1) 5 jAbanA trAsanA nAyaka jIvatA kheDA che e iMglAMDane mATe dhaNuM aniSTa che. jo iMgleMDa pahoMcatAM ja hene mRsUe paMjAmAM lIdhA hAta te muDadAne cuMthavA jevI henAM duSkRtyenI niMdA AgaLa vadhavA pAmata nahi, ane e haiAhA baMdha paData te sarakAranI ' presTIja ' nI rakSA mATe DAyaranA pakSa ubhuM karI ene mATe , Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jainahitara. kuMDa kholavAne 'gaMdo khela' karavAnI tyahAMnA rAjadArIone jarUra. rahetI mahi, ane tethI Aje AkhI sabhya duniyAmAM hiMdI amala sahAme je prazasta krodha ane aNagamAnI lAgaNI vyakta thavA lAgI che te paNa thavA pAmata nahi, pArlAmenTamAM garamAgarama carcA thavA pAmata nahi, ane mI. mANezyane pite bIjA badhA karatAM vadhAre udAra, vicAra ane hiMdanuM hita heDe dharavAmAM vadhAre darakAravALA hevA. chatAM prabaLe virodha joIne pitAnI IcchA virUddha mahAtmA gAMdhInI bAbatamAM nahi IcchavA joga ane parasparavirodhI zabda uccAravA paDyA ane tethI ene cAhanArA hiMdIonI paNa itarAjI vaheravI. paDI te na vahoravI paDI hota. tAtparya ke mRtyu ke je sAmAnyataH nahi IcchavA joga cIja manAya che te A amuka prasaMge IrachavA joga-sarakAranA daSTibiMduthI-thaI paData. (2) lokamAnya tilaka, hiMdanA prakhara rAjadvArI netA, svargavAsa pAmyA te sAmAnyataH AkhA dezane duHkhadAyaka ghaTanA lAge e svAbhAvika che, paraMtu kANu e vicAravA phurasada le che ke, hAlanA saMjogomAM hiMdane mATe je eka mAtra mAga-asahakAra-khulle ane ISTa hato ane jahenA hAme khuda hiMdI AgevAnone virodha hovAthI prathama grAse makSikA " no pUre bhaya hato te asahakAranA ujamaNAnI prathama ghaDIe ja lokamAnya tilakane svargavAsa-ane te paNa asahakAranA kendrasthAnamAM-thavAthI. prajA varganA lAgaNI tattvane asAdhAraNa protsAhana maDhyuM ane asara hikoranI pahelI haDatAla eka asAdhAraNa phateha banI. A tAtkAlika ane kSaNika lAbha uparAMta hiMdane eka bIjo lAbha- jAthane- ApavA kudaratanI chUpI cejanA hovAnuM kANuM jue che? AvA purUSanuM smAraka thayA sivAya rahe ja nahi ane e smArakanA svarUpanI pasaMdagImAM mahAtmA gAMdhIno mukhya hAtha hoya e paNa dekhItuM ja che. eka hoTuM phaMDa karI e vaDe prakhara rAjadvArIo ane samAjanetAo utpanna karanAra saMsthA khelavAnuM ane dezamAM sthaLe sthaLe zArIrika bala vadhAranArI kavAyata zikhavI "vaiolaMkIara kera" (ke je haDatAlo, saraghase, meLA vagere prasaMge zAti jALavavAnA kAmamAM upayogI thaI zake) ubhI karavAnuM kAma bajAvavAmAM Ave to lokamAnya tilakanI hayAtI karatAM hemano svargavAsa hiMdane vadhAre heTA AzirvAda rUpa thaI paDe. * eka pleTamAM hoTa tattvavettA kahe che ke jyAM laDAyaka zakti athavA svarakSAnI tAkAda nathI hAM AtmabaLa (spiritual strength) heI zake nahi. AtmA e koI chUTI pADI zakAya evI cIja nathIH e mana, buddhi ane zarIrathI saMkaLAyeluM tattva che ane Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - samayanA pravAhamAM. 15 AtmAnI DhaMkAyelI zaktio khIlavavA mATe enAM traNe zarIre. athavA bAhya svarUpe-jaDa zarIra, mana rUpI zarIra ane buddhirUpI zarIra traNenI zuddhi temaja zakti vadhAravI Avazyaka che. uMcA vicAra nirbaLa zarIrathI jhIlI ja zakAtA nathI ane jhIlavA jatAM zarIra tUTI paDe che. dareka dharmanA pavitra graMtha tapAsaH dareka payana gambara athavA tIrthakaranA varNanamAM kahyuM che ke hetuM zarIra H vajaRSabhanArA saMdhayaNa dharAvatuM arthAta vija jevI henI kAyAM hatI ane henI IcchAzakti(Will) eTalI prabaLa hatI ke te karmaripunA humalAnI rAha jote besato nahi paNa karmaripuonA daramAM pesIne humale karavAmAM AnaMda mAnate. A varNane vAMcyA chatAM emAMthI kAMI dhaDe na levAya to kamabhAgya ja hamajavuM. sauthI pahelI jarUrIAta zarIrane khIlavavAnI che, eka manuSya zarIra jeTale darajaje lAMbuM-pahoLuM ane kasAyeluM banavuM zakya hoya teTale daraje eka dezanI prajAnAM zarIra khIlavavAnI sArvajanika pejanA karavI- e. kinAyakenI pahelAmAM pahelI pharaja che. buddhiviSayaka, dharma viSayaka, rAjakIya ke bIjI dareka jJAna ApavA mATe utAvaLa karavAnI kazI jarUra nathI.prabaLa ane suvikasita manuSyamAM "saguNa Ape-- Apa Avaze, jemAM puSpamAM sugaMdha Ave che tema. pUrvanI pazyana prajA sauthI vadhAre lakSa bALakane ghoDe savArI, tIraMbAjI ane satya, balavAnI Teva. e traNa zikSaNa ApavA tarapha khacatI. amerIkA jevA vyApAravAdI dezane eka Adhunika vicAraka (phIjhIkala kalcara. nA juna 18ra0 nA aMkamAM) lakhe che ke "We believe most emphatically in the value of any means that will help put the nation on a higher physical basis. The Capital of a nation is ordinaruly mean sured in dollars and cents, but back of every dollar must be a certain amount of human vitality. The wealth of a nation is founded absolutely and entirely upon the vitality of its citizens. When you increase the physical hardihood of our people, you add to national wealth. The value of military and compulsory training as B means of developing the power and prestige of the nation is beyond computation. We make an education compulsory that ovsures to every child-the ability to read and write, and give Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 jainahitecchu. .. . - little attention to the foundation of all human activities -physical vitality. Every haman unit should be guaranteed a body that is rigorous and vital at maturity and compulsory military training would accomplish this object. A amerikana vicAraka kahe che ke, manuSyanI saghaLI pravRttione pAceA na mAtra ta zArIrika utsAha tanadurastI ke nirAgI ane dhATIluM zarIra sampUrNa rIte keLavAyalu zarIra ke jemAMthI utsAha patA hAya aMte zakti kUdAkUda karatI hAya. A pahelI jarUrIAta che ane huMne mATe karajyAta lazkarI tAlIma Avazyaka che. dezanI Arthika sthitine temaja IjjatanA AdhAra enA ja upara che. parantu hiMdanA, rAjjArIAnuM A satya tarapha dhyAna gayuM nathI. hiMdanA rakSaka hAvAnA dAveza karanAra sarakAra temaja prajAkIya AgenAnA-eka irAdApUrvaka ane eka ajJAna ke pramAda vaza-bhUla kare che ane hiMdI prajAnA mAthe joDA ane page pAghaDI paherAvavA jevI mUrkhatA kare che; ane pachI peAtAnI mUrkhatAnAM svAbhAvika riNAmeA joIne nAhaka prajA para bakhALA kahADe che. dAkhalA tarIke, mahAyuddha vakhate sarakAra bUma pADatI ke leAkeA pUratI saMkhyAmAM madada karavA AvatA nathI. kahyAMthI Ave ? lazkarI tAlIma vagara ekAeka evA AtmabhAganA jussA ane maradAnagI batAvavAnA zAkha kevI rIte dekhA de! haDatAla ke meLA vakhate leAkeAmAM zAnti jaLavAtI nathI tethI sarakArane polIsa ke gArUM lazkara mAlavuM paDe cheH zA mATe? leAkeAne jo lazkarI DIsIplIna apAi hAta tA eka prajAkIya vAlaTIaranI AMgaLI uMcI karAyalI khetAM ja te era'mAM AvI zakyA hAta ane sarakArI mANasAne kAMi takalI ApavAnI jarUra paDI naheAta. baMgALa ane gujarAta--kADhiyAvADanA amuka gvAgAmAM vAraMvAra dhADa paDe che ane leAkA nAhaka lUTAya che tathA mAryAM jAya che e deSa kAne zira che ? sarakAra ane hiMdI rAja - dvArIonI kheATI pIlasuIne ja zira e pApa che. lAkA peAtAnuM rakSaNa karI zake eTalI paNa tAlIma je dezamAM na apAtI hoya te deza para kAi sarakAra' hayAtI dharAve che agara te dezamAM prajAkIya AgevAne hayAtI dharAve che ema kahevuM e sarAsara jUThu che. keLavaNI, peAlIsa ane kArya zuM mAtra manuSya jAtine rAMka--zAnta ane muDadAla banAvavA mATenI ja saMsthA che? zuM manuSyanA svarakSAne haka chInavI levA e ja saMskRti (Civilization) nI bhAvanA che? ane e ja jo saMskRtinuM dhAraNa hoya to curApamAM e dhAraNa Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM. 15 kema rAkhavAmAM nathI AvyuM? hiMdI prajAkIya AgevAno heTI bhUlamAM. bhame che. keLavaNI, hunnara udyoga, rAjakIya ho e sava A eka bAbatanI pAchaLa che. M. A. thayelAmAM paNa sAhasa ke. zodhaka vRtti na hovAnuM kAraNa zuM ? sudhArakAmAM netika baLa na hovAnuM kAraNa zuM ? peparamAM paraspara niMdA ane kuthalIonA ja bharatI. hovAnuM kAraNa zuM? vyApArIomAM svArthIpaNuM ane kusaMpanuM kAraNa zuM? rAjakArIonA vALa cIravA jevA cuMthaNanI bahAdurI (3) zAne AbhArI che -mAtra bahAdurInI khAmIne jaH ane bahAdUrInI. khAmI lazkarI tAlImanI khAmIne ja AbhArI che. ane A khAmI. sarakAra taraphathI pUrAya e koI kALe banavAnuM nathI, e te hiMda. para zatrunA AkramaNanI sIgnala sarakAre pite ApI hatI te vakhate paNa hidane zastra ApavAnI nA kahevAmAM eNe batAvelI cIvaTAI parathI eka bALaka paNa hamajI zakaze. lokanAyakanuM ja e kAma. che ane lokanAyaka sthaLe sthaLe akhADA kholI dareka hiMdIne dararoja be kalAka tAlIma levAne pharamAvI zake che. haDatAla pADI hAthapaga joDI besI rahevAnA "pharamAna" kahADanArAo aDadhA kalAkanI tAlIma levA evI sagavaDa karI ApyA pachI-prajAjanene pharamAvI zake che. ane e mATe hathIranI paNa kAMI jarUra nathI. adhyAtmazAstra to ema ja kahe che ke zArIrika zakti vagara Atmika zaktine sthAna ja nathI. eTale buddhivikAsa ulaTo manuSyane vikRta, gha ane apramANika banAve che. ekale hRdayavikAsa mANasane ati dayALu ane pariNAme dayApAtra banAve che. haDatAlanA prasaMge maradAnagIbharI ramatonA ane mArA nA pradarzanamAM pheravI nAMkhavAnuM dhyeya hovuM joIe. asahakAranI phateha mATe prajAvarga (mob)nAM samelane jarUrana. che kharAM paNa ethI vadhu jarUra cheDAeka zrImaMta vyApArIone hilacAlanA nAyakanA "parama bhakta banAvavAnI che. sarakArI nokarI mUkI daI bIjI kaI khAnagI nokarI ke dhaMdhe hAtha karatAM sudhI mAtra, gujarAna puratI madada-bIjuM kAMI sAdhana ke zIlIka jemane nahoya tevAone ApavAnI jarUra tarapha durlakSa rAkhavuM ghaTatuM nathI. badhAe. kAMI bhUkhe marIne nAyakanI AjJA pALe eTalI hadanI Atmazakti AjanA saMjogomAM hAvI saMbhavatI nathI. asahakAra kamITIne hastaka keTalAka vyApAra mUkAvA joIe ane e mATe thoDAeka bhat. vyApArIo rojanA karI zake. ATaATalAM kArakhAnAM vyApArIo jAheranA paisAthI pite kamIzana khATavA kahADe che te becAra sphoTa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jainahitecchu. kArakhAnAM dezasevAnA maMDaLane age zA mATe nA kahADe ? vyApArI varganA je lokA svadezI, khIlAta, asahakAra, svarAjya vagere vhIlacAle!mAM lIkAnA hAratArA ane tAlIe meLave che hemate mAthe ArApa mUkavAne lokAne hakka che ke teo A leAkapriyatAne sIdhe ke AktarI lAbha peAtAnI Avaka vadhAravAmAM kare che. hene badale hAlanI peAtAnI muDIthI sa MtoSa vALI potAnI vyApArI buddhine upacAga ukta hIlacAlAne age ane e hIlacAleAnA ja lAbha mATe navA: vyApAra ke kArakhAnAM khAlavAmAM kAM nathI karatA? videzI sarakAra samudra ALaMgIne garama dezanI muzkelI bhAgavavAnA badalAmAM dhana laI jAya e hemanAthI sahana thatuM nathI evA A svarAjyanA bhASaNa kartAo (!) pAte jarUra karatAM vadhAre dhana dharAvatA hovA chatAM pAtAnI zaktie dezarakSAnI suvyavasthita hIlacAla mATe jANunI AmadAnI karatAM khAtAM kheAlavAmAM na khace e emanI svadezabhaktinA namunA che. zarIrabaLa, dhanabaLa ane yuktibaLa vagara kAI prajAkIya sAdhanA pAra paDe ja nahi, eTalI sAdI vAta je AgevAne na svIkAre agara svIkAravA chatAM chatI zaktie sagavaDapathI ane evA AgevAnanA upadezathI game tevA kAraNasara paNa sarakAra Ame game teve zAnta virAdha AraMbhavA prajAne mATe mahA bhayaMkara kA` che. leAkAe prathama AgevAnane ALakhavA joie. sarakAra tarapha krodha karavA karatAM peTabharA ke pramAdI ke pAkhaMDI AgevAna tarA hArdika tiraskAra karavAnuM pahelAM zikhavuM joie. darathI maravuM e karatAM peTabharA, pramAdI ke zatru taraphathI meAkalAyalA tabIbanA hAthe maravuM e vadhAre duHkhadAyaka che ane evA tabIbathI dUra rahevuM e tA lokonA hAthamAM che. mIThThI vAtAthI aMjAi jai game tevAne page paDavuM e leAkeAnI peAtAnI mUrkhAi che. jene aptaraMgI ke bahurUpI tarIke humajI enA upara 'zarama zarma' nA pAkAra kAla shavAre karavAmAM AvyA hAya evA AgevAnanA khe mIThThA zabdothI leke Aje aMjAI jAya ane ene peAtAnA mAthe haDAvI tAlIo pADe te evA loko maravAne lAyaka ja che ane kudaratane upakAra mAne ke agrejo hajI hemanA tarapha joIe teTalI sakhtAi nathI calAvatA. dareka dharma sAdhune mAna ApavA gRhasthaduniyAne pharamAvyuM che, paNa te sAthe dareka dhame` sadhaLI muDInI mAlekI cheAyA pachI ja eka vyaktine 'sAdhu' pada levA dIdhuM che. zuM dharmamAM ke zuM samAja ane rAjane lagatI bAbatamAM, khAsa vyaktimAM lekavargane aTTa zaktibhAva e AvazyakIya tattva che ke jenA vagara kAi paNa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanA pravAhamAM, * 155 sAdhanA pAra utarI zake nahi; ane e bhakti mATe pahelI zarata "mAlekIne tyAga e che. rAjakIya bAbatenI AgevAnI lenAra A satyathI bacI zake nahi. hA, bahu te te pitAnI rAjakIya pravRtti omAM khalela na paDe ane uranirvAha mATe bhakSA mAMgavAnI ke svIkAravAnI sthitimAM mUkAI svamAna gumAvI na bese eTalA mATe jarUra puratuM dhana jUduM rAkhI zake. A vAtanuM rahasya hamajAya te asahakAra avampa phateha. pAme ane ene pariNAme vyApAra paddhati badalAI jAya, zikSaNa paddhati badalAI jAya, lokonA AtmAmAM navuM cetanya Ave, ane sarakAra ApoApa lokone ane lokamatane sahakAra karavA bahAra paDe ane tethI asaMtoSa ApoApa dUra thaI zAti phelAya. nahito asahakAra jarUra niSphaLa jAya, pariNAme sarakAra bamaNI sapta bane ane rAja-prajA vacce kacavATa vadhI bannene nirarthaka hAni pahoMce. tattvajJAna ane sAyansa pikArI pikArIne kahe che ke sapUrNa vega vALI gati e ja zAnta sthiti. pRthvI ghaNA vegathI phare che mATe ja sthIra lAge che. zAti mATe madhyamapaNuM bhayaMkara che, atipaNuM ja asAdhaka ane ISTa che. pRthvIne gatine madhyamasaranI" banAve, ane tamAma ghara, pahADa, samudra ulaTa pAlaTa thaI jaIprANImAtra nAza pAmaze. arere gajaba thaI gaye!...paNa karyo ke? :-pAThaka lAgaNI" ne vaza na thato jarA dhIro thaI vicAra karavA bhaje. mahArI pAse eka bhalA sAdhujIe eka kAmAMdha sAdhu-sAdhvInI pakakAyelI nIcatAnA lakhI mekalelA samAcAra 13 mahInAthI paDayA che. ATalA mahInAo pasAra thavA chatAM te samAcAra chapAyAM nathI e uparathI ja sahamajI zakAze ke maheM ene mahatva ApavuM yogya dhAryuM na hatuM. hamaNAM kAThiyAvADamAM eka prasiddha sAdhue eka yuvAnane henA vaDIlanI marajI virUddha dIkSA ApI ane dIkSA pahelAM eka - kanyAnA umedavArane jevI mejamajhA maLe tevI mojamajhA cakhADI hAre have evI dIkSAonAM pariNAma kevAM Ave che hene pratyakSa purAvA raju karavA khAtara upara kahelA bhalA sAdhujIe lakhI mokalelA samAcAra ane pragaTa karavAnI jarUra jouM chuM. hakIkata ema che ke, mahArAjAne mukAma hato dhAMdhalapuramAM, ane mahArANujIne pavitre mukAma hati pIparALImAM. bane "dhAma" vacce aMtara che doDha gAunuM ane pavitra vyaktio sahavAre dizA pharAta mATebane dhAmanA madhyama sthaLe maLatI ane rAsalIlA ramatI. eka divasa e gupta rAsalIlA khullI thaI gaI eTale mahArAja zrI 5 tyahAMthI bArobAra sudAmaDe . Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 jainahi. upaDI gayA. mahArANIjIne Thapake maLyo ane amuka gAmamAM cAtuAMsa nahi rAkhavAno TharAva saMbhaLAvavAmAM Avyo, eTale lAMdhaNa zarU thaI ! pelA mahArAjAne kaI kahevA jAya che te te ane tenA gurU lokone cakalI karI uDADI mUkavAne bhaya batAve che ! ahIM samAcAra pUrA thAya che ane vyabhicArI sAdhu para tiraskAra ane saMdhanI nirbaLatA para phITakAranA zabdo zarU thAya che. huM kabula kirIza ke gajaba thayo e vAta te taddana sAcI; paNuM gajaba karyo keNe? emAM e sAdhu ane sAdhvIne deSa nacha ja che. je teoe zveta vastra na paheryA hota te AvAM hara kRtya karatA purata ane keInuM dhyAna paNa na kheMcAvA pAmata. duniyAmAM hajAra vyabhicAra cAlyA kare che. A bicArAM pAtrone te eka svAthI gurUdeve lalacAvIne vastra paherAvyAM, vararAjAnI mAphaka emane dIkSA ApavA pahelAM sArAM khAnapAna, mAnapAna ane dhUmadhAmane svAda cakhADI kahyuM ke hajI te dIkSA dUra che eTalAmAM AvAM sukha maLe che te dIkSAkumArI sAthe hastameLApa thayA bAda te rAgaraMganuM pUchavuM ja zuM ? dIkSA devAyA bAda cele strInI AzA rAkhe te emAM Azcarya pAmavA jevuM kAMI ja nathI; zuM lagnakriyA purI thayA bAda eka yuvAna strIsukhanI AzA rAkhavAne hakkadAra nathI? gurU sagavaDa karI Ape te ThIka che, nahi te chevaTe celAe pite takalIpha laIne dhAMdhadhapuranI dhAMdhala jevo koI mArga karI levuM paDe. AmAM celA-celInI vartaNuka Azcarya pAmavA jevI nathI, paNa AvI dIkSA ApavAmAM AgevAnI karanAra ane madada karanAra gurU ane saMghanA mUkha lekanI pharyAda ja Azcarya pAmavA jevI gaNAya. prathama te. AvA gurUone muzkeToTa bAMdhI cAbukathI mAra pADavo joIe che ke jethI teo vyabhicAranI senA vadhAravAnuM bhUlI jAya. bAkI mAtra ThapakAthI ane chApAmAM tiraskAra karavAthI dahADe vaLe ema have te rahyuM nathI. cAdamA rana sivAya bIjo rasto nathI. eka e che asarakAraka mArga e che ke tamAma janoe (je ke jene koI paNa bAbatamAM saMpa karI zake e huM mAnI zakto nathI, potAnI putrI, oNna, patnI, ityAdi sarva strIvargane koI paNa sAdhu pAse javAnI sadaMtara manA karavI. sAdhu vargane oNoTo bhAga cothA vatanI bAbatamAM doSita che ema huM ghaNuM. vaSonA anubhavathI jANuM chuM ane je nhAno bhAga pavitra che te paNa hAre pApIonA pApe tyajAze tyahAre teo pote ja TaTTAra thaI sAdhuvargamAMthI saDo dUra karavA ane navA kacaro na AvavA pAme evuM baMdhAraNa karavA taiyAra thaze. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ava, uMcI AzA ApatAM javAna! Ava. 157 Ava, uMcI AzA ApatA javAna! Ava. Ava, uMcI AzA ApatA javAna, Ava. hAre khIlatA cahere jovo hane bahu game che. hArI tejasvI akhe, capaLa cahere, kudakA mAratI javAnI Aha zaktimaiyAnuM e pavitra maMdira mahane pharI pharIne jovAnI icchA thAya che ane pharI karIne henA para AzirvAda varSAvavAnuM mana thAya che ke- ghaNuM jIve che te pavitra maMdira !" Ava, javAna ! Ava. huM paNa eka divasa hArA jevo che bhAgyazALI hato;-huM paNa evA ja pavitra maMdiramAM vasato ho, e maMdiramAM zaktinI jyota prakaTI nIkaLI hatI. keI paNa kAma mahAre mATe azakaya nahotuM. koI game tevo mahero manuSya ane kaI game tevuM mahAbhArata kAma mane Azcarya ke bhaya upajAvavAne zaktimAna .. na hatAM. havArathI sAMja ane sAMjathI havAra huM gabharATa vagaranA utsAhamAM hAlate, hArI nidrA paNa nirdoSa zAnta hatI, hArI , vRtti tAva vagaranI hatI. kSaNe kSaNe mahArUM he malakAI jatuM. duniya hAre mATe eka niraMtara hAsya hatuM ane huM paNa eka hasavuM - bulabula hato. javAna ! Ava Ava mahane dhAratI che ke mahArI A kathA tuM mAna zakato nathI. paNa hemAM hAro deSa nathI. mahArA beThakanA oraDAmAM cAla, huM have mahArUM " brala peinTIMga * batAvI khAtrI karAvIza ke hArI sAthe hamaNuM vAta karatuM muDaDuM thoDA ja vakhatanI vAta upara zakti ane sAMdaryanuM kevuM suMdara maMdira hatuM. tuM Dare che, javAna ?... hArI uDI gayelI AMkhe, khADA paDelA gAla, tarI AvelI nase, muDadA jevI zakAza, sage tarI Avo - nirUtsAha, maMda gati, udAsInatA ane avAjanuM khokharApaNuM je -hane zuM dhAstI lAge che ? hA, huM hamaH dhAstI kema na lAge ? jevI rIte hAruM A rUpAMtara thayuM tema hArUM pitAnuM paNuM rUpAMtara thAya to ? e vicAra Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 158 jainahitecchu. - ~ ~ ~~~ hane bhayabhIta kare che. yathArtha che. javAnanI kuzAgra buddhi je tvarAthI pitAnuM bhaviSya bIjA parathI na vicArI zake te pachI te javAna ja zAne ?, , tuM kharo che, javAna ! hAre tarka ane bhaya paNa kharA che. je mukhaiothI mahAruM suMdara maMdIra smazAna tulya thavA pAmyuM che te ja mUrkhAio hane ane hArA jevA bIjA lAkho yuvAne potAnI dADhamAM levAne rAha joI beThI che. DIsI bedarakArI, ane joI le *e duSTAne jhapATo! paNa nahi, javAna ! huM hane bhayanA svapnamAM laI javA khuzI nathI. hArI nirbhayatA ane AzAmaya hAsya kAyama rahe-bIjA koInI khAtara nahi te mArA dilAsA khAtara te AbAda rahe ! bhaya ane nirAsAnI jhapaTamAM Avela huM tArA jevA svataMtra suMdara bulabulane joI ghaDIbhara mahArI. pahelAMnI nirbhaya AzAmaya laharIo yAda karI " sukha' anubhavuM chuM; ane eTalA ja mATe hane bhayabhIta karyA sivAya ja cetavIza. huM hAre hArA jevo zaMkA vagarane javAna hatA, tyahAre mahane ema zikhavavAmAM AvyuM hatuM ke AtmA ja sarva kAMi che, jaDa, zarIra darakAra karavA joga cIja nathI. zarIra nAzavaMta che ane AtmA amara che. nAzavaMtanA bhekhe nArahItanI khIlavaTa karavA e ja khAnadAnI" che. e zikSaNa para hamaNuM huM TIkA nahi karuM. he te zikSaNa mahArI dareka zirAmAM ane lohInA dareka biMdumAM utAryuM hatuM. zarIranI mahe darakAra cheDI hatI. aDhAra aDhAra ane vIsa vIsa kalAka sudhI kAma karavAnuM mahe varSo sudhI cAlu rAkhyuM hatuM ane eka vakhate te eka ja Asane ekI sAthe 72 kalAka kAma karI he AtmAnI zakti puravAra karavAne mUrkha akhataro paNa karyo hato ! game te cIja ane game te samaye khAIne huM calAvI leta, nidrAne mAravAmAM garva leta, darada tarapha bedarakArI batAvavAmAM Atmika khAnadAnI sahamajato, koI paNa divasa koI paNa jAtanI aMgakasarata karavAnI he lezamAtra darakAra karI nahotI. vANIne keTale behada vyaya thAya che, magajane keTalo uDAu upaga thAya che te vicAravAnI huM kadApi darakAra karI nahotI.. * cAha, e badhuM jaDa che ! ' kahI huM hasI kahADato. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ava, uMcI AzA ApatAM. javAna ! Ava. 15 paNa dareka cIjane paDachAyo paDe che, dareka kArya (action) nI svAmI asara (reation) thAya che. hane dhIme dhIme azakti jaNAvA lAgI. buddhi ane kalpanA - zakti (imafgination) puSTa thaI hovAthI teo vadhAre vegathI uDavA lAgI, ane zarIra vadhAre pAchaLa paDavA lAgyuM. e vakhate mahe mahArI AsapAsanA loko tarapha joyuM. lokee pitAnI mAnItI devI hA ane bIDInI upAsanA karavA hane salAha ApI. e bane cIjo tAtkAlika uttejanA ApanAra I niHzaMkapaNe maheM prathama ekanI ane pachI bIjInI upAsanA zarU karI. dhIme dhIme e pizAcinIone huM gulAma banyo. rahamAM raheluM keTIna nAmanuM tattva, Alkohola ( dArU ) nI mAphaka kSaNika uttejana ApavAnI zakti dharAve che, paNa te jJAnataMtuo para ghaNI kharAba asara nIpajAve che. khetI uzkeraNIthI doDAvelA taMtu pachI ekadama thAkI jAya che ane hene pariNAme manuSya nirUtsAhI, susta, udAsa banI jAya che ane vizeSa ne vizeSa uzke nI garajamAM Ave che. peTamAM paDelo eka pyAlo rahA bIjA pyAlAne netare che ane bIje trIjAne AmaMtre che, ane chevaTe asanI sudhAne dezavaTe Ape che. svAbhAvika bhUkha ke je tanadurastInuM cinha che ane kAmathI zarIrane lAgele ghasAro vadhu kherAkathI puravAnI mAgaNI che ene dAbI devAnuM kAma e mahAdevI-sahA-bajAve che. ethI pAcanazakti nirmAlya bane che. vaLI cahAmAM raheluM nIka esIDa nAmanuM tatva pAcanakriyA karatA avayane zIthIla banAvI de che. ThAnA atiparacaye uMdhane nAza, bhUkhane nAza, indriyazithilatA, DIDIA5NuM, sahaja sahajamAM thAka ane bInajarUrI bhayabhItapaNuM utpanna karyuM. ane e ja vakhate bIDInI mahane bhalAmaNa thaI ! je mitroe hane e balA pahelaprathama AgrahapUrvaka vaLagADI e mitrone huM bhavobhava zApa dauM te paNa puratuM gaNuze nahi. teo mitra nahotA, vezyAnA dalAla hatA, ema have-ghaNuM meDuiM thayA pachI-mahane svamajAya che. prathama mahane bIDIne dhumADe paNa asahya lAgatuM, paNa hasate hera mitro hArA mukhamAM sIgAreTa mUkatA ane Agraha karatA. -Aha, huM IcchuM chuM ke teoe e gaMdA saMtAnane badale haLAhaLa viSane eka Dajha yA viSTAne eka jaththo mukI mahArA ane hemanA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '. da* nahitichu. vaccenA saMbaMdhane ekI vakhate aMta ANe heta ! tamAkunA baMdhAraNamAM prasIka esIDa nAmanuM haLAhaLa viSa, kArbonika esIDagyAsa, eka jAtanuM tela ke jenuM eka TIpuM je sApanI chama upara sUkavAmAM Ave te henuM tAtkAlika mRtyu thAya che, ane nIkaTAina che je duniyAparanAM saghaLAM virSomAM zirAmaNI che (ane jenA ja che ina jeTalA jathAthI eka kutarAnuM meta thAya che): e to mukhya. - ve che ane evI e rAkSasI cIja mATe phakta amerikA dara varase pAMca koDa pAuMDane dhumADe kare che ! Aje lagabhaga AkhI duniyAbhaNelI temaja abhaNu A vezyAnA paMjAmAM che - A padArtha eka vasyA jevuM che. henI sabatathI prathama eka : jAtanI mAnI lAgaNI utpanna thAya che, magajanI zirAone tethI rAhata maLatI jaNAya che. thoDI mudata bAda e asara dhImI paDe che ane punaH tamAku levAnI uzkeraNI thAya che. vAraMvAra ema thatAM chevaTe jJAnataMtuo susta, bImAra ane nakAmA thaI jAya che. bIDI: pIvAnI TevathI hajAro mANasonAM zarIra baMdhAraNa temaja naitika --- ane nAza thayo che. ghaNA dIvAnAzALAmAM paNa poMcI gayA che. ghaNAeka mANase ke jeo nhAnI umare hazIAra sArI AzA ApatA yuvAno hatA teo A vezyAnI sobatathI bheja vagaranA. gamAra ane hicakArA banI gayAnA dAkhalA DAkaTaroe modhelA che.. A tamAku lohI upara evI kharAba asara kare che ke jethI tamAkano.. bhakta zarIra khIlavI zako nathI ane mAnasika vikAsa paNa puratA pramANamAM karI zakato nathI. tamAku bhaktanuM gaLuM ane phephasAM paNa IjA pAme che. apace, AMkhenI nirbaLatA, chAtInI nabaLAI ane rahIDIApaNuM e A mahAdevInI mukhya prasAdI che ! hA karatAM paNa bIDI vadhAre jabarI che. te pitAnA yAranuM sAdhana tuM hIra lUTI laI ne muDadAla hAlatamAM dhakkA mAre che - vezyAne yAra game teTale baLavAna ke buddhivAna heya paNa parataMtra dazA bhogave che tema tamAkuno bhakta paNa parataMtraH dazA bhegave che. janarala grAnTa ghaNo bahAdura purUSa hatuM, paNa bIDInI balA nathI pitAne cheDavI zakyo nahi ane aMte "mekarsa kensara" nA daradathI muo. jarmana zahenazAha reDarika bIDInI burI AdatathI bharI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'Ava, uMcI AzA ApatAM javAya! Ava. 161 yuvAnImAM gALAnA daradane zaraNa thaI maraNa pAmyo. kArlAila je -vidvAna bIDIne gulAma thayeH e gulAmI hAme te pote dAMtI karate ane hAtha pachADatoH badhAne cetavato ke A raMDAne kendra vizvAsa nA karaze. paNa pote e balAthI chUTe thaI zake nahi"tAryuM ke bIDInI Adata IrachAzakti (will power) ne eTalI nirbaLa banAvI de che ke mANasa dhAryuM kAma karavAnI zakti gumAvI bese che. zarIra, buddhi, icchAzaktine e Adata zithila karI de che, eTale sudhI ke keTalAka dAkhalAmAM manuSya maradAnagI rahIta banyo che. ane keTalAka dAkhalAmAM manuSya dIvAno banyo che. A nukasAna A gaLa, samaya ane paisAne je bhoga bIDI le che te to hisAbamAM paNa nathI ! * javAna dosta! hArI zakti para bahu bharose na rAkhato kharAba sabata, kharAba khANu-pINAM, kharAba Adata, kharAba vAMcana e zuM karI -nAkhanAra che evI bedarakArImAM gAphela na rahetA. e dareka balAe -suMdara dekhAva dhAraNa karI zaMkArahIta yuvAnanuM citta Ape che, prathama mAtra mulAkAta Ape che, pachI dastI kare che ane pachI gulAma banAve che. hArAmAM zakti avazya che ane te mubAraka raho ! paNa A balAomAM paNa zakti che e bhUlato nA; kudarate pakSapAta karyo -nathI-teNe sArI temaja burI dareka vyakitamAM ane cIjamAM zakti mUkI che. vizeSamAM, dareka burI cIjanA caherA para AkarSaNa-mohaka zakti-mUkI che. gharanI strI game teTalI suMdara hoya paNa nakharAM hene ApavAmAM AvyAM nathI, vezyAne ja nakharAM ane AkarSaNa ApavAmAM AvyAM che. hAM hAM tuM bAhya AkarSaNa jue hAM hAM ceta raheje, hArI zaktine koInI che kazAnI gulAmImAM paDavA na dete. hAro tarapha najara kara, yuvAna mitra! je ummare hAre eka vizvavijetA ho ke mahAna niDara megI banI dharatI dhamadhamAvatI joie e ummare huM eka hADamAMsararahIta bhUta ke mUDa6 bace chuM. jenA darzana mAtrathI muDadAo chatAM thavAM joIe te huM Aje hArA dedArathI utsAhIne nirUtsAha ApanAra, kaMTALo ApanAra, rAMka dazya banyo chuM. mAre avAja khokhare thaye che tethI hAre zubha upadeza kAine asara karI zakatA nathI. hArA paga lathaDAya che. hAla A phIkkI teja rahIta che. mhArI icchAzakti saMda Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janahitechuM. muDadAla thaI che. huM "jIvata' nathI, paNa jIMdagIne bhAra kheMcuM chuM. hArA jevA suMdara maMdiramAM nahi paNa bhAgyA TUTayA jhupaDAmAM vase chuM. mahArI saghaLI mahAna zakitao AvaraNa pAmI che. , , ane e badhAnuM mULa kAraNa mahane zikharvivAmAM!Avelo beTA nahi paNe empakSI-siddhAMta mAtra ha. deva kha ane madIra beTuM, AtmA darakAra karavA yogya ane deha darakAra nahi karavA yogya, evA ekapakSI upadezanuM A phaLa hatuM. kaIvA anubhava pachI have mane sahamajAyuM che ke, deva. ne pavitra che te deva yahAM hAM vAsa kare te dareka sthAna paNa pavitra hovuM ja joIe; AtmA je pavitra cIja che te AtmAnA maMdira rU5 deha paNa pavitra ja che. AtmA ane deha vacce gADha saMbaMdha che. dehanI zuddhi ane zakita sAthe AtmAnI pragatine gADha saMbaMdha che eTalA mATe dehanI thagya kALajI e AtmAnI ja kALajI karavA barAbara che. cetanavAdI kahevaDAvAnI utAvaLamAM ane jaDavAdI kahevaDAvAnA bhayathI zarIrane daLe na Apate. zarIranI khIlavaTa ane zuddhi mATe saMpUrNa dhyAna Apaje. ema karavA mATe thoDA sAdA niyamo hane kahIza. svAda nahi paNa tanadurastI ane zakti khAtara ja khAvA-pIvAnA padArtho pasaMda karIne vAparaje. - puratI nidrA-ane te paNa hareka jAtanA vicArane dUra ka-- rIne-leje. nidrA e pavitra hakaka che. te eka divasa paNa kasarata cUkato nA. zarIranA dareka aMgane zrama maLavo ja joIe. dareka aMgane vikAsa thavo ja joIe. ghaNAeka vidvAne mAtra A bAbatanI bedarakArIne lIdhe turacha prakRtivALA, reta, nirAzAvAdI ane svArthI banyA che. eka divasa khorAka vagara calAvavuM sAruM che, paNa kasarata vagara eka divasa rahevuM nahi IrachavA joga che. hA-bIDI-dArU-sarva balAothI dUra raheje. je evI balAmAM phasAye ho te jaladI hemAMthI chaTakavAno nizcaya karaje. e mATe eka ilAja ajamAvavA gya che. duniyAdArInAM aneka kAmomAM rokAyeluM mana, A balAmAMthI chUTavA mATe joitI IcchA zakti phAjala pADI zake nahi, mATe bane te eka aThavADIuM koI ajANyA. che ekAMta sthAnamAM jai rahe. prathama eka ke. banI zake te be upavAsa kara garama jaLa pI, garama jaLathI snAna kara ane bane to bASpa Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAva, uMcI bhAzA ApatAM javAya! jAva. 163 : . snAna paNa kara. e rIte cahA ane bIDInuM je viSa zarIranA dareka aMgamAM bharAI peThuM che hene dUra kara. khullI havAmAM khUba dUra, daDapIlavAnI ke bIjI koI sAdI paNa dareka aMgane zrama paDe evI kasarata kara, banatAM sudhI dudha ane phaLa para ja nirvAha kara ane na cAle te sAde paNa che ane maMrama masAlA vagarane khorAka le. manane sArA vicAre ke vAcanamAM kAluM rAkha. puratI nidrA le. dara-- roja sAMja havAra 01 kalAka dhyAna dharavAno mahAvarA pAka ane te vakhate prathama manane niSkriya karI pachI huM evazaktimAnanuM kiraNa chuM-hane kaI cIja gulAma banAvI zake nahi" e bhAvArtha vALI bhAvanAmAM ramaNa kara. eka aThavADIAnI A prekaTIsa hane : jarUra e balAmAMthI karaze. sadA brahmacArI rahevuM badhAne mATe sarjAyeluM nathI, eTalA . mATe viSayatRtimAM mitavyayI thaje eTaluM ja kahIza. e AnaMda levAne mAtra uchALA mAratI tanadurastI dharAvatAM strI-purUSane ja hA che. ati DAhyA leke A viSayanI vAta karavAmAM paNa anIti ke. zarama mAne che, paNa huM hane kahuM chuM ke e viSaya aMdagInI mahe mAM mahaTI jarUrIAta che ane henuM jeTaluM bahoLuM jJAna meLavI , zakAya teTaluM meLavaje ke jethI hArAthI evI bhUla thavA na pAme ke jene pariNAme hArAM ja saMtAne hune zApa Ape. vyApArIo varSanI Akhare sarayuM kADhe che-keTalAka dara mahIne paNa ema kare che ke jethI koI nukazAna thavA na pAme. hAre dara ma. hIne eka upavAsa kare che jethI mahInA daramyAna bhUlathI ke pramA-. dathI zarIramAM peThelAM viSe baLI javA pAme, ane IcchAzaktine paNa paNa puSTi maLe. - hArI zaktithI vadhAre pharajo svIkAra nA, ghaNathI dastI karata nA. mitAbhASI thaje evAM evA nhAnA nhAnA upadezomAM huM hAro samaya nahi lauM. je mukhya vAto kahI che enA upara puratuM dhyAna ApIza te hAruM pavitra dehamaMdira che tevuM kAyama raheze ane hArI buddhi ane AtmA zuddha ane sazakta banaze. y. M. Shah Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahitecchu. ann The Instruments of Shakti. H *** All working of mind or spirit has its vibration in the physical consciousness, records itself there in a kind of subordinate corporea) notation and communicates itself to the material world partly at best through the physical machine. But the body of man has natural limita tions in this capacity which it in poses on the play of the higher parts of his being. And, 90condly, it has a sub-conscient consciousness of it own in which it keeps with an obstinate fidality the past habits and past nature of the mental and vital being and which automatically opposes and obstructs any very great upward change or at least prevents it from becoming the radical transformation of the whole nature, lut is evident that if we are to have a free divine or spiritual and supramental action conducted by the force and fulfilling the character of a diviner energy, sono fairly complete transformation must be effected in this outward character of the bodily nature...... The body is given us as one instrument necessary to the totality of our works and it is to be used, not neglected, hurt, uppressed or abolished. If it is imperfect, rocal. citrant, obstinate, so are also the other members, the vital being, heart and mind and reason. It has like them to be changed and perfected and to undergo a transformation. As we must get ourselves a new life, now heart, new mind, so we have in a certain sense to build for ourselves & now body. