________________
(4)
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા) મુશ્કેલ પડે તેવા શાસ્ત્રો તેણે તૈયાર કરી લીધાં. બૌદ્ધો પણ નવાઈ પામી જાય છે. તેના આત્માના રતનને ઓળખે છે અને માયાજાળમાં ફસાવે છે. તે જૈન ધર્મ ભૂલી જાય છે અને બૌદ્ધ દીક્ષા અંગીકાર કરે છે. જ્યારે તેને ગુરૂપદે સ્થાપવાનો નિર્ણય થાય છે ત્યારે તેને તેના ગુરુમહારાજને આપેલું વચન યાદ આવે છે. તે અસલના ગુરુમહારાજ પાસે આવી પહોંચે છે. ઉપાશ્રય આવતા ગુરુ મહારાજને (ગગીર્ષિ) સિંહાસન પર બેઠેલા જુએ છે એટલે ટકોર કરે છે કે આ સારું લાગતું નથી.
ગુરુમહારાજ વિચારે છે કે આ વિદ્ધવાન પારકા શાસ્ત્રમાં લલચાઈ ગયો છે એટલે ચોક્સ તેના ગ્રહો નબળા છે. તેમણે સિદ્ધને પોતાના આસન પર બેસાડ્યો. ચૈત્યવંદન ઉપર રચેલી શ્રી હરિભદ્રસૂરિકૃત, લલિતવિસ્તરા' નામની ટીકા આપી અને કહ્યું કે, તું જરા આ જોઈલે. અમે દેરાસરે જઈને આવીએ છીએ. મહાબુદ્ધિમાન સિદ્ધ ગ્રંથ જોતાં જ વિચાર કર્યો કે મારા ખોટા કામનો આદર અને વિચાર વગરનું કામ કરતો અટકાવવાનું નિમિત્ત આ ગ્રંથ બન્યો છે. તેને થાય છે આચાર્ય હરિભદ્ર ધર્મનો બોધ કરાવનાર મારા ગુરુ છે. તેમણે આ લલિતવિસ્તરાગ્રંથ મારા માટે જ રચ્યો હશે.
ગુરુમહારાજ આવે છે ત્યારે તેમના પગમાં પડીને માફી માંગે છે. ગુરુમહારાજે તેમને પ્રાયશ્ચિત્ આપ્યું અને પાટે બેસાડ્યા. આ વ્યાખ્યાનુકાર સિદ્ધ, સિદ્ધર્ષિગણિ તરીકે અને ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથાના રચયિતા તરીકે સ્વર્ગ સુધી પ્રસિદ્ધ થઈ ગયા.
અહીં એક ઉદાહરણ આપ્યું છે. સંસ્કૃતમાં “વ્યસન' શબ્દનો અર્થ પીડા છે, આપત્તિ છે. કોઈ પણ આત્મા માટે મોહ રાખવો નહિ. ઘડો ૧૦૦ રૂ.ની કિંમતનો છે. માથામાં નાખવાની ફૂલની વેણી પણ ૧૦૦ રૂ. ની છે. ઘડો બીજે દિવસે તેને સાફ કરીને પાણી ભરવા જતાં ફૂટી જાય છે ઘડો ફૂટી જાય છે ત્યારે દુઃખ થાય છે. જ્યારે
