________________
69.
(ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા
(69) મદદે દોડી આવ્યો એટલે આપનો પરાજ્ય થયો હતો. આ સાંભળીને રાગકેસરીનો પુત્ર સાગર ઊભો થયો અને કહ્યું એક વાર સંતોષ અને સદાગમ ફાવી ગયા તેથી શું થયું ? આ વખતે તો સંસારીજીવનો નાશ કરીને જ આવીશ.
સાગર એટલે જેનું બીજું નામ લોભ છે તે ત્યાંથી સારા શુકન જોઈને નીકળ્યો અને સંસારીજીવ એટલે ધનશેખરના હદયમાં યોગબળે અદશ્ય થઈને રહ્યો. સાગરની પધરામણી હૃદયમાં થતાં જ ધનશેખરના મનમાં ધન મેળવવાના અનેક સંકલ્યો ઉઠવા માંડ્યા. ઘરમાં તો ધનનો પાર નહોતો, તોપણ મારે પિતાનું ધન નથી જોઈતું જાતમહેનતથી જ કમાવું છે એવો નિશ્ચય કરી પરદેશ જવા માટે માતાપિતાની આજ્ઞા માંગે છે. તેઓ ઘણું સમજાવે છે પણ સાગરની અસરના લીધે તે માનતો નથી. છેવટે શિખામણો આપી પરદેશ જવાની સંમતિ આપે છે. સાથે ધન લઈ જવાનું પણ રહે છે. પણ પહેરેલાં વસો સિવાય કંઈ પણ લીધા વગર પરદેશ જવા રવાના થાય છે.
ફરતો ફરતો ધનશેખર જયપુર નગરે આવી પહોંચ્યો. તે વિવિધ કળાઓમાં હોશિયાર હતો. ધાતુવાદ અને ભૂમિના શાસ્ત્રમાં પ્રવીણ હોવાથી કેસુડાના વૃક્ષના ઉપરના ભાગમાં અંકુર નીકળેલો જોઈ તેણે ત્યાં ખોવું અને તેની નીચેથી એક હજાર સોનામહોર લઈને શહેરમાં બકુલ નામના વેપારીને તે મળ્યો. તે શેઠને પુત્ર નહોતો પણ કમલિની નામની એક પુત્રી હતી. થોડા સમયના પરિચયથી તે (ધનશેખર) સાહસિક અને સરખા કુળનો જણાવાથી શેઠે તેને પોતાની પુત્રી પરણાવી અને ત્યાં રહેવા લાગ્યો. શેઠ પ્રમાણિક હતો અને પોતાના વારસદાર તરીકે ધનશેખરને નીમવાની ઇચ્છા ધરાવતો હતો. પણ મહામોહના પૌત્રને (સાગરને) આ ગમ્યું નહિ. તેને ધનશેખરને નીચે પછાડવો હતો એટલે સસરાથી જુદી રહીને પાપ-અન્યાયના વેપારો કરવાની સૂચના આપી. તે સમયે તેની મદદમાં સંતોષ, સદાગમ કે સુબુદ્ધિ હતાં નહિ તેથી