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Instruments of Shakti 165. The first thing the will has to do with thebody is to impose 'on it progressively s now habit of all its being, consciousness, force and outward and inward action. It must be taught an entire passivity in the hands first of the higher instruments, but eventually in the hands of the spirit and its controlling and informing Shakti. It must be accustomed not to impose its own limits on the nobler members, but to shape its action and its response to their do mands, to develop, one might say, & higher notation, a higher scale of responses. At present the notation of the body and the physical consciousness has a very large determining power on the music made by this human harp of God; the notes we get from the spirit, from the physical soul, from the greater life behind our phy. sical life cannot come in freely, cannot develop their high powerful and proper strain. This condition must be reversed; the body and the physical consciousness must develop the habit of admitting and shaping themselves to those higher strains and not they, but the nobler parts of the nature must determine the music of our life and being. The control of the body and life by the mind and its thought and will is the first step towards this change. All yoga implies the car. rying of that control to a very high pitch. But afterwards the mind must: itself give place to the spirit, to the spiritual force, the supermind and the supramontal force. And finally the body must develop a perfect power to hold Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahita chu. whatever totce is brought into it by the spirit and to contain its action without spilling and wasting it or itself getting cracked. It must be capable of being filled and powerfully used by whatever intensity of spiritual or higher mind for life force without any part of the mechanical instrument being agitated, upset, broken or damaged by the inrush or pressure,-as the brain, vital health or moral nature are often injured in those who, unwisely attempt Yogic practice without preparation or by undue means or rashly invite a power they are intellectually, vitally, morally unfit to bear,-and thus filled, it must have the capacity to work : normally, automati. cally, rightly according to the will of that spiritual or other now unusual agent without distorting, diminishing or mistranslating its inten. tion and stress. This faculty, of holding, dharanshakti, in the physical consciousness, energy and machinery, is the most important siddhi or perfection of the body. The result of these changes will be to make the body a perfect instrument of the spirit. The spiritual force will be able to do what it wills and as it wills in and through the body. It will be able to conduct an unlimited action of the mind or at a higher stago of the supermind without the body betraying the action by fati. gue, incapacity, inaptitude or falsification. It will be able too to pour a full tide of the lifeforce into the body and conduct a large action and joy of the perfected vital being without that quarrel and disparity which is the relation Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - The Instruments of Shakti. ..167 of the normal life-instincts and life-impulsos to the insufficient physical instrument they are obliged to use. And it will also be able to con. duct a full action of the spiritual psychic being not falsified, degraded or in any way marred by the lower instincts of the body and to use, physical action and expression as a free notas tion of the higher physical life. And in the body itself there will be a presence of a greato ness of sustaining force, an abounding strength, energy and puissance of outgoing and managing force, a lightness, swiftness and adaptability of the nervous and physical being a holding and responsive power in the whole physical machine and its driving springs of which it is now even at its strongest and best incapable. . This energy will not be in its essence an outward, physical or muscular strength, but will be of the nature, first, of an unbounded lifepower or pranic force, secondly, sustaining and using this pranic energy, a superior, or aupreme will-power acting in the body. The play of the pranic shakti in the body or form is the condition of all action, even of the most apparently inanimate physical action. It is the universal Prana, as the ancients know, which in various forms sustains or drives material energy in all physical things from the electron and atom and gas up through the metal, plant, animal, physical man To get this pranic shakti to act more freely and forcibly in the body is knowingly or unknowingly the attempt of all who strive for a grater perfection of or in the body. The or-- Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitecchu. dinary man tries to command it mechanically by physical exercises and other corporeal means, the Hathayogin more greatly and flexibly, but still mechanically by Asana and Pranayama; but for our purpose it can be commanded by more subtle essential and pliable means; first, by a will in the mind widely opening itself to and potently calling in the univesal pranic shakti on which we draw and fixing its stronger presence and more powerful working in the body; secondly by the will in the mind opening itself rather to the spirit and its power and calling in a higher pranic energy from above, & supramental pranic force; thirdly, the last stop, by the highest supramontal will of the spirit, .entering and taking up directly the task of the perfection of the body. In fact, it is always really a will within which drives and makes effective the pranic instrument even when it uses what seem to be purely physical means; but at first it is dependent on the inferior action. When we go higher, the relation is gradually reversed; it is then able to act in its own power or handle the rest only as a subordinate instrumentation. Most men are not conscious of this pranic force in the body or cannot distinguish it from the more physical form of evergy which it io. forms and uses for its vehicle. But as the consciousness becomes more subtle by practice of Yoga, we can come to be aware of the sea of pranic shakti around us, feel it with the mental consciousness, concretely with a mental sense, soo its conrses and movements, and direct and Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Instruments of Shakti. 169 act upon it immediately by the will. But until we thus become aware of it, we have to possess a working or at least an experimental faith in its presence and in the power of the will to develop a greater command and use of this prana force. There is necessary a faith, Craddha, in the power of the mind to lay its will on the state and action of the body, such as those have who heal disease by faith, will or mental action; but we must seek this control not only for this or any other limited use, but generally as a legitimate power of the inner and greater over the outer and lesser instrument. This faith is combated by our past habits of mind, by our actual normal experience of its comparative help lessness in our present imperfect system and by an opposing belief in the body and physical consciousness. For they too have a limiting Craddha of their own which opposes the idea in the mind when it seeks to impose on the system the law of a higher yet unattained perfection. But as we persist and find this power giving evidence of itself to our experience, the faith in the mind will be able to found itself more firmly and grow in vigour and the opposing faith in the body will change, admit what it first denied and not only accept in its habits the new yoke but itself call for this higher action. Finally we shall realise the truth this being we are is or can become whatever it has the faith and will to be,-for faith is only a will aiming at greater truth,-and cease to set limits to our possibility or deny the potential omnipotence of the Self in us, the divine power working through the human instrument. That Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9190 Hargazg. however at least a practical force comes in at a later stage of high perfection. The Prena is not only a force for the action of physical ind vital energy, but supports also the mental and spiritual action. Therefore the full and free working of the pranic shakti is required not only for the lower but still necessary use, but also for the free and full operation of mind and supermind and spirit in the instrumentality of our complex hanian nature. That is the main sense of the use of exercises of Pranayana for control of the vital force and its motions which is so important and indispensable a part of certain systems of Yoga. The same mastery must be got by the seeker of the integral Yyga; but he may arrive at it by other means and in any case he must not be dependent on any physical or breathing exercise for its possession and maintenance, for that will at once bring in a limitation and subjection to Prakriti. Her instrumentation has to be used flexibly by the Purusha, but not to be a fixed control on the Purusha. The necessity of the Pranic force, however, remains and will be evident to our self study and experience. It is in the Vedic image the steed and conveyance of the embodied mind and will, vahana. If it is full of strength and swiftness and a plenitude of all its powers, then the mind can go on the courses of its action with a plenary and unbampered movement. But if it is lame or soon tired or sluggish or weak, then an incapacity is laid on the effectu. ation of the will and activity of the mind. The same rule holds good of the supermind when it first comes into action. There are indeed states Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Instruments of Shakti. 171 and activities in which the mind takes up the pranic shakti into itself and this dependence is not felt at all; but even then the force is there, though involved in the pure mental energy. The supermind, when it gets into full strength, can do pretty well what it likes with the pranic shakti, and we find that in the end this lifepower is transformed into the type of a supramentalised prana which is simply one motor power of that greater consciousness. But this belongs to a later stage of the siddhi of the Yoga. Then again there is the psychic prana; pranic mind or desire soul; this too calls for its own perfection. Here too the first necessity is a fulness of the vital capacity in the mind, its power to do its full work, to take possession of all the impulsions and energies given to our inner psychic life for fulfilment in this existence, to hold them and to be a means for carrying them out with strength, freedom, perfection. Many of the things we need for our perfection, courage, will power effective in life, all the clements of what we now call force of character and force of personality, depend very largely for their completest strength and spring of energetic action on the fulness of the psychic prana. But along with this fulness there must be an established gladness, clearness and pur ty in the psychic life being. This dynamis must not be troubled, perfervid, stormy, fitfully or crudely passionate strength; energy there must be, rapture of its action it must have, but a clear and glad and pure energy, a seated and firmly supported pure rapture. And as a third 1 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ quez .. . Voileday.. vyvavitvi condition of its perfection it must be poised in a complete equality. The desire soul must get rid of the clamour; insistence or upequality of its desires in order that its desires may be satisfied with justice and balance and in the right way and eventually must rid them of the character of desire altogether and change them into impulsions of the divine Ananda. To that end it must make no demands nor seek to impose itself on heart, mind or spirit, but accept with a strong passive and active equality whatever impulsion and command come into it from the spirit through the channel of a still mind and a pure heart. And it must accept too whatever result of the impulse, whatever enjoyment more or loss, full or nil, is given to it by the Master of our being. At the same time, possession and enjoyment are its law, function, use, swadharma It is not intended to be a slain or mortified thing, dull in its receptive power, dreary, suppressed, maimed, inert or null. It must have a full power of possession, a glad power' of enjoyment, an exultant power of pure and divine passion and rapture. The enjoyment it will have will be in the essence a spiritual bliss, but one which takes up into itself and transforms the mental, emotional, dynamic, vital and physical joy; it must have therefore an integral capacity for these things and must not by incapacity or fatigue or inability to bear great intensities fail the spirit, mind, heart, will and body. Fulness, clear purity and gladness, equality, capacity for possession and enjoyment are the fourfold perfection of the psychic prana. Shri Aurobindo Ghosh. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmakA khUna. dharma kA khuun| agara muMha banda kara dege te me bhI baDhake belagA tI girA ge mujhe nIce te sarapara caDhake chellA 1 ulaTa dUgA meM duniyAMke ce phandA sakhta khelaMgA ! | kaDaka jAgI bijalIsI ki muMha jisa vakta khelaMgANA milA doge mujhe miTTomeM, meM cupacApa he lUMgA magara dina AyegA keIki jaba meM sAMpa he lUMgA pArA tumhArI letI chAtIthai aisA jahara ghelaMgA - karene yAda, dila hI dila, tuhe hara pahara ghelugAkA kare nekI badI meM bhI kabhI saba kAma telaMgA miTA daMgA tumhArA nAma damaMkA nAma te laMga po jahAM katarA girA merA maM jina banake TaTelaMgA ! | bAge phira kahAM mujhase havAke para TaTelaMgA che 6 kaI he jAyagA pAgala banA meM bhUta DelaMgA ! karegA khudakuzI keI, huA majabuta DelaMgA che 7 meM Akhira "khUna" huM kaba taka paDa bekAra selaMgA : " kisIdina kara cuke je kucha cukAIka vAra selaMgA 8 bhale hI sarda ho jAu magara jaba hAtha ghelaMgA ! meM kahatA huM, tumhAre khuna se muMha hAtha dhalUMgA pelA ' kayAmata ke bulA lagI garama meM Aha je lUMgA che , jarA hai sabra kara de ki aba maiM rAha lUMgA 1nA zraddhA ITY dharmayudayamAMthI utAreluM. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 * jainahitecchu. maeNkSasTarnaranA tattvajJAnanAavalokana bAda | eka jaina AtmAne sphuralA vicAro. vedAMta ke jenazAstra AtmA ke paramAtmAnI vyAkhyA ApI zakatA nathI; teo AtmA te ja paramAtmA athavA izvara che ema jaNAve che, ane hene apratibaddha ( uncontrolled by anybody & by anything or theory) kahe che. ane hene mATe bhaluM ke buruM vizeSaNa lagADavAnI nA kahe che. te je che te che-te kAMIka avarNanIya che-unique che. maeNkSa sTarnara-yuropane 'te anokho ane apratibaddha vicAraka-e ja kahe che. sTarnara enA nAma pramANe kaDaka zodhaka che : vIra cheH duniyAnA saghaLA vAda ane siddhAMta ane bhAvanA mAtrane paga taLe cagadIne AgaLa cAlyo jAya che. badhAe jIvanA Azaya mAnyA che : koIe prabhubhaktine, koIe jJAtisevAne, koIe dezasevAne, koIe manuSyasevAne, koie premane, koIe satyane, koIe svAtaMtryane, keIe kAMI ne koIe kAMIne Azaya mAnya che. kAMI=pitA sivAyanuM bIjuM harakAMI. mAtra pitAne-hune vicAravAmAM ja duniyAnA dharmo, rA, samAje kalyANa mAne che! mAtra "huM" ne bhajavAmAM-huM" ne sevavAmAM ja duniyAe gunho ke pApa ke anyAya ke apamAna mAnyuM che ! - Izvarane mAthe rAkhIne sAcesAcuM kahIza" evI pratijJA kerTa Ape che, "IzvaranI khAtara hamArA bhege bIjAnuM bhaluM kare ? evI AzA dharmagurU kare che, " prema e ja paramezvara che, mATe premane sarvasva arpaNa kare" ema premI bele che, "mAtRbhUmine deha arpaNa kare, agara " rAjAnI sevAmAM jIMdagI arpaNa karo " ema rAjadvArI lalakAre che, "svAtaMtrya e ja prAptavya che" ane satyathI bIjo koI deva nathI" ema vaLI bIjAo kahe che...... arare, vyaktine mAthe caDI besanArA, henI garadanamAM jotarUM nAkhanArA, henA svAmI thaI besanArA " mAlekakAMI thoDA che ?! izvara,' "loka," "rAjA," "bhAtabhUmi," "satya" svAtaMtrya," prema" badhAnI mahAre darakAra karavI-phakata mahArI pitAnI darakAra nahi karavI e badhAne jIvADavA-re jIvADavA te paNa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka jena AtmAne phurelA vicAre. 175 mahArA bhoge ! bhoga tarIke arpavAnI cIja eka ane bhAga lenArI cIje hajAra ! A duniyAnA zikSako ane gurUo kAM te mUrkha che ke jethI asaMbhavitane saMbhavita karavAnI AjJA kare che, agara to " kalAbAja che ke jethI eka deva, "rAjA" leka "satya, sevA, prema, "bhakti" Adi koI paNa eka siddhAMtane deva' banAvI manuSyanA mAthA para ThokI besADI e devane nAme pite sevA meLave che ! huM" eka tarapha, AkhI duniyA ane dunIyAmAMnA dareka jIva, dareka cIja, dareka kalpanA, temaja duniyA pAra kAMI hoya te darekaH e bIjI tarapha! mane zikhavavAmAM Ave che ke bIje pakSa hAra deva che, te te gulAma che, nakAme che, nirmAlya che, kimata vagarane. che !.....have je bahu ja nakAmuM chuM te duniyA ane duniyApAranuM sarvasva hune zuM kAmanuM che ? e badhAne "pitA paNuM saMbhALavA mATe mahArI sevAo joIe che, te mahane nabaLAne bIjAnI sevA mATe zakita phAjala pADavI kema pAlavavI joIe ? e badhAnI sevAmAM hArA jevI kroDe vyakti che ane teo pote pitAnI sevA kare che e vaLI jUduM; te mahane ke jaDenI sevAmAM koI nathI hene potAnI darakAra chevI kSaNabhara paNa kema pAlavavI joIe ? jAore pU! ghaNuM divasa hamArI gulAmI karI, ghaNuM divasa mUrkha banI hamArA hIkheTImanA khelamAM hame "siddha" ne huM sAdhaka banyo, ghaNA divase-re varSo ne jamAnA sudhI manuSyo, vAde ane siddhAMtano-mAtra "bhAvanAo (Concepts) ane kalpanAene-mAtra adazya-kAlpanika-kalpita deve" ne gulAma banI he. mahAruM AtmarAjya gumAvyuM; have vadhu vakhata huM hamo koInekathAne gulAma thavA taiyAra nathI. have huM je hRAomAM rAkti haze te ane teTalA pramANamAM-hamane badhAne ja mahArA. gulAma banAvavAmAM AnaMda mAnIza. o julamagAra buddhivAda ane "hadayavAda ! hame zuM thoDA kalAbAja AirIonA zikArI kutarA nathI ? ne te chatAM hame mahArA deva" thaI mahArA mAthA ane chAtI para Asana mAMDavA taiyAra thA che ke ? hamArAM hambaga-jUThANe-parasparavirodhI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 jainahitecchu. 1 .. 'satyA' (!) hajIe zuM mhArA hu" thI chUpAM rahI zakyAM che ke ? zuM huM hajI nathI. hama ke dareka satya'* eka magaja ke eka hRdayane laine ja cheH eka magaja ke eka hRdaya je je dhAtuonA mizraNathI banyuM hAya te sarvanA saMyogathI banelI eka khAsa dhAtu " nA raNakArA e ja eka satya che. te satya haine mATe satya hAi zakeH badhA mATe naMhi. mhAre mATe hu" ja satya chuM: huM je chuM te huM paNu mhArUM satya hu" ja nakkI karI zakuM', mhArA mA huM" ja mukarara karI zakuM, mhArUM svarga ane meAkSa hu" mAM ja hAI zake--nahi ke hu' nI bahAra, mhArA dharma hu" mAM ja samA calA hAI zake, mhArA AnaMda hu" mAM ja heAi zake. cakalI bhale AkhI duniyAmAM uDe, paNa henA AnaMda hainA peAtAnA mALAmAM ja che; rAjA bhale AkhI duniyAmAM parAkrama karavA jAya paNa jItIne ke hArIne hainA AnaMda levA mATe tA te peAtAnA mahelamAM ja jAya che; huM AkhI duniyA ane duniyApAra zarIrathI ke kalpanAthI uDIza kharA paNa mhArA AnaMda hu" mAM ja che. * * * veMta bharanA dharamAM AnaMda mAnavA e tucchatA che.' ema hame melyA ke ? bhalA hamArUM hRdaya ane magaja zuM veMta bharavuM nathI ? A vizALa duniyAnA mukAbale tyamArUM zarIra zuM biMdu mAtra nathI ? zuM keAi mAnavI-keAi deva-keAi avatAra AkhA vizvanuM bhaluM karI zakyA che ! hamArA deva kRSNe vadhAremAM vadhAre zakti chatAM yurApa-amerikAne te henI kalpanAmAM paNa lAvI zakoA nahAtA. hamAre| mahAvIra, yuddha zuM AkhI duniyAnI sevA karI zakyA hatA ? hamArI phrAisTa maryAdita bhUmi bahAra najara karI zakayA hatA? zuM mhAre dareka manuSya-vA ke paramArthAnhAtA ke mhoTA-jaDavAdI ke cetanavAdI-vetabharanA dharamAM mhAlatA nathI ? ** lAka' athajJA samAja' zu che ane 'samAjasevA' e vastutaH zuM cIja che e mhe varSonI hemanI sevAthI barAbara jANyuM che. hRdaya ane buddhine mhArA iSTadeva ' TharAvI hemanI AjJAe I varSo sudhI svIkArI che--ane vakAdArIthI zirapara haDAvI che. jJa bhUkhe kare che, dADa, jaladI ene khAvAnuM Apa,' 'va te vidyAbhyAsamAM madada nahi thAya teA hainI jIMdagI rada thaze--hArA dAgInA vecI Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " eka jaina AtmAne sphurelA vicArA. ene madada kara, TM prAMtamAM kanyAvikrayanA krUra rIvAMjathI sekaDA bAlikAe rIbAya che, jA, dhaMdhA cheADa. kuTuMbaneA tyAga karI bhaTaka, dghArA saghaLA joranA kharce te prAMtane navIna khadhAraNa Apa,' = mitrane hArA AtmabheAganI jarUra che, mATe tAkIda kara, tyAMrUgame te thAe! paNa ene joie te Apa', 'leAkeAmAM ajJAna dharyuM che, mATe rAtrI divasa eka kATaDImAM gAMdhAE jJAnanAM pustakA lakhyA krUra ane vinA mUlya ke najIvI krimate leAkeAmAM hetA pracAra kara', 6 sAdhue amuka vyakti ke samAja para dhanA nAme julama karyAM che, 6 vyakti dharmAdAnAM nANAM hajama karI gaI che, ane sarakArI amaladAra ja amuka prAMtamAM julama karI rahyo cheH e prabaLa vyaktienI zatrutA vhArIne emane ughADA pADa ane lokeAnI vAra kara: AhI keTalI badhI AjJA mhe nathI sAMbhaLI--nathI svIkArI? kAi AjJA na sAMbhaLI-svIkArI hAya tA te ekaja tu hete madada ". ane A badhI AjJAone amala karyAM bAda huM e badhA OM, 4, , 3, 6, 4 sarvenuM rahasya' zuM nathI joyuM ? jIvavA mAgatA hatA ane mhArA bhAge jIvavA mAgatA hatA ! ane e badhA kAne paNa jIvADavA taiyAra naheAtA ! re khIjA kAinI teA vAta zuM karavI paNa khUda huM jhAre emane jIvADavA jatAM phasAi paDatA mhAre mhane bacAvavAmAM emanI zakti mujabanI sahAya paNa teoe karI nathI. huM emane doSa nahi dauM. deSa mAtra bhAvanAone deva' mAnI humanI gulAmImAM bhaTakanArA mhArA AtmAnA che, ke je AtmadroDa'4 sadguNa' (Virtu ) mAnatA ! AnaMda 'huM mAM hi paNa kyAMka bahAra che, deva' huM nahi paNa mhArA sivAyanA bIjA badhA ane bIjuM badhuM che, sevya' huM nahi paNa mhArA sivAyanA tamAma che e bhramaNAthI huM rAtrIsi bhaTakatA, deDatA, ane pratikSaNa azAnti bhAgavatA. ane kayeA gulAma azAnti nathI bhAgavatA ? durguNane temaja sadguNanA, anItinA temaja nItinA, adhA temaja dharmanA gulAma Akhare gulAma ja che ane gulAma mAtra eka ja cIja pAmI zakeH azAnti ! e badhA 1 177 ** *** satya khAtara tyAre| bhAga Apa ! "-jANe ke satya e koi sthIr-cAkasa dehavALu-svarUpa hoya ane jANe enA khAtara ja r Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 178, jenahiteccha. - - huM heuM ! agrejonuM satyaH mAlakI, hiMdIonuM satyaH gulAmI ane vaphAdArI, jarmananuM satyaH parAkrama, amerikananuM satyaH paise, sAdhunuM satyaH duniyAne tiraskAra, gRhasthanuM satya: duniyAnI sevA, vidhAnanuM satya: tarkazAstranAM cuMthaNa, pavitra purUSanuM satyaH dayAkSamA, rAjadArInuM satya: rAjA ke bhAtabhUmi, AstikanuM satyaH duniyA pAra addhara vasato ane jagatanA ramakaDAthI khelate izvara, nAstikanuM satyaH indriyo--A badhA dhUtArAmAMthI kone khAtara mahAre mahArA "huM to bhega Apavo? vastutaH A badhA emanA hu ne jemAM majhA paDe che te ja kare che paNa batAve che ema ke teo potAnI majhA khAtara kAMI karatA nathI-pitAnA bhoge bIjA nI ke kaI "uMcA siddhAMta" (!) nI "bhakti' (!) kare che, ane, hAre emane e "bhakitanA kAmamAM madadagAra thavA mATe mahArA huM'ne. bega Apavo joIe ! purUSane khujalI Ave che hAthe saMbhoga kare che. ane e kriyAne "zAstrIe Rtu dAna' nAmathI pavitra banAvI che ! jabaro dAnezvarI "manuSya ! huM hAre "gulAma " hato hAre he hemacandrAcAryane gALa. bhAMDI hatI, eTalA mATe ke haNe eka sthaLe ema lakhyuM hatuM ke, koIne saMsAra tyAga karavAnI icchA thAya (hArI bhASAmAM kahuM to "duniyA " hAme baLavo karavAnI " IcchA thAya) ane henA vaDIlo mohavaza hAI hene tema karavAnI paravAnagI na ApI hoya te heNuM hemane ema (asatya" " jUTha'?) kahevuM ke, " mahane gaI rAtre svama AvyuM che ke huM aThavADIAmAM bharavAne chuM; aThavADIA pachI paNa hamane mahAre viyoga to thavAnuM ja che te atyAre thato viyega sahana karI mahAruM hamezanuM kalyANa thavA devAne zA mATe khuzIthI maMjurI nathI ApatA? "......konuM kalyANa ? mahAruM eTale "huM" nuM. konA bhoge? mahArA vahAlAmAM 04 lA mAbApanA bhege ! kevI rIte ? emane "ThagIne '! ane A zikSA keNa Ape che? eka tyAgI-yogI-gazAstrano kartA !.....Aje huM hemacandrAcAryane Thapako devA taiyAra nathI ! nyAyazAstrane vaphAdAra rahevuM che? ThIka, Ara aMgrejo kahetA ke jarmane manuSya zarIrane pavitra nathI rahevA detA ane zaratone Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka jena AtmAne phurelA vicAre. 1e kAgaLanA TukaDA mAphaka gaNe che mATe duniyAnA hita khAtara ame , amAre bhoga ApIne paNa jarmane mAravA ane duniyAne vasavA yogya banAvA mAgIe chIe ane e kAmamAM madadagAra thavA amerIkane ane hiMdIo ane AkhI duniyAne ame AmaMtrIe chIe-ema karavuM e darekanI "pharaja" che. A pharaja" ne deva STa "-- lakSya' tarIke svIkArI AkhI duniyA uThI ane hathIAra lIdhAM ane laDIne lAkhe manuSyo pote mukha ane lAkhe ne mAryA. have e aMgrejo pote zuM kare che? hiMdIo ane ame rIkane emanA hAme avAja uThAvI zakaze? kahe hRdayavAda ke nyAnyavAda duniyAne derave che ke zakita? kharekhara buddhivAde ane nyAya : vAde ane hRdayavAde samarthane paNa gulAma banAvI abola-akriya banAvI dIdhA che. duniyA uMdhA zAstrane pUje che; kharuM zAstra sAMbhavuiM paNa badhAne asahya lAge che. "vhAre zuM koie koIne madadagAra ja na thavuM joIe?--" hAre duniyA kema cAlaze?" ema hame pUchaze. hamAre pahelo prazna ja kadarUpa che! Ama karavuM joIe ke nahi ane tema karavuM joie ke nahi, evA "joIe"nA kAyadA ghaDanAra bIjAne mATe hame ane huM keNa chIe ? hame bIjA mATe je " joIe'mukarara kare che te hamArA daSTibiMduthI mukarara kare che--nahi ke henA, ane duniyA cAlaze ke nahi henI darakAra zuM hamane kharekhara che? zuM duniyA hamArA para Ave che? hamArA muThThIbharanA magajanA inasApha khAtara duniyA banI hatI ane TakI rahI che ? hame duniyAmAM che ke duniyA hamArAmAM che? hame te hamArA mATe che ne bIjAone "duniyA mATe jIvavA-maravA kahe che ke? hame je rAjA ho to ema iccho ke huM rAjamahelamAM rahI AkhI duniyAnI dolata ane ramaNIo bhegavuM ane mahArA e bhegapabheganAM sAdhana kAyama rahe ane ulaTAM vadhatAM jAya e mATe mahArI prajAe "vaphAdArI" nA "hAu" ne "deva" mAnI bIjI prajAo sAthe laDI " nAmozI ke "kIrti" evI 8. bhAvanA' thI saMtuSTa rahevuM--nahi ke "jIvana" thI! hame je jaina sAdhu he te ema Icche ke, AkhI duniyAe khetI ane vyApAranuM pApa karI annavastra meLavavAM ane hamane te vagara pApe levA devA !......vAha re Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * nahitecchu. ke duniyA" ne mATe jIvatA hame rAjA ane sAdhu!... paNa, sabura ! evA DhoMga vagara paNa duniyAmAM paropakAra thato baMdha thavAne nathI e huM hamaNAM ja batAvIza. dayAne nahi mAnanAra sUryanA svAbhAvika tapavAthI zuM hamArI khetI nathI pAkatI? hArI garaja khAtara jeituM kapaDuM hamArI dukAnethI kharIdavAthI hamane lAbha nathI thato? hamArA zekha khAtara vAMcavAnA pustakanI kharIdImAMthI bukaselaranuM ane graMthakartAnuM ane sAhityavistAranuM hita nathI sadhAtuM? hiMda para upakAra karavAnI IcchA vagara mAtra potAnA svArtha khAtara laMDa ane jarmanI laDayA hemAMthI hiMdanA vyApArane lAbha na thayo? "dezabhakata ke "pUjya purUSa" tarIke pUjAvAnI AMtarika ta. vAthI thatAM vyaktionAM kAmothI dezane lAbha nathI thato ? pUjAvuM* e bIjA khAtara nathI, paNa "pitA" khAtara che ane te chatAM bIjAne lAbha zuM nathI thato? "pitA"ne vaphAdAra rahevAnA upadezathI. duniyAnuM satyAnAza jaze ema dalIla karanArA hame zuM mukha ke dha nathI ? " tyahAre te badhA rAjya, samAja, phIrakA svAme baLa. karI mAleka thaI besaze?"