________________
~ વિશ્વની આધ્યાત્મિક અજાયબીઓ
+ તરત નજીક જઈ ઉપર મુજબ પ્રશ્ન કર્યો.
ગુરુજી! પેલા વૃદ્ધ મુનિ માટે ગોચરી લાવવાની છે ને? એ લેવા જાઉં છું.” શિષ્ય જવાબ આપ્યો. શિષ્યના ઉત્તરથી ગુરુજી બધી હકીકત સમજી ગયા.
હકીકત એ હતી કે એ વૃદમાં એક વૃદ્ધ મુનિ હતા. આ શિષ્યને એમની તમામ પ્રકારની સેવા સોંપવામાં આવેલી. “વૈયાવચ્ચ, વૃદ્ધસેવા મહાન ધર્મ છે.” એ શાસ્ત્રીય પદાર્થને સારી પેઠે સમજી ચૂકેલા શિષ્ય મન મૂકીને વૃદ્ધની સેવા આરંભી દીધી હતી. દિવસ-રાત જોયા વિના વૃદ્ધ મુનિને સમાધિ આપવાના એકમાત્ર લક્ષ્ય સાથે એ લગભગ મંડી જ પડ્યા હતા.
મહિનાઓના, વર્ષોના આ વૈયાવચ્ચ-સંસ્કાર એટલા બધા ગાઢ બની ગયેલા કે એમને ઉંઘમાં પણ આ વૈયાવચ્ચેના સંસ્કારો અસર કરે.
એનું જ પરિણામ આ બનેલો પ્રસંગ હતો. આગલા દિવસે ગોચરી લાવવાની કોઈક બાબત અંગે મનમાં વિચારો સતત ચાલ્યા હશે. પરિણામે રાત્રે ઉંઘમાં એ વિચારોએ પોતાનું ફળ દર્શાવી જ દીધું.
ચાલાક ગુરુ બધી વાત પામી ગયા. સાધુને બરાબર ઢંઢોળી ભાનમાં લાવ્યા “જરા જો તો ખરા! રાતના બે વાગ્યા છે. આ કંઈ ગોચરીનો સમય છે. ચાલ, સૂઈ જા.” અને ભાનમાં આવેલા શિષ્યને પોતાની ભૂલ સમજાઈ. ક્ષમા માંગી બધી ઉપાધિ મૂકી શાંતિથી સંથારી ગયા.
(૦ પૂર્વે થઈ ગયેલા શોભનમુનિ ગોચરી વહોરવાની ક્રિયામાં જ સ્તુતિઓ બનાવવામાં એવા લીન થયેલા કે ગૃહસ્થ પથરા વહોરાવ્યા તો પણ એમને ખબર ન પડી પણ “એ મુનિ ઉંઘમાં પણ સ્તુતિ બનાવતા.” એવું સાંભળ્યું નથી. જ્યારે આ મુનિ જાગતા તો સતત વૈયાવચ્ચની ધૂનમાં રહેતા જ, પણ ઊંઘમાં ય વૈયાવચ્ચની લગની ચાલુ રહી. આ કેવી વિશેષતા!
જેમ ઈર્ષા, ક્રોધાદિ દોષો તીવ્રતા સાથે સેવીએ તો એના સંસ્કારો ગાઢ બને અને ભવોભવમાં જીવ ક્રોધી, ઈર્ષાળુ બન્યા જ કરે, એમ સ્વાધ્યાય, વૈયાવચ્ચાદિ ગુણો તીવ્રતા સાથે, એકાગ્રતા સાથે, પુષ્કળ હર્ષોલ્લાસ સાથે સેવીએ, તો એના સંસ્કારો ગાઢ બને અને આવતા ભવોમાં જીવ ફરી સ્વાધ્યાયી, વૈયાવચ્ચી... બને. એટલે જ કોઈપણ શુભયોગમાં વેઠ ન ઉતારવી, ઉતાવળે પૂરું કરવાનું લક્ષ્ય ન રાખવું, કંટાળા-ખેદથી શુભયોગ ન આદરવા.. નહિ તો એ શુભયોગો ભવાંતરોમાં પ્રાપ્ત ન થવાદિ રૂપ મોટા નુકસાનોની સંભાવના છે. એમાં ય પ્રતિલેખન, પ્રતિક્રમણ, લોચ આદિ કે જે યોગો અવશ્ય આદરવાના જ છે, રુચિ ન હોય તો પણ જે શુભયોગો આચરવાના જ છે, તે યોગોમાં ભાવોલ્લાસ, હર્ષોલ્લાસ ભેળવીને એને સુમધુર જ ન બનાવી દઈએ! શા માટે એ પ્રબળ પુરુષાર્થને નકામો-નિષ્ફળ થવા દઈએ?).
