________________
૨૦૦
જૈનહિતેચ્છુ.
प्रायश्चित्त. *
પ્રાયશ્ચિત્ત કાંઇ ‘ ચીજ ’ છે પ્રકૃતિમાં ? કહે! ! દુનિયાના નીતિકારા ! તૈયાયિકા ! ઉપદેશકો ! કહે! ! પ્રાયશ્ચિત્ત કાંઇ ચીજ ' છે પ્રકૃતિમાં ? કહે!! તા હેા તે પહેલાં વિચારો એ વાર.
·
of. સત્ય ' અને ' ઇશ' ની વાતા સાયથી કરે છે, ને વાતા કરતાં પવિત્રતાથી આંખા ઢાળા છે, તે સત્ય ' અને તે ઇશની ખાતરએક વાર તા ખુલ્લાં દીલથી-સચ્ચાઇથી કહા, આણુ છે હમને હમારા તે ઈશની અને સત્યની ! એક વાર–જીંદગીમાં એક વાર તા–સાચુ રૂએ ! અને કહા કે પ્રાયશ્ચિતનું અસ્તિત્વ કહ્ા૨ે સભવે ? કહેા કે કયા ત્રણ પાયાપર ઉભી શકે એ ઇમારત ?
"
,
.
.
ગુન્હા હાય, ગુન્હાની સ્થીર લમ ’ હાય, ‘બુદ્ધિ’ હાય,
ત્રણ પાયા હાય તા જ હોઇ શકે પ્રાયશ્ચિત.
એ સ્થીર કોઈ પણ કલમન્ક્રોન-ભાવના જગતમાં ? કલમ શબ્દ લખનારી કલમ ખુદ પણ ક્ષણે ક્ષણે ચળે છે !
અને બુદ્ધિ માટે તા હું ખેાલીશ જ નહિ: એવકા દુનિયાએ મ્હારી બુદ્ધિ હરી લીધી છે.
બુદ્ધિના ઇજારદારા ધવાયલી છાતીના આ પાકારને પણકવિતાના પ્રાસમાં નહિ ગાઠવવાના– રાગમાં–ઢાંગમાં અનાવટમાં નહિ રાવાના–
ગુન્હા માટે બુદ્ધિહીન જ ગણુશે !
બુદ્ધિ કડ્ડાં છે—જો. ક્યાંય પણુ હાય તો ?તાલથી છાતી કૂટવામાં ? પ્રાસથી કવિતા ગાવામાં ? સ્વતંત્ર શારદાને એડી નાખવામાં ?
કુદરતની ચાલને નીતિ એની સાંકળ જડવામાં ?
"
એપ્રીલ ૧૯૨૦ ખનાર વા. મા. રાહ
ના
વીસમી સદી ’ના અંકમાં પ્રગટ યુછેલું;