..vAra che. e kAMI badhAnI icchA ne savAla nathI, zakitane savAla che. henA hAme baLavo kare haze te kAI jaDa nahi hoya, balka ghaNuM vakhatathI sattA jamAvI. beThelA samartha manuSyo haze. rAja ke samAja ke AcArya kaI hamane baLa karavAnI nA kahetA nathI. rAjA kahe che: "baLavo karavAne hame svataMtra che, ane phAMsI devAne huM svataMtra chuM." samAja kahe che: "baLa karavAne hame svataMtra che, ane bahiSkAra karavAne huM svataMtra chuM.' AcArya kahe che: "baLa karavAne hame svataMtra che, ane dojakhanI agnimAM hamane dhakelavAne huM svataMtra chuM.' aMgrejo virUddha pratidina bakhALA kahADanArA hiMdI eMTrImIsTee aMgrejo mahAyuddhamAM rokAelA hatA teve vakhate paNa kema baLa na karyo? icchAne nahi paNa zaktine savAla hevAthI ja. hiM, danAM ghaNuMkharAM dezI rAjyomAM mUrkhatA bharyA julama ane vikAsavihInatA chatAM kema prajA baLavo nathI karatI? pati purUSatvahIna ane nirdaya hovA chatAM eka suMdara yuvAna strI kema henA hAme baLa karI icchA mujabanA purUSanA gharane pitAnuM nathI banAvatI ? dharma Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka jaina AtmAne surelA vicAre 18 gurUonA vyabhicAra ane prapaMca jANavA pAmyA pachI paNa hemanA hajAre anuyAyIo emanA hAme kema baLa karatA nathI? savAla mAtra zaktine che ane nahi zaktine taphAvata hameza rahevAne ja, ane duniyAmAM zeTha temaja nAkara, rAjA temaja prajA, julamagAra temaja vaphAdAra, AkramaNa karanAra temaja AkramaNa sahana karavAmAM " saguNa" mAnanAra e dI hamezane mATe rahevAnA ja. pakSa vagara duniyA banI zake ja nahi--TakI paNa zake nahi zakitavAnanI ISI karavI e mata mAgI levA barAbara che; ane te chatAM, motane AmaMtraNa ApavAmAM ane bheTavAmAM ja Tvene "majhA"-- AnaMda" (kharekhara) lAgate hAya hene mATe koIpaNa jAtane baLavo "pApa" nathI---anyAya nathI-asatya" nathI. amerikAmAM zakti AvI ane ilaMDa hAme mAthuM uMcu karI henA uparIpaNAno asvIkAra karyo te zuM ene have koI "anyAya ' kahe che? hiMdanA kSatrIe vedadharma hAme baLave karI jana dharma svIkAryo to zuM hene ke "pApa" kahe che? lyuthare zuM pipa sAme baLavo nahoto karyo? hAM hAM zakita che tyAM tyahAM zaru tinI kudAkUda thAya che ja ane "kUdAkUda ane rAjakArIo ane itihAsakAre "baLavAnuM nAma Ape che. jahemanA lAbhamAM che baLavo hoya che teo te kriyAne "puNya kriyA," "Atmabhoga, mahattA kahe che," hemanA viruddhamAM te baLavo hoya che teo te kriyAne "pApa" "droha" mUrkhatA " ke "nIcatA " kahe che. ane chatAM dareka manuSya pratidIna ane pratikSaNa koI nahi ne koI manuSya, koI cIja, kaI vicAra, koI kalpanA mahAme phatehamaMda ke phateharahIta bala karavAnuM " puNya"(ke "pApa") ryA ja kare che. ane e ja "jIMdagI" che! , mahAvIre ke mahAvIranA anuyAyIe (hemAcAryo) bIjeene zikhavyuM ke jUThuM bolIne paNa mAbApathI chUTI tyAgI bane ane mahAvIre pite paraNIne saMtAna utpanna karyA sivAya tyAga na svIkAryo. zAthI? zAstro kahe che keH mAbApanI lAgaNI na dukhAvuM, vAnA hetuthI! e zAstrone je mAnIe chIe to mahAvIrane gALI, cheTe che ane zAstrone nathI mAnatA te mahAvIranA lagnamAM kAraNa bhUta jUdI ja bAbata hevI saMbhave che... mAbApanI lAgaNI? Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ii jenahitarachu. zuM mahAvIranI zreNine purUSa "lAgaNe ne dAsa bane--banI zake je tyAga e 'sarvottama satya" ja hoya to zuM sAMsArika saMbaM- ine e "sarvottama satya" paNa uce mUkI zakAya? ane lAgaNI potAnI ke pArakI-e je jatana karavA jevI ja cIja hoya te saghaLA. jIva para samAna daSTi mATe vakhaNAtA mahAvIre prajAjanI lAmane khyAla kema na rAkhe ?......... mahAvIranA ego ne-AmAne--e khAsa vyakitane-zAstrakAre eTale itihAsakAra ane hame ane huM zuM rahamajI zakavAnA hatA? ApaNuM kalpanA ene ApavAmAM ApaNe zuM adharma nathI sevatA? zuM koIe mahAvIrane pUchayuM hatuM ke hame zA mATe paraNyA vagara ja dIkSA nathI letA? mahAvIra paraNyA ane sAdhu thayAH evI be dazya kriyAo zAstrakAranI daSTi samakSa hAjara che ane pachI te zAstrakAra pitAnI bhAvanA vaDe e kriyAone pozAka paherAve che ane "kiyA - ene " artha ' kare che ! huM je mahAvIranI kathA lakhate te ema kahete ke emane stra jata kAryamAM AnaMda lAge tyAre paraNyA, ane kAma hAme baLa karavAmAM AnaMda lAge tyAre baLavAra tyAgI --banyA ! lAgaNa-emotion-jevI gaMdI cIjane mahAvIra jevAnI adhiSThAtrI banAvavAnuM "pApa" huM to karUM nahiM! huM jahAM sudhI gulAma hato hAM sudhI kahe ke, je dezamAM, mahAna yogIo vasatA ane hajIe khUNekhAMcare-pahADo para ke guphAmAMvase che (ane yogIne seMkaDo siddhio varelI hevAthI eka gI hajAro-lAo ddhAne akriya karI zake che tathA prabaLamAM prabaLa zatrune harAvI zake che ) te dezanA 32 kroDa saMtAna para bhinnabhinna videzIonA trAsa gujaravA chatAM A yogIo cUpacApa khUNAmAM kema besI rahetA haze ? he buddhivAdanAM kATalAMthI hemanI e cUpakInuM vajana karavA mAMDayuM--hemanI kimata" AMkavA mAMDIH teo svadezane mahAduHkhamAM jevA chatAM kAMI paNa madada karatA nathI e huM pratyakSa jouM chuM, tyAre kAM to (1) hemanAmAM dayA ke lAgaNI muddala na hovI joIe, agara te (2) teomAM cegika zaktio na hevI joIe, agara to (3) pegika zaktio heya te e zaktithI dhAravA mujabanAM asAdhAraNa kAryo nIpajI zakvAnI vAta jU zrI devI joie. tarkazAstranA niyamarUpI kATalAthI vegIonuM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka jana AtmAne phurelA vicAre. 183, vajana karatAM mane e javAba maLyo. varSo pachI hAre buddhivAdanI gulAmImAMthI kAMIka aMze mukti maLI tahAMre mahe e javAbane pavanamAM pheMkI dIdho. pachI mane jaNAyuM ke eka vyaktimAM yogika zakti kharekhara hAya, ane pegika zaktithI asAdhAraNuM kAryo kharekhara nIpajAvI zakAtAM hoya, to paNa e purUSa-svadeza khAtara pa-e zaktione vyaya na paNa kare. dhyAnamAM rahe ke "na ja kare" ema huM nathI kahe, "na paNa kare che ema kahuM chuM. gogI ke je duniyAnuM rahasya ( bheda) jANe che hene koI vyaktinI ke , samUhanI AbAdI ke pAyamAlIthI "Azcarya lAgatuM nathI (Azcarya :hAre thAya che ke hAre amuka ghaTanAne bheda na hamajAya ) ane hAM "Azcarya" nathI hAM "lAgaNI" paNa na hoI zake, ane "lAgaNuM" na hoya to koinI tarapheNamAM ane koInI virUddhamAM pitAnI zaktine vyaya karavA rU5 madada kevI rIte saMbhave? bIjuM, yogIne vaLI svadezI ane videzI zuM ? zuM svayaMbhUmAM samudrane vatanI koI paNa jamInanA TukaDAne "gulAma" hoI zake ? ke koI paNa bhAvanA" no gulAma banI zake ?...trIjuM, hamArA bALakane hamAre hAtha pakaDyA sivAya cAlavA detAM te paDI jAya che ( tethI hene duHkha thAya che ane raDavA dvArA te duHkhanI lAgaNI te jAhera paNa kare che (jema hame parataMtratAnA duHkhanI lAgaNuM bhASaNa, arajI ke chApA dvArA jAhera kare che tema), paNa te jevA chatAM zuM hame he hamArA hAthanI madada ApyA sivAya calAvatA naI? ane hamArA e vartanane zuM dayArahita kahI zakAze ? "me niya che" agara " hamArAmAM bALakane madada karavA jeTalI zaktine abhAva che." ema zuM kahI zakAze ?.......cothuM, hamAro paDozI henI yuvAna patnine baMdhabAraNe dhamakAve che ane netarathI netara jevI karavA mathe che. te strIne paDatA mArathI teNane thatuM duHkha teNI hadayadrAvaka cIsothI vyakta paNa kare che ane hame te sAMbhaLo paNa che. hame te chatAM teNInI madade dhAtA nathI. hamArI strI hamane araja kare che te chatAM hame hAlatA-cAlatA nathI. Akhare hamArI strIthI nahi rahI zakavAthI te hamane meNAM saMbhaLAve cheH "zuM marada jAta cheka ja kahera thaI gaI ? zuM maradamAMthI zrI sanmAna ane zairyanAM bIjane nAza ja thaI gayo ? " hame te vakhate mUchamAM hase che ane bahu thAya che te teNInA kAnamAM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184" nahitecchu. kahe cheH " Ava mahArI dayAnI devI ! hare hukama te mAthe rahaDAvavo ja paDaze ! ThIka che, jA tu e strIne kahI Ava kejara dhIraja dhara, huM hamaNuM ja hArA yArane khabara ApavA deDuM chuM-te AvIne hArA patinI khabara leze. ' kema e madada thaI ke nahi ?" hamArI strI camakaze, hamane te bheda pUchaze, cha mahInA upara hame te strIne eka vAranI sAthe gela karatI joi hatI te gupta vAta hame tene jaNuvaze, teNI camakaze ane chevaTe bolazeH oha ! hAre to e raMDA e zikSAne pAtra ja che ! enI vAre javuM e anyAya che ane tenA patine droha karavA barAbara che!" marada jAtamAMthI strI sanmAna, dayA, zairya Adi sarva ujavala guNo naSTa thayAnuM " tahemata 'mUkanArI strI badalAI gaI ! hAre? bheda jaNAya tyAre pAMcamuM, chappanIAnA duSkALamAM ghaNA divasanA bhUkhamarAthI tadana hADapIMjara thayelo eka manuSya hame juo che. te bharavA paDyA che. koI dayALa haine mIThAIne thALa ApavA Ave che. hame hene aTakAvo che, ane pAzera rAba Apo cho. bhikSukane ghaNI bhUkha che ane te mIThAIne thALa jhuTAvavA mathe che ane hame hene aTakAvo che. bhikSuka raDe che ane pelo "dayALu dAtA hamane gALa de che. zuM hame kharekhara nirdaya che? chaThuM.....are paNa chaThuM ane sAtamuM ane sattAvIsamuM lapharUM ApaNe hAM sudhI calAvIzuM? buddhivAdanAM pUtaLAM mATe ATaluM tarkazAstra ochuM nathI. ane have kahI levA de ke A badhI vAta te he duniyAnA loko je tarka. zAstra vagara kAMI kathana mAnavA taiyAra nathI te tarkazAstranA A dhAre kahI che, paNa mahane potAne tarkazAstramAM zraddhA nathI. mahArA deva ke iSTa ke netA tarIke ? tarkazAstra" ne maheM svIkAryuM nathI. huM jaina guphAmAnA vegIne henI ayitAno khulAso pUchavA jAuM te kaI e te AvuM ja kaMIka kaheH " mahane hAre kriyAmAM AnaMda paM che rahAre kriyA karuM chuM, hAre akriyatAmAM "AnaMda" paDe che. vahAre apriya banuM chuM. " kriyA " mAM paNa hAre "mAravA' nI kri. yamAM AnaMda paDe che tyAre mAruM chuM, mAra khAnAranI vAre dhAvAnI kriyAmAM AnaMda paDe che tyAre huM zAthI ane konA pakSamAM chuM e jaNAvyA sivAya vAre dhAuM chuM, ane mAra khAI levAmAM vhAre AnaMda paDe che tyAre hAro baraDe mAranAranI hAme dharIne khaDakanI, mAphaka sthAra ume rahuM chuM. mahAre AnaMda bIjAnA gheraNa para avalaM Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka jaina AtmAne sphurelA vicAre. tuM 'khita na heAi .zake. mhArA AnaMda tarkavAda ke hRdayavAda para paNa avalazekhita na DAi zake. mhArA AnaMda hu" para ja avalaMbita che ane huM che te tu' nathI........ane jo, ATaluM paNa hArA kAnamAM eTaluM OM je buddhivAda ane hRdayavAda ke mULavAdanAM mATInAM ramakaDAMne dhruva mAnanArAmAMnA nathI; khIjAonA tA mAra ke vitatine paNa dAda ApuM nahi. duniyAmAM parArdho magajo che, pratyeka magajamAM pratikSaNu aneka tarko ane zakAonAM meAjA uDe che, e dareka meAjAne mhAra! khAtmA sAthe akaLAvA dai mhArA AnaMdanA bhaMga karaze. mhane zuM pAlavI zake ? prazna karanArane mana eka kutuhaLa thAya che: zuM evA tujArA prazna karanAranA kutuhaLane tRpta karavA-hajArAnA lAkhkhA tara getA gulAma' banavA-emane mhArA izvara' banAvavA-huM baMdhAyele' chuM ?...emane teA mhArI kriyA temaja akriyatA Azraya ja upajAve, ane, vizeSamAM, kriyA temaja akriyatAnuM 'kAraNa' kahevAnI mhArI kRpaNutA teA emane 'krodha' ja upajAve. ema ja thavuM joituM hatuM ane thAya che. mhane emAM Azraya jevuM kAMi na lAge, ane tethI mhane emanA krodha ane gALAthI 'du:kha' paNa na thAya. baccAMA adAlatanI ramata ramatA hoya ane eka bALaka khIjAte gunhe gAra TherAvI rAMsInI sajA pharamAvatA heAya te joi pAyalA vaDIlane jema hasavuM Ave tema huM paNa hasyAM ja karUM ! xxx " hAya kudarata ! thArI nirdayatAnA kAMi pAra che? sArAmAM sArI sugaMdha dharAvatA caMdananA vRkSa sAthe tuM jherI sarponI maitrI karAve che ! jJAnIonI pAse bhayaMkaratA ? ! tekhA, tekhA, tekhA ! *** kahe che ke cAgI dvettAtrayane 24 gurU hatA, jemAM eka samaDInA pazu samAveza thatA hatA. evuM banyuM ke, eka samaDI eka mAMchaluM paDI AkAza taraL uDatI hatI. [ samaDI=AkAzamAM uDatu pakSI= ekavahArI tattvavettA. mAMchaluM=anubhavajJAna. AkAzaAtmika kSetra] kAgaDAnI jamAte joyuM ke samaDI pAse 'kAMika' che. [ kAgaDAnI jamAta=Masses=janasamUha, duniyAnA lakA.] te sabaLA samaDInI pAchaLa paDyA ane klabalATa karavA lAgyA. uDI tA kAgaDA pAchaLa paDIne kA. kA. nA avAjathI ghaTavA lAgyA; pazcimamAM uDI te saaN pazu dherA ghAlavA taiyAra thayA. samaDI pUrvamAM enI zAnti Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 jainahitecchu. jo ke kAgaDA karatAM samaDInI jhaDapa vadhAre hatI teA paNa kAgaDAnI sakhyA vizeSa hAvAthI kAi nahi ne kAI samaye emanAthI gherAI javAnA saMbhava avasya hatA. Akhare samaMDIe eka thAbhIne badhA kAgaDAne bhegA thayA te kahyuM : lyo bhAi, tamAre je juo have mahArI pAse dukha hemanI vacce mAMluM phekIne na joie; ane . > vaga " rAi rahetu nathI. have huM milkata ranI bhIkhAraNuM chuM. have kRpA karI mhArI pAchaLa paDavAnI takalIph nA hatA ! mAMchalInI vheMcaNa mATenA jIAmAM kAgaDAnI jamAta rAkAi gai ane samaDI pAtAnA AkAza mAM-zAntithI uDI mai ! tyArathI dattAtraye samaDIne potAnA gurU tarIke mAnI ane manamAM mAMTha vALI ke, " lakSmI, jJAna, Atmazakti sane duniyAnA kAgaDAthI gupta rAkhavAM joie. zakti mAtrane geApavavI joie jaina mahAtmAne mATe gupti ' krajyAta kahelI che te A kAraNathI ja. 1 zakti vadhAranArAM sAdhanAnA upayAga karavA hAya thAre temaja zakti kharcanI hAya thAre paNa te dareka kriyA aprasiddhapaNe ja karavI jee: AhAra, maithuna, dhyAna, svAdhyAya, paramArtha, nidrA e sarva ekAMtamAM karavuM joie. [ - . ' 3 . duniyAnI vicitratA te juo ! hame jhhAre AtmavizvAsanA bAramA-teramA pagathIe ubhA hA Daa ane nyAya, nIti, bhalAinA vicAre ane kRtyA karI che. tyAre pahelA pagathIAparathI duniyA khuzI thAya che ane hamArI vAhavAha kare che,-keTalAkeA humane ' jJAnI ' ane * gurU mAnavA jeTalI hade AgaLa vadhe che. e daramyAna hame pacIsamA te khvAsanA pagathIe paheAMcelA hai| che ane te ucAithI je jue che. te khelA che, thAre te bhakatA ' tame zuM khelA che te skramajI thatA nathI eTale mAtra pahelAnI bhaktithI ja hamArI prazaMsA karyo kare che. paNa jarA AgaLa vadhyA ane sAThamuM pagathIuM sTuDayA, AMthI je kAMi hame joyuM ne uccAryuM, eTale muA paDayA che! e hamAra bhakatAmAM paNa gerasanaja utpanna thayA vagara na rahI zake. te have skrIDAya che ane hamane bhayaMkara purUSa ? mAne che ! emAMnA khI jAo karatAM kAMika vizeSa hiMmatavALA bhakta hamArI pAse AvIne pUche che ane humA banne vacce vAda thAya cheH Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka jaina AtmAne phurelA vicAre. 17 "sAheba, hame vIsa varSa pahelAM kahetA hatA te "satya" ke hAlamAM kahe che te "satya".? " " teya satya ane teya satya. " 1 " ema dahIM-dUdhamAM paga kA rAkho cho ? e to mAyA kapaTa kare che ! ", hA hame ane huM ane tvame je magajathI satya zodhavA tathA je bhASAthI "satya" vyakta karavA Icche te magaja ane te bhASA-sarva "mAyAnA sAmrAjyanI aMdara ja chIe, bahAra nahi mAyAnI hadamAM cAlatAM cAlatAM AjathI vIsa varSa pUrve je sthAne huM ubho hate hAMnuM varNana te vakhate ApyuM hatuM, daza varSa pUrve je sthAne pahoMce henuM varNana te vakhate ApyuM hatuM, gaI kAle je sthAne hato te sthAnanuM varNana kAle ApyuM hatuM, Aje juduM ja varNana ApuM, kAraNake Aje judI bhUmri para chuM ane hajI AvatI kAle juduM ja varNana ApIrA, kAraNake kAle AjavALI bhUmi para huM sthIra besanAra nathI. huM to yAtrAe nIkaLe ne ? eka bhUmi para ghara karavA che ja nIkaLyo ?" - "paNuM hAre "satya" zuM?" che . zA mATe "asatya nahi? zA mATe " satya" ja mAgyA kare che? hame satya mAgo che tethI jaNAya che. ke hame satya joyuM nathI, ane joyuM nathI te sAkSAta bhagavAna hamArI pAse AvI "satya" raju kare to paNa hame hene "satya"mAnavAnA nahi. satyanI nizAnI hamArI pAse nathIH bahu te hame nizAnI kalyA che ane hamArA muThThIbharanA magajathI asIma satyane "kasavA taiyAra thAo che. vhAre amAre karavuM zuM ?" " kahe ke amAre vAste satya kayuM?-amAruM satya kayuM?" " ema hamaje ane "amAruM satya" batAvo." " hame ja hamAruM satya ! hamAruM satya hamArI bahAra na hoI zake. - " kAMI spaSTa svarUpamAM nahi kahena " vaLI aspaSTa svarUpamAM huM hAre belyo hato? spaSTa thayuM e ja to hArI kharI Adata che; chatAM hame mahane " spaSTa thavA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che nahitecchu kahyA kare che? ThIka, sAMbhaLoH hamAre AnaMda e hamArUM satya; hamArI zakita e hamAre AnaMda kAMI sahamajAyuM nahi. khera, paNa hAre hamAruM satya zuM?" " vAha, hamAruM satya nahi sahamajI zakanAra hume hune mahA 'satya pUchavA taiyAra thAo che? ane zuM huM e kahevA "baMghAyale zuM? te paNa sAMbhaLI -("hArA satyanI satya rUparekhA ApavA-mahArI suMdara patnInuM svarUpa hamArI "vyabhicArI daSTine batAvavA-taiyAra thAuM evo huM mUkha nathI ! chatAM mahAre pIcho hame cheDe e garajathI hamArI mAgaNIne javAba vALuM chuM.) juoH huM chuM svAthI, nirdaya, dhUrta, juThTho, ane maMtrI-vaphAdArInIti-nyAya sarva "pavitra cIjone hazI kahADanAre pAkhaMDI, ane ema hAI "mahAruM satya" paNa evuM ja deSita heya. mATe e vAtanI eka vAta ke, mahArAthI dUra rahevAmAM ane je mInITa phurasadanI maLe eNmAM eka paNa gALa mahane paDatA rahevAmAM hamAruM ane hamArA . samAjanuM hita che. " * * je koI ApI zake che te mAtra interpretation (artha) ApI zake che: "kSiA ApI zaktA nathI, ke kriyAthI IrachelA phaLane kaI ApI zakatuM nathI. " dhanavAna thavAnI vidyA " "mukita pAmavAnI vidyA " ityAdi pustaka lakhanArAo--teo game teTalA vidvAna bhale rahyA ne "dhana ke "mukti' ApI zakatA nathI. bIjAone dhana ke mukita meLavatA e vidvAnoe joyelA, ane dhana ke mukti meLavavAnI hemanI kriyAne bAhya bhAga hemaNe joyelo, eTale e "kriyA" nuM interpretation-(artha) karavA ( pustaka rUpamAM) e lekhakee udhama karyo. e pustakamAM kAMI dhana ke mukita nathI hotI. temaja dhana ke mukita meLavavAnI kriyA (action) paNa e pustI utpanna nathI thatI. puSkanternetation. [ hajIe zuM kahevAnI jarUra che ke pUrvanA cetAo temaja yogIo pustaka dvArA kaI ke sagI banyA hatA? ane samarthamAM samartha ddhA ane samayamAM samartha yogI te kALe hatA ke jyAre lekhanakalA ja hayAtImAM nahatI AvI agara nahivata pracalita hatI. 3. vA. sAha Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIlAvatI viruddha sAmAnyA. gayA ravIvAre vhIlAvatI' nA khela jovAnA hune prasaMga prApta thayA hatA. khelanuM vastu jUtu. ane lepriya hatuM, ane sTeja para bhajavAtuM nahIArIthI dhAyala thatA zreSiputranA dAgIrInu desa paNa eTaluM ja leAkapriya hatuM. " mIThuM mahI vecuM, mahI velyu " gIta gAtI vakhatanI mahIArInI jhalaka, enA paga ja nahi prabhu sarvAMga ane khAsa karIne tethI thatuM nRtya, rIsAi javAne dekhAva' karatI vakhate paNa puitrane vaLagI paDavAnI enI bhUjAnI tAlAvelIH e sa` dRzya para teA prekSakAnI eTalI phIdAgIrI hatI ke * dezI nATaka samAje ' varSoM upara khela bhajavavA zarU karyuM tyAra .pachI saMkhyAbaMdha gujarAtI ane ura6 kaMpanIoe keTalAka pheraphAra sAthe A dRzyane peAtAnA eka athavA bIjA khelamAM sthAna ApanAmAM hita vicAryuM che. 66 sAkhAsa, mahIrI, sAkhAsa !" nI garjanAo upasachAparI thatI ane vansa meAra'nI cIsA nItivAdIonAM mhAM kaTANAM. karI nAkhatI. " leAkeA keTalA isakI che! " mhArI bAjunA eka nItivAdIe**kahyuM: "samAjane mhoTA bhAga keEmotional ( lAgaNuMIvasa che! " * r rr " e badhA deSa nATaka kaMpanIonA che. '' eka khIjA pADAzIe TApazI purI; teo dhaMdhAdArIpaNAne eTaluM badhuM vajana Ape che ke amuka dRzyathI nIrti'nuM rakSaNa thAya che ke bhakSaNu te vicAravAnI temaeN jarA paNa darakAra karatA nathI. lIlAvatIne ucca khAnAdAnanI kanyA ane navADhA kalpavA chatAM tenI pAse eka nAcanArI jevA pUA bhajavavAmAM nATakavALA kevA paraspara < " * jAnyuArI 1920 nA 'vIsamI sadI' nA aMkamAM prasiddha thayelA lekha, lakhanAra vA. mA. zAha. * * atre temaja mhArA dareka lekhamAM nItivAdI' zabda khAsa arthamAM vaparAyaNe che te dhyAnamAM rAkhavuM. nItine! svIkAra kare te nItivAdI ema nahi, paNa dareka bAbatane tAla nIti'nA ja kAlAthI phare, nIti mATe ane nIti vaDe ja duniyA ane jIvana che eveA ekAMtavAda mAne te. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janahiteccha virodha ane vyabhicAra seve che enuM hemane kAMI bhAna che?" hArAthI vadhu vakhata cupakI jaLavAI nahi. " ane te ktAM nATakavALAo karatAM ane lekavarga karatAM ApaNe nItivAdIo ane tarkavAdIo kAMI ochA utarIe tema nathI ! " he dhImethI kahyuM mahArA pahelA paDozIne uddezIne mahe kahyuM: " hame konI Emotion nI vAta kare che ke, sAheba! ane hame pote te Emotion ya Braten or 241 Emotion a21dl 547Hi padhAryA hazo ? ane je putra-putrInA pitA hovAMmAM hame garva le che te putra-putrI to emotion devI AgaLa "nAcyA" vagara ja astitvamAM AvyAM haze ?...astu, ane emotion thI gAMDAdhelA "banatA "loka varga para hamaNAM je dAMtI thAya che te paNa zuM emotion nI saMtatI nathI ?...hArA sAheba, A jagata ja emotion thI bharapUra che ane zuM lekavarga ke zuM lokavarga para dAMtI karatA "tarkavAdIo" ane "nItivAdIe ". tamAma ochA ke vadhatA pramANamAM emotion nAM ja pUtaLAM che. " " ane hame sAheba? " bIjA pADozI tarapha pharI rahe kahyuMH " hame lIlAvatInA pAThamAM parasparavirAdha joI gusse karo che te paNa ema ja che. AtmA svabhAvataH nirmaLa niSkalaMka che e siddhAMta mAnavAchatAM e ja AtmA jIMdagInA nATakamAM lIlAvatI mAphaka aneka nAca nAce che ema mAnavAmAM zuM paraspara vireAdha nathI? e zuddha tattvane vaLI A "vyavahAra" rUpI vyabhicAra zA mATe hovo joIe? "taka" ane "nItinA kATale jokhanArAo pitAnI jIMdagI" ane "siddhA' vaccene "virodha" kema nathI joI tA? ane nATakavALA paranI hamArI TIkA......" ' huM vAkya purUM karuM te pahelAM te pAchaLathI eka dha pada aya aya paMDita ! cUpa rahe ! suphIAnA karanA che te apane gharake cale jAo! " " hArI najara sTeja para gaI. mahIArI pAse achiputre mahInuM mUlya jANavA mAMgyuM hatuM ane vagara dAme mukti ke satya ApavA ubharAI jatA saMkhyAbaMdha "vAdIo ane dharmagurUo ane tattvajJAnIonI bhalAIthI mahAArIe javAba vALyo hataH "e mahInI kimata thaI zake tema nathI; tema chatAM hamane te joItuM ja hoya te Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIlAvatI virUddha sAmAnyA. 191 cAlo mahAre ghera, hAM hamane dararoja te maphata khAvA maLaze. mahane vaLagADavAmAM Avelo pati hanue evo mUDha che ke huM gorasa kone ane zA mATe khavarAvI dauM chuM te pUchavAnI hene zuddhasAna nathI." A zabdoe prekSakonA kAnamAM mIThThI dhujArIo utpanna karI ane kSaNabhara teonAM magaja nAcavA lAgyAM. te kSaNanA avakAzamAM huM uMDA vicAramAM utarI paDaze. mahIArI e jIvAtmA; hatuo te bharavADaNane "samAje Apela pati athavA samAje ApelI "Izvara ke satyasanI bhAvanA" (concept), ke jenAmAM saMpUrNa zraddhA ane bhaktibhAva rAkhavA teNIne samAje zikhavI rAkhyuM che. e bhAvanA sAthe jIvana jIvavAnuM zarU karyA pachI te tene "nirUpayogI" lAge che. sAkSAta anubhava teNIne te IzvaramAM-te satyasarvamAM-zraddhA rAkhavA nA kahe che, ane potAne anukULa" e bIjo koI Izvara zodhI" levA prere che. nItivAdIonAM kaTANu oN teNIne rokI zake nahi. asaMteSa pAmelo jIvAtmA lekika "kiMmata" (valuation) nI avagaNanA karI AMtaravRtti (instinct) ne ja anusaravAne; ane eka sthIra bhAvanA para besI na rahetAM navA navA akhatarA karavAnI bhAvanA viSayaka henI pasaMdagI sAcI ja hoya ema paNa kAMI nathI. mahIArIe hanuAne badale je zreSiputrane pasaMda karyo te paNa kAMI "satyasarva ' na kahI zakAyaH hanuo je gamAra hato te suMdara patnIne cheDI vezyAne dAsa bananAra ane pAchaLathI eka ajANI bharavADaNa para phidA thaI teNInA jhuMpaDAmAM javA taiyAra thanAra zreSThiputra Acho gamAra gaNAya?... paNa badhuM ema ja che. vahetA jhare (Becoming')Hi 72 or 414 by El Oro ( Being') mAM kAMI na thAya. vahetA jhare suvarNa bhUmi para thaIne paNa vahe, ane kolasAnI bhUmi para thaIne paNa vahe. nItivAda ane tarkavAdane abhyAsa jIMdagInA "vahetA jharA'nI darakArano viSaya bhAgye ja hoya che. mahArA paDozI sAthe A bAbatamAM vAta karavAnI mahane icchA thaI AvI. paNa hamaNuM ja paDelo dhape mane yAda Avyo ane huM cUpa rahyo. dhapAnI e asara para vaLI mahane vicAra thaye. alabata nATakamAM vAta karavI e "nIti' na kahevAya; iNe koIne dha mAra e paNa zuM "nIti' -hatI ? chatAM sAkSAta anubhavyuM ke pappAnI nIti phAvI ! ema ja che. zakti koInI pasaMdagI nApasaMdagI ke nImaNuka-vagara nImaNuka -nI darakAra karyA vagara ja Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1Tara nahitiSNu. "vizvanA siMhAsana para virAjI gayelI hoI tarka ane nItie janma mArone muMgA besI rahevuM paDe che. --- khela AgaLa cAlyuM. zreSThiputranI ceDA kALanI mAzuka (gaNikA sAmAnyA-janasamAje mAnelo "nItivAda) AvI pahoMce che, asAzvArA AkarSaNa dharAvatI rahIArI (tarkavAda)nA bAhumAM kheMcAtA cArane joi stra che ane maDIArI sAthe yuddha kare che. ahIorIthI ghavAyo achitaputra teNIne pakSa le che ane sAmAnyAnI nara hAme ja te sAkIArInI sAthe teNInA AvAsa tarapha cAlyo jAya che. A * paNa have mahIbharI te mahIArI nathIH henuM sthAna lIlA- AvatI-patnI -svakIyA-instinct -le che. aneka " lIlA karatI te lIlAvatI (instinct) pitAnA patine koI rIte zuM bhUlI zake? sAmAnyAnA "ghara" mAM gayelA patine pAcho lAvavA pitAnI bAthamAM levA-teNIe AkAzapAtaLa eka karyA hatAM. mahIArI (takavAda) ne svAMga paherIne, pitAne nahi pasaMda evA sthAna para jaIne, zagunA dhAma para ja zatrune parAjaya karIne, teNI potAnA" Izvarane pitAnA" satyane kheMcI lAvI hatI! e ja lIlAvatI hatI ke jeNe prathama mulAkAta vakhate dhumaTe dUra karI patine darzana devAnI paNa AnAkAnI karI hatI, ane e ja lIlAvatI hatI ke jeNe patine pAchuM meLavavA mATe jarUranI lIlA' ene aMge zaramALapaNune ane lajajAne gharANe mUkyAM hatAM! hamaNAM te ja lIlAvatI zreSThiputrane gADha AliMganathI bheTI avAk thaI che ! enI A badhI lIlAo-pachI hene "sArI" kaho ke narasI' kahe, "nIti" kahe ke " anIti " kahe, "nyAyapura:sara " kaho ke " mUrkhatApUrNa" kahe-paNa A badhI " lIlA " one sara"vA ja eka lIlAvatIne ghaDe che; emAMthI eka aMza paNa ocho karavAmAM Ave te te " lIlAvatI" rahe nahi. lIlAvatInI kathA huM varSo upara vAMcI hatI. henA jina lekhake Akhare lIlAvatI ane zreSThiputra pAse saMsAra choDAvyA che. (lekhakane khabara nathI ke A asAdhAraNa zreSThiputre kayAranee "saMsAra" cheDelo ja che ! ane te mAtra "svakIyA" sAthe potAnI khAsa" duniyAmAM ja vase che ! ) ane hamaNAM nATaka bhajavanArAo emane Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIlAllI virUddha sAmAnyA. 193 grahavAsamAM AdI daMpatI tarIke rahevA de che (teya vAMdho nathIH sAhasika zreSThiputra ane lIlAnA avatArarUpe lIlAvatInuM jekuM dumpiA cAdara ja che.) - masTakanuM chelluM gAyana sAMbhaLavA nahi thobhatAM huM hArA kAmu, calAska ghara tarapha ravAnA thaye- ene "kAmacalAu " ghara ne kahuM te bIjuM zuM kahuM ? jUdA jUdAM zahero ane ame gAmomAM ghara karyA bAda hamaNAM muMbaInA eka parAne cheDe pahADanI bAjumAM ekAMta nirjana, sthAnamAM heM nivAsa karyo che. mAtra ghara badalavAmAM ja huM zuM nathI, vicAre paNuM eTalA ja premathI badaluM chuM. eka vakhata hato ke mhAre huM vicAra ke ghara badalavAmAM zarama mAnato, paNa pachI he joyuM ke, cheka ddhAvasthAmAM-vadhAremAM vadhAre " Tharela' asthAmAM lokamAnya tilake sahabhejana ane jJAti saMbaMdhI vicAre badalyA hatA ! meTegyunA sudhArAne dhikkAranArAoe ene svIkAra karavA mAMDyo hate ! nirava ahiMsAne pUjanArA mahAtmA gAMdhIe kaleAma' vALA yuddhamAM bhAga levAnI hiMdIone preraNuM karavA re Agraha karavA sthaLe sthaLa bhramaNa karyuM hatuM ! dehakaSTarUpI tapamAM mukti mAnanArA buddha bhagavAnane tapa cheDI jJAna ane lekasevAne mArga svIkAra paDe hato ! ane zuM patine he batAvavAmAM paNa AnAkAnI karatI lIlAvatIe pAchaLathI vezyAne ghera khule mAthe jaI pati hAme nAca karavA jeTale daraje zaramane dhoI pI nahotI ? heM paNuM ghara . ane vicAra badalavAmAM zarama mAnavAnuM cheDI dIdhuM hatuM. ane have to vaLI mane ema ja lAge che ke "ghara"badalavAmAM "anIti" nathI eTaluM ja nahi, paNa ghara mAtra choDavAmAM-khullA jaMgalamAMkaThaNapahADe ane ghughavatA samudranI bAjumAM rahevAmAM praDhatama nIti che- zreSThiputra ne chAjatI " khAnadAnI " che. zreSThiputra eTale delatamaMda manuSya, ubharAI jatI-kUdakA mAratI zakti dharAvate jIvAtmA; ene to " vicAro ne cheDI muMgA muMgA Instinct (AMtatti) rUpI lIlAvatInI sAthe mAtra " khelavuM -"nAcavuM' ja zobhe. ThIka; huM mArA sthAna para Avyo. rAta ghaNI gaI hatI. suMdara harIALIthI sajAyalA DuMgara atyAre kALA paDadA jevA ja dekhA- tA hatA. AMkhathI joyeluM je vizvAsapAtra ja mAnI zakAtuM hoya ( ke jema buddhivAdIo kahe che), te ceDA kalAka pachI AMkha jUThThI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 janahitecchu. - kare tema hatuM ! AMkha ane tarka sarva Thage che, ane te chatAM e ThagAIo vacce ja jIvana jIvavAnuM che ! satyugamAM e ThagAIo ane dRzya thatI nathI, ane dalimAM navI janmatI nathI. * eka pasthatnI zIlA para huM beTho. banne hAthanAM AMgaLAM. - lIlAvartI " ane " zreSThiputra " nAM zarIranI mAphaka paraspara zuM thaI gayAM. ane tarapha phelAyelA aMdhakAramAM "kAMIka " jevA phATI rahI.. te " kAMIka ke jene koIe joyuM nathI ane kadAca koI joI zakavAnuM paNuM nathI-ane te chatAM dareka mUkha garviSTha buddhi te "kaMIkane pIcho chatI paNa nathI te "kAMIka' mATe hArI AMkho nAhaka kheMcAIhatI. kapALamAM vicAranI lITI tarI AvI hatI. zarIranuM bhAna bhUlAI " nIti " " taka " " satyasarva" ane "AMtatti (instinct) nA janma svarUpa ane layanA vicAramAM ja ekatAra thayo hato. e vicAre hArI AMkhone phADI nAkhatA hatA. mUkha ane ! te "aMdhakAra " mAM "jevA" mathatI hatI ! ane chatAM Sio kahI gayA ke " aMdhakAramAM thaIne hune prakAzamAM laI ja ! ajJAnamAM thaine hune jJAnamAM laI ja '! hA, thaIne-mAM thaIna--through--raste kApavA vagara kAMI "cAlI zake? tema che? emAM buddhinI maMjurIne savAla ja nathI; prakRti ja calAve che. lIlAvatI ja kheMce che. zA mATe teNue patine AliMgana to zuM paNa darzana paNa na ApyuM ane vezyAno yAra banavA jeTalI hade bhaTakAvyA pachI ja hene "ekatAratA ne AnaMda Apyo ? " zA Te?" no javAba kaI "buddhi " na ApI zake. hArI AMkho aMdhakAramAM kheMcAtI ja rahI, ane kharekhara aMdhakAramAM ja prakAza dekhAya. pradiputra, lIlAvatI ane gaNikA traNe hArI dRSTi samakSa khaDAM thayAM. huM haeNmanA darekanA aMtaramAM praveza karavA lAge ane "hamajavA ' lAge.. zreNiputranA aMtaramAM praveza karatAM huM hamajo ke e te "Plenty' che-bharAI jatI zakti che-vikasIta purUSa che. - lIlAvatI ane gaNikA banne vyavahAra" athavA "nitI - o che; paNa pahelI hAre asAdhAraNa nIti (stern morality) che tyAre bIjI sAmAnyA che "sAmAjika nIti' (herd-morality) che, ke je gheTAM ' ene paMpALanArI ane e rIte hemanI sajI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIlAvatI virUddha sAmAnyA. 