________________
'ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા.
(61
| (61) મિત્રો હતાં મૃષાવાદ અને માયા. અને અત્યારે તે ઓળખતો પણ નથી. પછી તે કહે છે કે અત્યારે તેની સાથે મિત્રતા કરવાનો તેનો અવસર નથી. તે બીજામાં પ્રવેશ્યો છે (માયા પણ), પરંતુ મારી બહેનને તારા પણ ઘણો સ્નેહ છે એટલે બહુલિકા નામથી આવી છે તેની સાથે મારો નાનો ભાઈ તેય પણ આવ્યો છે. આ બંનેને તું ખૂબ સાચવજે. માયાનું બીજું નામ છે બહુલિકા અને તેય એટલે ચોરી, લૂંટ, પારકી વસ્તુ પચાવી લેવી - આ બધું સ્ટેયમાં આવે છે. આ બે જણાની સાથે સાથે વામદેવને કુમાર વિમળ સાથે પણ દોસ્તી થઈ. વિમળનો પ્રેમ સાચો અને નિસ્પૃહ હતો, જ્યારે વામદેવને પ્રેમ સ્વાર્થી હતો. પરંતુ બંનેની માતાએ સખી હોવાથી તેમની મિત્રતાનું નિમિત્ત બની હતી.
બંને મિત્રો વામદેવ અને વિમળ અનુક્રમે યુવાવસ્થા પામ્યા. એક વાર ફરતા ફરતા ક્રીડાનંદન વનમાં રમવા ગયા ત્યાં ગીચ ઝાડીમાં એક સ્ત્રી – પુરુષનું જોવું જોયું. વિમળે કહ્યું, આ મહા ઉત્તમ સ્ત્રી - પુરુષ છે. તેણે પહેલા પુરુષલક્ષણનું વર્ણન કરવા માંડ્યું અને પછી શ્રીલક્ષણનું કહેતાં કેડ સુધી વાત આવી અને આકાશમાં ઉઘાડી તલવાર સાથે બે પુરુષો દેખાયા. અને લતામંડપવાળા પુરુષને હાકોટો કરીને બોલાવ્યો. લતામંડપનો પુરુષ તલવાર ઉઘાડીને આકાશમાં દોડ્યો. તે એક જણ સાથે લડવા માંડ્યો અને બીજો સુંદરીને પજવવા નીચે આવ્યો. તેનાથી સુંદરી ગભરાઈ ગઈ અને વિમળ પાસે આશ્રય માંગ્યો. વિમળે આશ્રય આપ્યો. વનદેવતાના જોરથી આવનરો અટકી ગયો. અને તે આકાશવાળો બંને ગુમ થઈ ગયા. લતામંડપવાળો પુરુષ નીચે આવીને સુંદરીની રક્ષા માટે વિમળનો આભાર માને છે. વિમળ આ શું બાબત છે તેમ પૃચ્છા કરે છે એટલે લતામંડપવાળો વિદ્યાધર પોતાની હકીકત વિગતવાર કહે છે.
