________________
વિશ્વની આધ્યાત્મિક અજાયબીઓ
ગણાય ને ? આવતીકાલે તમારી પણ એ જ હાલત થવાની જ છે ને ? ત્યારે તમને કોઈ છોડી દે એ તમને ગમશે?
જરાક આંખો બંધ કરીને વિચારો કે એ ઘરડા સાધુના સ્થાને તમે હો તો તમારી હાલત શું હોય? તમને શું શું અપેક્ષાઓ હોય? તમને કઈ કઈ મુશ્કેલીઓ હોય? યુવાનીના મદમાં વૃદ્ધત્વની વાસ્તવિકતાને વીસરી ન જશો.
વૃદ્ધોને કઈ કઈ મુશ્કેલીઓ હોય છે? એ કોઈક ઘા સાધુને સતત જોશો, તો ખ્યાલ આવશે.
ગોચરી વાપર્યા બાદ ઊભા થવામાં પણ વૃદ્ધનો દમ નીકળી જતો હોય.
– ચાલતી વખતે લથડતા હોય તો સતત ટેકાની જરૂર રહે, પડી જવાનો ભય લાગે.
ત્રણ ટાઈમ કંઈક ભાવતી ચીજ વાપરવાનું મન થાય, એ અપેક્ષા પૂરી ન થાય તો મન રિબાય...
– કાનેથી સંભળાતું ન હોય એટલે કોઈની સાથે વાતચીત કરી ન શકે. પરિણામે નવરા પડે અને મનમાં વિચારો ચાલે. કોઈક વાતો કરતા હોય, તો એ સાંભળવાની ઈચ્છા થાય, એવી શંકા પણ થાય કે “આ બધા મારી વિરુદ્ધમાં જ બધી વાત કરતા હશે.’’
• પડિલેહણમાં, સ્થંડિલ-માત્રુમાં જે શારીરિક પરિશ્રમ પડે, એ પણ એમના માટે અસહ્ય બને. ઘડપણના કારણે ૨ાત્રે ત્રણ-ચાર વાર પણ માત્રુ જવું પડે, રાત્રે કોને પરઠવવા મોકલે ? બધા સૂતાં હોય. એ વખતે કોઈકને ઉઠાડે, પણ જો એ ઉત્સાહ ન બતાવે તો એનો આઘાત ભારે લાગે.
—
-
નાના - નવા સાધુઓ વૃદ્ધોની મશ્કરી કરે, ‘થોડું થોડું કામ કરતા રહો, તો ખાવાનું પચશે.’’ એમ કહીને કામ સોંપતા જાય અને હસતા જાય. આવું જો બને તો પોતાની આ અસહાય દશા, અશક્ત દશા એમને માનસિક પીડા ખૂબ આપે.
– સૌથી અગત્યની વાત એ છે કે વૃદ્ધને બીજી બધી વસ્તુ કરતા પણ સૌથી વધુ જરૂર હોય છે હૂંફની, આશ્વાસનની, વહાલભરેલા શબ્દોની! એ જો મળે તો મોટા રોગો વચ્ચે પણ એ માનસિક પ્રસન્નતા - સમાધિ કેળવી શકે છે. પણ આ બધું જો ન મળે, તો વગ૨ ૨ોગે પણ ભારે બેચેની એ અનુભવશે.
કપડાં મેલાં થાય, ક્યારેક ઝાડા થઈ જવાથી કપડાં બગડે, ક્યારેક ઉંઘમાં માત્રુ થઈ જવાથી કપડા બગડે. આ બધું કોણ ધોશે ? એની એમને ફિકર રહે જ. ઘડપણના કારણે આવા બધા કપડા પહેરવા ન ગમે એ પણ શક્ય છે, પણ એ બધા કામ સોંપે કોને?
—
એવું ન વિચારશો કે “અમે તો સંયમી વૃદ્ધની સેવા કરીએ. જે વૃદ્ધને ખાવા-પીવામાં રસ હોય, ચોખ્ખાં કપડાં જ પહેરવામાં રસ હોય, ઉંઘ્યા કરવામાં રસ હોય, ગૃહસ્થો સાથે વાતોચીતો