185 rahevAnI garajane tapta karanArI paratu te sAthe ja emanuM rahyuM sahyuM baLa paNa haranArI che. zreSThiputra (ubharAI jatI zaktivALe purUSa) lIlAvatI (asAmAnyA ) thI ja " adarAyala ' hatuM. paNa asAmAnyA svabhAvataH ja mAna khAnArI, jarA takalIpha ApanArI, zaramALa ane pracaMDa he IzreSThiputrane pahelI dRSTie pitAnI kharI maiM (asAdhAraNa nIti ) thI kaMToLe Avyo ane potAnI AsapAsa tarapha sAmAnya leke je " nIti ne pUjatA te nIti (sAmAnyA-gaNikA) tarapha te vaLe. sAmAnyAne meLavavI e zreSiputrane mATe ghaNuM ja saraLa-zrama vagaranuM kAma hatuM. paNa ahIM te "zreSiputra" maTI gulAma' banyuM. eTalI hada sudhI ke sAmAnyAnI maMjurI rajA sivAya te vRddha pitA (ke jahene te cAhate hata)ne maLI paNa. zakate nahi. paNa Akhare lIlAvatI-te "sakhta nIti -te asAmAnyAjanuM he paNa jevAne "lakavarga ne " haka " nathI evI te ucca kuLa nI putrI hAre pitAnI lIlA vistAre che tyAre zreSThiputra henA tarapha AkarSAya che ane hene sahacArI thAya che. te vakhate sAmAnya nIti-leknIti-ghaNIe chIDAya che, tophAna karI mUke che, gALa de che, dhamakI Ape che, ane chevaTe pitAnuM moTAmAM mahetuM hathIAra " rUdana " ajamAve che ! paNa asAmAnyA-lIlAvatI siMhaNanI mAphaka kude che ane sAmAnyAnI avagaNanA karI - ddhiputrane pitAnI bAthamAM laI raste paDe che. sAmAnyA vikAsI rahe che ane-nathI sahana thatuM hAre mahe vALe che! - have kAMI zreSThiputra "gulAma' nathI, te te "lIlAvatIne "svAmI' che. lIlAvatI sAmAnya karatAM ugra che kharI; paNa zreSThiputranI te "dAsI ' che. te keTalIka vAra maraDAya che, khIjAya che, khIjave che, maheNuM mAre che, e badhuM kharuM, paNa te mAtra vadhAre dRDha AlIMgananuM sukha levA mATe te mAtra zreSThiputrane rasa ane zakti khIlavavA mATe, sAmAnyAmAM te zakti nahatI ke zreSiputranA dukha vakhate teNI ne sahAyaka thaI paDe. te te khuda potAnA ja mahAsaMkaTa va Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 jainahitecchu. khate ( teNIne khajAne ja hAre lUMTAI jato hato tyahAre paNuM ) hAM ja vALI zakI hatI ! paNa lIlAvatI-asAdhAraNa nIti-kAMI he vALIne besI rahe tevI hatI. bIjA koIne na sUjhe ane keIthI na banI zake evI rIte teNe kamara kasIne pitAne priya padArtha meLavyo hato,--khuda rAja paNa hene thoDA kalAka mATe meLavavA khAtare gaNikAne vinavavA gaye hate he hamezane mATe meLavavA lIlAvatIe koI vinati karI nhotI; pitAnI lIlA'thI-pitAnI zakitathI heNe pitAne iSTa padArtha meLavI lIdho hato. evI te lilAvatI-evI te asAdhAraNa nIti-diputrane agavaDa ke saMkaTa vakhate keTalI badhI upayogI thaI paDe te vicAravuM muzkela nathI. paNa lIlAvatIne vijaya joyA pachI gaNikA (sAmAnya nIti) game teTaluM dhAre te paNa te asAmAnyA ( ugra nIti) banI zake ja nahi; ane lIlAvatI kaI kAne sAmAnya banI zake ja nahi. ane lIlAvatI athavA ugra nIti che ke sAmAnyAne mana kUra, julmI, sakhta lAge che, te paNa teNamAM prema, dayA, namratA vagere kemaLa guNone abhAva che ema kAMI nathI. paraMtu te kamaLa guNanuM prakaTIkaraNa "ogya rathAne" ane "yogya samaye " ja thAya, nahi ke sarvatra ane sarva samaye. mAtApitA vagere teNIne zvasuragRhe mokalavA khuzI nhAtA te vakhate paNa zvasura taraphanA mAna'ne lIdhe teNI turata te vakhate hoLI jevA zvasuragRhe javA taiyAra thaI hatI. e "bhakti" zuM kemaLa guNa nathI? * dayA, namratA, upakAra, e sarva bhAvanAone samAje "nIti " tarIke svIkArI che. dareka samAja prAyaH nirbaLa chavAtmAone banelo che ane nirbaLane jIvatA rahevA mATe e dareka bhAvanAnI avazya jarUra paNa che, eTale emaNe " Avazyaka" cIjane nati ke dharma' banAvI lIdho che. teo jyahAM paNa vijaya, pracaMDatA jue che tyahAM "IrSA " kare che, ane e " svAbhAvika " nirbaLatAjanya I dharmanuM khokhuM paherI kahe che ke " amuka manuSya baLa vApare che mATe jaDavAdI che-adhama che-narakagAmI . " ane e "naragAmI'nA hAmA thavA jeTalI enAmAM, tAkAda na hovAthI svabhAvataH ja raDI rahe che agara kahe che ke "maraze te ! ApaNe zuM? enAM pApa ene bhegavavAM paDaze ? apaNe enA Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - lIlAvatI virUddha sAmAnyA. 187 jevuM thavuM nahi. ApaNane te koI mArI jAya agara ApaNuM putrI para nIca humalo karavA dhase te paNa AtmavizvAsathI aDaga ubhA rahevuM, paNa hAtha ugAma nahi; kSamA e ja apUrva hathIAra che." agara lakavargamAMnI ghaNI vyakitao upara eka sAthe e julama thatA hoya che te tenI gAMDa paNa "saMpa karIne pilA julamagArane ADakatarI rIte saMjADavA kozIza kare che. sahAmA thavAnI te hemanAmAM zakti svabhAvataH ja hotI nathI. - dareka chatAyelI prajA e kALe--saikAo sudhI niHzastra thavAne pariNAme-evI ja bane che. emanI prakRti sAmAnyA-gaNikAnA jevI thaI jAya che, ane emanAM saMtAnamAM uttarottara nibaLatA ane tajajanya vakratA, jaDatA, nIcatA avazya vadhatI jAya che. e vakratA, jatA, nIcatA pachI keI upadezathI TaLI zake ja nahi; ene ugratAnAM darzana joIe. enA upara julama-trAsa thavI joIe. e julama ane trAsathI e prajAnI ghaNI vyakitao nike mArI jaze. (paNa lAcAra ke kudarate "dayALu nathI !) ane bAkInI vyaktiomAM lAe kALe zakita khIlavA pAmaze. peDhI dara peDhI " lehI" sudharatuM jaze. ane chevaTe eka peDhI kharekhara lIlAvatI ane zreSiputra jeze. lIlAvatI e lIlAone bhaMDAra che. Truth (satya) nahi, paNa Art (kalA)ne avatAra che. yurapamAM mAtra kAnsa ja "kalAne-kharI philasurIne-ANatuM. prathama jarmanIe ane pachI IMgleMDe kAnsa pAsethI te zikSaNa lIdhuM hatuM, jo ke te teo kabula karaze nahi. amerikA prathama "satyanuM pUtaLuM hatuM, have "kalA" nI bhakita zikhavA lAgyuM che ane ajamAvI paNa cUkyuM che. eziyAmAM mAtra jepAna kalAne oLakhatuM thayuM che. hiMda hajI "satyanAM pIMjaruM pIMjyA kare che ane "kalAne mAyA' kahI dhikkAryA kare che. ane ema ja hoya. zakti hAre hiMdamAM vasatI hAre kalAnA pUrNa vatAra kRSNane hiMdIo dhikkAratA nahi paNa pUjatA, zAMkita cAlI gayA pachI hiMdI AtmA "kalAne dhikkAre nahi te hemanuM potAnuM jIvana-ja hemane asahya lAge - udAratA, kSamA, saraLatA, namratA, sAdAI e cIjo kharA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 108 svarUpamAM te mAtra zaktivAna purUSamAM ja hoya che. ubharAI jatI zakita na mAnI zakAya evI udAratA dAkhave che. paMjAbamAM nhAnA sarakhA ramakhANuthI " DarI jaI amaladAree niHzastra zaherIo, strIo ane vidyAthIo upara lazkarI baLa ane mANasAIrahIta trAsa vAparavAmAM "zarama mAnI nahi. paNa hiMdapara hallo laI AvatA musalamAnone dIllInA kSatriya rAjAoe vAraMvAra harAvI kahADavA chatAM emane nAza karavA ke emanI pAchaLa paDI emanI buvArI karavA svapna paNa vicAra karyo hete. zatru aneka vakhata hAthamAM AvavA chatAM ene ThAra karyo heta. Aje keTalAka tarkavAdI rAjadvArIo kahe che ke je teo eTalA udAra eTale bhUkha na bane nyA hota to hiMda parataMtra thavA pAmata nahi. paNa A buddhivAdane zakitavAdIonI svAbhAvika udAratAnI zuM khabara hoya? - yuropanI krizciAnITI "sAmAnyAne pizAka paheravA chatAM aMtarathI " lIlAvatI' banatI jAya che. sarvanA sarakhA hakka" nI mALA hAthamAM rAkhavA chatAM pitAnuM ja bhANuM bharavAnI rIta calAve che. e sAmAnyAnA navA " hRdaya " ne pachAnavAnI darakAra kI joIe. sAmAnya lIlAvatIne dhikkAre" ethI ene kAMI dahADe vaLavAne nathI. yuropane dhikkAravAne badale enI zakti ane lIlAne oLakhavI joIe ane zikhavI joIe. hiMdIe viMDa jaI AvIne kahe che ke, amane have vizvAsa che ke IglaMDamAM majura pakSanuM baLa vadhatuM jAya che ane majura pakSa amAre pakSa jarUra leze. ThIka che, AzA vagara jIvavuM asahya che ! paNa eka pazu agrejanI madadathI hiMda svAtaMtrya pAme ema kudaratamAM zakaya ja nathI. " svAtaMtra" ke " strI " mAgI maLe nahi. majurapakSa game tema kahe ane kare to paNa AkhuM laMDa kaMi evuM bhUkha nathI ke paga para kuhADo levA taiyAra thAya. khuda IgleMDanA majurane pazu tALa vakhate khabara paDI gaSTha haze ke erIsTadesI te che ke vikasI ? ane iMglaMDanI mikasI paNa pratidIna prabaLa battI banatI arIsImAM ane TekasImAMbalAtI jaze. badho savAla "zaktine che ane te "lohI para AdhAra rAkhe che. hiMdanuM lohI sujAravuM paDaze. navI rIsTAsI na karavI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIlAvatI virUdha sa.mAnya, 18 paze. DimokasI-rAtaDa lokavarga-uzkerAI gayelo baLavAkhora lokava mAtra pitAnA paga kApI besaze. jIvananA sakhta niyama-vate--tapasAhasa- sakhtAI-almost asceticism-samAjamAM prerIne samAjane " khaDatala " banAvavo joIzepariNAme cheDI paDhI pachI khAnadAna lohI tejasvI hiMdI-jevAmAM Avaze ane te pite ja svarAjya meLavaze. Indriyanigraha-sahanazakita paraloka mATe nahi paNa A janmamAM dhArelI saphaLatAnA ojAra tarIke meLavavA lokene zikhavavuM joIe. ane e Azaya bara lAvavA mATe aneka " kalAne upaga karavo joIe. dareka hiMdIne " zreSThiputra -Child of Plently-ubharAI jatI zakitavALA banAvavo joIe. e zreSThaputra kadAca "sAmAnyA" ( herd morality ) mAM phasAze te paNa ciMtA karavAnI nathI; kAraNa ke henI svAbhAvika mahoradAra "lIlAvatI" hene zodhI kahADavA ane pitAnI bAthamAM pAchA lAvavA cUkaze nahi. ja, ane lIlAvatInI madadathI zreNiputra parama sukha- parama mukita-svarAjyaparama niDaratA avazya pAmaze. Herd Morality as well Stern Morality are both after all Women. The Man shall not be slave of either. He shall understand the first, shall associate with the second, but shall be controlled by neither., He shall kick the first, fondle the cecond and please Himself, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jainahitecchu. prAyazcitta. * prAyazcitta kAMi ' cIja ' che prakRtimAM ? kahe! ! duniyAnA nItikArA ! taiyAyikA ! upadezako ! kahe! ! prAyazcitta kAMi cIja ' che prakRtimAM ? kahe!! tA heA te pahelAM vicAro e vAra. * of. satya ' ane ' iza' nI vAtA sAyathI kare che, ne vAtA karatAM pavitratAthI AMkhA DhALA che, te satya ' ane te izanI khAtaraeka vAra tA khullAM dIlathI-saccAithI kahA, ANu che hamane hamArA te IzanI ane satyanI ! eka vAra-jIMdagImAM eka vAra tA-sAcu rUe ! ane kahA ke prAyazcitanuM astitva kahA2e sabhave ? kaheA ke kayA traNa pAyApara ubhI zake e imArata ? " , . . gunhA hAya, gunhAnI sthIra lama ' hAya, 'buddhi' hAya, traNa pAyA hAya tA ja hoi zake prAyazcita. e sthIra koI paNa kalamankrona-bhAvanA jagatamAM ? kalama zabda lakhanArI kalama khuda paNa kSaNe kSaNe caLe che ! ane buddhi mATe tA huM kheAlIza ja nahi: evakA duniyAe mhArI buddhi harI lIdhI che. buddhinA ijAradArA dhavAyalI chAtInA A pAkArane paNakavitAnA prAsamAM nahi gAThavavAnA- rAgamAM-DhAMgamAM anAvaTamAM nahi rAvAnA- gunhA mATe buddhihIna ja gaNuze ! buddhi kaDDAM che--jo. kyAMya paNu hAya to ?tAlathI chAtI kUTavAmAM ? prAsathI kavitA gAvAmAM ? svataMtra zAradAne eDI nAkhavAmAM ? kudaratanI cAlane nIti enI sAMkaLa jaDavAmAM ? " eprIla 1920 khanAra vA. mA. rAha nA vIsamI sadI 'nA aMkamAM pragaTa yucheluM; Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcita. 20: buddhinA khudAnI khAtara buddhinuM nAma nA buddhinI hayAtI niyAyikenI "suMdara banAvaTa' che ! muThThIbhara majajAtaMtuonI varALa che! kRtyane deranArI nahi, kRtyane "artha ApanArI" hasamukhI gaNikA che! gaNikAne joIe che dAma hAre, dhanADhaya sIdhIne hasIne bheTe che te ane kahe che: "khAviMda ! tuM maradezamAM zreSTa che! " gaNikAnI buddhi nahi-jarUrIAta bele che hAM! ane mUkha sIdhIbhAI malakAya che, kahIne dhanya che, mAzuka! kadara karanArI hArI buddhine" toye thAkatA nathI taiyAyiko buddhinA guNagAna karatAM ! astu ! je he te he! mahAre mATe te ' buddhi " zunya " che--svama che. buddhi je "cIja nathI, "sthIra kalama" je kalpanA che, to zuM astitva che khuda "gunhA ne paNa? e ja je hoya te bhale hAya "prAyazcitta" paNa. e cIja mApha che! eka te devuM cUkavazo ? he " hAya je, " prAyazcitta" paNa bhale ho ! kahe te have kahAM rahe che e setAna guheH bhalAImAM ke burAImAM? upakAramAM ke apakAramAM? nItimAM ke anItimAM? devAmAM ke lUTavAmAM? bacAvavAmAM ke bacAvanAranI ja garadana kApavAmAM? nyAyamAM ke nyAyane nAme ja nIcAvavAmAM ? apakAra sahavAmAM ke upakArIne apakArI TharAvavAmAM? e "gunhA" nA astitvanA vakIla, belo! pavitra jUThANo! belaH kahAM vase che e setAna gunho ? dhITatA karazo kahevAnI ke gunha vase che mahArA praznanA vAma caraNamAM? to huM zrApIza hamane, kahIza ke vase che te hamArA dIlamAM je prajaLI zake che AvA javAbathI chuMdAI cUkelA jIgaro! Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 jenahitecchu. beTuM jenArA-zikhavanArA! jU TrA dIlasAthI ThaganArA! anubhava pAmele nahi mAne have anumAnanI vAtane! huM ne mAnI zakuM hamArI jImane ke mArA anubhavane? pahelA caraNanI cIjoe ja daMye che hune ! sarvasva lUTI laTakAvya che lAcArIne lAkaDe. A nathI vAto abhiprAyanI che A te nakkara anubhava dareka cIja jahene hame satya, pavitratA, dharma, mANasAI ane devatAI kahetAM zikhavyuM hatuM ne hene hamArA ja casma jovAnI Teva pADavAmAM vitADayA hatA he divase ne mahinAo ane varSo, dareka cIja henI khAtara TakA ne take zarIra ne zAti sarvasva hemyAM hatAM he mUrakhe, eja dareka-dareke dareka cIjamAM gunhA mAnyo che. dareke dareka mAnavIe, hamAre ja baMdhaoe! hame zikhavyuM'tu saraLa jIvAtmAone ke guhe che ane vase che te vAma caraNamAM; paNuM joyuM mahe sAkSAta ke duniyAe mAnyo che hene vAsa pUrva caraNamAM ! zuM? he bagADo che hajIe ke? thoDA apavAdathI hamAre niyama sAbIta karavA hajIe iccho cho ke? myAna kare e lAkaDAnI talavArane ! apavAde paNa joyA che-abhyasyA che-cIrIcIrIne nihALyA che sarakAra joI, saMsthAo joI, mitra ne nehIo joyA, nAyake ne netAo joyA hAM hAM gaye, puSya dharatAM karakamaLa kapAyAM ! vaMdana karatAM mastaka gumAvyAM ! tamAma sarakArone je vyavasthita luTo che ! tamAma mitratAne joI verAnanI apsarA che, jeno pitA sahelAithI lUTI zake che tenA pyAra dvArA nevatva joyuM tyAgane bahAne bAkI che. ane vadhumAM vadhu bhalI kahevAtI vyaktie teya zuM che ? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcita. 203 bhalAInI khuvArI para teo zuM hasatA nathI? tamAso" joI AMgaLI karI ulaTA apamAna detA nathI? sahIsalAmata cheTethI suzIANuM kuTI dAjhayAne DAma detA nathI? kaMTAne, sokreTIsane, krAIsTane, kayA gunhA mATe mAryA? nizene kayA gunDA khAtara dIvAnAzALAmAM dhakelyo : ", sItAne rAma jevAe kayA guhA khAtara AgamAM utArI ? kalApine zA mATe alpAyuM: raDavAmAM ja vItADavuM paDayuM? kahe have ke gunha e koI cIja nathI-bhUta che ! hamArI aNadhaDa lAgaNIono dhakhAro mAtra . saraLa-bhoLA-bhaktimAna jIvene DarAvavAne hAu"! ne dUra rAkSasone rasto sApha karanAra haLa! o " gunhA ' nA brahmA ane viSNue ! e nirdoSatAnA mahezvare ! IzvaranI khAtara have basa kare gheTAnA bhoge kasAinA rakSaka nA bane ! hamArI bhUle--dhakhArAe-jaDatAe bhoga lIdhA che kaMI kaMI kimatI puSponA; . cUMTAyA che-cagadhA che-nIcAvyA che-bALyA che. kAMI AzA ApatA " bhalA AdamI ne ! gunhAnI bhAvanAmRSTi sane hame bahmAe nIcevyA che mAtra nirdoSane, ane chavAyA che dhUrta, julmI caMDAlene! hA trAsa! hA gunhAnA pracaMDa yajJakuMDa ! o gunhAnA brahmA ane viSNuo! o pArakAnA jokhame jJAnanA akhatarA karanArAo! satyanA sAkSAtkAra sivAya kalpanAthI upadezanArAo! Aya nathI zuM hamAre mahAna " gunhA "? bahmA banyA, viSNu banyA, te bane have zaMkara paNa! gunhAnA 'hAune hayAtI ne puSTi ApI tema, Apa have sahu2 paNa, A pavitra gunhegAro ! Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 . janahitecchu. * . - zakaya che zuM sat traNe aMgenA soga sivAya? sava pragaTe che traNa svarUpe brahmA, viSNu ne mahezvara. traNa vagara pUraNa nathI. emAMe trIje te vaLI mahA Izvara ! trigubhaka tanA vArase ! ge che hame pitAne temaja bIjAne mahezvaranA niSedhathI ! skUla ne sUkSma ThagAinuM sAmrAjya che A lUTa vaDe ja jIvana che ane lUTane pavitra jhabhbhA paNuM che! dasya duniyA ne jIdagI te che. khUlI lUTaH zAne ThagAyelA bheLAone ora vizeSa Thage cho siddhAMtathI? marelAne mAre nahi, o dayAnA devatAo! pharebanA pAlako! vizva ThagAInAM ramakaDAMo ! duniyA kAMi ora ja che-hame zikhave che te nahi! jIdagI kaI ora ja che-hame bhaNAvo cho te nahi! duniyA zuM che tyAre ? zuM che jIMdagI ? ne satya?" yUcho mAM e hune! harI lIdhI che hame ja to mhArI buddhi bhalAIe ANelA trAso taLe daTAI gaI che, ke khovAI gaI che! mAro dAva nathI keyaDA choDavAno. mubAraka he hamane hamArI buddhi ! ne hamArA dAvA paNa! huM pUchuM chuM hamane buddhi ne nItinA devane - " kahe kahAM che have prAyazcittanuM astitva ? " ane hajIe hA kaho te pahelAM vicAra karaje be vAra ! prAyazcita evI cIja kharekhara ja hoya to kaheH bhalAinuM zuM levuM prAyazcita mahAre ? ane bhalAnAM khUna karAvanAra zikSaNanuM hamAre? khelo hamAruM muThThIbhara magajanuM kapATa ane belo! bharelo huM zuM vadhu prAyazcita laI zakavAne hato ? ane hame-jevA do-hame je hatA te maTI bane je nahAtA Aja sudhImAM ! bane zakara ! mahezvara ! pralaya bhAvanAnI sAkSAta mUrti bane nagarane dAha daI mInArA para phIDala vagADato nIrA ! te huM hamAre ozIMgaNuM thaIza ! Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcita. 25 huM badhuM ke duniyA dazya mANe e sthitinA utpAdake ! bALa duniyAnI sAthe ja mane " sonI bhAre maravuM e te lagnanI kaheNa che ! " Aja sudhI javAnA bhege duniyA chavI che! bhalAInA zikSako ja burAnA dalAla thayA che ! . dalAlo ane maradanArAo sadhaLAnI sAthe maLavuM che e ja eka mAtra prAyazcita che sarvanuM ! ane e ja kRpA mAguM chuM zaMkara pAse ! e traNa dhArAnavAlA khulavA de trIjuya locatu have samAvI le A mAyAjALane e lAlacoLa locanamAM! ghaNuMe bahAnA ne viSNunA utasaMgamAM ! dharAyA-vamana thAya eTalA dharAyA te lADapAthI ! hAra khAve che. eka ja zALA bAkI che. dvAra khelaH DoTha nizALIAne aMdara le ! saghaLA bhAratIone hArI agnithI khAkha kara ! ne e khAkhamAM hArI garamIne zvAsa mUkI pharI jabhAva AgIA Aryo ! " bhalAI ' ne "prAyazcita" nI khAlI pe nahi paNa lokhaMDana tapa ane gajavelanI talavArothI yuddha karatA belatA maratA ne mAratA navA AryonI navI Aya bhUmi vasAva; kAraNa ke yuddhazaktimAM ane mAtra yuddhazaktimAM vAso che kharI-svAbhAvika-bhalAIne! praDhatA, paropakAra, kSamA ne Atmabhega zobhe che mAtra yuddhanAM saMtAnonAM mukhamAM! anyatra bhalAI che tuccha dazya, pApa, gunho ! keNuM bolyuM ke "sahavuM" e dharyuM che? vagara zaktie saradArI meLavavAnI IcchA ! saradArI hene janmane vArase che hene te icchAe nathI! ne zakti enI rage rage vahe che ! sahe che te to mAtra pote ja utpanna karelAM saMkaTo! pArakAM nAkhelAM saMkTa sahavAM te hene adharmo che!. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- -------- - janahitecchu. sattanA paDachAyA nirbaLanA AyanAmAM vikRta banyA che. bhAvanA mAtra, azakitamAnathI bhraSTa thaI che. - zakitamAnanI asahiSNutA azakitamAnane mana gunha che ne nirbaLanI sahiSNutA sazaktane vamana karAve che ! vAdaLAM "ubharAya che tyAre ja manuSyane jaLanuM dAna thAya che. dAna te ja che je zakitanI ubharAI javAnI kriyA che. bhalAI nahi, arekAra nahi, aMtaHkaraNanI baLatarA nahi, paNa zakitanA ubharAI javAne khela te ja samavata che. e mahezvara ! lhArUM satya zikhava have duniyAne gunhAne prAyazcita, paMpALanArI nItio ane nAjukatAo pAkIne paDAnI ja mAtra rAha jue che ! jhIlIne netramAM hArA, bhaSma kara, ane pharI mokala -nUtana dehamAM nUtana zvAsa mUkI hArA ani:dhAvaNuM bALaka mAtAne pUje che te nizALIo zikSakane, paNa yuvAna te pitAne ja pUje che-- -ne pitA paMpALato nathI, rIpITIpIne ghATa ghaDe che! samAja janmakaLe bhale brahmAne pUje, ne madhyakALa viSNune, paNa vikAsakALe zaMkara-trilocanane ja pUjI zake. hamezane mATe mAtAne mIThe khoLe zeAdhatA mUchALA bALakanuM dRzya asahya che. mahezvara ! ene tuM bhakSa kara ! viSNunI bhUla sudhAravAnuM kAma hAruM che sATha varSanAM bALakone badale bAra varSanA abhimanyu pragaTAva! dayAnaka upadezakone sthAne droNAcAryo janmAva! muDadAnI bhUmine vIrabhUmi ke svarga banAva! brahmA viSNuthI thayelI bhUla have, zaMkara ! huM sudhArA Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zakti . rA. pArasamaNi' nAmanA eka Adhunika graMthanI upaphadhAta. - pArasamaNinAM keTalAMka pRSTa, hene mATe upaghAta lakhavAnI graMthakartAnI icchAne mAna ApI, huM lakSapUrvaka vAMcI gayo chuM. mane lAge che ke sAmAnya gaNune AtmazraddhAne pATha zikhavavAmAM e pustaka ThIka ThIka upayogI thaI paDaze. ! dareka manuSyane jIdagI daramyAna eka yA bIjA rUpamAM duHkha" ne anubhava avazya thAya che. paraMtu "dukha' e zuM cIja che, te kahAMthI uddabhave che, hene "upayoga" zuM che: ItyAdi prazno DAone ja sUjhe che ane ethIe thoDA manuSya, e praznanA uttara meLavavA darakAra kare che. ghaNe bhAge te ema ja bane che ke, mANasa "duHkha" vakhate muMjhAI jAya che ane emAMthI levA joIto lAbha lIdhA sivAya ene pasAra thavA de che. keTalAke ane pUrvakarmanuM pariNAma hamajI enA AkramaNa vakhate cupacApa akriya besI rahe vAmAM ja DahApaNuM mAne che, - paraMtu aMdagIne lagatA praznane bArIkAIthI tapAsanAra vicArakene jaNAyuM che ke, duHkha e bIjuM kAMI nahi paNa manuSyane gati preranAruM baLa che. manuSyamAM rahelI Icchazakit (will) pitAnA mAgamAM AvatI naDatarAne dUra karavA prayatnazIla hoya che, ane e IchAzakitane jagADavAnuM kAma "du:kha thI banAvAya che. * zaktimAM, AgaLa ne AgaLa vadhAravAnuM. ane saghaLI rIte saMpUrNa banAvavAnuM kauvata che, paNa te mAtra duHkhathI ja japata thAya che, ane te jAgrata thayA pachI manuSya "du:khe'ne eka aniSTa tatva tarIke je nathI. te have samaje che ke " mANasanuM jIgara sukhane zodhe che ane duHkhane dUra rAkhavA Irache che " e kathanamAM kAMI ramata nathI. satya to e che ke, mANasanuM jIgara hene AgaLa ne AgaLa vadhela jevA talasatuM hoya che ane ema AgaLa vadhavAnA prayatna vakhate anukuLa temaja pratikULa saMjogone svabhAvataH bheTa thAya che. tAtkAlika anukuLatAne mANase "sukha' evuM ane tAtkAlika pratikULatAne "du:kha" evuM nAma ajJAnatAthI ApyuM che. A sukha ke duHkha kAMI kharI cIja (positive thing) nathI e mAtra sahacArI chAyA (accompanying phenomena) che. je Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 . janahiteccha. kAMI "cIja' kharekhara heya te te "AnaMda" che, ke je AgaLa vadhavAmAM kudaratI rIte AvatI ADakhIla para meLavAtA vijayamAMthI ja Tapake che. eTale ke uMce mAthe ADakhIlo sahAme jhajhavAne zaktimAna havAmAM ja " AnaMda" no vAsa che. " kahevAtuM "duHkha" ke je kharekhara to eka tAtkAlika pratikULatA mAtra che. te manuSyanI IcchAzakti (will) ne uzkere che, dhakko mAre che ane tene potAnA saghaLAM hathIAra (zarIra, mana tathA buddhi)ne sApha ane vyavasthita karavAnI garajavAne banAve che. teo bhUla kare che ke jeo sukhane jIvananuM lakSya TharAve che ane duHkhane henuM virodhI tattva TharAve che. jIvananuM lA-iSTa padArtha-che pragati; ane pragatinuM sAdhana che. icachAzakita (will); tathA IcchAzaktine dhakkelanAra che tAtkAlika pratikULa saMjoge, ke jene bhUlathI duHkha " nAma apAyuM che. jeTalA pramANamAM manuSyanI IcchAzakti khIlI hoya che teTalA pramANamAM te duHkhane tAbe thavAnI nA kahI zake che eTaluM ja nahi paNa duHkhane AmaMtre che- udare " che. te manuSya sapUrNa che ke je duHkhane AmaMtrI zake che ane henA AkramaNa vakhate citazAnti jaLavIne pite agAuthI nakkI karele mAge gati karI zake che. saMgha LA dharmasthApako ane rAjyasthApakomAM A zakti ochA yA vadhatA pramANamAM avazya hoya che. koI paNa prajAne svataMtra ane AbAda banAvavI hoya to henA magajamAMthI sauthI pahelAM sukha-duHkhanI beTI vyAkhyAo dUra karavI joIe che ane hene "AnaMda" nAmanI eka ja bhAvanA (Concept)ne pUjanArI banAvavI joIe che, ke je AnaMda sukha" nAmanI "lAgaNI" mAM phasavAnI temaja " duHkha" nAmanI lAgaNImAM dabAI javAnI manA kare che, ane mAtra sAhasika thavA ja pharamAve che. "milakata' jALavI rAkhavI ke indriya viSayaka bheganAM sAdhane jALavI rAkhavAM e kAMI AnaMda dAyaka nathI. nitya navAM sAhasamAM jhIpalAvuM, AgaLa ne AgaLa vadhavuM emAM ja "AnaMda che, ane mRtyu gumAvavAnI ciMtA ane bhaya ene vaTAvI javuM emAM ja AnaMda che evI bhAvanA pratyeka pragatipremI prajAne bALapaNathI zikhavavI joIe che. je prajAmAM cIjane pakaDI rahevAnI lAgaNI che te prajA koI divasa kIrtimAna banI zake nahi, tatvajJa ke kSAtra tejavALI thavAnI to AzA ja zI ? sAmAnya vAcakavargane zAstrIya graMtha upayogI na thaI paDe che dekhItu cheH eone duHkhanA khADAmAMthI kheMcI lAvavA mATe AzA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakti . 204 vAdanA asarakAraka zabdo ane " AjJA e ja basa thazeH ane e kAma ravAmI rAmakRSNa ThIka bajAvyuM hatuM. " ApaNe pote izvara chIe, koI cIja ApaNane dabAvI zake nahi, ApaNuM izvarata hamajIe ane vAparIe te kaMI ApaNe mATe azakya nathI" evI IcchAzakita (willpower) nI cAvI ja vAraMvAra loka samakSa raju karavI ThIka upayogI thaI paDe che. avyAbAdha satya evI cIja nathI ke koI paNa eka AjJA je vacanamAM samAI zake; ene samajAvavA mATe aneka siddhAMte, vyAkhyAo ane vyAkhyAnI jarUra paDe che. enuM " sAyansa " banAvavuM paDe che. paNa sAyansamAM sAmAnya manuSya bhUlo paDe che, muMjhAI jAya che ane lakSya paranI zraddhA ja gumAvI bese che. A moTI muzkelI che; ane tethI ja DAhyA purUSoe samAja mATe mAtra . TuMkA "AjJA vacane " ApyAM che. (8 bhayanA gulAma banaze nahi, zaMkAnA gulAma banaze nahi, khedanA gulAma banazo nahi, - nirAzAnA gulAma banaze nahidu:khanA gulAma banaze nahi temaja sukhanA mahanA pAsamAM paNa phasAzo nahi. daSTA tarIke jIvana vahe, koI paNa bana vathI gabharAo nahi, irachA zakita will po* wer) thI banAve para paNa hame jaya meLavI zake che e satyamAM zraddhA rAkho, cittanuM samatolapaNuM jALavI rAkhIne AgaLa ne AgaLa vadhe, gati kare, pavRtti kare, jIvananA pravAhamAM hasatA-kUdatA tare." AvAM AjJAvacane sAmAnya gaNane mATe hajAra sAyansanA graMtho karatAM 5NuM vadhAre kimatI thaI paDe che. A pustakamAM evAM AjJA e AzAvAda, evuM upayogI hIpnoTIjhama sthaLe sthaLe daSTigocara thAya che, ane te kAraNathI AvAM pustaka samAjane AvakAradAyaka thaI paDe emAM zaka nathI. A graMthanuM nAma pArasamaNi che, ke je " will "( icchAzakti) mATe mUkAyelo zabda che. mANasanI buddhine irachAzakitane sparza thatAM ja " zakita " utpanna thAya che- prakaTI " nIkaLe che, ane dhyAnamAM rahe ke zakita ja saghaLA vijayanuM, saghaLA AnaMdanuM, sadhaLA jJAnanuM mULa che. ubharAI jatI zakita ja manuSyane kharA arthamAM udArayarita banAvI zake, ubharAI jatA zakti ja du:kho ane saMkaTone potAnI pragatinuM sAdhana banAvI zake. ubha. rAI jatI zakita ja nirdhanatAne sahya banAvI zake (are saha ja mAtra nahi paNa " AnaMdadAyaka " banAvI zake ) ubharAI - jatI zakita ja lakSmI, sattA Adi je cIjo mANasa jAtane nimAhya banAve che te ja rIte eka ramakara ke eka hathIAra tarIke vAparI emAMthI pitAne AnaMda meLavavA sAthe po. tAne vadhu zaktimAna banAvavAnI kaLA" ApI zake. badhe savAla Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jainahitecchu. Kzakitane che; ane zakitanuM ghara will (icchAbaLa) che. willne "jagADI," " zakti" avazya prakaTa thavAnI. pachI e zaktine vadhu khIlavavA mATe zArIriya zrama, manenika, dhyAna Adi sAdhanano upayoga karI zakAya. mA zakita"ne jagADavAmAM buddhinI kAMI khAsa jarUra paDatI nathI. buddhinuM kAma zaMkA karavAnuM ane zaMkAnAM samAdhAna meLavavAnuM che. samAdhAna raLI Ave te pahelAMnI buddhibhakatanI sthiti ulaTI ane kasa ane tethI kaleSamaya hoya che. e sthitimAM zakita prakaTI zake ja nahi. bhaNelA mANaso karatAM abhaNa ane jUnA jamAnAnA mANasomAM zakti vadhAre pramANamAM jAgelI " ane khIlelI" heya che henuM A ja kAraNe che. manuSya prathama buddhine nahi paNa zraddhA ane zraddhAjanya zaktine khapa karavo e ja hene mATe zreyaskara che ane zakti jAgyA pachI ane khIlavA mAMDyA pachI, "A zakita zuM cIja che? kayAMthI AvI? kayAM kayAM to sAthe ene saMbaMdha che? e kevI rIte kArya kare che?" evA prako pUchavA ane khulAsA meLavavA bhale buddhibAI prayatnazIla thAya. e vakhate koI harakata nathI. prAcIna hiMda, prAcIna grisa ane arvAcIna jarmanInI zikSA praNAlikA A satyapara racAyelI hAI e prajAo vadhAre AbAda ane darzanIya hatI. hAlanI A dezanI ane IMglaMDanI zikSAlikA satyane ulaTAvI nAkhI buddhine prAdhAnya Ape che, e -heTI khAmI che. 1 eTalA mATe, pharI pharIne manuSyamAtrane upadeza devAnI jarUra che ke hame bhaNe yA na bhaNe paNa zakita avazya prakaTA ane je kAMI kAma kare te azakitathI prerAyaluM nahi paNa ubharAI jatI zakitathI prerAyaluM ja hovuM joIe. barAbara dhyAnamAM rAkho. ayakita. zaMkA bhaya e tothI prerAIne kazuM kArya karazo nahi. maheTAmAM moTuM jAhera sevAnuM kArya, vyApAra, dastI, zatA, putpatti Adi nhAnAM heTAM tamAma kAma-tamAma kriyAo niHzaMka, nirbhaya, azakti rahita bhAvathIjI kare; ane pariNAma tathA lokavAyakAnI darakAra na karo. hamArA jIvanamAMthI zakata TapaktI dekhAya, mArA game tevA pAyamAlI vakhatanA vartanamAM paNa loko hamane zakitanA hasatA kheDAtA lAgaNarahIta vajamaya "avatAra " tulya ja joI zake ane evA dRzyane joI A tamArI duniyA temAMthI zakitane cepa pAmI zakeHe ja hamArA jIvana Azaya ho joie. dhATakopara tA 1--20. vA, mA, zAha "pArasamaNi' henA kartA rA. sAMkaLacaMda mANekacaMda ghaDIALA mIrajhA sTrITa, muMbaI) pAsethI rU. 2) nI kiMmate maLI zake che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhalAinA satyanu asala svarupa.. / eka mAnasika zalavaidyanA taraMgo. kahe che ke dareka prANIne koI koI vakhata eka jAtanI caLa" thaI Ave che ane te vakhate te ADuM ne avaLuM valuvyAM ja kare che. aMte te lehaluvANuM thAya che e kharuM, paNa te kriyA daramyAna to hene eka prakAranI "majAha" paDe che. ThagArI kudarata AvI caLa" mokalAma bahu praviNa che, koI vakhate AkhI duniyA para eka prakAranI "ca" mekale che, koI vakhata koI jAti upara amaka jAtanI caLa"nI mosama mekale che ane koI vakhakha kaI vyakti upara caLa mokale che. duniyA, jAti ane vyakti A "La"ne aMte lohIluvANuM thAya che paNa vaLavAnI kriyA cAle che sudhI te "AnaMda" ja mAne che. ane te "caLane eka "nati " ke bhavAI" ke "pharaja nuM rUDuM nAma ApI sArI peThe henuM jatana kare che. mahAna kavio ane vicArako, ddhAo ane yogIe paNa AvI "caLa dhI bacyA nathI ke teo kare che, vicAre che,khUna kare che ane samAdhi kare che ane karavuM, vicAravuM, khUna karavuM tathA samAdhi karavI e sarva kriyAo ke je "marajyAta nahi paNa * pharajayAta" hatI ane teo "papakAra" ke kalyANanA nAmathI bacAva kare che, prazaMsA kare che ane pachI loko e kriyAonI mUrti pUje che. ane-ane amuka icchita pariNAma upajAvyA pachI ThagArI nihura kudarata pelA kavine, vicArakane, dvAne ane yogIne caLanA pratyuttaramAM teoe karelI kriyAne aMte lohIluhANa karI mUke che-kevacita nAza paNa kare che. garIba bicArA "paragaju " prANIo ! kudarata hemane kevA nacAve che, phasAve che ane phasavAmAM ja "majAha' ke "dha" ke "nyAya" ke "nIti manAve che ! jAtimAM amuka cIjanI khAmI paDe eTale kudarata ekAda vyaktine "dayAnI caLa upajAve, ke koImAM yazanI caLa upajAve, ke mUchagata sthitimAM joyelAM ne cItAra, lakhanAra, vA. ma. zAha. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 jainahitambu. kAimAM karaja 'nI caLa upA; pachI te caLavALI vyakti te khAmI pUravAnI kriyA kare ane te dharAi lAhIluhANa thAya. game tema pazu, kudarate peAtAnuM dhAryuM karI lIdhuM ! biyArA nItivAdIokhAsa karIne bhalA AdamIe-AvI rIte ajANatAM e aMbikAnuM smara pAtAnA leAhIthI bharyAM ja kare che ane aMbikAnI duniyAnA peTanA khADA tethI prasayA ja kare che ! aMbikAnA--kudaratanA--A prapaMca ke je duniyAne mATe bahu hitAvaha che paNa khAsa vyaktine mATe trAsa rUpa che--te pracane kAi kASTha tattvajJAnI ke yAgI hamajI jAya che kharA ane te kA+- vakhata te mATe vaira levA paNa tatpara thAya che,--eTale sudhI ke kudaratane nAgI karI duniyA samakSa khaDI karavA ane bhalI manAyalI te caMDikAnuM bhayAnaka svarUpa leAkeAmAM khulluM karavA kalamanI taravAra pakaDe che. satyanuM ekAda nagna svarUpa te kAgaLa para Alekhe che ane kSaNabhara khuzI thAya che ke te kAvyA che ! parantu ene bicArA ramakaDAne chAM khabara che ke vADmaya jagatathI para evI e satya suMdarIne mhAre te vADmaya jagatamAM khecI lAtravAte jora karI rahyo hatA te ja vakhate te catura strI pAtAnI jagAe suMdarIne gADhavI dai pAte tA hasatI kUdatI chaTakI ja gai * vicAraka'nI jALamAM jaLane badale jhejhamAM ja AvyAM hatAM ! ** * AbhAsa hatI ane evI . mhane paNa eka divasa caLa thaI AvI. amArI jAtinA ImArInI sAravAra mATe seMkaDA zrImaMtA ane hajArI garImenAM nANAM ekaThA karIne eka ASadhAlaya sthApavAmAM AvyuM hatuM. ceADA divaseAmAM ja nANAM purAM thayAM ane ASadhAlayane tALu devAne kArya vAhakA ekaThA thayA. tee sadhaLA zrImatA hatA paNa thoDA se rUpiyA ApI ke udharAvI AvadhAlayane ugAravAnI emane icchA naheAtI. huM e vakhate emane leAbhI, jaDavAdI ane paththara kahI manamAM ja dhikkAratA; kAraNa ke huM ekAMta paramajIvAdI hatA ! tasuAi kheMcAi, niSana kuTumbanA bhAge, mheM eka sArI rakama arpaNuM karavA ane upakArI ASadhAlayane cAlu rAkhavA icchA jaNAvI. paNa zrIma'tene ' irSyA ' thaI! teoe gaMbhIra vadane mhete dhanyavAda ApyA paNa mhArI sakhAvata rIkAravA nA kahyuM ane saMsthAne tALu AravAnA TharAva karyAM. mhe. pazu navI khAnagI saMsthA kheAlavAnA . * Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhalAjInA satyanuM asala svarUpa-eka mAnasika zastraadhanA taraMgA. 