________________
(10)
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચો કથા.
તેણે સંમત થઈ જુદો વ્યાપાર શરૂ કર્યો. ગમે તેવા અધમ જેવા કે અનાજના કોઠારો ભર્યા, કપાસની વખારો ભરી, લાખનો, ગળીનો લોઢાનો, યંત્રોમાં પીલવાનો, વનજંગલ કાપવાનો, અને ખાણો ખોદાવવા આદિનો વ્યાપાર શરૂ કર્યો.
આ વ્યાપાર કરતી વખતે તેની ધર્મબદ્ધિ ગળી ગઈ. દયાળુપણું દૂર થઈ ગયું. સરળતા નાશ પામી. સંતોષ અદશ્ય થયો. અરે, ધનપ્રાપ્તિની લાયમાં નકોરડા ઉપવાસ આદરી, પતિભક્તા પત્નીને પણ ભૂલી ગયો. એમ કરોડો સોનામહોરો પ્રાપ્ત કરી. હવે તેને કરોડ રનો પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છા થઈ. તેણે સસરા પાસે રત્નદ્વીપ જવાની સંમતિ માગી. બકુલશેઠે તેને સમજાવ્યો કે ભાઈ, ધનની સ્થિતિ આવી જ છે. લોભનો પાર નથી. જેમ આકાશનો અંત નથી તેમ ઇચ્છાનો પણ અંત નથી. હવે ખૂબ ધન એકઠું થઈ ગયું છે. સંતોષ રાખી તેને યોગ્ય રીતે ગોઠવી શાંતિથી જીવો. ધનશેખર દલીલ કરે છે જે નર સંતોષ પામી જાય તેના તરફ લક્ષ્મીદેવી હલકી નજરથી જુએ છે. એમ લાંબી લાંબી દલીલો કરે છે. છેવટે શેઠને ટુંકો ને ટચ જવાબ આપે છે કે પ્રાણી પાતાળમાં જાય કે મેરુ પર્વતના શિખર પર ચડે, રત્નાદ્વીપે જાય કે ઘેર રહે પણ તેણે પૂર્વે જેવી વાવણી કરી હોય તે જ પ્રમાણે તેને ફળ પ્રાપ્ત થાય છે. છેવટે પત્નીને પિતા પાસે છોડી રત્નદ્વીપ જવા તૈયાર થાય છે. સાથે સાગર અને પુણ્યોદય પણ જાય છે. સાથેના બીજા વ્યાપારીઓ તો કમાઈને પાછા ફરે છે પણ લોભી બનશેખર ત્યાં જ રહી પડે છે.
એક વખત એક વૃદ્ધ શ્રી ધનશેખરની પાસે આવીને કહેવા લાગી કે ભાઈ, તમે આનંદપુરના રહેવાસી છો અને અહીં તમારા રાજા કેસરીનું સાસરું થાય છે. તેમનો હરિકુમાર નામનો પુત્ર અહીં બાળપણથી રહે છે. તે તમને મળવા ઇચ્છે છે. કેસરી રાજાને એમ હતું કે તેનું સામર્થ્ય એટલું પ્રબળ હોવું જોઈએ કે તેને કોઈ પડાવી