213 " hAtha ane mhArAM saghaLAM sAdhanAne bhAge bane ...aaN sudhI te calAvavAnA nizcaya karyo. caMDikAe myune barAbara hAthamAM lIdhe. sakhta caLa mhArAmAM utpanna karI ane mhe' khUba valUchyuM. kema, pachI leAhI keTaluM vadhu te jANavA hame tejAra haze? ane kema na heA? pArakAM duHkheA sAMbhaLavA ane te duHkheA para hasavA ane bahu tA * biyAra dayApAtra ! 'kahI hainI lAgaNInA TUMkaDe TUkaDA karavA kANu nathI hetu ? hamArI e mUMgI bhIkhamAM nirdayatA huM have joi zaku chuM. bhakhArI AvyA / turata nAkhI eka AnI ke patralInA sIkko gupacupa henA hAthamAM mUkavAnI mhArI mUrkhatA huve--ATalA anubhavA pachI--rahI zake nahi ! pArakAM duHkhe! sabhaLavAnA leAlupI kA / game teTalA kAlA vAlA kare tethI pIgaLI jai jhaTapaTa ApavItI kahI devA kUdI pa eTalA ' bhaleA '--eTale! * udAra '~eTaleA ' paragaju ' ke ' dayALu have huM rahyo nathI. huM huMmane TaTaLAvIza-ADAavaLA mAnasika sRSTimAM kheMcI jaza--thakavIza ane te pachI, te pachI jo hamArA zvAnane hajIe sAMbhaLavAnI jIjJAsA rahI haze te ApavItI saMbhaLAvIza. vagara muzkelIe maLatI cIja, AvanArane lenAranI dRSTie bhUkha banAve che, e huM have hamajyA chuM. hA, huM mUrkha avazya chuM. duniyAnA dareka manuSya theADA ke ghaNA, eka yA bIjI bAbatamAM, mUrkha avazya che. vaidhaka zAstra ema kahe che eTaluM ja nahi pa adhyAtma zAstra teA vaLI bhAra daine kahe che. paNa te chatAM, mhane mUrkha kahevAnA hakka huM jhinheM' rAkhvA mAgu chu : mhArAthI mhoTA mUrkhAo hune banAvIne mUkha 'hI jAya e huM haveATalA anubhava pachI--sahana karI zaku nahi. ane mhATA mUrkhAA mhArI ApavItI sAMbhaLI mhArI * dayA khAya e te mhAre * ' rAjaka mana mRtyu samAna ja thai paDe. mATe ja kahu sivAya mhArI ApavItI sAMbhaLavAnI hamArI nahi ja. zarata maMjIra heAya te! cAle! mhArI sAthe sthUla ane sUkSma sRSTienI bhUlabhUlAmaNI ane khINAmAM bhaTakavA chu ke humane kasya! bhIkhane huM dAda ApIza peluM svAme zuM jue che ? kanyA paraNIne patigRhe sIdhAre che, tenI sakhIe hete avanavAM sukhA mANavA jatI joi manamAM enI hA kare che, haeNnAM sagAM saMbadhIe A prasaMgane khuzAlInA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitecchu. 214 prasaMga mAnI vA--mAjo ane gIteAnI garjanA karI rahyA che. pazu--paNa te kanyA te zuM kare che te jue che? te te raDe che, azru vahevaDAve che, DUsakAM khAya che. hame kadApa kaheze ke te te mAtA-pitA--bhAi mhena vagerenA viyeAgane lIdhe raDe che agara zaramALapaNAne lIdhe ema kare che. hamArA doSa nathI : teNIne pAtAne--teNInA Conscious mind ne ja--mAlama nathI ke te zA mATe raDe che. mAlama che mAtra teNInA sub-conscious mind ne; kAraNa ke te ja kharUM jANe che. te jANe che ke teNInA sukhad zarIrabaMdhArahyu, nizci Mta mana ane svataMtra AtmAne bhega ApavAne teNI DagalAM bharI bharI rahI che, e pariNAmAtI AgAhI e ja azru che. lagna kriyA ane janArA sUcanA lA'bAja RSio jANatA hatA, ke jemaNe lagnakriyA mATe yajJakuM Da ceAjayA hatAM. ane A taraph najara kare. pelu hRSTapuSTa dheTu ytAM jAya che? * " bhAga banavA ! aThavADIAvyuM hatuM, khUba khavarAArAdhanA thai hatI, je ke ArAdhana!, te bhakti, mAtra * * . pavitra ' brAhmaNanA hAthe bhadrakALInA Ae thayAM. hene sArI rIte rAkhavAmAM vavAmAM AvyuM hatuM, deva tarIke hainI hete bicArAne khabara naheAtI ke te hainI garadana kApavA mATe ja hatI. ane garadana kapAya te paNa dha'nA 'pavitra' nAmathI ja, nahi ke mAMsAhAra nimitte ! te paNa jevAtevAnI talavArathI nahi pNa pavitra' brAhmagutI ja talavA thI !...saghaLI namra' vyakti pavitratAnA AjArathI ja huNAya che...ati namra mahAtmA gAMdhI jhhAre dezanA svAbhAvika gussAnA pariNAmeAta paNa aTakAvavA mathI rahyA hatA thAre e mathanane--e zAMta satyAgrahane--e zAnta vaDatAlAne gunhA' pharArI mahAtmAne pukaDavAmAM AvyA; emanI pAchaLa leAkbaLa puSkaLa na heAta tA vAta eTalethI na aTakatAM kai jUde ja pregresa thayeA hAMta. ane Aje IMglaMDamAM saMkhyAbaMdha haDatAleA paDe che, leAkA tAAna paNa kare che hene kAMi thai zaktuM nathI; ulaTuM natuM pAsuM mUkavuM paDe che. prajAne haDatAla pADavAne janmasidda haka che' e gaaN svIkAravAmAM AvyuM che. e ja hakka x goMdhI raju * " kare ane vAdAra leAkeA haine anusare teA daMDAya, ane te paNa * leAkeAnI zAtine hame harakata karI che' evA khvAnAthI--evA suthIArathI daMDAya ! nItivAdanA A DhAMgI jamAnAmAM, kharAbamAM kharAba atyAcAra pavitratA, nIti, bhalAinA nAmathI ja thAya che. leAkeAnI dayA khAtara leAkeAnI haDatAlane pradeza sarakAra gunhA s . w Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhalAInA satyanuM asala svarUpa eka mAnasika zastra vaidyanAM tarage. 215 TharAve, e kevI mazkarI? paNa emAM naikarasAhIne kAMI doSa nathI. e te svabhAvataH ja bane cheH hIre hIrAthI ja kapAya, jhera jherathI ja daphA thAya, bhratA namra siddhAMtathI ja parAjaya pAme. A badhuM hamane nItivAdIone sAMbhaLavuM paNa gamatuM nahi hAya, haLAhaLa jhera jevuM lAgatuM haze; paNa emAe hamAre doSa nathI. banAvaTI nItivAda e hamArI prakRti banI gaI che. kudaratanI bhayaMkaratA hame sahana karI zakatA nathI tethI evI bhayaMkaratA kudaratamAM hovAno svIkAra karavA paNa hamAruM hRdaya nA kahe che. ane tethI hame bhaya kara satyane unconsciously asatya ja kahevAnA, emAM mane kAMI Azcarya lAgatuM nathI lagna, rAjyArohaNa ItyAdine hame "pavitra" TharAvyAM che, jo ke te "bhayaMkara anivAryatAo" che. lagna e zuM luTa nathI? rAjyArohaNa e zuM izvaradata haka ke IzvarI (pakSapAtI) kRpAnA bahAne lAkhe manuSyone be mAM nAkhavAnI tajavIja nathI ? paNa hame te e badhAMne pavitra" mAnyAM che-have enI carcA paNa na thaI zake ! bhale pavitratA pUjAo! bhale "pavitratAnI saphAIbharI talavArathI "namra" gheTAMo bhadrakAlI mAtAnA kheALAmAM sIdhAro! duniomAM sadAkALa ema banatuM AvyuM che ane banatuM raheze. thoDA "jAnArA" mUchamAM hasatA haze, je ke teone paNa bIjA asaMkhya paDosIonuM "namra vAtAvaraNa muMgI asara karatuM hovAthI "namra' banI pavitratAnI talavAra mAraphata kALI mAtAnA kheALAmAM javuM to avazya paDe che. have pelI bhaDabhaDa baLatI cItA tarapha najara kare. oha, zuM saeNkonI jabara medanI maLI che ne? zuM AkAza pADanArA avAja thAya che ne! A badhuM zuM che, bhAI? e cItAmAM koNa suMdarI che? zA mATe? pUcha pUcha hajAre masta banelA loko paikInA koine. zuM kahe che? " are, e te "satI" thAya che-satI! paralokamAM henA pyArA patine maLavA jAya che-pleTAmAM moTuM pavitra kArya kare che,-dhanya che teNInA avatArane! dhanya dhanya henA mAtApitAne? A te jagaMdabA ! enI rAkha mAthe ceLavAyegya che !"--ane kharekhara satIo ane satAo-jagadaMbAo ane purUSa mane ja A pramANe jagata bALAmAM "le ko'nI pavitratA samAyelI che! eka strI e mA sathI bhagaI te have bIjAthI bhagavAya e vyaktithI rAha nuM nahi eTale manuSyane svAbhAvika evI IrSAbuddhie punalanane "pApa" - apavitra manAvyuM, paNa punarlagna na karavA deto cena te ne paDyuM! :-e kidhavA je keIthI chUpa Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 janahita chuM. vyavahAra kare te teNInA pati ane pitAnA mULane " kalaMka lAge. A pramANe tenI hayAtI ja pati ane pitAnA kuLa mATe ciMtAno viSaya thaI paDI. uparAMta vaLI enuM bharaNapoSaNa karavAnI pIDA ubhI thai, enA nisAsA sAMbhaLavAnI ciMtA ubhI thaI !... AmAMthI kema bacAya?... svarakSAnI prakRtie sUcavyuM ke vidhavA je baLI mare to "sva" mAM jAya ane patine pAcho meLave ! paNa ema to kayuM buddhi pAmeluM manuSya jIvatAM baLI maravA taiyAra thAya? eTale pachI marajIthI baLI maravAnI kriyAne "satI thavAnuM pavitra nAma ApavAmAM AvyuM ane ene dhArmika svarUpa ApavAmAM AvyuM. A dhArmika svarUpa e bIjuM kAMI nahi paNa julamImAM julamI kAmanuM " namra' hathIAra che, " bhayaMkara AvazyakatA" nuM sugarakATeDa svarUpa che. eTalI hada sudhI "pavitratA'nI mAtrA e kriyAmAM bharavAmAM AvI ke, bicArI vidhavA bIjA svAthIoe teNImAM DrelI iccho ke je hamaNuM "svecchA" kahevAmAM Ave che te dvArA baLI maravA cItAmAM jhIpalAvyA pachI AganI ghaTanAne anubhava zarU thatAM cIcIArI karI mUke che te cIcIArI rakhene koIne dIlamAM dayA utpanna karavAmAM phAvI jAya e DarathI loko e cIcIrIne DubAvI de evI " jaya aMbe ! jaya aMbe ! " nI "pavitra " garjanAo ane pavitra " jayavAdhano ghoMghATa karI mUke che... Aha, pavitra 'tAnI kAtIla talavAra !...Aha Aha nItinAM trAsadAyaka svarUpe ....namra nAmothI namra bakarAMone zikAra karI e rIte svarakSA karavAnI prakRtinA abhUta mAgI ! cAlo hAre huM paNa kahIza ke, dhanya che "satI " ne ! dhanya che satAne ! dhanya che dAtAne ! dhanya dhanya che te sAdhu purUSane ! dhanya dhanya dhanya che AMkho mIMcIne-dareke dareka AthaDatA bhUtane bacAvavA-na hAya karavAmAM pitAnI saghaLI zaktione-khUda maryAdita Atmazaktine paNa lUTAvI denAra paragaju purUSane !...paNa A dhanyavAda huM hama * loko " thI DarIne-tamArA lokAcArane na anusarU to have * asAdhAraNa " vyakti mAnI hame mahAruM ja khUna karavA mATe vaLI kiI pavitra hathIAra taiyAra kare e DarathI-ApuM chuM, bAkI mahAruM mana to e dhanyavAda pAmatA satAo ane satIonA mAthA upara chupI rIte jhajhamatI citA ane pharasI ane talavAra joI raDe che ane enAthI bolI javAya cheH " garIba bicArAM yajJanAM iMdhana ! care emanI kharI dayA jANanAra koNa maLaze?" . Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - bhAInA junAmAM satyanuM asarasvarUpa. 217 ane hajIe zuM mahAre ApavItI kahevI bAkI rahe che? A dothI paNa hame mahArI ApavItI nathI hamajI zakyA? te sAhebajI, salAma ! hamArI sAthe mAthAM pheDavAmAM mahane kAMI "rasa " paDaze nahi. hamane pitAnAM duzmanAM rodaNa saMbhaLAvI hamArI nirdaya tuccha " sahAnubhUti ' meLavavA je mANasa Ichate heya-sukha ane samRddhi gumAvI hene badale zaThenI " sahAnubhUti " (!) prApta karavA je mANasa IrachI zakti hAya-henI pAse ja padhAre hame, sAheba bahu DAhyo che, dayALuM che,koInA duHkha sAMbhaLajavAne kAna khullA mUke eTalA paragaju cho; ane huM-hA hA hA ! dha vacI ujAgarA lenArA mUrkhaomAMne eka chuM, koIne upayogI thavA chatAM "bhalAI , ke " upakAra khAtara nahi paNa zekha khAtara ema karavAnuM kehenAra jaDavAdIemane eka (jo ke have hune jaNAya che ke e " zekha paNa nahote--mAtra kudarate mokalelI "caLa" hatI!) hAre hamAre ne tere kevI rIte bane? amane te ekalA ja maravA de, bahu dayA Ava te amane jaladI mAravAmAM (ke jethI bahu rIbAIe nahi ) madadagAra thajo ane pAchaLathI-hamArAmAM hameza thatuM AvyuM che tema-ekAda pALIe karaje kaI smaraNa phaMDa kare che, ke kenavAsa para chabI cItarAvajo, ke "bicAre bahu bhalo hatoe kemaLa hato ke ene Akho ne Akho khAI jaIe te hADakAM paNu naDe tevAM kaThaNa nahatAM!" ema kahI DAM AMsu kheravavA ekAda sabhA bolAvaje. ane ame ? ame valubI valuLIne lohIluvANa thayA pachI caLe " ne gALa daIzuM- "caLa" nuM mULa sthAna zodhI kahADavA AkAza-pAtALamAM AthaDIzuM--"caLa' pheMktA caMDikAnA chUpA hAthane pakaDI pADIzuM ane teNIne kheMcIne ahIM lAvI henuM "myujhIama" - hamane joIe to " devAlaya -bAMdhavA mathIzuM ane kadAca e padevAlayanA eka paththara tarIke ja koI amane caNa nAkhaze! kema e vAta nathI manAtI ? pUrvanA sarva ustAda kArIgarene teo hAre. pracaMDa kIle caNa rahetA tyAre kIllAnA eka adhurA rAkhelA bhAgamAM jIvatA ja caNI levAmAM AvatA e kharI bInAthI paNa hame zuM ajJAta che ? kaIsTano vadha karyA pachI enAM lohI-mAMsa dararoja pharI pharIne pIvAmAM Ave che ane tethI pavitra thavAnI IcchA rakhAya che e zuM tamane mAluma nathI ? hAre hamArI sAthe vicArenI Apa-le karavA mATe mArI pAse kaI bhASA nathI. padhAre, sAhebajI ! Apa jenI bhASA hamajI zakatA he tevI koI sahadharmI vyakti pAse padhAre ! Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jainahitecchu. samAlAcanA. "Shakti and Shakta, by Sir John woodroffe, published by Messrs Luzac & Co, London, printed at the Olympian Press, 56 Bechu Chatterjee Strect, Calcutta, Available at messrs Thacker & oo & messrs Taraporewalla & Sons, Fort, Bombay. 72 L An ardent devotee of the Shakti aspect of the Unknowable, Sir John Woodroffe has endered valuable services to the mystic side of Hindu philosophy by writing this book. He has thrown sufficient light on the significance of the Tantras, Shakti and Shakta, Chit-Shakti, Maya-Shakti, the origin of mantra, Shakta Sadhana and Kundalini Shakti. Every lover of philosophy, every politician and leader, every one who intends doing something grand must read this book. Simplified principles of this Science must be preached throughout India if India is ever to be a nation of great men. Where Shakti is preached, weakness cannot linger. That an Englishman should devote his life to understand and appropriate the Truths discovered by old Indian Rishis and misunderstood by the modern Indians themselves, reflects much credit upon him and bespeaks of the growing zeal for the quest of Truth among our western brothers. sau varSa jIvita rahanekA sugama upAya, sema tathA praazaka zrIyuta hItarasiMha dvivedI vAnaprastha, mulatAnapurA-AgrA, mUlya 0-3-0. ArAgyanA sAmAnya niyameAnA saraLa upadeza, janasAdhAraNamAM pracAra karavA yeAgya che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samA locanA. 218 mahArI vItaka vArtA, lekhaka muni zrI choTAlAlajI, prasiddhakartA vidhavAbAI raMbhAbAI mUlya 0-pa-0, maLavAnuM ThekANuM DI. vI. talasANIA, nAnI bajAra, vaDhavANa kempa. A pustakamAM eka kalpita vidhavAnA duHkhanI kahANI eka jaina muninA hAthathI lakhAyelI che. munizrI kahe che ke kaMThALa pradezanI eka vidhavAe hemane pitAnI kahANuM kahI saMbhaLAvIne ghaTatA pheraphAra sAthe pragaTa karavA vinaMti karI, evA AzayathI ke samAjanAM dIlapara tethI sacoTa asara thavA pAme ane bIjI vidhavA bahenene bhaviSyamAM phAyado thavA pAme. AkhuM pustaka lAgaNI uzkeranAruM, athupAta karAvanAruM ane " popakAra " nA bahAne nItimAna vidhavAonuM zIla = lUTI emane abhraSTa tatabhraSTa karanAra pUtta tarapha tIraskAra upajAvanAruM che. vidhavAvivAhanA vire dhIone A hAnI kahANI khAsa vaMcAvavI joIe che. bhASA paNa daMbhavagaranI che. jaina munionuM eka kartavya dAkhIne dIlAso ApavAnuM che ane munizrI choTAlAlajIe A pustaka lakhIne sekaDe vidhavAonI vakIlAta karI hemane eka prakArane mugo dIlAso Apyo che, je stutya che. jaina munie saMsAranA savAlamAM paDavuM joIe ke enAthI dUra rahevuM joIe evo eka savAla keTalAka taraphathI upasthita karavAmAM Avaze. A savAla, vidhavAoe pharI lagna karavA jeTalI nabaLAI dhAraNa karavI joIe ke kAmane parAjaya karI ene vaTAvI ja joIe, e praznanA je ja che. banne savAlane uttara ekasAthe ane eka ja rIte ApI zakAya tevo che. eka gRhastha vA tyAgI ke jeNe AtmavikAsane mArga svIkAryo hoya eNe prathama te " lAgaNI" ne "azubha - mAMthI kheMcI " zubha " mAM lAvavI joIe ane pachI "zubha" "azubha " thI para evA "zuddha' - nizcaya"mAM-sthIra thavuM joIe. A krama che. bIjAnI dayA khAvI-eTale sudhI ke deSitanI paNa dayA khAvI e "zubha "nA anuyAyIne mATe Avazyaka che-enA pitAnA AtmavikAsa mATe Avazyaka che. zubha (dayA, kSamA, parepakAra) mAM lAMbI musApharI karyA bAda te "zuddha" mAM dAkhala thAya che ke hAM henuM hRdaya te bhUmikA " nA kaI khAsa prakAranA pahADI vAtAvaraNane lIdhe evuM bane che ke ene koI cIja ke banAva asara ja karI zake nahi. hAM pachI vidhavAnI ke sadhavAnI, dukhInI ke sukhInI, gRhasthanI ke tyAgInI dayA khAvAnuM ke lAgaNuM dharAvavAnuM rahetuM ja nathI. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 nahitarachu. dhyAnamAM rahe ke e uMcI sthiti che, paNa madhyama sthitimAM thaine AgaLa musApharI karavAne pariNAme ja e sthiti udabhave che. tevI ja rIte vidhavA ke vidhura aneka ThekANe manathI ke zarIrathI ke bannethI bhaTakavA rUpa kukarmamAM paDe hene ApaNe "azubha" mAne, eka ja pAtramAM mana tathA zarIrane goMdhI rAkhe arthAta eka pAtrane khullI rIte paraNI bese hene "zubha " mAne, ane koI paNa pAtramAM maha na dharAvatAM sapUrNapaNe kAmane chatI henAthI "para" jAya ene "zuddha mAne. A "zuddha" nI dazA bhalabhalA gIo mATe paNuM muzkela che, te IcchavAjoga avazya che-kaho ke "ka" che, paNa te koine mAthe pharajyAta TharAvI zakAya nahi. e pagaluM vyaktinI pitAnI icachA ane zakti para AdhAra rAkhe che eTale samAje ene acchIka viSaya tarIke ja rAkhavuM joIe, nahi ke pharajyAta. kaivalya e zreSTa cIja avazya che chatAM samAja ema na TharAvI zake ke je mANase kaivalya nahi prApta kare ene samAjathI bAtala karavAmAM Avaze. samAjanI sattA hadavALI hoI zake. samAjamAM aMdhAdhudhI thavA na pAme eTalA mATe samAja " vyabhicAra " ne gunha TharAvI zake, paraMtu khullI rIte thatA punarlagnane " gunho ' TharAvI na zake. vadhumAM vadhu samAja eTaluM karI zake ke koI yuvatI punarlagnanI chUTa chatAM hene lAbha na letAM daDha cittathI brahmacarya pALavAmAM gaurava mAne hene Adarza mAnI tArIpha karI zake, bahumAna karI zake ane e rIte bIjI vidhavAonA dilamAM uco Adarza utpanna karavA prayatna karI zake. bhaNavuM e uttama cIja che, tathApi koI sarakAra jyahAre pharajyAta keLavaNI dAkhala kare che hAre mAtra prAthamika keLavaNIne ja pharajyAta TharAve che, dareka yuvAne bI. e. ke ema. e. thavuM ja joIze ema pharajyAta TharAvI zakAya ja nahi,-je keB, A. ke M. A. thavuM vadhAre hitakara che. e te vyaktinI icchA, magajazakti, sAdhana Adi aneka saMjogo para AdhAra rAkhatI bAbata ja gaNavAmAM Ave che. temaja samAjane paNa vyabhicAra rokavAno haka che, paraMtu punarlagna rokavAne haka hoI zake ja nahi. e haka samAje johukamIthI ane mUrkhAIthI lIdhelo che ane hene pariNAme vyabhicAramAM asAdhAraNa vadhAre thayo che, ane tethI uMcAmAM uMcI nIti sudhI AgaLa vadhavAnI saMbha ulaTA ochA thayA che. zubha" mAM thaIne javAthI ja "zuddha pahoMcAya che e vAtane bhUlI zubhane balAtkArathI dAbI devAya te pariNAma e Ave ke vyaktine Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcanA. 221 AtmavikAsa ja aTakI paDe ane te eka rAkSasa bane. ziSyA vivAe -lekhaka pati manAlAlajI tarka. tIrtha, kalakattA, mUlya 0-3-.bicArA paMDitajI mahArAja haze varSa paranI purANI dalIlamAM mahAlyA kare che. emane khabara nathI ke emanI e bhadI dalIle hajAra vAra cuMthAI gaI che ane kayahAranIe haNAI. gaI che. have te koI sthaLe jIvatI hoya te mAtra tarkatI paMDitenA bhejAmAM ja ! hune te AvA paMDito ane tarkatI duniyAne bhArarUpa ja lAge che, emanAmAM sAmAnya ala" (Compion sense) ne paNa chAMTo hovA mATe mane to zake che. eka udAharaNathI mahArA pAThamane hArI A sapta TIkAnuM vAjabIpaNuM puravAra karIza. takatIrtha paMDitajI kahe che ke " siMha ekaja vAra saMbhoga kare che, keLa eka ja vAra phaLe che, strIne tela ekajavAra rahaDe che arthAta strI eka ja vakhate paraNI zake che, ane rANA hamIranI pratijJA paNa eka ja hoI zake." ane A dalIla paMDitajI e siddhAMta ghaDavAmAM kAme lagADe che ke koI strI bIjI vakhata paramI zake ja nahi." jabarA tarkavAdI paMDitajI ! prathama te ( je paMDitajI pote vivAhita hoya te) huM pUchIza ke, emaNe mAnelA Adarza (siMha)nI mAphaka teo pite AkhI jIMdagImAM eka ja vakhata saMbhoga karI saMtoSa pakaDe che ke kema? je te vivAhita haze te nakAramAM javAba Apavo ja paDaze. ane je vivAhita nahi hoya to emaNe mAnelA uttamottama nItidharmane anuyAyI gRhastha jIMdagImAM eka ja vakhata trIsamAgamathI, saMtoSa mAnI zakato nathI ema kaheze. ane e vAta je cesa che te ApaNe-paMDitajInA nyAyathI to-ema kahI zakIzuM ke paMDitajI athavA emanA pasaMda karelA ucca nItivALA gRhastha eka tiryaMcathI paNa napAvaTa che ane manuSya vargathI hemane bahiSkAra karavo ghaTe che. kema nahi? siMha je ke tiryaMca che te paNa AkhI jIMdagImAM ekaja vakhata saMbhoga kare ane dharma zAstra zikhelo manuSya dararoja ke dara mahIne kare che te tiryaMcathI paNa kharAba gaNAya ane eTalA mATe e paMDitajIne manuSyasamAjathI bAtala karavA joIe. jaLanuM jhADa eka ja vAra phaLe che" e vAta hATe mAnya che, paNa huM pUchIza paDita takatI ke, bIje jhADo aneka vakhata phaLe che ane te chatAM jhADanA vaga: . mAMthI emane bahiSkAra thato nathI agara bIjA jhADane aneka vakhata che. phaLatAM aTakAvavAmAM AvatAM nathI e vAta paNa teo jANe che ke ' **** * Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 jenahitecachu. rANuM hamIranI pratijJA eka ja vAra levAya che mATe tamAma strIjAtinuM vAgdAna paNa ekaja vakhate thavuM joIe evuM tarkazAstra svIkAravA pahelAM pUchavuM paDaze ke tamAma strI jAtine rANuM hamIra sAthe zuM saMbaMdha che? ane jo strI jAtine mAthe rANA hamIra (ke je eka purUSa che) ne dAkhalo kAyadA rUpe ThekI besADavo dhamya che rANA hamIranA sajAtIya purUSavarga para te khAsa e dAkhalo kAyadArUpe ThekI besADavo ja joIe. mATe, paMDita, prathama rANA hamIranA sajAtIya purUSavargane bIjIvAra paraNatA aTakAvavAne kAyade karAvo ane pachI strI jAtipara hamAre dara calAvavA bahAra paDaje. rANuM hamIrane dAkhalo janasAdhAraNanI nItimAM ghusADavA mathanAra mATe hane kharekhara dayA Ave che! A bicArA pithA-paMDitamAM, sAmAnya akkala, kahAre Avaze? pRthvInA bhUSaNa rU5 rANA hamIra ke rANA pratApa te javalle ja pAke, AkhI duniyAnA manuSya evA thaI na - zake, eTaluMe A bhaNyAgaNyAM bALakane bhAna nathI. A pithAMpaMDite kaI cIjane "Adarza manAvavI ane kaI cIjane pharakyAta TharAvavI ene viveka karI zaktA nathI e ja heTo roga che. tamAma strI purUSono vikAsa karavA tarapha samAjanI daSTi hevI joIe ane tethI hamIra, pratApa, mahAvIra ItyAdinAM caritra leko AgaLa Adaza" tarIke dharavAM joie, paNa emanA niyame legaNuM mATe pharajyAta karAvI zakAya nahi. e te "zakti" ne savAla che. dareka gRhastha kuberabhaMDArI jevA mAladAra thavuM ja joIe, nahi to hene ziraccheda karavAmAM Avaze, dareka sAdhue mahAvIranI peThe sADAbAra varSanI tapazcaryA karI kaivalya meLavavuM ja joIe, nahi te hene bahiSkAra karavAmAM Avaze, dareka paMDita ane takatI zaMkarAcAryanI peThe digavijaya karavo ja joIe, nahi to emane dezanikAla karavAmAM Avaze, AvA TharAva je samAja karI zakI hoya to ja "dareka vidhavAe kAmane saMpUrNapaNe jItavo ja joize, nahi te hene bahiSkAra karavAmAM Avaze" evo TharAva te karI zake Adarza ane vyavahAra, vyaktigata dharma ane sAmAjika kAnuna, pharajyAta dharma ane marajyAta dhama' e vacce viveka nahi karI zakavAthI ja vidhavAvivAhanA savAlanuM rahasya dharmanA DhagalA" ethI hamajI zakAyuM nathI. eka zALAmAM sAtamA varganA vidyArthI mATe sthAna joIe ane ekaDA ghuMTatA vidyArthI mATe pakSu sthAna joIe; Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlocanA. ane zALAnA buddhizALI adhyakSanuM kartavya ekaDA ghuranArane pahelA vargamAM, pachI kramazaH bIjA trIjA ane chevaTe sAtamA vagamAM lAvI mUkavAnuM hovuM joIe. zALAmAM sthAna mAtra hemane ja na maLavuM joIe ke jeo ekaDe paNa dhuMTavA khuzI na hoya paNa mAtra bhaTakavA ja mAgatA hoya tema samAjamAM rahaDatI utaratI aneka zreNinA manuSya rahI zake ane jIvI zake evuM madhyamasaranuM baMdhAraNa hovuM joie. mAtra bhaTakatA-vyabhicArI strI-purUSone ja tyahAM sthAna na maLavuM joIe. ekavAra nahi paNa ekavIsa vAra punarlagna karanArane paNa samAjathI dUra na karI zakAya; hA, eno darajajo halake avazya gaNAve joIe ane zuddha sadhavAdhama temaja vidhavAdhama bahAdUrIthI pALanAra strI-purUSone ane khAsa karIne muddala lagna na karatAM Ajanma brahmacarya pALanAra strI purUSone darajajo rahaDIAte gaNA Ie. ApaNe gharamAM zuM karIe chIe? mAtra suvarNa ke jhaverAta ja gharamAM rAkhavAM ane pItaLa ke lokhaMDane gharamAM AvavA ja devuM nahi ema adyApi sudhI kaI gRhastha karI zakyo che? hA, te suvarNane tIjorImAM rAkhaze, cAMdIne kabATamAM rAkhaze, trAMbA-pItaLane abharAI para rAkhaze ane lokhaMDa ke mATInI cIjone hAM hAM ke oTalA para paNa rAkhaze. paNa te cIjo sivAya calAvI levAnuM te nahi ja pAlave. AvI sAdI bAbate paNa dharmazAnAM pAnAM uthalAvanArA nathI sahamajI zaktA ane te chatAM teo samAjanA netA ke zAstranA upadezaka thavA bahAra paDe che! zAstranA artha paNa emanA be AMgaLanA magajamAMthI vikRta thaIne ja bahAra paDatA hoI evA upadezako samAjane hamezAM bhayarUpa ja thaI paDe che. devadravya saMbaMdhI mArA vicAre -lekhaka zAstravizArada jenAcArya zrI vijayadharmasUri, prakAzaka rA. abhayacaMda bhagavAnadAsa gAMdhI bhAvambara devadravya saMbaMdhI carcA paMDita bahecaradAse muThThIbhara jeno samakSa ApelA eka bhASaNamAMthI uddabhavI hatI ane e daDe Akhare jaina sAdhuonA pagathI Thekara khAIne khUba gatimAna thavA pAmyo che. ukta - eNmphaleTa jevAM sumAre dazabAre pempaleTa, henDabIlo mahArA para abhimAyAthe mekalavAmAM AvyAM che ane jena ane bIjAM peparamAM aneka carcApa thavA pAmyAM che te te judAM. ATalI hada sudhI takarAra jAge ane te paNa evA jamAnAmAM ke je vakhate AkhI duniyAne jIvavA ke Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 jainahita chu. maravAnI ciMtA thaI paDI che, e ghaNuM khedajanaka che. jeTalI darakAra devadravyanI carcA pAchalI jena munio ane gRha Aje batAve che henA. dazamA hissA jeTalI paNa darakAra je rAjakIya ke sAmAjika pragatinA prazno cacavA tarapha batAvavAmAM AvatI hota te samAjane ane dezane ghaNA lAbha thAta. have hAre carcA ATalI hade pahela che tyAre hune abhiprAyAthe mokalavAmAM AvelA sAhitya saMbodhI hatI. visAre pragaTa karavA e mArI pharaja' thaI paDe che. mane lAge che ke zrI vijayadharmasUrie ukta pazkeTamAM A viSaya para ghaNuM sAruM prakAza pADe che, ane zAstra temaja vyavahAra bannene saMbhALIne zAnta carcA karI che. zarUmAM ja hAre kahevuM joIe che ke vijayadharmasUri AvI zAntithI carcA karI zakaze ema huM AzA rAkhI nahatI, temaja hemanA pratye mahane bahumAna paNa nahotuM. paratuM A paMmphaleTamAM teo je svarUpamAM dekhAyA che te svarUpa tarapha te huM bahumAna dharAvyA sivAya rahI zake nahi. Akho prazna hArI bhASAmAM mUkatAM A pramANe che-- devadravya eTale devanI mAlikInuM dravya ema kAMI ja nathI, kAraNa ke devane dravya sAthe saMbaMdha hovAnI kalpanA paNa asahya che. devane guNe -devanA eka skUla kRtrIma svarUpa (mUrti)upara dhyAna ane bahumAna karavA dvArA-pitAmAM utAravAnI jarUrIAta je varga svIkAre teNe te svarUpa (mUrti) nI rakSA ane pUjAnAM sAdhane paNa purAM pADavAM ja joIe. ekamAMthI bIjI jarUrIAta ApoApa ubhI thAya che. ane e jarUrIAtane dhArmika svarUpa paNa ApavuM paDe, je ke dhana e jaDa padArtha che ane dharma e AtmAne guNa che. hAre dharmanI madade sthUla mUttine netaravAnI jarUra lAgI, tyAre dhananI paNa madada 'jarUranI TharAvavI ja paDe, ane mUrtine tema ja dhanane paNa pavitra TharAvavAM paDe. tethI mUrtinI rakSA ane pUjA mATe deza-kALane anukULa evI aneka prathAo dhanasaMgraha mATe javAmAM AvI. A prathAo sarva sthaLe ekasarakhI nathI temaja sarvakALe paNa ekasarakhI nahotI. AmAM mULa vastu mUrtinI rakSA ane pUjA e che, ane sAdhane ubhA : karavAM, jALavavAM, kharcavAM e gANa vastu che athavA Changing factor che. vakhata e AvyuM ke A khAte jarUra karatAM vadhu delata ekaThI thavA pAmI ane keTaleka sthaLe henA rakSake hene durUpaga karatA paNa jovAmAM AvyA; Ave vakhate A Changing Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAleAcanA. 225 factor mAM ephavadhu pheraphAra thai zake ke nahi, e hamaNAMne prazna che ane ene ekaja uttara heAi zake ke mULa vastune khAdhA na pahoMce evI rIte A Changing factor nA svarUpane temaja henA vyayanA svarUpane kAMI paNu deASa vagara badalI zakAya, eTaluM ja nahi paNa badalavAmAM pramAda thAya e ja doSa che. jI tIrthAne samarAvavAmAM ane jaina prajAnI unnati karavAnAM kAmeAmAM vadhArAnAM nANAM kharcavAM e taddana jarUrI che ane ema karavAmAM kAMi paNa deSa heAvAnA leza mAtra saMbhava nathI. kAi kaheze ke chatI samarAvavAM ane jainaprajAnI unnatinAM kAmeAmAM khaM karavuM e amane mAnya che, paNa (1) devanA nimitte ekaThA karelA dravyamAMthI te na thai zake, (2) te mATe navAM kuMDai| thavAM joie. teee hamajavuM joie che ke, (1) devanuM nimitta che ja nahi, devane dravya netuM ja nathI, humArA peAtAnA hita khAtara devapUjAnI sAmagrI mATe hame dravya ekaThuM karyuM. hatuM, kevate mATe nahi. hamArUM pUjAmAMthI udbhavatuM rahetu hAya hita zA mATe na sAdhavuM joie ? ane jeTalA pramANamAM hamArI zArIrika, mAnasika, AdhyAtmika khIlavaTa karI zakAze teTalA pramANamAM e devanI kItti vizeSa ujvala thaze--enI pUjA (bahumAna)vadharaze. ane deva pote paNa lakSmI jevI zakti TAi rahe te karatAM sanmArge vyaya thavA pAme e jovA vadhAre khuzI hAya. vaLI eka devamAM henA sarvAM putrone samAveza thAya che; putronI bhakti e paNa devanI ja bhakti che. (2) ane navAM kuMDA karavAnI dalIla dekhAya che to ThIka paNa vyavahAra dRSTithI jotAM hamajAze ke leAkeAne kuMDAmAM rUpIA ApavAnI icchA bahu thoDI heAya che jhhAre deva ' te ApavAnI icchA vizeSa heAya che. Ama sadAkALa banatuM rahyuM che. ( henAM kAraNeAmAM utaravAnI atyAre jarUra nathI. ) navAM kuMDA nathI ubhAM karavAmAM AvatAM ema kAMI che ja nahi, paNa e kuMDAmAM paNa svadeza ke paropakAranI bhAvanA mUkavAmAM AvI hoya che te bahu mhoTAM phaMDa thavA pAmatAM nathI, paNa dharmanI ke devanI bhAvanA mUkavAmAM AvI hoya che te jotajotAmAM ramA ubharAvA lAge che. teA pachI vadhArenA sAtamAMthI haMsArUM na hatuM 6 ( tAtpa ke leAkAnI deva taraphanI lAgaNIne sadupayeAga ' karIne mhATI rakama devadravya tarIke ekaThI karavI e kAMi nahi icchavA bhega nathI, temaja e dravyamAMthI pUjAnAM sAdhana vagere mATe jarUranI sa Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenahitecchu. bAda karatAM bacatI rakama e ja devanAM saMtAne-bhaka-jenenI zArirIka, mAnasika ane AdhyAtmika khIlavaTanAM sAdhana pAchaLa kharcavI e paNa IcchavA joga ja che, re kartavya che. - AgaLa vadhIne huM kahIza ke, hiMdane samaya ghaNo bArIka Avate jAya che. majura varga chUTo ne vadhAre chUTo thatuM jAya che, rAjakIya paristhitiomAM asAdhAraNa parivartana najare paDe che. . daTAyelAM dhana koInI pAse paNa rahI zakavAnAM nathI. sarakArane jarUra paDe agara niraMkuza tophAnIone joIe, te vakhate e dhana nA to mUrtipUjAnA sAdhanamAM kAma lAgaze, nA janasamAjanI khIlavaTanA kAmamAM lAgaze. hareka dRSTibiMduthI jotAM e dhana rAkhI mUkavA karatAM khacI nAkhavuM e ja ISTa che ane kharcavuM ja che to jenI anivArya jarUrIAtane pugI vaLavAmAM kharcavuM e ja zreSTha che. Ama karavAmAM harakta mAtra teo ja laI zake ke jeone e dhana bathAvI paDavuM hoya. bAkI munio ane taTastha zrAvake je "pApa"ne "hAu" batAvI vAMdho nAkhatA hoya te emane mATe eTaluM ja kahevuM basa thaze ke, hamArAM cAritra te saMbhALe, e pite ja "pApa" thI bharapUra che; have te puNya-pApanI beTI DaMphAsothI hAtha dhuo, nahi te koI mAthAne maLaze te rajeraja pola khullAM karaze. mAnapAna ane niMdAnA kicaDathI sadaMtara kharaDAyelA siddhohamArI siddhAI myAnamAM rAkho. dharmanuM rakSaNa hamArA jevA levAnI ane huMpadanA gulAmane ja hAtha zuM AvI paDayuM che ? buddhizALI zrAvake ! dhana ApanAra hame che, vyavasthA paNa humArA ( gRhastha vanA) ja hAthamAM che; hamAre Azaya niHsvArthI (nANAM potAnA gharamAM nahi laI javAne) che, to zA mATe navarA musApharonA kalahamAM paDI potAnuM hita bagADavA do che ? hame ja dAtAo che, ane kAyado hamane enI sArAmAM sArI vyavasthA karavAne sattA Ape che. uThe, lyo e sattAM hamArA hAthamAM, ane zarU kare koDe rUpiyAnI paDatara rakamamAMthI samasta jaina samAjanA utkarSa mATenAM zubha kAryo zrAvikA sudha-trimAsika patra, vArSika mUlya rU. 1) surata (gepIpurA)thI rA. rA. hIrAcaMda metIcaMda jhaverInI vidhavA RkimaNI hena taraphathI mAtra sevAbuddhithI A trimAsika temaja suratanuM jena vanitAvizrAma sthApavAmAM AvyuM che. banne uttejanane cogya che. jaina samAjamAMnI eka strI ane te paNa vidhavA, ATalI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAlocanA 27. jAhera himatathI sevAkAryamAM jhIpalAve e pite ja abhimAna levA gya che. trimAsikamAM kAMI bacaze te Azramane maLavAnuM che. AzramamAM 41 jana vidhavAo vagere rahe che. vidhavAo pAsethI kherAkI vagere peTe paNa pharajyAta phI levAmAM AvatI nathI. IcchA hoya te mAsika rU. 7) phI Ape che.. - jena jagata -dIlhIthI DokTara dhArasIbhAI gulAbacaMda saMdhANI gAMDaLanivAsIe A nAmanuM sAptAhika patra hamaNuM zarU karyuM che. A badhu agAu , sthA, konpharansa taraphathI prakAza patra bahAra pADatA hatA. prakAza temaja jagata vAMcyA pachI badhubhAve isAre karIza ke e mahozaya mATe hepathInuM vaiduM ja vadhAre anukuLa che, patrakAra tarIkenuM kAma emane pitAne anukuLa temaja hitAvaha nathI temaja emanI e mArganI sevAo komane paNa upayogI thaI paDe che tema mahane to lezamAtra jaNAtuM nathI. jagata" nA le, eDITerIalsa, samAcAra, jAherakhabare, apIle sarvanI gya AlocanA vaDe hArA ukta kathanane sAbIta karI zakAya tema che, paraMtu ema karavAmAM hita karatAM ahita vizeSa che ema jANI mAtra isAra kare ucIta dhAryo che. varSonAM varSo sudhI sampAdaka tarIke kAma karavA chatAM jarnAlIjhamanAM sULatA paNa na hamajAyAM hoya te manamAM hamajI levuM ke ApaNe bIjI ja kaI lAina mATe sajAyelA chIe ane ApaNA potAnA temaja jAheranA hita mATe ApaNe ApaNI prakRtine anukuLa lAina zodhI kahADavI e ja zreyaskara che. "Arya jIvana-zrIyuta mahArANazaMkara aMbAzaMkara, ITalA (vaDodarA) taraphathI A navIna mAsika patra phebruArI 1920 thI pragaTa thavA lAgyuM che. ekaMdare mAsikanI zarUAta sArI thaI che. hA rakama ke rAH rAmue mathALAne rA. maganalAla mANelAla jhaverIne khela khAsa manana karavA gya che. rivAi jaina-bhAratavarSIya jaisavAla jaina sabhAnA mukhapatra tarIke A mAsika zrIyuta vihArIlAla jana (AgrA) taraphathI be varSa thayAM nIkaLe che. sampAdaka utsAhI ane udAra vicAranA jaNAya che. AvA mahAza have jarA vadhAre vistRta kAryakSetra na svIkAre ? jana- jana -nyAyatIrtha munizrI nyAyavijyajI kRta A Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jainahitecchu pustakanI bIjI AvRttinI 2000 pratA zrI yazavijaya jaina graMthamAlAnA vyavasthApaka ma`DaLa taraphathI zeTha premacaMda ratanajI tathA caMdulAla punamacaMda ( bhAvanagara ) eee bahAra pADI che, jemAMnI 1000 pratAnA rA. prematha pujANI dAsI (ra'gapura) taraphathI vinAmUlye pracAra karavAmAM AvyA che. A pustakamAM jaina zAstra dha ane tattvajJAna bAbatamAM zuM zikhave che te sakSepamAM ane khaMDana maMDana vagara zAMtithI 'humAvavAnA prayatna karavAmAM ALyeA che. prayAsa stutya che. kAyAAcarasa,zrIyuta nhAnAlAla kavikRta jayA-- jayanta' nA hiMdI anuvAda zrI giridhara zarmA navaratna, jhAlarApATana eee karyA che. ane rAjapUtAnA hiMdI sAhitya sabhA ( jhAlarApATana zahera, rAjapUtAnA)e prasiddha karyAM che. mUlya rU. 1. jayA jayanta nI kalpanAne dhAraNa karanAra gaganavihArI AmAne nhAnA lAla nAkhathI samedhavAmAM mhoTA doSa karavAnA bhaya rahe che. ene mATe thAae nAma zeAdhavuM muzkela che; kAraNake e AtmAmAM purUSanI maradAnagI temaja strInI kAmaLatA, surakSA (mystie)nA marma temaja sudhArakanAM aTTahAsya, yAgInA ekAMta vihAra temaja gRhasthanu udaya Atithya : e sAnA suyeAgya saceAga che. e vAMsaLIne dhvani ane khe| (unique) che. enI kalpanAsRSTi para TIkATIpsI karI enA AtmAne kheDALa banAvavAnu sAhasa mhArAthI dUra hA ! huM teA eTaluM ja kahIza ke enuM bhASAntara dareka bhASAmAM thavu joie che ane dareka vyaktie te kallola - ekavAra teA jhIlavA ja joie. hiMdI bhASAntaranu kAma uThAvI lenAra paDitajI mAtra vidvAna ja nathI paNa pavitra hRdayanA hAi teo e muzkela kAmane paNa ThIka nisAk ApI zakyA che. mULa lekhaka ane anuvAdaka jevI vyaktine je kArya mATe teo dhaDAyalA che te ja kA karatA rahevAnI jogavAI hAta tAparaMtu evA akhakharAthI zuM vaLe ? A dezamAM e zAkha'dharAvatA ekabhAgI zrImatassAMthI lAvavA ? Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hindu Funeral Reform. 229 Hindu Funeral Reform We all know that the epidemics in India every now and then work a havoc, but nobody can exactly say why. The average Indian looks at his socio-religious sentiment when he should take lessons from the terrible scourges, and the authority looks at the great Proclamation of 1858 on socio - religious self-determination ! None cares to look at Nature and find whether she is on the side of sentiment or not. Here we are with our daily mortality-bulletins, for which a great sanitary authority had to say: << Preventive measures on a large scale in any eastern city demand a degree of public enligh. tenment and co-operation, which are not likely to be realized for many years. you all know how difficult it is to get people to listen to any advice which is contrary to their way of thinking." The public would simply shed tears and say to say: " Thousands and thousands are lying, sick, many of these are very very poor people who have no one to nurse them, no money for modi. cine, food or comfort. They lie in their hovels. and die for want of attention." But then whatnext ? "only when the atmosphere used to become unbearable the people from the adjoining hovels would cariy the dead as far as the funeral grounds or the nearest river and decamp. This in spite of so many castes, so many benevolent authorities of religion, public at large and Government at our back, sounds very queer. In every part of this world Caste' does Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. nahitarachu. exist in one form or another, such as caste, creed, class, clan, tribe, guild or whatnot, with its own rules and regulations for the conduct of life and-oven death ! In India, however, "The form of caste system is watertight and very rigid." But none explains fully as to how, why or where lies the terrorising spell of the caste, or what debars the removal of the tightness or rigidity. Speaking on the Balance of Power at Guild Hall, President Wilson defined the League of Nations as the way of changing the old order. The President said: " When this war began the thought of a League of Nations was indul. gently considered as an interesting thought of closeted students, something man could think about but never get. Now we find the practical leading minds of the world determined to get it and just men have everywhere come toge. ther for a common object." In the same way if people in India are determined to be free, they will have to take some lessons and learn to profit by experience of famine, plague, malaria, influenza, cholera, etc. and rise to their full height, or else sink lower and drop eventually into the abyss. To create a generation worthy of India's name, and to be recognised as a Nation, India will have first to nationalise-her dead by establishing public undertakers' institutions and crematoria, These institutions can be conducted at a very little cost and will help to create higher ideals of life among India's sons and daughters and give them time and indivi. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hindu Funeral Reform. : 231 dual freedom, so badly needed by Indians, to mind hygenical, economical and political affairs of their land. If on the contrary, India wants to remain a mere museum of castes and creeds with her shows of sentiments and scourges, sorrows and susceptibilities, pity and pestilence, constraint and credulity, she is lost for ever. The present honorary undertaker ( daghoo ) working in exchange of caste-dinner, is well and good! But one must ask whether the work of hewing wood, fetching water and carrying the dead on the shoulders were to remain as old national * virtues ? till doomsday. - What individuals are, that will nations be.' To improve the bottom of an old structure one must begin from the top, and without reconstructing the institution of the funeral process Hindus cannot successfully reconstruct the marriage institution, and till that is done India cannot possess vitality enough to be a free and enlightened nation. But such a step towards funeral reform being beyond the capacity of individuals our municipalities which are supposed 10 ba responsible to the public from the cradle to the grave should come forward to start end finance the movement of nationalising the Hindu dead by equipping big cities in India with public cromtoria and trolley stretchers like those used for the ambulence service. The educative influence of such better methods will surely be felt by people in course of time. Tho masses are already inwardly tired of the old order, and will be willing to accept thousand such reforms if only the initiative is made by any Power. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 jainahitecchu masses is But to say that the initiative in such a matter must come from the quite absurd. Emerson says: "The masses are animal in pupilage and near chimpanzee. To say, then, that the majority are wicked, means no malice, no bad heart in the observer, but simply that the majority are unripe, and have not yet come to themselves, do not yet know their opinion. That, if they knew it, is an oracle for them and for all. Leave this hypocritical prating about the masses. Masses are rude, unmade, pernicious in their demands and influence, and need not to be flattered but to be schooled. I wish not to concede any thing to them, but to tame, drill and draw individuals out of them, Masses! the calamity is the masses! .......Wars, fires, plagues, break up immovable routine, clear the ground of rotten races and dens of distemper, and open a fair field to new men......The secret of culture is to learn that a few great points steadily reappear, alike in the poverty of the obscurest farm and in the miscellany of metropolitan life, and that these few are alone to be regarded; the escape from all false ties, courage to be what we are and love of what is simple and beautiful, independence and cheerful relation, these are the essential; these, and the wish to serve, to add somewhat to the well-being of men. " Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hindu Funeral Reform. The introduction of public undertakers, trolley stretchers and crematorium will not only help to create social stability but it will also help to abolish ostracism, infanticides, sales of brides, compulsary widowhood, funeral caste-dinners, poverty and other various evils, which are sapping the India the life-blood of. 233 Is it, then, too much to ask our leaders as well as social and sanitary institutions and conferences to pass resolutions acknowledging the need and utility of this reformi Hindu funeral about process, initiating our local Governments and native states to establish public crematoria with a few trolley stretchers attached to the same for the use of those who will, and then to depend upon the educative influence of the new custom thus introduced? Chhotalal Tejpal.--( RAJKOT. ) cuvAna vidhavA mATe sarasa tarka eka dazA zrImALI jaina, umara varasa 30 mAtra, dhaMdhA vIlAtanA, khAnadAna kuTuMbanA mAtra vidhavAvivAhanA pracAra khAtara pote kanyA sAthe nahi paNa vidhavA sAthe paraNavA taiyAra thayA che. vidhavA dazA zrImALI vaNika nAtInI hAvI joie. kAI paNa prAMtanI haze hene mATe vAMdhA nathI. suzIla joie. icchA hAya teNe vajIru, jaina hitecchu Aphsi, 20 TemerIDa lena, kATa, mubai, e ziranAme patra lakhavA. patravyavahAra tadana khAnagI rAkhavAnuM vacana ApavAmAM Ave che. uMmara, abhyAsa, prathama lagna karyAMAre thayuM, vaidhavya kayAre AvyuM, pitA ane zvasura pakSanI pIchAna, lagna thavAmAM ADakhIla rUpa bAbatA ke manuSyA hoya tenuM varNana; ityAdi bAbate vistArathI lakhavI. kAI khALavidhavAne kAi punarlagna karatAM aTakAvatuM haze te tenA rItasara mA karavAmAM Avaze. mAtra vidhavA bAI pAte peAtAnA manathI dRDha hovI joie. patramAM peAtAnuM purUM ziranAmuM lakhavuM. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 - jenahitecchu. smarAna sudhAro. - (e hIlacAlamAM pablIka epInIana zuM kahe che?) "preta-vahana mATe tathA agnidAha mATe hAla karatAM vadhAre sArI goThavaNa joIe. pretane smazAna laI javA mATe gADI joIe, ane te kArya mAthe lenArI saMsthA joIe, agnidAha mATe zAstrIya paddhatinuM smazAna joIe, e vicAra sAthe huM saMmata chuM. " rAvabahAdura ramaNabhAI mahIpatarAma nIlakaMTha , * gujarelAMone laI javA mATe pArasIonI mAphaka DAdhuo rokavAmAM Ave, te lekanI eka harakata dura thAya. paNa muDadAne ThAThaDImAM laI javuM ke gADImAM laI javuM temAM phera zo? je gADImAM laI javAmAM Ave te DAghuone khapa na paDe, ane gujarelAMone sAdI rIte smazAna laI javAya. je khulI cehane badale zAstrIya paddhatinA smazAnane upayoga thAya to ghaNuM sagavaDa maLe." - rAvabahAdura haragovIMdadAsa dvArakAdAsa, kAMTAvALA * I consider the educated class to be in favour of it. All India Social Reform Conference must pass resolution on it. x." Mrs. Surojni Naidu. "I will be happy to co-operate with any practical step taken to solve this important problem". Mr. Laxmidas Rawjee Tairsee << The Local Government is also likely to take the viow that initiative in such matters must come from the community itself." i Hon. Mr. Chunilal V. Mehta. khare kAryavAhaka te che ke je (1). aneka paristhitiono khyAla karI (2) vadhAremAM vadhAre upayogI kAryo zodhI (3) ochAmAM Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C- 98110 . ochA kharce te kArya pAra paDe evI yojanA karI (4) e yojanAnI saphaLatA mATe loko mAM svAbhAvika rIte rahelA "lAgaNI" tatvanI bahulatAne upayoga kare. A eka kiMmatI maMtra che, jenA upara jeTaluM lakhAya teTaluM thoDuM che. hiMdI komanA jIrNoddhAra mATe udel 0732 74212 Yulian 9, x" : i a las chicas ling. ::" x The questions you touch on are indeed of very considerable importance, but the initia tive in matters of this kind must, I think,, come from members of the Hindu community. * ** MrNorman White. Sanitary Commissioner with the Government of India. "-A Public Need. The true way of combating susceptibilities and practices which may. have out-grown the days whence they sprang is not to run counter to them. but to respect them, trusting to the educative influence of alternative and better methods. x x x From representations which reach us from various directions, we are convinced that the need for crematorium is strongly felt amongst many members of many communites; from the public point of view the question is not open todoubt. x" Times of India, 19-10-18.. "What does it show ?-If it were possible to do this it would be good, for why should the artificial differences of caste and creed be observed after death ? x x x x x The institution of undertakers is unknown at least among the Hindus. * * * * * * Many of the objections which are raised by Orthodox Hindus Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 jenahitecchu. against annovations in our customs are largely due to their- utterly mechanical character, devoid of social or religious spirit. Crematoria, und ertakers, etc., are probably inevitable 'in big - chaities. * " New India. 18-11-18. * A smazAna sudhAre-* * e upadeza amane upayogI ja @yo che. * * * * e prayatna uttejanane lAyaka che. * aghaTIta rIvAjo paNa dhImethI ja dura karI zakAya che. x jyAM thoDA ghaNA mANaso agnidAha karavAnI navI paddhatine svIkAra karavA taiyAra hoya tyAM vAhanonI ane agnidAhanI sagavaDa karI hoya che ane vyavasthA sArI rAkhavAmAM Ave te thoDA vakhatamAM A agatyanI vastu lekapriya thaI paDaze, ane 4 x garIba loko te tene vadhAvI ja leze. " ' navajIvana, tA. pa-10-19. << Disposal of the dead.-There is no question of religion in this. Brave souls must join hands, * and give rise to a new custom. The crematorium should be located in a place within easy reach and one or two carts be attached to it." Hindu Missionary. 3-3-19. ' vikasi:-nIce sahI karanAranI mAnasara vinaMti che ke, gujarelAone ThekANe pADavAnI suvyavasthAnI samajaNa tathA sAhitya AkhA dezamAM phelAvI cAlu lokamata keLavavAnA kAryamAM je koI zrImaMta ke sakhI AtmAo nANAMnI madada karavA taiyAra hoya to tenI upakAra sAthe paheAMca svIkAravAmAM Avaze, ane chevaTanI bacata rakama gujarelAMone ThekANe pADavAnA puNyavaMtA kAryanA kAyamI phaMDamAM jaze. - A sudhAre dareka vAMcaka pitapotAnA gAma ke zaheramAM dAkhala karavA prayatna karaze to paNa maherabAnI thaze. - rAjakoTa - sevaka, ( kAThiyAvADa ) [ TAlAla tejapAla ArTIsTa Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagna satya. 23 nagna satya. pazcimamAM be mahAna tatvavettA thayAH eka zApanahera ane bIjo kreDarika nize. satya zodhavAmAM bannee buddhivAdanI ja madada lIdhI hatI, paraMtu emanI zakti mujabanuM satya zodhAI cUkyA pachI buddhivAdanI hemane kAMI kiMmata rahI nahotI. zaipanaheranuM aMtIma satya "Being" che ane nionuM aMtIma satya "Becoming.. che. buddhinI pelI pAranA te "akathya kAMI nI A bane e bAjue che. athavA, Being mAMthI ja Becoming uddabhave che ane Becoming mAraphate ja Being mAM bhaLAya che. ekalA Being mAM satya zraddhanAra manuSya susta bane che, ekalA Becoming mAM satya zraddhanArane kriyAne jvara Ave che-koI vakhate eTalI DIgrIne ke te unmAdamAM pariName che. paNa AmAM IcchAne savAla nathI, prakR. tine savAla che; koI prakRti Being mAM ja zraddhA dharAvI zake, koI Becoming mAM ja AnaMda mAnI zake. parantu banne pitapitAne raste eka niSThAthI cAlyA javAne pariNAme chevaTe eka sthaLe maLe che, ke hAMthI banne pitAne Being tarIke jue che ane AkhI duniyA e Being ne khela --Becoming -hAya. ema jue che. sukhI che te "Being ne bhakta henA virAgamAM, sukhI che te "Becoming" no bhakta nI kriyAmAM duHkhI che-mahAkhI che mAtra te vicAraka ke je "Being' temaja "Becoming' nI jAMkhI-buddhinA kUdakAthI karI zake che ane bannene vakhANavA chatAM. bemAMnI eka paNa vahelamAM besI zakatuM nathI. e julamI trAsadAyaka ajANapaNuM" ! o bhayaMkara jJAna! sukhI che teo ke jeo chUpA bhedomAM mAthuM ghAlavAnI latathI vegaLA che. kAM to strInI suMdaratA jevA (hamajavA, pIchAnavA)nI buddhi na hoya to sAruM agara vadhAremAM vadhAre je DIgrInI suMdaratA pitAnI buddhithI pIchAnI zakAtI hoya te DIgrInI suMdaratA sAthe aMkya racavAnI zakti hoya. te sAruM nahi hadayanI muMjavaNa ane baLatarA sivAya bIjI koI prApti jANapaNu"mAMthI thatI nathI. jIMdagI mANavI hoya te vicAraka nahi paNa zraddhALu banavuM Avazyaka che. zraddhA ubhA rahevAnI jamIna che, zraddhA gati ApanAra Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainahitarachuM - tattva (dharma") che, zraddhA utsAha ApanAra zarAba che, zraddhA magajane zAMta karanAra vAdya che, zraddhA duHkhanA bhAnathI choDavanAra mukita che. sukhI che teo ke jeo game tevI paNa zraddhA-makkama zraddhA (nahi ke mAnyatA) pAmI zakyA che. - - ane rAjakIya caLavaLanI te cAvI ja-game tevA paNuM eka purUSamAM-sarvanI aDaga zraddhA e ja che. - - zraddhA vagara kSaNe kSaNe meta che; aAthI mota thAya te paNa eka ja vakhatai-ane te paNa garama lohImAM loka" nA gurUo ! rAjadvArIo ! netAo ! lokone buddhivAda ApI mArI nA nAkhaze. emane sAduM paNa cekasa baMdhAraNuM ane cekasa purUSamAM zraddhA" ApI hasatAM khelatAM "bALaka" banAvaje, -gaMbhIra bujharaga nahi. - je divasa jarUra che teTale ja daraje rAtrI paNa jarUranI hiya te, zAMti ApanAra jeTalA jarUranA" che teTalA ja julamagAra' jarUranA che, "zAhukAra" jarUranA che eTale ja aMze "cAra" jarUranA che. mAtra cAra ityAdi hAme svarakSA karavAne hakka ane zakti" "zAhukAra pAse rahevA devAM joIe. * | heTAmAM heTI bhUle ane gunhAo buddhi ke nItinA vikArathI nahi paNa jaTharanA vikArathI thavA pAmyAM che. hAya re Ajana buddhivAda ane hRdayavAda ! pisAnI vaheMcaNa AjakAla evI taraMgI ane gheraNa vagaranI thaI paDI che ke pramANikatAne jIvana TakAvavuM paNa azakya thaI paDe. buddhi, udyama ane anubhava emAMnuM koI eka tattva ke vadhu tattvane saMga paNa Aje jIvana TakAvavAne basa thAya ema rahyuM nathI. AkhI duniyAnA badalAyelA saMjoge ane muThThIbhara jugArIonA dAva e paNa dareka manuSyanA udyamane kAbumAM rAkhanAra to thaI paDyAM che. AnuM pariNAma jabarajasta sarvadezIya uthalapAthalamAM ja Ave. saMskRtinuM svarUpa ja badalAI javuM nirmAyeluM che. Aje koI paNa sarakAra pramANika rahI nathI, pramANiktAthI paristhitione sahamajavA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagna satya. 239 ane tathArUpa vyavasthA ApavA duniyAnI kAi sarakAra hajI taiyAra thai nathIH e apramANikatA aMdhAdhuMdhInA jamAnA kheMcI lAvavAmAM ja pariName. yuddhanAM pariNAmA karatAM sudharelI duniyAnI sarakArAnI 'apramANikatA'nAM pariAmA duniyAne vadhAre pIDAjanaka thaI paDaze. * * * navA sudhArA pagathI zarU thaI mAthA tarapaheAMcaze. prathama strI ane majurI taiyAra' thai jaze ane pachI maradA vyApArIo, vidyAtA ane rAjadvArIo--'sudharaze.' A sRSTikramavirUddha vanane daMDa manuSyajAtie bharavA ja paDaze. ** * * dezI rAjyeA ' samasta hite vighnarUpa thaze. kAI videzI sarakAra ke kAi hiMdI rAjadvArI dezIrAjyAne zuddha karI zakaze nahi. dezI rAjyeAnI bhalAInA nAme thatA sarakAranA temaja vyaktionA prayAse| aMtaraMga svArthathI ja prerAze. Akhu hiMda game tevA paNa eka ja chatra nIce hAya e ja hiMdane mATe ISTa che. ** koieka asAdhAraNa ceAgI sivAya hiMdane Aje kAi. tArI ke dAravI zake nahi. vAde ane siddhAntAthI 6 paheoMcelo, zAnta paNa vajramaya icchAzaktivALA,jaDanA temaja cetananA bheda ane kRtihAsamAM pAraMgata, seA vanuM kAma eka divasamAM karI zake eve, janasamUhane kAna pakaDIne dAravI zake ane te chatAM janasamUhathI pUjAya evA asAdhAraNa ceAgI AjanuM hiMda mAMge che. ** ezIyA pAsethI yurekha ane yurepa pAsethI amerikA ane tyAMthI jApAna zikhIne taiyAra thayuM : cakranI gati cAlu ja cheH ezIyA pAsethI punaH surApa zikhavA lAgaze. ** varNAzramane vinAza thaI navesarathI varNAzrama dharma ane saMskA rate pAcA caNavA e sukhI samAjavyavasthA mATe anivAya thai paDaze. *** * prajA sarakArathI asahakAra karavA mAMge che tema sarakAra prajAthI asahakAra Adare teA bannenuM hita ghaNI tvarAthI thavA pAme. aAkha hatI prajAne mAra mAravA karatAM enI rakSA ane vyavasthA theADA vakha Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che jenahi . tane mATe mokupha rAkhavI eja eka khAnadAna sarakArane vadhAre bajate mArga che. e mAthI banne pakSane vadhAre sAre prakAza ane utkarSa maLaze. * mAbApa ! hamArA putrone bhaNAvavA ane parIkSA pAsa karAvavAnI utAvaLa have karazo nahi. emane have jIMdagInI jarUrIAta sahabhajata karavA ane jAte ja te meLavI levAne zaktimAna -anAvavA tarapha vadhu dhyAna Ape. lAkaDAM cIratAM, bAje UpaDatAM, raseI karatAM, dareka aMgane keLavatAM, sAmAnya daradInA gharagatu upacAra karatAM, pitA upara ekAeka thatA humalA hAme bacAva karatAM, bhUkha ane uMdha mAratAM zikhavavA tarIke khAsa lakSa Apa.. lAvaiyAne vizvAsa kare vyApArIne vizvAsa karavA karatAM vadhAre sahIsalAmata che. ' che ja prathama kAbumAM rahetAM zikhe, pachI kAbu meLavavA bahAra paDe. - hiMdamAM koI vyApArI jANatA nathI ke duniyAmAM mahAyuddha thayuM che hiMdanA vyApArIo hAme kudaratanA yuddhanI AvazyaktA che. "The Lord knoweth the hearts of man, that they are but vanity"-Psal 94. ini duniyAne mahaTAmAM moTe upakArI te thaze ke je mAnasazAstra, -zarIrazAstra, vanaspatizAstra, khagoLavidyA, vaidakavidyA ane yuddhavidyAnuM mukhya mukhya jJAna meLavIne nUtana samAjazAstra" racaze ane garbha * samayathI mRtyu sudhInA samayane aneka vibhAgamAM vaheMcI dareka samaya mATe khAsa saMskAra jaze. mANasanI buddhi badalavAnA prayAsa cIMgaDAM mAravA jevA che. navo ja mANasa ghaDavo paDaze, navAM ja lohImAMsa ane hADa-cAma taiyAra karavAM joIe. manuSyabaMdhAraNa para asara karatI havA-jaLa-anna-anyagraha-paDoza ane videzanI asaraH sarvane khyAla rAkhIne navA jamAnAnI navI paristhitione anurUpa manuSya ghaDavo ane manuSyanA varga pADavA e jevuM tevuM kAma nathIjo ke te manuSyathI ja thavAnuM che. V. M. Shah. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka apriya carcAo. 241 - "saMyukta jaina vidyAthI gRhanA eka vidhAthI mI. dharI tA. 23 ogasTanA roja sTImaroyalTImAM IgleMDa jaze. te aMgrejI prajAmAM hiMdI saMgItanI khubIo batAvanAra che tathA citrakalAne lagatuM vizeSa jJAna hAMthI prApta karanAra che. bIjo eka vighAthI vagara davAe kudaratI upagathI darada maTADavAnI vidyA : zikhavA amerikA javA icche che. keTalIka apriya carcAo.. saMyukta jaina vidyArthIgRha. A saMsthA henA janma vakhate jema cAlatI hatI temaja Aje paNa cAle che. skolarazIpa daMDanI tamAma rakama adyApi paryata benka A4 iDiyA ane merArajI gokaLadAsa mIlsamAM vyAje mUkAyelI che tema ne tema paDI che. saghaLuM kharca aghapi sudhI A lakhanAranA ja khI ssAmAMthI thAya che. je kAMI hohA thaI che tenuM mULa kAraNa jAhe-- ramAM mUkatAM koI jUnA ane gADha saMbaMdhane AghAta pahoMce tema hovAthI prayatnapUrvaka mana jALavavAnI mahane jarUra jaNAya che. pablIkane evI vAto jANavAne Agraha karavAne haka na hoI zake. eTalu jANavuM basa thaze ke, pahelA vArSika riporTa bAda thoDA ja divaso pachI-eTale ke AjathI sumAre be varSa upara-muMbaIna. naremala eDavokeTa janarala samakSa koI vyakitae khaTapaTa pahoMcADI hatI. je kAMipaNa gunDAbharyuM thavA pAmyuM ja hota to babbe varSa sudhI na, aokeTa janarala pitAnI sattAnI rUie pagalAM lIdhA sivAya. rahyA na hota. ATaluM paNa e kAraNathI jaNAvavuM paDe che ke, keTalAka vacalA loko beTI vAto phelAvI rkolarazIpa phaMDanI Avakane mahedI hAnI pahoMcADI cUkyA che ane hajI pahoMcADe che temaja mahArI potAnI paNa hAnI karI rahyA che, tevA lokonA banAvaTI ane yukitabAja gappageLAne keTalI hadanuM vajuda ApavuM e bAbatamAM loko viveka karI zake. ena. eDavokeTa janarala ane sarvapakSanA solIsITaree mane LIne je mArga nakkI karyo che te mujaba vyavasthA pUrI thayethI jAhera Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jainahitecchu. karavAmAM Avaze. e vyavasthAne amala vilaMbathI thavAmAM mahAra deSa ke gaphalata ke pramAda kAraNabhUta hovAno saMbhava sarakho paNa che ke kema hene nirNaya eTalA uparathI ja thaI zakaze ke, jeTalA ma. hInAne vilaMba thAya che teTalA mahInAnuM tamAma kharca mahArA khIssAmAMthI karavuM paDe che, sAthe solIsITaronI phI kharcavI paDe che, -ane kharI vAta ke je kahetAM jUnA saMbaMdhane ane mArA hadayane " AghAta thAya tema che te khAtara jAheranahi karI zakAvAne lIdhe keTalAka khaTapaTIAo kheTI hakIkata phelAvI ja nukasAna karavAmAM phAvI sake che. vilaMba, A pramANe, have ja-ane mane ekalAne ja-nukasAnakAraka che. paNa tAkIdanI pharaja pADavAne mArI pAse sattA nathI. AzA rahe che ke AvatA aMkamAM, jAherane jANavA jeTalI hakIkata pragaTa karavAnI sthitimAM huM mukAIza. daramyAnamAM kahI levAnI rajA laIza ke, je gRhasthoe mAsika skolarazIpanAM vacana ApyAM hatAM ane chatAM ame tenI samajAvaTathI te vacana mujabanI rakama khaTapaTanuM bahAnuM laIne dAbI rAkhI che teone hemanA e vacanabhaganA deSa mATe te Thapake nahi ApavA jeTalI udAratA huM rAkhI zakIza, paNa mhArI pramANikatA mATe-game te vyaktinA kahevAthI paNa-je zaMkA kare hene huM mArA drohI mAnyA sivAya rahI zake nahi. teo mahArA AtmAnuM sajajaDa apamAna kare che ema je huM na mAnuM te huM je horA AtmAnuM lAIbala karanAra AtmadrohI karuM. kahIza ke se kAthI vadhu TakAnI pramAraNitA heI zakatI ja nathI ane vADIlAlanI barAbarInI pramANikatA te ghaNAmAM haze paNa ethI vadhu pramANiktA hevI ja zakya nathI, jeNe nirdhana sthitimAM paNa strIdhana vecIne gupta rIte ajANyA vidyArthIonI sevA bajAvI hatI, jeNe thoDuMka dhana prApta thatAM zakti bahArane baje uThAvyo hato tenA saMbaMdhamAM pablIkanA nANAMnI bAbatamAM kheTa khyAla upajAvanAra saggA bApane--ane kSaNabharane mATe paNu-mAna e ja enuM gaLuM kApavA barAbara droha che. evA loko kAcA kAnanA che ema mAnI jatuM karavA eka vicAraka kadApi taiyAra thaze nahiH kAcA kAnavALA pitAnI mAtA para vyabhicAranI zaMkA-koI game tevA khaTapaTI ustAdanI vAta sAMbhaLavAthI paga-karaze ke? ane vadhu mAtAne evI zaMkA jaNa. thavAnI dhRSTatA karaze ke? te vakhate te teo khaTapaTIAne ema Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka apriya carcAo. 243 - ja kaheze ke " khabaradAra ! mArA AMgaNe na ubhe raheto ! hArI vAta sAMbhaLI mahArA kAna apavitra karavA huM nathI mAMgatejA, keka mAnadrohI-vezyAputra pAse AvI vAta karavAnI dhRSTatA karaje. mahArI. janetAne huM varSothI jANuM rahyo chuM-tuM mahane henA guNadoSathI. vAkepha karanAra paramAthIne beTa vaLI kahAMthI Avye che?" ane je evo javAba te putra na ApI zake te mAtAe pote ja e putranuM gaLuM dAbIne e kRtadhata putrane duniyAmAMthI dUra karavA jeIe agara pote evA putrane janma ApavAnA gunhAnA prAyazcitta ' tarIke deha choDavo joIe. khaTapaTa karanArAo upara huM roSa nahi karuM. jAhera jIvanane lIdhe eka mANasane seMkaDo virodhIo thAya ja, ane ajJAna virAdhI pote mAneluM vaira vALavA khAtara game te jAtanuM hathIAra paNa vApare, paNa lokonA haiyAM evAM kevAM adhama thaI gayAM hoya ke hene cAritranI kasoTI vIsa-vIsa varSa sudhI karavAnI taka maLI hAya, hene asAdhAraNa ane paropakArI vyakti tarIke mAnapatro pote ja ApyAM hAya hene eka ghaDImAM(koInA bahekAvyA bahekIne) zaMkApAtra mAnavA taiyAra thAya, henI niMdAnI halakAmAM halakI vAta sAMbhaLavAne pitAnA kAna dhIre, eTaluM ja nahi paNa evI vAta mAne ane te para amala kare? A vyakitao-pachI te game tevI zrImaMta hoya ke snehI hoya ke mArA samakSa hajAra bhalI vAto karanArI hAya, paNa e vyakitaone huM mahArA drohI ane rAkSasa ja mAnuM samAjasevaka ke samAjanetA thavA IcchanArane huM mahArA aMgata anubhavathI ane moMghA mUlya kharIdelo anubhava ApIza ke hame zatrune. vizvAsa bhale karaje, paNe hamArA prazaMsako ane sAgrItothI pUrA cetatA rahejo. jeAe kAMIpaNa rakama mokalI che teoe (1)ka te jainahitecchanA 18166817 ane 1818nA lavAjama tarIke mokalI che, ke je AkhI rakama-kharca bAda karyA sivAyajarsolarazIpa phaMDamAM mahe jamA ApI che, ane (2) kAM te mAsika skolarazIpa tarIke haphata, mekalyA che. A bIjuM dAna kare te kIrti mATe, agara to(2) mahArAthI thayelI koinI aMgata sevAnA badalA tarIke jAhera sevA kAryamAM dAna karI e prazasta rIte traNamukta thavA khAtara, agara to) AtmakalyANa khAtara thayAM che nahi ke vADIlAla upara maherabAnI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 nahita chu. karavA khAtara. to pachI e dAnane aMge- koI paNa rIte ane koI paNuM kAraNathI-vADIlAlane sIdhI ke ADakatarI rIte nuksAna pahecADavAmAM Ave to te mATe guru karavAne zuM te hakadAra nathI ? zuM e guro "nItinI hadamAM rahIne thatuM pagaluM nathI? A sarva rakama jAhera karavA, hene hisAba bahAra pADavA ane e rIte potAnI pramANikatAnI khAtrI (!)ApavA huM-hAre mATe to-jarUra jete naheAte je ke te chatAM lokhrakRtine kAMIka anubhava hovAthI zarUAtathI ja mahe jAte dara ake hisAba bahAra pADayo hato ane varSa Akhare DITara pAse oDITa karAvI kamITI pAse pAsa karAvI hisAba pragaTa karyo hato. mUrkha ane bedarakAra vyakitao riporTa vAMcavAnI darakAra kare nahi-sahamajavAnI darakAra kare nahi ane, mAtra nirdoSa ja nahi paNa upakAraka vyaktinI IjajatanuM khUna karavA koInA bahekAvyAthI taiyAra thAya emane zuM manuSyadhAtaka kahevAmAM doSa che? A manuSyaghAtako paikI koI to evA paNa che ke jeNe hArI aMgata sevAo pitAnA khAnagI kAmamAM aneka vakhata lIdhelI che ane e kAma paNa evAM ke je hArI jIdagInA jokhame ane te chatAM kAMI paNa badalA vagara thayAM hoya. ane e zarama vagaranA caMDALa, A khAnagI sevAnA badalAmAM jAhera sevAnA kAmamAM eka najIvI skolarazIpanuM vacana ApyA pachI mahane ja zaMkApAtra kahI sAThamI udharANIe skolarazIpanI rakama ApavAnA akhADA karavA jeTalI dhRSTatA karI zakayA hatA ! kharekhara je saMbaMdhIe A saMjoga ubhA karyA che hene huM AbhAra mAnIza ke janaprakRtinuM gUDha rahasya hene pratApe ja huM jANavA pAmyo chuM. manuSyanA hRdayanI kATakuTa karIne enuM puM tattva jovAnI taka ApanAra, agAu mAtra vyavahA2 dRSTie mitra hato paNa have to tavadaSTie mitra Tharyo che. teMNe hanete pote paNa jANa na hoya evI rIte-sevA, bhalAI, nautiItyAdi "cIjonuM chUpuM tatva zikhavyuM che. te pahelA riporTanI tArIkhathI Aja sudhIne hisAba oDITara tapAsI cUkyA che ane yojanAne hAI korTane sIkko lAgyA bAda turata ja jAheramAM mUkavAmAM Avaze. daramyAna jaNAvIza ke kula rakama enjamAM ane mIlamAM jemanI tema jamA che, traNa nAma para jamA -che-eka ja nAma para paNa nahi, ane vyAja vadhyAM kare che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka apriya carcAo. 24 ane have huM kahIza ke, jeoe mAsika sakaeNlarazIpanAM vacane ApyAM che te hune ApyAM che, ane te game tema rAkhavAvAparavAnI paravAnagI ane vizvAsa sAthe; huM hene hisAba bahAra pADavAne baMdhAyelo chuM evI mAnyatAthI nahi; ema jeo mAnatA hoya teoe ja havethI skolarazIpanAM vacanI bAkInI rakama mokalavI, nahi to na mokalavI. ane je kAMI rakama AvI cukI che te mATe paNa huM kahI ke, je eNna eNDavokeTa janarale nakkI karelI ane sarva pakSakAroe svIkArelI yojanA ke jenA upara sahI karavAmAM zabdonI mArAmArIthI" vilaMba karavAmAM Ave che te pejanApara taratamAM je sahI thaI jazo to te vasula thayelI rakamanuM-ke jene aMgesTa karavAnuM mahuM pote ja ane te paNa pahelA ja vArSika riporTamAM kamIThIne sUcavyuM hatuM thaI jaze eTale kAMI mahAre kahevAnuM rahetuM ja nathI, pazu jo e ja kheLa paDaze te skolarazIpanI rakame darekane pAchI mokalIza ane saMsthAbaMdha karIza, ane je mahArI marajI mujabane upayoga kare vAnI paravAnagI sAthe e nANAM mane pharI seMpavAnI icchA darzAvatA patro kula dAtAo paikI ochAmAM ochA paNa bhAga taraphathI mahane muLaze to saMsthA-mahane ISTa lAgaze te svarUpamAM-calAvavAne nizvaya karIza. dhyAnamAM rahe ke koIne mahAro Agraha nathI, vinaMti nathI, prArthanA nathI. darekane potapotAnI icchA mujaba vartavAna hakka che; ane mane mahArA AtmagauravanI rakSA karavAne haka che. hArI pramANikatAne purAvA ane pramANapatro ane kAbu rAkhanArAenI agatya svIkAravA huM have taiyAra nathI. A sAthe javAba mATe chApelAM kAryo mokalyo che hemAMnI be kalamo paikI marajI mujabanI eka kalama kAyama rAkhI tathA bIjI kalama chekI pitAnI sahI karI kArDa poSTa karavuM. daramyAnamAM mArA selIsITara mezarsa megI blara ane kema vilaMba aTakAvavAmAM ghaTatuM karI rahyo che. je hemane prayatna be mAsa sudhImAM paNa saphala nahi thAya te A sAthenAM kArDamAM je javAba Avaze te parathI ghaTa mA huM ja karIza. - je graha taraphathI tA. 1 lI okaTobara sudhImAM javAba nahi Ave teo A sAthenA kArDanI pahelI kalama svIkAre che ema saha majavAmAM Avaze. tA. 15-8-1820 ra vADIlAla ke. zAha Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 nahitarachu vadhA ! vadhAc ! vadhAra ! tA. 21-420 ne divasa jenoe eka khuzAlIne divasa mAnavo joIe ke je divase jena jevI pihelI jAtine khabara paDI ke "jena hitalI, "satyodaya ane jAti prabaMdhaka nAmanAM mAsika rUpI sUryo hayAtI dharAve che ! e patro ema te lAMbA vakhatathI - cAle che paNa (1) sampAdakonI Arthika sthitine lIdhe tathA (2) jaina samAjamAM vAcanapremanI nyunatAne lIdhe ghaNA chejeno emanI hayAtIthI vAkephagAra thaI zakyA hatA. tA. 22-4-20 nA roja kalakattA digambara jaina sabhA brahmacArI zItalaprasAdanI rAhabarI nIce bhaLI ane eNe A traNe mAsikone keIe kharIdavAM vAMcavAM nahi evA hukama tamAma jaino pratye jAhera karyo, eTaluM ja nahi paNuM gAmogAmanI "paMcAyatI ne patra lakhIne tathA peparo dvArA ulleSaNa karIne traNa peparonAM nAma jAhera karyA tyArathI e patronI hayAtIthI tamAma jeno vAkephagAra thayA che ane have e patronI mAMga vadhAre thaze ja. loke have jAgyA che ane samajavA lAgyA che ke, AjakAlanA AgevAne je manuSya para bakhALA kahADe che te ja manu mAM kAMIka kharuM tatva hoya che. lokone eTaluM ja sahamajAvavAnI jarUra che ke hemanI potAnI buddhi kAMI teoe brahmacArI zItalaprasAda ke evI koI vyaktinA ghera gharANe mUkI nathI. dareka jene zuM arIdavuM ane zuM na kharIdavuM, zuM khAvuM ane zuM vAMcavuM evI evI bAbatamAM paMDito, sAdhuo ane brahmacArIonI paravAnagI levA jarUra &Aya ja nahi, eTaluM ja samAje vicAravAnuM che. vaLI ame te mahA mANasa ke sabhA salAha ApavAne hakadAra hoI zake, paNa hukama ApavAne te hakadAra na ja hoI zake, chatAM kalakattAnI senAnA paDadA taLethI A brahmacArI bAvA AkhA hiMdanI digambara jaina pablIkane "hukama' mokale ke hamAre mahArI pasaMdagInuM ja sAhitya vAMcavuM ane bIjuM kAMI hamAre vAMcavuM te dUra rahyuM paNa kharIdavuM nahi, te evo hukama samasta jaina varganI buddhine pitAnA kAbumAM rAkhavAnI ane sArvabhauma sattA jamAvI devAnI lIlA mAtra ja gaNAya. zuM jeno kAInA gulAma banavAne khuzI che ? ApaNe AzA rAkhIzuM ke jene Atmaurava jALavavA taiyAra thaze ane emanI buddhine apamAna karavA bahAra paDelA bramacArIne bhrama dUra karI enI mati Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAI vadhAI vadhAI 247 mm * * - * * * ThekANe lAvavA khAtara ja eka vakhata A traNe mArikAnA daphataramAM nAma nedhAvI eka varSa mATe to grAhaka avazya banaze.ema karavAthI be hetu eka sAthe sarala thazeH (1) brahmacArInI bhramita buddhi ane johukamInA pite dAsa nathI ema-kei paNa jAtanA dhAMdhala ke krodha vagara cupakIthI-batAvI apAze, ane (2) je patrone bahiSkAra karavAmAM Avyo che te kevAM uttamottama paDyuM che ane komanA kharekharA mitra tarIke keTalA upakArI che te bAbatane nirNaya pitAnI jAte ja karI zakAke. khAsa karIne "jainahitaiSI " jevuM Tharela, vidvatApUrNa, zubhAzayathI bharapUra ane samartha mAsika AkhA jaina saMsAramAM bIjuM eka paNa nathI ema huM tIrthakara sAkSIe kahevAnI hiMmata dharuM chuM. paraMtu huM jAherane mahAre abhiprAya mAnI levA kahIza nahi kahIza ke dareka vyaktine ekavAra jAte e patranA ochAmAM ochA cha aMka to jarUra vAMcavA do ane pitAne abhiprAya pote ja bAMdhavA de. je e patra uttamottama havAnI khAtrI thAya te AvI uttama cIjone bahiSkAra karavAnuM pharamAna" kahADanArane irSALu, DhegI ane jaina samAjane zatru mAnajo ane have pachI evAo vadhu DhoMgamAM phAvI na jAya tevI kALajI rAkhaje; ane jo e patra vAMcyA bAda hamane te kharekhara tyAjya lAge te enAthI dUra raheje. kimatI lekhothI bharapUra jaina hitaiSI' mAsikanuM vArSika mUlya mAtra rU. 2) che, ane teTalA thADA lavAjamane lIdhe e patra nukasAna ja bhogave che. mAtra samAjasevA mATe AmabheganuM e sAhasa che. emAM tatvajJAna, samAja, itihAsa, dharma, nyAya ityAdi viSayo para je suMdara prakAza pADavAmAM Ave che te mATe jaina kama henI sadAne mATe RNI che. jeno ! e RNa cukavavuM hoya, verabhAve paNa bhagavAnane pUjavA ja hoya, te brahmacArInI AjJAne beTI pADavAnA prasaMgane bahAne paNa ekavAra e sastA ane zreSTha mAsikanA grAhaka avazya thAo. brahmacArI zItalaprasAdajI mATe te mahane kharekhara ja "dayA" Ave che. A mANasa kAMIka zAstra zikhe che, kAMIka a grejI paNa bhAgye huyuM zikhyA che, ane have te umare paNa vRddha thayela che, tethI mahane AzA hatI ke lokonA mAlIka banavAnI ghelachA khAtara thatAM mUrkhatAbharyA ane dezadroha karavA jevA kAmethI ATalI uMmare Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 248 jenahitecchu. to te jarUra hAtha dhoze; paNa mahArI AzA juThThI paDI che.mAnane lobha ene ane enA dvArA bhoLA samAjane avanati tarapha kheMcI rahyo che. are mAnanuM bhUta zuM zuM anartha nathI nIpajAvatuM ? surendranAtha beranajI jevA vRddha, vidvAna ane eka vakhata dezanA mAnItA nAyake paNa lokamAnya tilakanA svargavAsa prasaMge (ke hAre tamAma zaheroe haDatAla pADI hatI ) pitAnI kolejanA prinsIpAlane lakhyuM hatuM ke koleja baMdha rAkhavI nahi lokapriyatA gumAvyA pachI lokanAyakane yokonA mAnItA bananAra tarapha deSa thAya che e svAbhAvika che. paNa tethI pite vadhAre ughADA paDe che ane rahIsADI lokapriyatA paNa gumAvI bese che. brahmacArInI bAbatamAM te eTaluM ja kahIza ke have te "vinAzakALe viparIta buddhi" e kahevatane caritArtha kare che; ane jhAjhuM thAya che te thoDA mATe ja che. ---- --- POETICAL SELECTIONS. By P. N. Shah. B. A. (Eng. Hons.) Sir J. High School., Limbdi. . Special Features: 1. A. Full and Correct Text. 2. An Introduction on what is Poetry,' and what constitutes good poetry.' 3. Important and oft-quoted lines italicised. 4. Notes on difficult words, phrases, allusions etc. 5. Biographical and critical remarks on each poet. 6. General hints on Paraphrasing, essay-writing end epitomising. Price Re. 1-0.0 Can be had from the author, Limbdi ( Katiawar N, B:-Also a book entitled the " Paraphrase " of the selections of the above book, by mesers P. N. Shah B. A. and B. J. Vaswani M. A. Price 0-6-0 ( Half the profits to go to the Jallian wall& Bag Frod). Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jo jo amArI dayA. A jo jo amArI dayA ! phrilhInivAsI lAlA rannumalajInA pramukhapaNA nIce khaMDelavAla jainonI mahAsabhA thai, jemAM 154 kuTummA ( ke je 132 varSathI tithI bahiSkAra bhAgavatAM hatAM )ne pharIthI khatamAM zAmela karavAmAM AvyAM che ane vidyArthI gRheA khAte 11 lAkhanuM kuMDa (jemAM sabhApatie pAte lAkha rUpiyA ApyA che ) karyuM che. sabhApati maheAyane evaDe| dhanyavAda dhaTe che. emaNe pUrvajonI bhUla sudhArI che ane pragati bhAga para samAjane dArI javAnA kAmamAM-mAtra bhAgu karIne ezI na rahetAM-mhATA AtmabhAga ApyA che. samAjane have AvA sAcA netAnI jarUra che, svAthI e ane DhAMgIAnI jarUra nathI. eka mANasa brahmacaya pALatA hAya ke vyabhicAra sevatA heAya teA tethI lAbha-geralAbha hene pAtAne che, henA brahmacane lIdhe te kAMi samAjanA netA banI zake nahi. eka mANasa divasamAM e vakhata jamatA hAya ke mahInAmAM 5dara upavAsa karatA hAya te kAMi samAja sAthe sabaMdha dharAvatI mItva nathI. eka mA mANasa kezaleAca kare ethI samAjanuM hita ke ahita kAMi nathI ane tethI lAkAe gAMDAdhelA thai kezaleAcanA nimitte kASThane sAtame A samAne haDAvavAnI jarUra nathI. A badhA je kAMi ugra kriyA karavAnuM kahe che te kharekhara karatA heAya te paNa mAtra peAtAnuM hita kare che paNa tethI kAMI pablIkanuM hita sadhAtuM nathI ! tethI kAMi te lAnAyaka banavA lAyaka gaNI zakAya nahi. ATalA viveka karatAM leAkAe have tA-zikhavuM joie che. 242 pazu upalI kaeNAransanA TharAva parathI bIjo eka khyAla sphurI Ave che. jaina dharma pALatI e kAmanA AgevAnAe theADA ne ghaNA 154 kuTuMmmAne nahi ke vyaktione bahiSkAranI AMsIe sTuDAvyA hatA ane te sthitimAM thoDAM te ghaNAM 132 varSa sudhI laTakAvI rAkhyAM hatAM ! jo jo A yA dhI enI nirdayatAnI avadhi! huM khAtrIthI kahuM chuM ke e kuTumbe bahAdura teA nahi ja hAya, kAraNa ke ahAdura teA AgevAnAnAM mAthAM phADIne ekAda mahInAmAM ja TharAva rada karAvI zake che. AgevAnanuM jora mAtra bhalA, saraLa, niLa ke lAgavaga vagaranA leAkA upara ja cAlI zake che. tyAre A lAgavaga vagaranA bahiSkRta lokAnAM saMtAnene lagnAdi bAbatamAM 132 varSa ja Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 jainahitarachu. sudhI keTaluM kaSTa paDyuM haze hene khyAla lAvavAnuM kAma muzkela nathI. AvI rIte rIbAvI rIbAvIne mAranAra-ane te 5 pitAnA ja jatibaMdhuone mAranAra-kenA paMDita dhannAlAlajI vagere AgevAne hAre bAbu jugalakIzorajI, paMDita nAthurAmajI premI, paMDita udalAlajI vagere sajana jenothI jaina dharmane haNAI jato bacAvavAnI vAta kare che tyahAre kharekhara hasavuM Ave che. A dayAdharmane ane muktimArganA rakSako na joyA hoya to? dayAnuM ja khUna ane mukti yAne svAtaMtryanA ja zatruone dayA ane muktinA "rakSaka" tarIke dAvo karavA devA pahelAM vAghane gAyonA ToLAne rakSaka thavA de paDaze ! DAyarane hiMdarakSA mATe mukarara karavuM paDaze! alAudInane jaina ane hiMdu devAne bagADa ana" nImavA paDaze! vAha re vAha dayAnA devatAo-muktinA ijAradAro-samAjanA gADIane !...... vAha re samAjasarevaranA tIre dhyAna dharI mAMchalAne bhakSa karatA bagalAo ! ane A paNa khaMDelavAla ja ! 154 kuTuone 132 varSathI thayelo bahiSkAra dUra karanAra eka khaMDelavAla nAyaka ja che, ane e ja khaMDelavAla jAtinA muMbaI jevA sudharelA kahevAtA zaheramAM vasatA AgevAne paMDita udayalAlajIne hajI to eNe "gunho' karyo paNa nathI eTalAmAM te bahiSkAranI sajA pharamAvI paNa dIdhI ane gAmogAmanI bIrAdarIne henI sAthe saMbaMdha nahi rAkhavA jhArazAhI hukama pharamAvI dIdho ! bicArAne khabara kahe che ke jhAra enA lokonA ja hAthe-ane te paNa bhUMDe hAle-suo che! ane je gunha hajI IrAdAmAM che te gunhAne prakAra paNa ka? pAMca hajAra kharcavA chatAM eka sadAcaraNa yuvAnane 35 varSanI umara sudhI jJAtinI kanyA na maLI zakavAthI khullI rIte vidhavA sAthe lagna karavAno irAdo e ja gunha ! paNa kharo paDado te have khule che -dakSiNamAM e ja dharma pALatI satavAla, caturtha ane paMcama Adi jAtiomAM seMkaDo varSothI punarlagna thAya che ane setavAla (digaMbara) jAtimAM to "duTA cheDA"nI paNa prathA saikAothI cAlu che. e "chuTA cheDA" ane punarlagna karanAra digambara je maMdiramAM javAnuM cAlu rAkhaze te ja maMdiranAM dvAra, mATe baMdha karevAmAM punarlagnane IrAde mAtra karanAra vidvAna janane Ave che! dhanya che dhannAlAlajInA svakalpita nyAyazAstrane ane samAjazAstrane! Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ inAma rU. 250 nuM 25 runAma . ra60) nuM. paThita dhawlAlane tathA brahmacArI zItalaprasAdane celenja! muMbaImAM paM. udayalAlajInA irAdA mAtrane guna TharAvI paMDita dhannAlAlajIe je zikSA pharamAvI che ane kalakattAmAM jainahitaiSIAdi traNa mAsikapatrone "ajaina" TharAvI yakeTanI sajA pharamAvI che te banne pagalAM nyAyapuraHsara hovAnuM puravAra karanAra lekho je koI jaina lakhI mokalaze te eka parIkSaka kamITIne seMpavAmAM Avaze. kamITImAM e prasiddha digambara jaina, eka prasiddha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina, eka prasiddha sthAnakavAsI jaina, eka na dhArAzAstrI tathA eka prasiddha ajaina zAsavettAH ema pAMca gRhasthAnI nImaNuka karavAmAM Avaze. maLelA lekhamAM je zrejI sAbIta thaze ane ukta sajAo vAjabI che ema A kamITIne khAtrI karAvI zakaze henA lekhakane rU. 250) nuM inAma janahitecchu - phisa taraphathI ApavAmAM Avaze. eTaluM ja nahi paNa "hiterachunA aMkamAM A saMbaMdhe lakhAyelI noMdho" pAchI kheMcI laI jAhera rIte kSamA mAMgavAmAM Avaze. - paMDita dhannAlAlajI ane brahmacArI zItalaprasAdajI je A pramANika celeMja nahi svIkAre te pitAnA pagalA mATe pite zaramAya che ema mAnavAmAM jaina praja vAjabI gaNAze. lekha hiMdI, gujarAtI ke aMgrejI paikI koI paNa bhASAmAM lakhI zakAze. 25 kusakepa bAjuthI vadhAre laMbANa karavuM nahi. akSara spaSTa lakhavA. dharmazAstra, vyavahArazAstra, nyAyazAstra ityAdi game te eka athavA sarva sAdhanonA upayoga karavA chuTa che. nIti ke phUTanItithI paNa bacAva karavAnI chUTa che. vidhAna ane taTastha parIkSake kUTanItine pIchAnavAne azakta nahi ja heya. kamITIne nirNaya jAhera peparadvArA pragaTa karavAmAM Avaze. - lekhe rajIsTarDa bukyAthI "janahiSNu" aiphisa, ghATakopara, (muMbaI) e ziranAme tA. 1 navembaranI aMdara mokalavA. vADIlAla ke. zAha Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 jainahitiSNu 6. ~-~- ~~ ha mitratA. hI ho to A viSaya sAyanTIphIka rIte carcAze. mAnasazAstra, dharma, vyavahAraH sarva daSTibiMduone upayoga karavAmAM Avaze banatAM sudhI A viSacane A graMtha racI "hitecchu" nA grAhakone bheTa ApavAnI tajavIja thaze. duniyAmAM je koI evI cIja hoya ke jahenA saMbaMdhamAM vadhAremAM vadhAre gerasamaja thavA pAmI hoya te te mitratA che. mitratA zuM cIja che ane kahAMthI uddabhave che e tapAsavA gheDAe ja darakAra kare che. janasamAja pite te vicAra karato nathI, mAtra kavionA maraMjaka ugAre gekhe che ane pachI lAMbA vakhatanA paricayane lIdhe e ugAre athavA kAvyo ja emanuM "satya" bane che. koI kavie gAyuM ke "mitratA e daivI prajAne che, keAIe kahyuM ke "dostI e izvarI bakSIsa che, " keIe kavyuM ke " mitratA e svagIya puSpa che, " eTale pachI samAje ane khAsa karIne yuvAnavage ane majUra tathA kArIgara vage-e padane gamyuM ane lalakA,-eTale sudhI ke e emanuM jIvanasUtra banyuM. pachI teo e "bhAvanA" ( Concept )nA dAsa ke bhakta banaze ane eka bhakta jema hAM ne tyahAM pitAnA bhaktipAtra Izvarane dRDha che tema teo vhAM ne hAM mitrane DhaMDhaze. emanI kalpanA darekamAM mitratA Apaze ane have te kalpanAnA ja rAjyamAM nahi goMdhAI rahetAM jIvanamAM utaraze,-jIvanamAM mitra mATe Atmabhoga ApavAnI kriyA karavA lAgaze. kalpanA kriyAmAM pariNamaze ane kriyA kSaNika dilAso ane nakkara duHkhano anubhava karAvaze. paNa te chatAM te mANasa e anubhavone parasparane saMbaMdha vicAravA zaktimAna na hovAthI ulamAMthI nIkaLI cUlamAM paDaze, eka mitra cheDI bIjA mitranA baMdhanamAM jaze. mitratAnuM sAmrAjya e pramANe duniyAmAM cAlatuM ja rahevAnuM. bIjA hAtha upara, koI kavine ke lekhakane henA koI mAnelA mitre daze ApavAthI te eka AtyaMtika siddhAMta bAMdhavA prerAya che ane kahe che ke, "mitratA e pokaLa nAma mAtra che" athavA "lakSmI ane sattAne paDachAye mAtra che.' henuM A kathana juvAnavarga Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA. 253 ke je hajI kalpanAnAM citrAmAM majhA mAnavAnI sthitimAM che hate ; < nAstika vAda ' jevuM ja lAgaze, ane vyApArInI AMtavRttivALAne satya sAyaro. hene te bethI vadhu puSTi maLaze. Apa lagabhaga tamAma manuSyA eka aunaanubhavI ke ekapakSI anubhava dharAvatI kavi vyaktie racelI mitratAnI vhelamAM ezI vanayAtrA kare che ! ' tyAre mitratA zuM che ? te 'sArI 'cIja che ke kharAba '? te grahaNu karavA gya che ke dUra rAkhavA ceJa -evA savAla thAya che. pazu zA mATe ? zuM e savAlA bIjI dareka cIjane aMge. thatA nathI ? jIvana te sArI cIja che ke kharAba ane pakaDI rAkhavA ceAgya che ke anAdara karavA yAgya cheH evA savAla zuM manuSya jAtie nathI karyo ?' yuddha e sArI cIja che ke kharAba, bhalAi e sArI cIja che ke kharAba, sudhArA e sArI cIja che ke kharAba, A sa savAlenA jevA ja A savAla che. koI paNa ekAMta vAda A praznonA Dhace lAvI zakaze nahi, jIvananI niSThura jarUrIAtA sAthe nInA saMbaMdha dharAvanArI e bAbate che. r zA mATe ApaNe janmyA ? ' enA bheda ApaNe naNI zakavAnA nathI, paNu eTalu tA jANIe chIe ke ApaNe janmyA chIe ane jIvana jIvavAnI ApaNAmAM pI lAlasA che. jema janma levA e ApaNI marajInA savAla naheAtA tema jIvana jIvavAnI TakAvI rAkhavAnI lAlasA paNa ApaNI marajI pUchyA vagara ja janma sAthe AvelI che. haeNne ANe melI ane zA mATe melI e praznanA samudramAM ApaNe atyAre utaravAnI jarUra nathI. ATalu huM cAkksa jANuM chuM ke huM hayAtI dharAvuM chuM ane huM hraya.tI TakAvavA IcchuiM chuM.. have A paNa hu beu chu ke, hayAtI TakAvavA mATe cupacApa esI rahevuM ke sukha rahevuM kAragata thatuM nathI. ethI tA mhArI tamAma zaktie saDI jAya che ane hayAtInA tAra ja tUTI jAya che. anna, jaLa, vAyuM, vastrAdi ane manuSyanA saMsargamAM AvIne emAMthI kheMcAya eTaluM kheMcavA prayatna karUM tA ja jIvana TakI zake che. e prayatnathI kasarata ane saratathI gati, preAtsAhana, vijaLI maLe che ane prayatna dvArA khIjA prANI ane padArthAMmAMthI je kAMi kheMcAyuM te mhArA khorAka bane che. A pramANe duniyAnA tamAma jaDe, sUkSma, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * 254 jenahiteccha. ati sUkSma, temaja cetana padArtho sAthe sahavAsamAM AvavuM, emAMthI harakoI rIte kAMI nahi ne kAMI kheMcI pitAmAM zAmela karavuM-e kriyA vagara jIMdagI TakAvavI zakya ja nathI, e huM nirvivAdapaNe joI zakuM chuM, hAre have traNa mAnyatAone siddhAnta' tarIke svIkAravAthI ja mahAruM gADuM AgaLa cAlI zakaze. e traNa svIkRta pakSe " A cheH (1) huM hayAtI dharAvuM chuM, (2) huM hayAtI TakAvavA IcchuM chuM, ane (3) hayAtI TakAvavI sarva pUla, sUkSma ane cetana padArthothI dUra rahI paDayA rahevAthI zakya nathI, paNa e sarva padArtho paikI je koI akasmAtathI mahArI najadIkamAM AvavA pAme temaja je koI huM prayatnathI hArI najadIkamAM lAvI zake te sarvamAMthI je kAMI kheMcI zakAya te kheMcavAthI ja hayAtI TakI zake che. A hamajAyuM to mitratAnI anivArya AvazyaktA ApaApa hamajAI gaI. kUvAmAMthI mahAre pAchuM kheMcavuM che, te Dala ane deraDAne mitra banAvavA ja paDaze. deraDuM e "sArI " cIja che ke "khoTI," daraDAthI te gaLe phAMse khavAya che mATe e te bhayaMkara cIja cheH ItyAdi tamAM paDavuM sUtAbharyuM che. " mitratA e jIdagInI anivArya AvazyaktA che. mahAre jIvana TakAvavuM che e je cokkasa che te cIjo ane mananA saMsargamAM AvavuM ja paDaze e paNa ekkasa che. ane keTalIka cIjo, keTalIka vRttio ane keTalAka manuSyo sAthe bIjI cIjo, bIjI vRttio ane bIjA manuSyo karatAM vadhAre nIkaTane saMbaMdha "ra " ja paDaze, kAraNa ke teonA baLane pitAnuM banAvI e be baLa vaDe vadhAre jaLa kheMcavuM zakya che. A manuSyarUpI choDane ucheravA mATe kudarate dareka "cheDa" mAM-dareka manuSyamAM-kheMcavAnI zakti " mUkI che. nirdoSa nAjuka phulajhADane juo. e nirdoSa cIja paNa havAmAMthI, jaLamAMthI ane sUryamAMthI tathA jamInamAMthI tava kheMcyA je kare che ane e vaDe ja "uchare che.". madhamAkha e kulajhADane vaLagI emAMthI kAMIka kheMce che ane e kriyA vaDe pitAne uchere che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA 255 ApaNI buddhithI e banne ' lUTArA ' che, paNa emane peAtAne pUcheH emanI bhASAmAM e kriyA jIvanakriyA' che-naisargika kriyA che. e ja kheMcavAnI-lUTavAnI kriyA manuSyamAM paNa che ane manue huMne nIti ' TharAvI che. sneha, deAstI, vAdArI sarva kAMi e . * kheMcavA ' nI kriyAnAM bhinna bhinna svarUpe che. " hamArAmAM jeTalA pramANamAM kheMcANu zakti haraze teTalA pramAmAM hamane mitronI saMkhyA maLaze ane e mitromAMthI koi hamane anna, kAi paisA, kAi lAgaNI, kASTha Ijjata, keAI anubhava Apa nAra thai paDaze. jema jema hame vadhu ne vadhu letA jaze tema tema vadhu ne vadhu vikAsa pAmatA jazeA ane eka divasa eTalA vikAsamAM Avaze ke jhhAre hamane ubharAvuM gamaze, levA karatAM devAtI kriyAmAM vadhu AnaMda' nI lAgaNI anubhavAze. * ahI thI hamArI sthiti badalAze. atyAra sudhI zakti meLathavAnI sthitimAM hatA, have zakti vALAM che. atyAra sudhI grahaNa karavAmAM hamArA AnaMda hatA, have ubharAvAmAM-hamArI zaktie! khIjAemAM vahe ema thavAmAM-hamArA Anada che. * atyAra sudhI kheMcavuM ' hamAre mATe dha hatuM, have vavuM hamAre mATe dha che. henI ziA khAlI nathI evA purUSa strIne RtudAna de e dAna ' ke dha nathI paNa AtmahatyA ane adhama che; sampUrNa vikAsa pAmelA purUSa ema kare te e henI ubharAi jatI zakitanI kriyA hoi kharekhara dAna che (kAraNa ke tethI samAjane eka samRddhibhAna jvAtmA maLavAnA che) ane dharmAM paNu che. 4 manuSyanI e sthitie sDamajavI joie che,e viAsakramo khyAla rAkhavA joie che ane tema nathI thatuM tethI ja meTAM zikSaNa upadezAya che ane lAbhane badale geralAbha thAya che je mAjIsanA vikAsa nA kAcA che hetu hita vadhu vikAsa ', A zabda hainA sAmAnya arthamAM nahi paNa zAstrIya (Scientigic) arthamAM vaparAyA che. 8 TA- khecavA nI dayAnA prarAsta ane aprazasta Azaya khAbatamAM AgaLa para kahevAmAM Avaro. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 hitecchu. vALAnA saMsargamAM AvI hemAMthI kAMi nahi te mAM meLavavAmAM raheluM che. enA hitanI--enA pAtAnA vikAsanI dRSTithI jonAM e ema karavAmAM vAnI che. .. paraMtu evA ochA vikAsavALA manuSyanI jarUrIAtane samajI zakanAra khIjAoe evAthI cetatA rahevuM e emanA peAtAnA hita mATe jarUratu che. A vadhu vikAsavALAe eka taraphathI ochA vikAsavALA vargathI cetatA rahevAnu ane khIjI taraphathI potAnA vikAsa vadhArtA javAnuM--ema evA kAma bajAvavAnuM heAya che. ane eTalA mATe mitratAnI bAbatamAM vadhumAM vadhu viveka vAparavAnI che. mane jarUra che. ane dhA uMcA vikAsavALA manuSyane te cetatA rahevAnI paNa jarUra nathI. e to ema ja kahe ke kAi Ave te mhete lUTA ! '-- mhArA zarIra para peAtAnA hAthanuM baLa vAparIne e rIte paNa kei peAtAnI zakti khIlavA !'-- verabhAve paNa kAi A bhagavAnane bhane !' * A pramANe, thAre, manuSyanI khIlavaTanA pramANamAM enI nIti' paNa jUdI ja hAya ane hAvI joIe. kudaratamAM Ama zA mATe hAvuM joie ema kahI kudaratane gALA devAthI kAMi pAtAnu hita thavAnuM nathI tema kudarata badalAI javAnI nathI ! kudaratane humane peAtAnuM vartana-peAtAnI nIti-dhaDavAM joie ane samAja zAstrIe temaja dharmazAstrakAre kudaratane humane ja samAja samakSa bhAvanA 'A' ane phAyadA 'e mUkavA joI e. strI narakanI khANa che, ema zikhavavAthI kAM duniyA zIlavatI bananAra nathI. tema strI bAbatamAM akSara vaTIka nahi eTalavAnI kALajI rAkhavAthI kuTuMbanAM bALakA sukhI thaze nahi. ulaTA tee chupIrIte zrIviSayaka jJAna levA deADaze ane saMbhava che ke khATu ja nAna pAmaze. purUSa temaja strI iSTa che--devadira che-e bhAvanA zikhavI strI--purUSanAM aMgenu ane pratyeka aMganAM kartavyAnu tathA saMbhALanu zikSaNa ApavAthI kheATAM pariNAmeA AvatAM aTake che, tema mitratAnI AMbatamAM paNa kudaratanuM kharUM rUpa--pachI te game teTaluM bhayaMkara kAne bhale lAge--khatAvavAmAM ja duniyAnuM hita samAyaluM che,--mAtra kalpitaraMgIta svarUpa raju karavAthI duniyAne ulaTuM nukasAna che. 6 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA. 217 ( 2 ) bALaka janme che tyArathI ane sahAyanA tattvanI jarUra paDe che. zarUAtanI sahAya haine mAtA taraphathI maLe che. pachI pitA sahAyaka bane che. mAz2aDUta ityAdi kuTuMbIjanAM paNu paNa AchA va vratA pramANamAM sahAyaka bane che. A sarva, bALakanA mitrA che; kAraNa ke eemAMthI ane te vaDe te peAtAne vikAsa meLave che. A mitratA kudarate sayeAjelI mitratA che. bALakanA mAtApitA tarapha pUjyabhAva athavAM bhaktibhAva ane Laka tarapha vAtsalya bhAtra ema be rUpe e thAya che. mAtApitAnA mAmitratA prakaTa A kiMmatImAM kiMmatI mitranA che ane ene jeTaluM ' pavitra' svarUpa ApavAmAM Ave eTalu hitakArI che. ja mAtAnA stanamAMthI mAtra nahi paDyu teNInA kheALAmAMthI paNa eka bALaka jeTaluM tattva meLavI zake che teTaluM anya koi sthAthI bhAgye ja meLavI zake che. ahIM ja hetu prAthamika baMdhAraNa baMdhAya che. eTalA mATe, bALakane mALA tara jema vadhAre bhakti rA khatA banAvAvI jAya ema vadhAre lAbha che; ane mAtAne bALakane vadhAremAM vadhAre vikAsa karavAnI lAyakAtavALI banAvI zakAya esa vadhAre lAbha che. paiAtAnA sukha mATe nahi pazu bALakanA sukha mATe mAtAe peAtAnI buddhinA vikAsa agAuthI ja karI rAkhavA joie. pAtA. nI pyArAmAM pyArI cIja arthAt bALakanA bhAvI sukhanA saLe AdhAra mAtAnA pAtAnA vikAsa para avati che,-mAtAnA peAtAnA zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika vikAsa para eTalA mATe eka ii bhAtA' banavAnA sadbegamAM mUkAya te pahelAM teNIe pAtAnA zarIrane sArI rIte sAyaluM ane peAtAnI buddhine sArI rIte vikaselI anAvavA sampUrNa kALajI rAkhavI joie. pAMtAnu bhaviSyanu Laka pAtA tarake bhaktibhAva batAvaze ke sApa dero, ene AdhAra mAtA banavA pahelA pAte harIra ane buddhine keTalI hada sudhI keLavyAM che-khIlavyAM che te 32 raheze. kaiTumbika mitrA vacce sampUrNa maitrI khanI rahe e mATe ja Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 jainahiteccha. * rUranuM che ke kuTumbamAM sArA "saMskAra ' mULathI ja nakhAvA joie. ekabIjA pratye "cAha " utpanna karavAnI, ekabIjAnI bhUla ke aparAdha tarapha heTuM mana rAkhatAM zikhavavAnI, ane ekabIjA mATe Atmabhoga ApavAnI harIphAI' karAvavAnI kALajI kuTumbanAM vaDAoe rAkhavI ati Avazyaka che. duniyAmAM lUTATa eTalI badhI che ke kone mahAre saMkaTamAM AvavuM nahi paDe te kahI zakAya nahi; paNa saMkTa vakhate, je kuTuMbamaMDaLamAM zarUAtathI ja maitrInI ane svArpaNanI bhAvanA' khIlavavAmAM AvI hoya te, kuTuMbanI koI nahi ne koI vyakita kharekhara upayogI thaI paDe che; eTalA mATe kuTumbamaMDaLamAM paraspara cAha ane bhakti vadhe evA vyavahArApacAra dAkhala karavA joIe. jema ke, vaDIla bahAra javA taiyAra thAya hAre bALakoe page lAgavuM ane vaDIle hasatA mukhe AziSa ApavI, eka bIjAne saMbodhana karavAmAM mAnasUcaka zabda vAparavA, eka bIjAnAM chIdra ke khAmI jevA IcchavuM nahi, prArthanA ke ramatanA nimitte tamAme ekaThA maLI dIla bahalAvavuM, hAM zakya hoya hAM sAthe jamavA besavuM ane sAthe pharavA javuM, ityAdi, ityAdi. pitAe putranI gya umara ke vikAsa joIne keTalIka bAbatamAM ene vicArasvAtaMtra ane kriyAsvAtaMtra bakSavuM joIe, ke jethI kacavATa thavAno prasaMga ubho na thavA pAme. ane putramAM vivekazakita khIlavA pAmI che ema joyA pachI to pitAe putranI koI pasaMdagI pitAne pasaMda na paDe te paNa ene pitAnI pasaMdagI para javAne chUTa rahevA devA jevI udAratA dhAraNu karavI joIe. aMkuza hamezAM jarUra purato ja ane te paNuM mIThA rUpamAM hovo joIe. ane bALakonI pitAne abhiprAyabheda vaDIla pratye jAhera karavAnI rIta hamezAM vinayayukta ja hovI joie. kuTumbamAM je samUrNa edIlI phelAyalI jevI heya te purUSa ke strI ke bALaka koi ekabIjathI oNAM chupAvatAM na rahe paNa ulaTAM vadhAre ne vadhAre prasaMge laI maLavA ane ekabIjAnAM mukhane hasatAM banAvavA utsuka rahe evI dareka "kalA vIle ajAvavI joIe. te kaTaA khare ja bhAgyazALI che ke hene bALakone pAtha Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mitratA. 258 mika zikSaNa mATe jAhera zALAmAM javuM paDatuM nathI paNa kuTuMbanI hasamukhI strIo ke maheNAM bALako pAsethI e zikSaNa maLI rahe che. te eka svarganivAsa che ke jyahAM kuTumbanAM tamAma strI purUSo ane bALako dararoja ochAmAM ocho che kalAka paNa bALaka jevAM banI mAvA-kUdavA-hasavA ane harakoI ramata khelavAnI sagavaDa dharAve che. dareka bALakane mAMdAnI mAvajata karavAnI yuktipUrvaka pharaja pADavI joIe. AvA saMskAranI je kALajI rAkhavAmAM AvI hoya to "bhAI e eka zreSTha mitra thaI paDe che. (3) kuTumbI mitra pachI nizALIe mitra Ave che. nizALamAM je chokarA samAna vayanA ghaNA chekarAonA sahavAsamAM Ave che ane tyAM koI nahi ne kaI chokarA tarapha henuM lakSa kheMcAya che ane dostI e zuM cIja che e jANyA sivAya paNa dastImAM paDe che. A samaye pitAe putranI mitraviSayaka pasaMdagI tarapha khAsa dhyAna ApavuM ghaTe che. AvI cetavaNI AjakAlanA jamAnAmAM bahu jarUranI thaI paDI che, enuM kAraNa kAMi hoya te te e che ke AjakAla zikSaNane dhaMdhe pavitra" raho naMthI. hAre zikSaka pitAnA dhaMdhAne kharekhara pavitra gaNato heya hAre te pitAnA hAtha nIcenA dareka bALakane pitAnuM ja bALaka gaNe che ane henA saghaLI bAjunA Arogya temaja vikAsa mATe satata kALajI dharAve che, tethI enA varganoprAyaH dareka vidyAthI sobata karavA jema ja hoya che. paraMtu Aje ema rahyuM nathI. Aje prAyaH dareka zikSaka pitAne eka pagAra mATe kAma karate nokara ke vyApArI mAne che ane bahu to amuka pAThamAM chokarAne pAsa karAvavA jeTalI ja kALajI dharAvate heya che. dara chokare pratidina zArIrika, mAnasika temaja naitika vikAsamAM lo AgaLa vadhe che te javAnI darakAra thai ja zikSako dharAve che. ane je koi zikSaka ene "rasa letA hoya te te vidyArthIone hemAmAM oTo "mitra gaNavo joIe. rAthI vadhu khAbAda samAja banAvavo hoya te zikSAnA dhaMdhAne pavitratAnuM svarUpa ApavuM ja joIe. eTale ke jema ti Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 nahitecchu. ane dharmagurUnI bhAvanAne pavitratAnuM svarUpa ApavAmAM AvyuM che tema; zikSakane paNa mAradAra nahi rAkhatAM emanA magajamAM A kSaNa mATe Atmabena mApavAnI bhAvanA ThAMsavI joIe ane emanI jarUrIyAto pUravA mATe samAja ke rAjya spara amuka prakAranI pharaje nAkhavI joie, tathA samAjamAM emane memma ane prati maLavAM joie, ke jethI vadhu paisA mAgatA bIjAonI IrSa emanAmAM thavA pAme nahi. - mitratA e svavikAsanuM sAdhana che e daSTithI jotAM AjakAlanI ghaNAMkharAM kaTao temaja zALAomAM mitratAne piSanAra tae gerahAjara che ema padanI sAthe kahevuM paDaze. ghaNAmAM ghaNuM eTaluM thAya che ke kaTumbanI tathA zALAnI vyaktionA saMsargathI chokaro gatipravRtti-pAme che, ke je hene saDatA aTakAve che ane keTalIka ISTa ane keTalIka aniSTha asara ApIne paNa anubhavanI samIpa dhakele che. - hAlanA saMjamAM, nizALe jatA dareka chokarAne pitAe pitAnA saMskAra ApavAnI ane je pitAmAM yogyatA ochI hoya te najadIkamAM hoya evA koI dharmagurU ke jAhera purUSanI pasaMdagI karIne tenAmAM te cheka zraddhA dharAve ema karavAnI kALajI rAkhavI jarUranI che. na henuM bhAgya adA upajAve tevuM che ke jenA ziSyomAne koI mahAna dezabhakata banI amara nAma kare che, koI mahAna rodhaka banI duniyA para upakAra kare che, koI mahAna samAjazAstrI ke sudhAraka ke pigI bano zikAo sudhI padacinha mUkato jAya che. eTalA badhA ane evA mahAna purUSanA ghaDanAra' tarIkenuM mAna duniyAnI saghaLI mihakata karatAM vadhAre himatI che. evA zikSake ane gurUe e zaka haktionA gurU thavAthI AkhI duniyAnA "mitra bane che. nizALamAthI nIkaLI ApaNe yuvAna have khulI duniyAmAM Ave che. hAlanA hiMdIonI mAphaka ApaNe tene hajI lagnanA oraDAmAM nahi javA daIe. te pahelAM hunnara, vyApAra dhaMdhe ke nokarInA meMdAnamAM mokalI. ahIM tene viSNu manuSyanA sahavAsamAM AvavuM ja paDaze. ahIM ja ghaNIkharI mitratAnA prasaMge Avaze. A AmanI bhUmi para Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA. 261 ekabIjAnAM lohI cUsavAne seMkaDo hajAre manuSya aheniza talapI rahyA hoya che. koI sAro svAMga paherIne lalacAvI dosta banavA mAte haze, koI mIThThI vAto vaDe vazIkaraNuM karavA Icchato haze, koI bhejana mATe AmaMtraNa ApI ke gADI dhADAmAM pheravI dIla saMpAdana karavA mathato haze, koI hAne sarakhe upakAra' karI enA badalAmAM hajAraguNa mahAna lAbha levAnI tajavIjamAM pharatA ho, kAI nANuM levA to koI lAgavaga levA ane koI prasiddhi levA dhamAla kasto haze, kaI upadeza levAnA bahAnAthI tamArI sobata zodha haze, koI bIdyanI te kaI dArUnI ane koI to vaLI suMdara strInI lata lagADI e rIte potAnI dostI hamArA gaLAmAM nAkhavA matha haze ! ke hamAro barAbarIo te koI hamArAthI rahaDIAte ane koI hamAthI utaratI lAyakAtavALo haze, paraMtu te dareka hamane dosta" banAvI hamArAmAMthI kAMI nahi ne kAMI artha sAdhavA tapI rahyo haze. koI baLavAna thaIne to koI: dayApAtra thaIne, koI hamArA prazaMsaka thaIne te koI prazaMsApAtra thaIne, koI rAjA to koI amaladAra te kaI vyApArI ke dalAla tarIke hamAruM bhaluM karavAnA dekhAvathI bastI' zodhaze. kuMkatA javAnI sAthe ja paga kotaratA jatA AvA hajAre uMdaranI vacce, yuvAna dasta! tyAre have vasavAnuM che. sAvadhAna! cerapallavI nAmanA nagaranI madhyamAM rahevAnuM che eTaluM ja nahi paNa hAM kAMI raLelI milakata jALavIne emAMthI gujarAna calAvavAnuM nathI paraMtu vaLatA javuM ane rakSA karatA javuM ema evaDuM kAma bajAvavAnuM che. eka kharA vIra-bahAdUra purUSa tarIke ke hAre vartavAnuM che. bhayabhIta thaI khoTe vairAgya dhAraNa karavuM ke zuSka-akriya-susta thaI gati ane pragatine rokavI e have A vakhate pAlavavuM joIe nahi. paratu himata, niDaratA, sAhasa, u. sAha, udyama, parAkrama, bela, virya e sarva zaktionI madadathI AgaLa vadhatA javuM ane te sAthe ja sAvadhAnI, duraMdezIpaNuM, vyavahArakuzaLatA, sAma-dAma-bheda ane daMDanuM jJAna tathA dhaMya e savo vaDe pitAnI rakSA karatA rahevuM e ja hAre mATe ISTa che. ekalA kavinA havAI kilA kAma lAgaze nahi, elI bhalAI ane sajjanatA bacAvI zakaze nahi, ekaluM sAhasa ane parAkrama kAragata thaze nahi. A e jhare che ke jemAM anukULa temaja pratikULa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra jainahita A pravAha che, vamaLa che temaja paga TakAvIne ubhA rahevAna paNa sthAna che ene tarI javAmAM zakti temaja kalA, sAhasa temaja dhairya, jJAna temaja zraddhA, vizvAsa temaja sAvadhAnI sanI madada levI paDaze; ane e kAmamAM khacelI zakti, buddhi ane sAvadhAnI kAMi nakAmI kharcAi mAnavAnI nathI. ethI ja manuSyanA vikAsa thAya che. ethI ja mAjIsa eka peTa dhasIne cAlatA kIDAnI sthi ItamAMthI gaganavihArI deva ane devAnA pazu deva banavAnA che. evA lAbha mATe kAi paNa kharca, kAi paNa duHkha, kAi paNa bhAga vadhAre nathI. aseAsanI vAta che ke ati agatyanA anubhatra bAbatamAM AjakAla bhAgye ja kAMi zikSaNa ApavAmAM Ave che. evAM purU stakA paNa bhAgye ja racavAmAM Ave che. zikSakA ane dharmagurUe mAtra bhalAI' ane AbhaleganA ekapakSI upadeza ApI yuvAnane ulaTA nirmAlya banAvI mUke che, jethI jhAre te yunA duniyAnI vyavahArabhUmimAM dhADade DamAM-rejIsa kesa mAM pravezna kare cheRsAre pAchaLa paDI jAya che ane leAkeAnI hAMsIne pAtra ane duHkhI bane che. pUrve hiMdamAM anubhavajJAna ApavA taraph puratI kALajI rakhAto. dhaNA saMsthAe evI cAkhatI ke jemAMthI aladAyaka anubhavajJAna prApta thai zakyuM. dharmanI ceAjanA paNa vyavahArakuzaLatA tara najara rAkhIne ja thatI. rAjadvArIo, paDitA ane dharmagurU graMtho racatA hemAM sthaLe sthaLe vyavahArakuzaLatAnA kramatI matro TapatA de. mitratA ane dunIyAdArIne lagatA mukhya mukhya upadezane aData viSNuzarmAe paMcatatra nAmanA je graMtha lakhyA che temanAM barAbarI karI zake evA kuzaLa graMtha A sudharelA kahevAtA khAnAmAM bhAgye ja lakhAyA haiAya. e graMthamAMnI eka nhAnIsI kathA ApaNA anubhavajJALAnA navIna vidyArthIne prAstAvika bheAdha tarIke amUlya ca paDaze. eka yuvAna vidyAlayamAM zikhI buddhimAna ane nAtivAna banI samAjamAM upadeza karavAnA kAmamAM peAtAnuM jIvana vItatA hatA. e eTalA bhalA, parApakArI, paraduHkhabha'jana ane kSamAIla hatA ke lekAe tenA guNA parathI henuM nAma dharmabuddhi pADayuM hatuM. eka apaDha paNu vyavahArakuzaLa yuvAna sAthe eka vakhata vhetA paricaya thayA. aMte e paricaye mitratAnuM svarUpa lIdhuM. A mitranuM nAma dhanapALa hatuM, jo ke enI pAse dhana yuddha nahatuM. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA. - ekadA dhanapAlane vicAra thayo ke, dhana vagaranuM jIvana niSkala che. kahyuM che ke manuSya sArA athavA te narasA ema harakoI paNa upAyathI pitAnA asamartha zarIranI rakSA mATe dhana prApta karavuM ane asamartha thayA pachI dhamAcaraNa karavuM. - dhanathI maLe nahi evI kaI vastu nathI, mATe buddhimAna manuMSe prayatna karIne paNa dhana saMpAdana karavuM joIe. jenI pAse dhana hoya che henI sAthe leke mitratA tathA saMbaMdha bAM che ane e ja manuSya lekamAM purUSa tathA paMDita kahevAya che. nirdhana purUSoe dhanavaMtAnI na gAyelI evI koI vidyA nathI, evuM kaI dAna nathI, evuM kaI zIlpa nathI, evI kaI kalA nathI ane evuM ke pairya nathI. arthAt dhanavAna sarvaguNasaMpanna tarIke ja gavAya che. parAye manuSya paNa dhanavAnane saMbaMdhI thaI paDe che, hAre daridrane hene sane paNa durjana kahI tyaje che. A jagatamAM je apUjya paNa pUjAya che ane vaMdha paNa vaMdAya che te dhanane ja pratApa che. dhana sarva kAryanuM "sAdhana che. dhanathI vRddha paNa tarUNa dekhAya che ane nirdhanatarUNavasthAmAM paNa ghara dekhAya che. zakti na hovAthI namra thayelA ane nibaLa hovAthI gArava vinAnA kIrihIna manuSyanI dazA khaDanI samAna che. | mATe A tuccha nirdhana avasthAmAM paDayA rahevA karatAM paradeza - jaI dhana saMpAdare karavuM ane duniyAmAM nAmanA karavI e ja iSTa ra he taLI vicAra the ke, "dhana prApta karavA mATe be ja rastA che. rAjyasevA athavA vyApAra. rAjyasevA karavA mATe joItI vidyA-kalA mahe prApta karI nathI ane vyApAra mATe muDI, lAgavaga ane ijjata joIe te paNa mArI pAse nathI. te have karavuM zuM?" ghaNA yiAra karatAM henI daSTi henA mitra , dharmabuddhi tarapha Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 jainahitajI. gai. henI pAse dhana naheAtuM paNa buddhi, ijjata, vidyAkalA sa kAMI hatu ane te vaDe dhanInA saMceAga meLavavA muzkela naDAtA. kAi paNa rIte jo dhabuddhine potAnI sAthe paradeza javA humajAvI zAma tA sarva kAmanA siddha thAya. pazu dharmabuddhi mAnaze ? vAda hete vicAra thayA ke-- satpurUSanI sAthe ekavAra paNa daivAge samAgama thayA hAya tA te peAtAnA prANanA bhAge paNa upakAra karavAda taiyAra thAya che. OMne kAMI nityanA paricayanI jarUra rahetI nathI. mATe mhAre haine sphumAvavA ane haitI madadathI paradeza jai vyApAra karavA ane pachI haine dhakkA mArI sadhaLuM dhana pacAvI paDyuM. evA nirNaya tA karyAM. paNu vaLI manamAM vicAra thayA kemanuSya brahmahatyA karIne paNa prAyazcitta vaDe zuddha thaI zake che, paNa mitranA droha karanAra te prAyazcitta varDa paNa zuddha thaI zakatA nathI. paraMtu bIjI ja paLe hene hiMmata AvI. teNe manamAM ja kahyuM: jaLacarA jema jaLacarAne khAya che tema rAjAo sAma-dAmAdi upAcAthI aneka pAzcA racIne rAtrIdivasa dezAne khAvAnI vATa jue che ane zakti pramANe temAMthI khAya che. vaidyA sAma vagere upAyanI yuktiothI rAtrIdivasa rANIAne khAvAnI vATa joyA kare che ane zakti anusAra tenA paisA khAI jAya che. vANIA sAmAki upAyAnI yuktithI rAtrivisa grAhakone khAvAnI vATa jue che ane nitya zakti anusAra khAya che. paDitA sAmAdika upAsethI yuktio racIne rAtridivasa mUrkhAne khAvAnI vATa jue che ane zakti anu. sAra rAtridivasa mUrkha' pAsethI paisA kaDhAve che. cAra lAko sAmAdika upAyeAthI yukti racIne rAtridivasa gAphala manueAne lUTavAnI rAha jue che ane zakti pramANe he. mane luTe che. bhikSukA sAmAdika upAyAnI jALa racIne rAtrIdivasa gRhasthA pAsethI dhana kaDAvavAnI rAha jue che Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA. 2i65 ane zakti pramANe hemane phelI khAya che, gaNikAo sAmAdika upAyathI jALa racIne rAtrIdivasa kAma purUSane khAvA mATe vATa jue che ane zakti anusAra temane phelI khAya che. zipIo (kArIgare) sAmAjika upAcethI jALa racIne rAtrIdivasa sarva lekene khAvAnI IcchA kare che ane zakti anusAra teone nitya relI khAya che. vaLI zAmAM paNa kahyuM che ke bhUkhathI pIDAte zaMkarane sarSa gaNapatinA vAhana uMdarane khAvAnI IcchA kare che, hene kriAMsanA vairI evA kArtika svAmIne mAra khAvAnI IcchA kare che, ane sarSa bhakSaNa karanArA te marane vaLI pArvatIne siMha khAvAnI IcchA kare che. A pramANe khuda zakaranA gharamAM paNa tahenA kuTuMbanI vyavasthA che te bIje kema na hoya ? jagatanuM svarUpa ja evuM che. evA vicAra vaDe pitAnA manane daDha karI dhanapAla dharmabuddhi pAse gayo ane hene dhana raLavA mATe pitAnI sAthe cAlavA bahu bahu sahamajAvyo. dharmabuddhie kahyuM: lobhanA sAgarane kAMThe nathI ane AyuSya te aMjalInA nira samAna che mANasa je alpa prayAse sAduM jIvana nirvahavAnI jogavAI dharAvatuM hoya ane janasevA mATe zakti phAjala pADI zakate heya te henA je bhAgyazALI bIje koI nathI. eTale dhanapAla bolyoH - dhana vaDe ja dukhInAM duHkha TALI zakAya che, dhana vaDe ja annadAna, ArogyadAna temaja jJAnadAna ane abhayadAna paNa thaI zake che. dhana vaDe ja rAjakIya hakka ane rAjadvArI mukti meLavI zakAya che. ahIM A jagamAM dhana samAna puNyanA heturUpa bIje kaye padArtha che? vaLI, - dhana meLavAnA nimitte paNa je purUSe pRthvI para Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. jainahiMtajI macchu karAne aneka prakAranA anubhavA maLyA nathI hetu jIvana ja phrAkaTa slaeNmajavuM. pustakamAMnu jJAna aSa upayogI che ane te musApharIthI maLatA anubhavanI puraNI mAge che. ane, lAbha tA ghera bezI rahenArane ja vaLagI zake che. svadezamAM rahenAra lakhapati eka rUpiyAnuM dAna karatAM paNa dhrUje che, paNa videza bhaDhakelA hajA2pati hukkaranu dAna kullA dIlathI kare che. ema dhaNIeka carcA bAda ane mitro musAkarIe upaDayA. dhabuddhie joitI sagavaDe karI ane dhanapAle vyApAra AraMbhyA. dhanapAla dha buddhinI tarapha ati vinayabhakti batAvatA ane hameza haitI AjJAmAM vicaratA. ema pAMca varSa vyatIta thatAM te pAse dazahajAra suvaNu maheAra bacI eTale teoe dhara tarapha prayANa karyuM. madhya raste AvyA bAda dhanapAla bolye " A dhanamAMthI ApaNe dareka babbe hajAra sAmaiyA sAthe ghera jaIe ane chAra sAnaiyA gupta rityA manuSyasevAmAM vAparavA khAtara A sthaLe dATIe to kevuM sArUM ? eka tA, ghera gayA pachI ane badhuM dhana kuTu enA jovAmAM AvyA pachI parApakAramAM hatA vyaya thatA te bIjuM, DAlA purUSoe kahyuM che tema aTakAze. ' dhana, strInu rUpa ane hRdayanA raSa e prasiddha thavA devAM joie nahi. pahelA e prasiddha thavAthI IrSA ane kudRSTi utpanna thAya che ane hRdayanA rezaSa jAhera thavAthI vairanI vasulAtanI khAjI uMdhI vaLe che. Akhare teoe te pramANe karyuM. pachI teo pAtapAtAnA ghera jaI sukhe divase nirgamana karavA lAgyA. paraMtu keTaleAka kALa vyatIta thavA dRSTa dhanapAla ekalA dATeluM dhana lai khADA purI cupacApa cAlyo AvyA ane henI khabara paNa dhabuddhine paDavA dIdhI nahi. r ekadA eka mhATA paropakAranA kAma mATe dharmabuddhita dravyanI jarUra paDI tethI dhanapAla pAse jai kahevA lAgyAH ApaNe te kATeluM dhana kahADI henA have sadupayAga karIzuM ? " ema kahI hetu humAyeA. dhanapAle sajjanatAnA sampUrNa dekhAvathI anumAdana ApyuM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA . 26 ane banne jahAM dhana dATayuM hatuM tyAM jaI pahoMcyA. paraMtu khADe khAdIne jotAM dhanane cAra khAlI jotAM ja dhanapAla mAthuM phUTavA lAgyo ane bolyo , - " are due : pavitratAnA AvA ja DhoMga kare che ke? lokone Ama ja ghaDe che che ? arere thoDA sayA khAtara huM eka bhalA vizvAsu mitrathI paNa chaLabheda karyo? mahAre te A cha hajAra sene yAmAMthI kAMI levuM nahatuM. mahe te manathI ja e dhanane zrIkRSNapaNa karyuM hatuM. hAre je hArA hissAnA dhanane dharmAthe vyaya nahoto ja karavo te traNa hajAra senaiyA mukhethI mAMgIne levA hatA paNa dharmAthe mUkelA chae hajAra neyA cerI jatAM ane uparathI zAhukArI karatAM tvane lajA paNa nathI AvatI?" dhamabuddhie cittazAMti jALavIne kahyuM: "bhalA bhAI! hAre mukhethI A Apa zebhe nahi. eka te dhana gayAnuM dukha, hemAM vaLI hArA jevA eka sutaranI AvI vartaNukaMthI thatI hadayanI baLatarAH ema bevaDI pIDA sahana karavI e mahAre mATe lagabhaga gajA uparAMtanuM kAma che. huM hamajI zakuM chuM ke lhArA ane mahArA sivAya - je gupta sthAnanI koIne mAhetI nahatI ane je koInI najare paDe tema paNa nahatuM tyahAMthI hAra ke mahArA sivAya bIjo koI manuSya te dhana levA pAme e zakya ja nathI. he te lIdhuM nathI eTaluM te hAruM hRdaya sAkSI purI zake che, ane tyAre mATe mahAre mana bhajavuM e ja kalyANakArI che. ' dhanapAle lAlaceLa netra karI kahyuM " ema dhana baMthAvI paDIne kalyANanI vAto nahi karI zakAya. bhale thaI hajI dhana raju kara, nahi te A cAlyA huM mAyasabhAmAM. " ema kahI te nyAyasabhAmAM jaI pahoMce. dharmabuddhi paNa cupacApa henI pAchaLa pAchaLa gayo. nyAyAdhikArIe bannenI vAta sAMbhaLI paNa "kene khare mAnavo? AmAM purA zuM che?" ema manamAM ja kahIne Akhare heNe bannene "divya" devAnI AjJA karI. e jamAnAmAM satya zodhI kahADavA khAtara pakSakArone agnimAM pasAra karavAmAM - vata ke dhagadhagatuM lekhaMDa upADavAnuM kahevAmAM AvatuM, ItyAdi karorIo parathI satyanI khAtrI karAtI ene "divya' kahetA. : paNa dhanapAle adhikArIne kahyuM: "e nyAMya nathI. je mukadamAmAM cAla paNa sAkSI hoya che te mukadamAmAM "divya ApavAnI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 jenahitecchuM jarUra hotI nathI; ane A mukadabhAmAM te vRkSanA devatAo khuda sAkSI che. " - have, e jamAnAmAM devo dazya duniyAnA saMbaMdhamAM ghaNuM vakhate AvatA, devabhUmikA ane manuSyabhUmikA vaccene pUla te vakhate AjanI mAphaka eka ja TUTI gayo na hato. ane tethIja pakSakAro pikI koNa sAco che henA nirNayane AdhAra buddhivAdanAM vALa cIravA jevAM cuMthaNAM karatAM "divya " upara vizeSe rahe, ke je divya prasaMge devo satyanI taraphamAM AvI ubhA rahetA. paraMtu devenI A DakhalagIrI dhImedhIme ochI thatI gaI, kAraNa ke hadayavAdanI jagA buddhivAde levAnI zarUAta karI dIdhI hatI. vRkSanA devatAo sAkSI che ema sAMbhaLI nyAyAdhikArIe kahyuMH ThIka che; kAle havAre hame ane amArI sAthe te sthAna para cAlaje. " - ghera AvatAM ja dhanapAle AkhA gAmamAM mANase mekalI vAta phelAvI ke dharmabuddhi cera che, dharmadhUro che, have pakaDAya che, kAle ja enuM pikaLa khUlaze. . ane kutuhabapremI tathA pArakAnI buddhi para ja gati che jenI lokasamUhe e vAtamAM peTa bharIne rasa lIdho ane eka kAnethI bIje kAne kAMI kAMI sudhArA-vadhArA sAthe vAta phelAvI, tethI havAre hAre bane mitra nyAyAdhikArI pAse hAjara thaI teonI sAthe vana tarapha cAlyA kare A vagara paisAnuM nATaka jevA saMkhyAbaMdha loko hemathI pAchaLa gayA. je sthAne dhana dATayuM hatuM hAM dhanapAla aTaka ane khAlI carU nyAyAdhikArIne batAvyo ane pachI AkAza tarapha, gaMbhIra he karI AMkhe baMdha karI, jhoTe avAje beH "sUrya, caMdra, pavana, agni, AkAza, pRthvI, pANI, aMtaHkaraNa ane yamarAjA tathA divasa-rAtri, savAra-sAMjana saMdhi samaya ane dharma A sarva devatAo manuSyanAM AcaraNe jANe che. mATe he vanadevatAo ! amArA bemAMthI je cera hAya henuM nAma kahI Ape !" | ane turata ja najadIkamAM ubhelA khIjaDAnA jhADamAMthI avAja AvyoH "dharmabuddhi! ane mAtra dharmabuddhi ja cera che!" che. have pUchavuM zuM? leke dharmabuddhi para "zarama-zarama" nA pikAra karavA lAgyA. nyAyAdhikArIe hene zikSA karamAvavA khAtara dhArA Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA. * - - 268 zAstra jevA mAMDyuM. e khAlI samaya dharmabuddhie hajAra vicAra karavAmAM gujAryo henuM hadaya te jANatuM ja hatuM ke te pote nirdoSa che eTaluM ja nahi paNa IjA pAmelo ane nyAya mAgavAne hakkara che. paratu tenI sthala khAtrI-bAhya purAvo kevI rIte ApI zakAya. hene eka vicAra karyo. je vadhu tapAsa mATe "divyanI araja karuM to? "divya ApavAmAM Avaze to jarUra satya tarI Avaze." paNa vaLI vicAra tha" ane satya tarI Avaze te dhanapAlanI zI dayA thaze? cerI temaja kheruM ALa ema be gunhA mATe te zikSA pAmaze. ane dhanapAla koNa? ane zikSA karAvanAra koNa? eka sajanathI zuM game tevA paNa mitranuM azraya banI zake ? " te ja mitra che ke je potAnA snehapAtranuM leza paNa duHkha sahana karI zake nahi, te pachI pote ja henA. duHkhanuM kAraNa te bane ja kema? game tevA drohanA madalAmAM paNa mitre drohI mitranuM bhaluM ja cAhavuM joIe. sukhaDa baLavA chatAM zuM sugaMdhI cheDe che? ane have te pitAnI mUrkhAI upara ja gusso karavA lAgyo "ke mUkha ke mitra karavA pahelAM guNa-prakRtinI sAmyatA jevA kazI darakAra karI nahi ? kharuM che ke "mANasa pitAnI ja bhUlanuM phaLa bhogave che bIjA to mAtra nimittarUpa hoya che. " kahyuM che ke| mukhanI AkRti uparathI, abhiprAye uparathI, cAla uparathI, vartana uparathI ane AMkha tathA mukhanA vikAre parathI manuSyanA manane bheda ane hRdayane za rahamAjI zakAya che. vaLI, " kahelI bAbata te pazu paNuM hamajI zI che, gheDAo ane gadheDAe paNa hAMkavAthI cAle che, paNa paMDita manuSya te te che ke je koIne deravA de te nathI, keIne kahyA vagara paNa manuSyane ane vArtA ane rAhumajI zake che, kAraNa ke manuSya, cIja ane banAvanuM gupta rahasya jANavuM e ja buddhinuM phaLa che. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70 jainahite. ane mRge mRgenI sAthe maitrI kare che, baLada baLadanI sAthe bhAIbaMdI kare che, gheTAo ghaDAnI sAthe dostI kare che, zaTha zaThanI sAthe ane sajajane sajajananI sAthe ja maitrI kare che. Ama jagatamAM sarakhA svabhAva ane sarakhA vyasanAvALA ja paraspara saMbaMdha bAMdhe che. tathA - paMDitane ne mUkhane, vezyAne ne satIne, AtmavAdIne ne jaDavAdIne, dAnezvarIne ne kepaNane savAbhAvika vera, hoya che. hetuthI upajeluM vaira te hetu saravAthI paNa dUra thAya che, paNa svAbhAvika vaira lehamAMthI jatuM nathI. gharmabuddhie manamAM je kahyuM " mATe A bhUla hArI ja che. vagara vicAryuM ane guNa-karmane bedha vagara mahuM dastI bAMdhI te have e gunhAnuM phaLa paNa bhogavavuM ja joIe." kahyuM che ke - - je daitye hArI ja pAsethI saMpatti meLavI che hane mahArA ja hAthe vinAza thave egya nathI. pote ja viSavRkSane ucheryA pachI viSane haSa kahADa caeNgya nathI. prathama te cagyAyogyatAne viveka karyA vagara kaIne hRdayane adhikAra ApavuM joIe nahi, ane A te haM. mezAM nibhAva. athavA, - pavana ke maLa tathA namelA khaDane ukheDI nAkhate nathI. udAra ane moTA mananA purUSane e svalpa ja che. mahApurUSa potAnA barAbarIA ke pitAthI mahArA tarapha ja parAkrama ajamAve che, nahi ke dayApAtra tarapha - mada jharatAM gaMDasthaLe upara prema bAMdhIne henA upara mamatA madamasta bhamarAe DaMkha mAre che te paNa mahAbalavAna hAthI hemanA upara kepa karatuM nathI. kepane mATe samAna pAtra joIne. heTa nhAnA para Tepa karIne hene mahAva Ape ja nahi. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mitratA. 27 chevaTe teNe nizcaya karyo ke "mahArA jevAe pitAnI vidyA ane adhyAtmazakti Atmaga ane sahanazIlatAthI ja pratyakSa karI ApavI joIe, nahi ke eka dayApAtra AtmApara vera levA vaDe mATe have "divya' mATe araja nahi ja karuM. je thavAnuM hoya te thavA de." vaLI hene vicAra thaH "paNa mahArA nirdoSa kuTuMbanuM zuM? mahArI cupakIthI mane je kalaMka lAgaze hene hisso te niraparAdhI, svajanene paNa rahoTaze. teone hArA vaDe lAbhane badale hAni ja thavAnuM nirmAyeluM che zuM? zuM dharma ekane bacAvavA khAtara anekane mAravAmAM samata che? ane zuM nyAyathI svarakSA karavI e paNa adharma che? e dharmazAstro ! e devo! sahAya kare, sahAya kareH hArA dIlane A gabharATa dUra kare!" be parasparavirodhI dharmoe dharmabuddhinA manamAM tephAna mecAvyuM. e manthana te sahana karI zakyo nahi ane tethI te mUcha khAI jamInapara DhaLI paDe. enI e sthiti joI nyAyAdhikArInA manamAM kAMI vicAra suryo. teNe turata ja khIjaDAnA vRkSa pAse jaI Aga lagADI. tenuM piluM thaDa bhaDabhaDa baLavA lAgatAM emAMthI eka aDadhe dAjhelo mANasa bahAra nIkaLyo ane hAtha joDIne dayAmaNe cahere bolavA lAgyoH "mahane kSamA kare, kSamA kare! maheM kaI IrSA badadAnatathI gunho karyo nathI. mAtra bheLapaNane huM bhakSa thayo chuM. dhanapAla mahAro mitra che. teNe gaI kAla sAMjhe AvIne mane kahyuM ke dharmabuddhi dharmakArya mATe jUdI rAkhelI muDI khAI gayo che ane te nANAM henI pAsethI meLavavA mATe eka ja IlAja che. je tame Aja rAtre khIjaDAnA vRkSanI pilANamAM jaI pAo ane kAle havAre hAre nyAyAdhikArInI sAthe huM te sthAne AvI vRkSanA devatAne saMbodhI prazna karuM hAre dhanapAlanuM nAma hame uccAre te. nyAyAdhikArI dhana pAchuM ApavA dharmabuddhine pharaja pADaze. A mAtra dharmasevAnuM kAma che." Ama kahevAthI he gaI rAtre A vRkSanA pilANamAM mukAma karyo ane dhanapAlanA kahevA mujaba henA praznane javAba Apyo. mahAre :kAMI svArtha nathI. dharmabuddhi sAthe mahAre kAMI vira paNa nathI. mahArA bheLapaNa ane mUrkhatAne badale dAjha vAthI purapure maLI gayo che. have mahane kSamA kare." - loke A kathana sAMbhaLI stabdha thaI gayA." nyAyAdhikArIe dharmabuddhine jAgrata karI himata ane dhanyavAda ApI pUchayuM: "ha Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 , janahita chuM. mArA zatrune zuM zikSA karavI e have hamane ja soMpavAmAM Ave che." dharmabuddhi bolyoH "huM paramAtmAne, Apano temaja vRkSanA devane upakAra mAnuM chuM. dhanapAlane mahArI mAraphata kAMI duHkha thAya e huM pasaMda karato nathI. huM IcchuM chuM ke enI pAsethI cha hajAra mahora mahera laI rAjya taraphathI eka anAthAzrama sthApavAmAM Ave ane . anAthonI sAravAra karavAnuM dhanapAlane ja soMpavAmAM Ave, ke jethI anAthonAM duo joI enuM hRdaya zikSaNa pAme temaja eonI sAravAra dvArA upArjana karAtA puNyathI enAM pUrvajanmanAM pApe pAya." ema ja karavAmAM AvyuM. paNa tyArathI dharmabuddhi sahama ane zikhe ke mANasa e kAMI kevaLa hRdaya ja nathI,paNa zarIra,buddhi ane hRdaya e traNe cIjane svAmI che; mATe teNe dharmane temaja buddhine khapa ko ja joIevyavahArajJAna paNa avazya dharAvavuM joIe. tucchatAthI pite dUra rahevuM paNa koInI tucchatAne pote bhaga na thaI paDe evI buddhizaktine avazya khapa karavo joIe. narI lAInarI saraLatA-narI pavitratA vaDe duniyAmAM jIvI zakAya nahi, temaja saMpUrNa AtmavikAsa paNa thaI zake nahi. A niyAmAM je paramAtmAe duSTo, svArthIo, prapaMcI, laDAIkhera ityAdi purUSone utpanna karyA che te emane paNa kAMI upayoga" to hovo ja joIe. upayoga vagaranuM kAMIpaNa utpanna kare e sarvajJa ke sarvazakitamAna hoI zake nahi. narI bhalAI ja be heta te Izvara nyAyAdhikArInA magajamAM vRkSane bALavAnI ane te dvArA aMdaranA mANasane IjA karavAnI buddhi sUjhAData nahi.eka nirdoSane bacAvavAnA bhalA kAmanI saphaLatA mATe bIjA eka manuvyanI AsapAsa Aga lagADavA-dekhIte bhayaMkara-bhAga Izvara sUjhAData nahi. Izvarasma bhaluM temaja buruM, naramAI temaja saptA, bane Tho hovAM joIe e A uparathI ja hamajAya che. narI bhalAIthI izvara apUrNa kare. izvaranuM ezvarya bhalAI temaja burAI bannene suMpAdana karI e bannenI para rahevAmAM ane bannene pitAnA gulAma tarIke kAbumAM rAkhavAmAM ja raheluM che. ane manuSya ke je izvaranuM kIraNa che-avyakta Izvara che heNe saMpUrNa Izvara thavA khAtara enuM ja anukaraNa karavuM joIe che.bhalI temaja burI saghaLI zakitaone samajavA, prApta karavA ane emanA para svAmItva meLavavA mATe ja manuSya A bahurUpI duniyAmAM avataryo che. IdagIne Azaya nathI sukha ke nathI Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahusaNu. 273 duHkha, nathI zrImaMtAI ke nathI garIbAI, nathI bhalAI ke nathI burAI, nathI vidvattA ke nathI nirakSaratA, paraMtu jIMdagIne Azaya che - dharyuM, ane ezvaryanI prApti mATe izvaranI zakti prApta karavAmAM e saghaLAM do-mAtra sAdhana tarIke-vAparavAnAM che. --apUrNa. tA. ka-mitratAnAM svarUpa, mitranAM kartavya, cetavaNIo, prakAre ItyAdi aneka viSaya have pachI carcAze jIdagInA bhemIA tarIke A eka kimatI graMtha thaI paDavA saMbhava che. A lekhane akSare akSara dhImedhIme ane zAnta manathI vAMcavA joIe. FRIEND rahyutaruM ! gAMdhIjIne asahakAra dezadvAra ane AtmavikAsane divyamaMtra che. dareka dharmagurUe e mizananA mizanarI banI lokamata keLavavA bahAra paDavuM joIe. A bAbatamAM buddhivAdane tAbe thavA karatAM bhaktivAdano Azraya le vadhAre kAryasAdhaka thaI paDaze. gAmogAma vyApArIonI eka maMDaLI banI "asahakAra mizana "ne aMge vyApAra hunhara sthApanA joIe ke jemAM asahakAra karanArAo paikI jarUra paDe hemane rAjI maLe ane mizanane sthAyI ane svataMtra Avaka thayuM kare dharmagurUo vyApArI vargane e raste utArI zake. zrI araviMda ghoSano janmotsava ghATakopara khAte tA. 15 ogasTanA roja vA. me. zAhanA pramukhapaNa nIce ujavavAmAM A vyo hato, je vakhate rA. manasukhalAla ravajIbhAI mahetA, rA. me'tIlAla je. mahetA tathA pramukha zrI araviMdanA tatvajJAna para vividha dRSTibiMduthI prakAra nA hatA. sabhAe hemane hiMdamAM AvI dezanA netA banavA araja karanAre patra lakhyo hato. svAmi vivekAnaMdanA svAnubhavo. je jema AgaLa vadhAvApaNuM tema tema " dukha" vadhavAnuM e anubhava svAmIne thayelo ane te emaNe suMdara zabdomAM pragaTa karyo cheH " bAkI bhaitika jIvanamAM-dakSma jIvanamAMnto dareka zubha na paDe+azubha, paNa-paDachAyA rUpe-raheluM ja hoya che. Ama zAthI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 jenahitarapha bane che? kAraNa ke "zubha" ane azubha " bhinna vastu na hatAM eka ja che. taphAvata mAtra henA AviSkAramAM ja che, ane te paNa eza (DIgrI)ne ane nahi ke jAtane....... ApaNuM pratyakSa jIvane bIjAonA mRtyu para ja avalaMbelAM che, pachI te bIjA cho vanaspati che yA sUkSma jaMtu he yA game te he bIjI eka herI bhUle ApaNe ghaNIvAra karIe chIe te e che ke "zubha" ne niraMtara vadhatI jatI cIja ane " azubha" ne maryAdita cIja mAnIe chIe. ane e uparathI evA anumAna kahADIe chIe ke eka samaya evo Avo ja joIe ke hAre ekalA "zubha" nuM ja astitva raheze. A mAtra bhrama che. zubha je vadhatuM jAya che. te azubha paNa tevI ja rIte vadhatuM jAya che. hArI taSNae mahArI jAtinA sAmAnya janasamUhanI taLuo karatAM ati vadhAre che. temaja mahArA AnaMda ane hArA harSo paNa hemanA AnaMda ane ho karatAM vadhAre mahaTI che. sAthe sAthe mahArA kaleSAya hemanA le karatAM ke lAkho guNa vadhAre meTA che te kema karI teo sahamajI zake? duniyAnI pragatine artha vadhAre sukha temaja vadhAre dukha A zvana-mRtyu, zubha-azubha, jJAna-ajJAnanuM je mizraNa te ja "mAyA" athavA vizvavaicitrya, sukhanI sAthe duHkha paNa eTalA ja pramANamAM AvatuM javAnuM" vakhata De che. bIjAone caNa caNuTa upajaze ke khIjavAI. saroe bAbatanI paravA karyA vagara ja mahAre je kAMI kahevAnuM che te kahI nAMkhI hArUM hadaya mAre khAlI karavAnuM che. mATe, hArA oThamAMthI je kAMI nIkaLe henAthI tuM gabharAiza nahi, kemake mahArI pAchaLanI sattA kAMI hArI nathI paNa paramAtmA pote che ane so karatAM ane te hitA hitane vadhAre paricaya he ja -- joIe. huM je duniyAne khuza karavA IcchuM te duniyAne nukasAna ja thAya. duniyAmAM Aje bahu mati amala gAje che, te paNa ( kahe ke tethI jo duniyAnI sthiti ATalI badhI zocanIya che, *bahumatIno avAja beTo che. " - je koI paNa kAryane mAthe eka vakhata jhaMjhAvAta AvI jAya e sarvatra sAruM ja che. ethI to vAtAvaraNuM svaccha bane che ane kharI paristhitithI yathArtha vAkepha thavAnuM banI Ave che. ethI A